Demografia nie zna granic. Bezrobotni 50+ charakterystyka grupy oraz źródła trudności osób bezrobotnych 50+ na niemieckim rynku pracy

Transkrypt

1 Demografia nie zna granic Bezrobotni 50+ charakterystyka grupy oraz źródła trudności osób bezrobotnych 50+ na niemieckim rynku pracy

2 Demografia nie zna granic Bezrobotni 50+ charakterystyka grupy oraz źródła trudności osób bezrobotnych 50+ na niemieckim rynku pracy 1. Rozwój ludnościowy 2. Sytuacja w zakresie zatrudnienia osób starszych 3. Osoby starsze jako czynnik gospodarczy 4. Przeszkody w integracji osób starszych 5. Wymogi stawiane polityce, pracodawcom i pracownikom Zgorzelec, dnia 22 marca 2011 r. 2 Zgorzelec, 22 marca 2011 r. dr Rainer Lubk

3 1. Rozwój ludnościowy w Saksonii i na Dolnym Śląsku (I) w tys. osób l. i w ięcej l. poniżej 15 l Sachsen Saksonia Dolny Niederschlesien Śląsk Sachsen Saksonia Dolny Niederschlesien Śląsk Sachsen Saksonia Dolny Niederschlesien Śląsk März 2011 dr Rainer Lubk Źródło: Saksoński Krajowy Urząd Statystyczny/Główny Urząd Statystyczny, Warszawa

4 Rozwój ludnościowy w Saksonii i na Dolnym Śląsku (II) Ludność w podziale na grupy wiekowe do 2025 r. w procentach Saksonia l. i więcej l. poniżej 15 l Źródło: Saksoński Krajowy Urząd Statystyczny Dolny Śląsk l. i więcej l. poniżej 15 l Źródło: Główny Urząd Statystyczny, Warszawa März 2011 dr Rainer Lubk

5 Rosnąca przeciętna długość życia Przeciętna długość życia dla nowo narodzonych 82 w latach Niemcy Czechy Polska Niemcy Źródło: Bank Światowy, wskaźniki rozwoju świata w latach Przeciętna długość życia w wieku 60 lat, stan: 2003 r. 1901/ /34 Rzesza Niemiecka 1949/ /98 stare kraje zw iązkow e kobiety 20 mężczyźni / / / / / / / / / Źródło: Federalny Urząd Statystyczny März 2011 dr Rainer Lubk

6 Średnia wieku w Saksonii procent średnia wieku wiek od do poniżej lat 60 i więcej poniżej 20 średnia wieku w latach Źródło: Saksoński Krajowy Urząd Statystyczny März 2011 dr Rainer Lubk

7 Starość demograficzna w Saksonii i na Dolnym Śląsku (I) Ludność w wielu 65 lat i starsza według grup wiekowych w tys. osób l. i w ięcej l l Saksonia Dolny Śląsk Saksonia Dolny Śląsk Saksonia Dolny Śląsk März 2011 dr Rainer Lubk Źródło: Saksoński Krajowy Urząd Statystyczny/Główny Urząd Statystyczny, Warszawa

8 Starość demograficzna w Saksonii i na Dolnym Śląsku (II) Ludność w wielu 65 lat i starsza według grup wiekowych do 2025 r. w procentach 100 Saksonia l. i więcej l l Źródło: Saksoński Krajowy Urząd Statystyczny Dolny Śląsk l. i więcej l l Źródło: Główny Urząd Statystyczny, Warszawa März 2011 dr Rainer Lubk

9 Osoby czynne zawodowo i osoby pracujące w Saksonii do 2020 r. (I) w tys. osób liczba osób czynnych zawodowo liczba osób pracujących 1) Ludność w wieku lat (do 2008 r.: stan faktyczny, od 2009 r. prognoza; na ) przy założeniu stałego wskaźnika aktywności zawodowej zgodnie z Mokrozensus 2008 r. 2) Osoby pracujące w wieku lat, średnia roczna 2007 r März 2011 dr Rainer Lubk Źródło: Saksoński Krajowy Urząd Statystyczny, obliczenia własne

10 Osoby czynne zawodowo i osoby pracujące w Saksonii (II) Powiat Görlitz w tys. osób Powiat Zwickau w tys. osób 1) Ludność w wieku lat (do 2008 r.: stan faktyczny, od 2009 r. prognoza; na ) przy założeniu stałego wskaźnika aktywności zawodowej zgodnie z Mokrozensus 2008 r. 2) Osoby pracujące w wieku lat, średnia roczna 2007 r. 1) Ludność w wieku lat (do 2008 r.: stan faktyczny, od 2009 r. prognoza; na ) przy założeniu stałego wskaźnika aktywności zawodowej zgodnie z Mokrozensus 2008 r. 2) Osoby pracujące w wieku lat, średnia roczna 2007 r. liczba osób czynnych zawodowo liczba osób pracujących liczba osób czynnych zawodowo liczba osób pracujących Źródło: Saksoński Krajowy Urząd Statystyczny, obliczenia własne März 2011 dr Rainer Lubk

11 Dzietność Niemcy, Polska, Czechy r. Dzieci 3,3 Średnia dzietność na 1 kobietę 3 2,7 2,4 2,1 1,8 Niemcy Polska Czechy 1,5 1,2 0, Źródło: Bank Światowy, wskaźniki rozwoju świata März 2011 dr Rainer Lubk

12 2. Sytuacja w zakresie zatrudnienia osób starszych w Saksonii Strategia Lizbońska Europa 2020 r.: Wskaźnik zatrudnienia lata co najmniej 75% Ludność w wieku lat (tys. osób) 2.714,4 w tym lat 2.542, lat 857,1 Osoby pracujące w wieku lat (tys. osób) 1.900,8 w tym lat 1.840, lat 543,9 Wskaźniki zatrudnienia (%) 1) lat 72, lat 63,5 Bezrobotni w wieku lat (tys. osób) 274,4 w tym lat 265, lat 89,8 Udział w społeczeństwie (%) lat 10, lat 10,5 Źródło: Saksoński Krajowy Urząd Statystyczny Mikrozensus 2009 r. 1) Udział osób pracujących w ogóle społeczeństwa (każdorazowo ta sama grupa wiekowa) März 2011 dr Rainer Lubk

13 Możliwości wsparcia dla osób starszych (I) promocja pracy ustawowe dofinansowanie zgodnie z Kodeksami Socjalnymi III i II federalny program Perspektywa 50plus pakty na rzecz zatrudnienia osób starszych w regionach 50+ Europejski Fundusz Społeczny (EFS) programy federalne Kommunal-Kombi Praca Obywatelska März 2011 dr Rainer Lubk

14 Możliwości wsparcia dla osób starszych (II) Dofinansowanie ustawowe Dopłata dla pracodawców za zatrudnianie osób starszych Promocja doskonalenia zawodowego Program specjalny dla pracowników słabo wykwalifkowanych lub starszych (od 45. roku życia) (WeGebAU) Zabezpieczenie wynagrodzenia dla starszych pracowników Projekty pilotażowe dotyczące doradztwa w zakresie szkoleń w małych i średnich przedsiębiorstwach (MŚP) März 2011 dr Rainer Lubk

15 Możliwości wsparcia dla osób starszych (III) Wsparcie osób 50plus w ramach polityki rynku pracy Dofinansowanie osób Niemcy udział w procentach osób Saksonia udział w procentach udział Saksonii w Niemczech w procentach dopłaty dla pracodawcy ( 421f Kodeks Socjalny III) dopłaty dla pracodawcy za osoby z dużym stopniem niepełnosprawności ( 421f Kodeks Socjalny III) zabezpieczenie wynagrodzenia dla osób starszych ( 421j Kodeks Socjalny III) , ,9 11, , ,3 10, , ,8 12,6 łącznie ,8 Źródło: Federalna Agencja Pracy, sierpień 2010 r März 2011 dr Rainer Lubk

16 Możliwości wsparcia dla osób starszych (IV) Europejski Fundusz Społeczny Ze wsparcia skorzystać można niezależnie od wieku. Dyrektywa EFS szanse na zatrudnienie kształcenie zawodowe kształcenie zawodowe Przedmiot wsparcia (dyrektywa) poprawa zdolności zatrudnienia osób długotrwale bezrobotnych czek na doskonalenie zawodowe promocja zakładowego doskonalenia zawodowego / indywidualna procedura wsparcia Krótki opis (treść, grupa docelowa) tworzenie warunków do integracji z rynkiem pracy osób długotrwale bezrobotnych w szczególnej sytuacji na rynku pracy poprzez np. szkolenia, praktyki itd. (w zależności od indywidualnej potrzeby wsparcia) promocja zakładowego doskonalenia zawodowego pracowników o wynagrodzeniu poniżej przeciętnej lub powyżej 50. roku życia, w pracy w niepełnym wymiarze, w pracy tymczasowej, na czas określony i w przypadku zdobycia pierszego dyplomu szkoły wyższej promocja zakładowego doskonalenia zawodowego pracowników i przedsiębiorstw odpowiednio do zapotrzebowania danego zakładu März 2011 dr Rainer Lubk

17 Możliwości wsparcia dla osób starszych (V) Federalny program Perspektywa 50plus - pakty na rzecz zatrudnienia osób starszych w regionach - początek 2005 r.; od 2011 r. trzecia faza programu: 349 Jobcenter może składać koncepcje do 2016 r. włączenie partnerów społecznych (przedsiębiorstw, izb i zrzeszeń, placówek samorządowych i jednostek oświatowych, polityki, związków zawodowych, kościołów, związków działalności socjalnej) przykłady projektów z 62 regionalnych paktów na rzecz zatrudnienia w skali całych Niemiec wsparcie doboru kadr Speed Dating (pośrednictwo) zarządzanie zdrowiem dla osób starszych warsztaty regionalne konkursy fotograficzne rynek możliwości pomocnik w oszczędności energii, budowa miejsc odpoczynku na szlaku promocja mobilności trening mobilności wyrobienie prawa jazdy agencja pośrednicząca w zabieraniu autostopowiczów usługi użyczania pracowników März 2011 dr Rainer Lubk

18 Możliwości wsparcia dla osób starszych (VI) Wykorzystanie federalnych programów Kommunal-Kombi i Praca Obywatelska Publicznie dotowane zatrudnienie dla długotrwale bezrobotnych (dodatkowość, interes publiczny) Około 45 % wszystkich długotrwale bezrobotnych w Saksonii ma ponad 50 lat lub więcej Kommunal-Kombi (2008 do 2012 r.) dodatkowe miejsca pracy w regionach o szczególnie wysokim i utrwalonym długotrwałym bezrobociu stosunek pracy na czas określony, 30 godz. tygodniowo, pełne ubezpieczenie społeczne 54,5% spośród miejsc pracy przyznanych w Saksonii obsadzono osobami w wieku 50+ Praca Obywatelska (start projektów pilotażowych lipiec 2010 r.) integracja długotrwale bezrobotnych na pierwszym rynku pracy (tzn. prace niedotowane) okres 3 lat, bez ubezpieczenia na wypadek bezrobocia faza aktywizacji (co najmniej 6 miesięcy) doradztwo/określanie lokalizacji, działania w zakresie pośrednictwa, szkolenie/wsparcie faza zatrudnienia ( Praca Obywatelska ) 3 lata zatrudnienia, 30 godzin tygodniowo, łącznie z towarzyszącym szkoleniem struktura wiekowa jeszcze nieznana März 2011 dr Rainer Lubk

19 3. Osoby starsze jako czynnik gospodarczy spadek liczby ludności starzejące się społeczeństwo starość demograficzna finansowanie zabezpieczenia społecznego zapewnienie partycypacji opłaty i podatki profilaktyka zdrowotna ochrona pracy zapewnienie kosztów zdrowotnych i opieki nowy rynek dla dóbr i świadczeń potencjały zatrudnienia März 2011 dr Rainer Lubk zmniejszanie się potencjału osób czynnych zawodowo niedobór fachowców utrata doświadczeń, innowacyjności, gotowości na innowacje, rezygnacja z wprowadzania innowacji na rynek hamowanie tworzenia wartości dodanej hamulec wzrostu intensyfikacja pracy automatyzacja zanikanie miejsc pracy dla słabo wykwalifikowanych możliwości kompensaty zmniejszenie bezrobocia wzrost aktywności zawodowej osób starszych i kobiet przedłużenie codziennego i ogólnożyciowego czasu pracy imigracja intensyfikacja pracy automatyzacja przenoszenie produkcji wzrost wydajności? konsekwencje dla społeczeństwa krzesełka dziecięce lub fotele bujane? krzesełka dziecięce oraz fotele bujane!

20 4. Przeszkody w integracji osób starszych Istnienie bodźców finansowych do wcześniejszego przechodzenia na emeryturę Sztywne przepisy ochronne (ochrona przed wypowiedzeniem, względy socjalne przy zwolnieniach) Formalne formy zasady pierwszeństwa starszy - młodszy Wyobrażenia o osobach starszych zdominowane przez ich deficyty Filozofie korporacyjne nacechowane stereotypami Niewłaściwe warunki pracy (np. zbyt wysokie wymogi dotyczące elastyczności) Niedostateczne wykształcenie i szkolenie Własne obawy osób starszych przed niesprawdzeniem się Stereotypowe wyobrażenie o konkurencji między młodymi a starymi März 2011 dr Rainer Lubk

21 5. Wymogi stawiane polityce, pracodawcom i pracownikom (I) Środki polityczne Kształtowanie zmiany paradygmatu odejście od wcześniejszego przechodzenia na emeryturę Ograniczenie regulacji ustawowych dotyczących wcześniejszych emerytur Podniesienie wieku emerytalnego do 67 lat Wdrożenie Ustawy o powszechnym równym traktowaniu Promowanie kształcenia ustawicznego zaoczne doskonalenie zawodowe uniwersytety trzeciego wieku Mobilizujące programy polityczne, np. program federalny 50plus wprowadzenie testów demograficznych dla nowych ustaw i przepisów (Saksonia) März 2011 dr Rainer Lubk

22 5. Wymogi stawiane polityce, pracodawcom i pracownikom (II) Środki dostosowawcze przedsiębiorstw Zapewnienie szacunku, doświadczenia, kierownictwo przedsiębiorstwa zorientowane na kompetencje Diversity (współpraca młodych i starszych) likwidacja uprzedzeń wykorzystanie efektów synergii z międzypokoleniowej nauki Rozbudowa zakładowego zarządzania zdrowiem Kształtowanie warunków pracy i stanowisk pracy dostosowane do procesu starzenia się Dedykowane szkolenie Tworzenie atrakcyjnych warunków ramowych do identyfikacji z przedsiębiorstwem März 2011 dr Rainer Lubk

23 5. Wymogi stawiane polityce, pracodawcom i pracownikom (III) Środki dostosowawcze pracowników Usuwanie przekazanych deficytów motywacji Rozwinięcie gotowości do kształcenia ustawicznego Promowanie akceptacji dla nowych technik pracy/ form organizacji pracy powstających wskutek technologii informatycznych Zapewnienie aktywnego opanowania komputerowych technologii komunikacji Wzmocnienie świadomości zdrowia März 2011 dr Rainer Lubk

24 Bardzo Państwu dziękuję za uwagę März 2011 dr Rainer Lubk