Opis przedmiotu zamówienia na:

Transkrypt

1 Opis przedmiotu zamówienia na: "Opracowanie algorytmów tworzenia map innych zagrożeń z uwagi na zagrożenia meteorologiczne Zamawiający: Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej-Państwowy Instytut Badawczy 1 / 47

2 SPIS TREŚCI 1. Słownik pojęć i skrótów stosowanych w zamówieniu Wprowadzenie Przedmiot zamówienia Plan projektu (plan realizacji zamówienia) Algorytmy obliczeniowe i metodyki tworzenia MIZ Prototypowe środowisko informatyczne do opracowania MIZ Prototypy MIZ Nadzór autorski nad implementacją MIZ Zestawienie produktów merytorycznych do opracowania w ramach zamówienia Szczegółowe wymagania dla map ryzyka zakłóceń w sieci elektroenergetycznej z uwagi na zagrożenia meteorologiczne Cel i ogólna charakterystyka opracowania MRZSE Główni odbiorcy mapy Zakres prac Dane źródłowe Uwarunkowania realizacyjne Terminy realizacji Szczegółowe wymagania dla map ryzyka poważnej awarii przemysłowej z uwagi na zagrożenia meteorologiczne (MRPAP) Cel i ogólna charakterystyka opracowania MRPAP Główni odbiorcy mapy Zakres prac Dane źródłowe Uwarunkowania realizacyjne Terminy realizacji Szczegółowe wymagania dla map zanieczyszczeń powietrza z uwagi na zagrożenia meteorologiczne Cel i ogólna charakterystyka opracowania MZP Główni odbiorcy mapy Zakres prac Dane źródłowe Uwarunkowania realizacyjne Terminy realizacji Techniczne możliwości prezentacji map innych zagrożeń i ich aktualizacji w ramach platformy informatycznej ISOK SPIS TABEL Tabela 1 Zestawienie produktów merytorycznych Tabela 2 Meteorologiczne przyczyny awarii w zakładach przemysłowych Tabela 3 Przykład danych, które można pozyskać z Komendy Wojewódzkiej Państwowej Straży Pożarnej SPIS ZAŁĄCZNIKÓW Rysunek objaśniający nr Rysunek objaśniający nr Rysunek objaśniający nr / 47

3 1. Słownik pojęć i skrótów stosowanych w zamówieniu ALADIN model subsynoptyczno-skalowy o horyzontalnej rozdzielczości przestrzennej w wersji operacyjnej 13 km x 13 km i 31 poziomach atmosferycznych 1. Podstawowymi produktami post-processingu modelu ALADIN są: temperatura, temperatura minimalna, temperatura maksymalna, temperatura gruntu, wilgotność względna, stopień zachmurzenia, wiatr, ciśnienie, ciśnienie zredukowane MSL, 3-, 6-, 12-, 24- godzinne sumy opadów (powierzchnia); temperatura, wilgotność względna, wiatr i geopotencjał (dla poziomów ciśnieniowych: 925, 850, 700, 500, 300, 100 hpa); wiatr, temperatura (dla poziomów m). Dodatkowo istnieje możliwość uzyskania bezpośrednio innych produktów np. dla dowolnych poziomów atmosferycznych (wysokościowych, ciśnieniowych lub hybrydowych) można uzyskać: geopotencjał, temperaturę, wiatr (u, v), wilgotność względną, temperaturę potencjalną wilgotnego termometru, ciśnienie, wirowość absolutną, prędkość pionową, dywergencję, wirowość temperaturę ekwiwalentno-potencjalną. Analiza zagrożeń identyfikacja niepożądanych zdarzeń, prowadzących do urzeczywistnienia zagrożenia (przy występowaniu czynników zagrożeń), analiza mechanizmów rozwoju sytuacji/przebiegu procesu, w wyniku których te niepożądane zdarzenia mogą wystąpić, oraz, ocena rozmiaru/wielkości szkodliwych następstw (skutków) (tożsame z analizą ryzyka) (na podstawie definicji MOP). AQI Air Quality Index, Indeks jakości powietrza. CAS oznaczenie numeryczne przypisane substancji chemicznej przez amerykańską organizację Chemical Abstracts Service (CAS), pozwalające na identyfikację substancji. Czynniki zagrożenia zagrożenia meteorologiczne wymienione w rozdz. 4.3 i 5.3. DPPA Departament Przeciwdziałania Poważnym Awariom. Dyrektywa Seveso II Dyrektywa Rady 96/82/WE z dnia 9 grudnia 1996 r. w sprawie kontroli niebezpieczeństwa poważnych awarii związanych z substancjami niebezpiecznymi. Geoportal system rozumiany jako wynik projektu GEOPORTAL.GOV.PL, stanowiący zasadniczy element w ramach węzłów Krajowej Infrastruktury Informacji Przestrzennych (KIIP), współpracujących ze sobą i świadczących usługi: od wyszukiwania i udostępniania danych, aż do ich analizy. Więcej informacji o Geoportal znajduje się na stronie 1 Występują poziomy atmosferyczne wysokościowe, dla których można uzyskać wyniki modelownia dla różnych wysokości nad poziomem terenu. Poziomy wysokościowe nie są równomiernie rozłożone (większe zagęszczenie poziomów jest przy powierzchni gruntu). Występują również poziomy ciśnieniowe (poziom wyznacza dana wartość ciśnienia) oraz poziomy hybrydowe. 3 / 47

4 W ramach opracowania MIZ będą wykorzystywane dane udostępniane przez Geoportal. GIOŚ Główny Inspektorat Ochrony Środowiska. Gołoledź (oczepa lodowa) osad lodu na ogół jednorodny i przezroczysty, powstały wskutek zamarznięcia przechłodzonych kropelek mżawki lub deszczu na powierzchniach o temp. niższej albo nieco wyższej od 0 o C. Gołoledź może się tworzyć również wskutek zamarzania nieprzechłodzonych kropelek mżawki lub deszczu, bezpośrednio po zderzeniu się z powierzchniami o temp. niższej od 0 o C. Gołoledzi nie należy mylić z powstawaniem lodu na powierzchni ziemi na skutek zamarznięcia wody pochodzącej z uprzednio spadłego opadu lub ponownego zamarznięcia wody powstałej ze stopienia śniegu, ani też ze stwardnienia pokrywy śnieżnej pod wpływem ruchu drogowego (śliskość drogowa). ISOK Informatyczny System Osłony Kraju przed nadzwyczajnymi zagrożeniami. Mapy Innych Zagrożeń (MIZ) zbiór map będących produktami projektu ISOK: Mapa zagrożenia dla zdrowia i życia ludności z uwagi na warunki meteorologiczne i społeczną wrażliwość na zagrożenia, Mapa ujęć wód powierzchniowych i podziemnych na obszarach narażonych na niebezpieczeństwo powodzi, Mapa zanieczyszczeń powietrza z uwagi na zagrożenia meteorologiczne, Mapa ryzyka poważnej awarii przemysłowej z uwagi na zagrożenia meteorologiczne, Mapa ryzyka zakłóceń w sieci elektroenergetycznej z uwagi na zagrożenia meteorologiczne. Na potrzeby przedmiotowego zamówienia powyższy zbiór ograniczony jest do trzech map: mapy ryzyka zakłóceń w sieci elektroenergetycznej z uwagi na zagrożenia meteorologiczne, mapy ryzyka poważnej awarii przemysłowej z uwagi na zagrożenia meteorologiczne, mapy zanieczyszczeń powietrza z uwagi na zagrożenia meteorologiczne. Pozostałe dwie mapy tj. mapa zagrożenia dla zdrowia i życia ludności z uwagi na warunki meteorologiczne i społeczną wrażliwość na zagrożenia oraz mapa ujęć wód powierzchniowych i podziemnych na obszarach narażonych na niebezpieczeństwo powodzi nie są przedmiotem niniejszego zamówienia. Mapa multizagrożeń, multi-hazard map mapa przedstawiająca poziom prawdopodobieństwa kilku zagrożeń mogących wystąpić na danym obszarze geograficznym. Mapa ryzyka mapa przedstawiająca stopień i wielkość ryzyka na danym obszarze geograficznym. Mapa ta może skupiać się tylko na jednym rodzaju ryzyka lub zawierać różne rodzaje ryzyka. Mapy ryzyka zakłóceń w sieci elektroenergetycznej z uwagi na zagrożenia meteorologiczne (MRZSE) mapa prezentująca przestrzenny zasięg stopnia i wielkości ryzyka wystąpienia 4 / 47

5 zakłóceń w sieci elektroenergetycznej, w liniach napowietrznych w danym obszarze geograficznym. Mapa zagrożenia mapa przedstawiająca poziom prawdopodobieństwa wystąpienia zagrożenia na danym obszarze geograficznym. Mapy te mogą skupiać się na tylko jednym zagrożeniu lub zawierać kilka typów zagrożeń (mapa multizagrożeń, multi-hazard map). Mapa zanieczyszczeń powietrza z uwagi na zagrożenia meteorologiczne (MZP) mapa przedstawiająca ryzyko, definiowane zgodnie z art. 3 ust. 32c) i art. 93 pkt. 1 ustawy POŚ, wystąpienia przekroczenia stężenia dopuszczalnego lub docelowego zanieczyszczeń powietrza z uwagi na warunki meteorologiczne. MARS Major Accident Reporting System, baza danych o poważnych awariach przemysłowych, które miały miejsce na terenie zakładów o zwiększonym i dużym ryzyku. Mapa ryzyka poważnej awarii przemysłowej z uwagi na zagrożenia meteorologiczne (MRPAP) mapa prezentująca przestrzenny zasięg stopnia i wielkości ryzyka wystąpienia poważnej awarii przemysłowej w zakładach ZZR i ZDR oraz zakładach niesevesowskich z uwagi na zagrożenia meteorologiczne. Niepożądane zdarzenie przez niepożądanie zdarzenie należy rozumieć zakłócenia w sieci elektroenergetycznej oraz poważne awarie przemysłowe, spowodowane czynnikami zagrożenia meteorologicznego. Operator systemu dystrybucyjnego przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się dystrybucją paliw gazowych lub energii elektrycznej, odpowiedzialne za ruch sieciowy w systemie dystrybucyjnym gazowym albo systemie dystrybucyjnym elektroenergetycznym, bieżące i długookresowe bezpieczeństwo funkcjonowania tego systemu, eksploatację, konserwację, remonty oraz niezbędną rozbudowę sieci dystrybucyjnej, w tym połączeń z innymi systemami gazowymi albo innymi systemami elektroenergetycznymi. Operator systemu przesyłowego przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się przesyłaniem paliw gazowych lub energii elektrycznej, odpowiedzialne za ruch sieciowy w systemie przesyłowym albo systemie przesyłowym elektroenergetycznym, bieżące i długookresowe bezpieczeństwo funkcjonowania tego systemu, eksploatację, konserwację, remonty oraz niezbędną rozbudowę sieci przesyłowej, w tym połączeń z innymi systemami gazowymi albo innymi systemami elektroenergetycznymi. POŚ Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, Dz.U nr 62 poz z późn. zm. Poważna awaria wg definicji zawartej w Dyrektywie Seveso II zdarzenie, w szczególności emisja, pożar lub eksplozja, w wyniku niekontrolowanego rozwoju sytuacji w czasie eksploatacji dowolnego zakładu objętego zakresem stosowania dyrektywy, prowadzące do 5 / 47

6 powstania, natychmiast lub z opóźnieniem, poważnego niebezpieczeństwa dla zdrowia ludzkiego i/lub środowiska, związanego z obecnością jednej bądź wielu substancji niebezpiecznych. Poważna awaria przemysłowa poważna awaria w zakładzie przemysłowym. W rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 grudnia 2002 r. (Dz. U. z 2002 r. Nr 5, poz. 57 i 58) podane są kryteria obowiązkowego zgłoszenia poważnej awarii do Głównego Inspektora Ochrony Środowiska. Kryteria dotyczą między innymi negatywnych skutków wobec osób i szkód powstałych w mieniu. Skutkami poważnych awarii wobec osób są: a. śmierć co najmniej 1 osoby, b. zranienie co najmniej 6 osób w zakładzie i hospitalizacja przynajmniej jednej z nich przez 24 godziny, c. hospitalizacja przynajmniej jednej osoby spoza zakładu przez 24 godziny, d. ewakuacja przynajmniej 250 osób na okres dłuższy niż 2 godziny lub innej liczby osób, jeżeli iloczyn liczby osób i czasu ewakuacji (w godz.) wynosi co najmniej 500, e. uwięzienie odcięcie od otoczenia osób na okres dłuższy niż 2 godziny lub innej liczby osób, jeżeli iloczyn liczby osób i czasu ewakuacji (w godz.) wynosi co najmniej 500, f. pozbawienie przynajmniej 500 osób wody do picia, energii elektrycznej, gazu, połączeń telefonicznych przez czas dłuższy niż 2 godziny, lub jeżeli iloczyn liczby osób oraz czasu przerwy w dostawie (w godz.) wynosi co najmniej Przy czym szkodami poważnych awarii wobec mienia są: a. uszkodzenie lub zniszczenie mienia w zakładzie jeżeli wartość strat wynosi co najmniej 8 mln zł, b. uszkodzenie lub zniszczenie mienia poza terenem zakładu jeżeli wartość strat wynosi co najmniej 2 mln zł, c. uszkodzenie zabudowań mieszkalnych w stopniu uniemożliwiającym dalsze ich użytkowanie. Prototypy map przez prototypy map należy rozumieć przykładowe MIZ opracowywane na podstawie algorytmów ich tworzenia i wykonane z wykorzystaniem prototypowego środowiska informatycznego. Zakres i rodzaj prototypowych MIZ jest opisany w rozdziałach 4, 5 i 6. Prototypowe środowisko informatyczne środowisko służące do opracowania MIZ oraz zbiory wejściowe niezbędne do wytworzenia MIZ. Prototypowe środowisko informatyczne obejmuje serwer bazy danych, maszyny wirtualne (serwery, stacje robocze), stacje robocze, oprogramowanie (system bazy danych, oprogramowanie GIS, oprogramowanie wytworzone w ramach przedmiotowego zamówienia) oraz dane mapowe i inne dane do przygotowania 6 / 47

7 analiz potrzebnych do opracowania MIZ. Szczegółowy opis składników Prototypowego środowiska informatycznego i zakres prac do wykonania zawiera rozdział 3.3. PSP Państwowa Straż Pożarna. Rejestr wykaz poważnych awarii i zdarzeń o znamionach poważnej awarii. Ryzyko opis konsekwencji pojawienia się niepożądanych zdarzeń w wyniku wystąpienia czynników zagrożenia. Sadź (sędzielizna, szadź) osady atmosferyczne w postaci kryształków lodu, powstające na przedmiotach pionowych, drzewach itp. w czasie jednoczesnego występowania mgły z przechłodzonej wody i wiatru. Wyróżnia się sadź miękką powstającą najczęściej w temp. Poniżej -8 o C oraz sadź twardą tworzącą się przy umiarkowanych lub silnych wiatrach w temp. od 0 do -8 o C przez nagłe zamarzanie na przedmiotach kropelek przechłodzonej mgły. Sieci instalacje połączone i współpracujące ze sobą, służące do przesyłania lub dystrybucji paliw lub energii, należące do przedsiębiorstwa energetycznego. Sieć dystrybucyjna sieć gazowa wysokich, średnich i niskich ciśnień, z wyłączeniem gazociągów kopalnianych i bezpośrednich, albo sieć elektroenergetyczna wysokich, średnich i niskich napięć, za której ruch sieciowy jest odpowiedzialny operator systemu dystrybucyjnego. Sieć przesyłowa sieć gazowa wysokich ciśnień, z wyłączeniem gazociągów kopalnianych i bezpośrednich, albo sieć elektroenergetyczna najwyższych lub wysokich napięć, za której ruch sieciowy jest odpowiedzialny operator systemu przesyłowego. SPIRS Seveso Plant Information Retrieval System, baza danych zawierająca informacje o zakładach o zwiększonym i dużym ryzyku, w których może wystąpić poważna awaria przemysłowa. Stopień (poziom) ryzyka (tj. poziom zagrożenia) - prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanego zdarzenia w wyniku pojawienia się czynników zagrożenia. System elektroenergetyczny sieci elektroenergetyczne oraz przyłączone do nich urządzenia i instalacje, współpracujące z siecią. Wielkość ryzyka - iloczyn stopnia ryzyka i wielkości skutków niepożądanego zdarzenia. WIOŚ Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska. WFS ang. Web Feature Service - opublikowany przez Open GIS Consortium standard udostępniania map wektorowych i przeprowadzania analiz w sieci Internet, 7 / 47

8 WMS ang. Web Map Service - opublikowany przez Open GIS Consortium standard udostępniania map rastrowych w sieci Internet. WMTS ang. Web Map Tile Service; opublikowany przez Open GIS Consortium standard dzielenia map rastrowych na tzw. kafle i udostępniania ich w sieci Internet. Zakłady niesevesowskie zakłady, które nie zostały zaliczone do kategorii ZZR ze względu na relatywnie mniejsze ilości substancji niż ustalone w kryteriach kwalifikacyjnych (tzw. ilości podprogowe), ale większe niż 5% ilości substancji niebezpiecznych ustalonych w kryteriach kwalifikacyjnych dla ZDR lub wtedy, gdy posiadając mniej niż 5% ilości substancji niebezpiecznych ustalonych w kryteriach kwalifikacyjnych dla ZDR na terenie zakładu wystąpiło zdarzenie spełniające kryteria Ministra Środowiska z dnia 30 grudnia 2002 (Dz.U. Nr 5, poz. 57 i 58), tj. kryteria charakteryzujące poważne awarie, objęte obowiązkiem zgłoszenia do GIOŚ przez organy administracji właściwe do zwalczania poważnych awarii. Zakłady sevesowskie zakłady ZZR i ZDR. ZDR Zakład o Dużym Ryzyku wystąpienia awarii zaliczenie zakładu do ZDR następuje wtedy, gdy: substancje niebezpieczne w zakładzie występują w ilościach wyższych lub równych odpowiednim ilościom określonym w kolumnie 5 tabeli 1 lub odpowiednim ilościom określonym w kolumnie 3 tabeli 2, które znajdują się w załączniku do rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 31 stycznia 2006 r. (Dz. U. Nr 30, poz. 208), lub w przypadku mniejszych ilości substancji niebezpiecznych, gdy spełniony jest warunek (suma obliczona osobno dla substancji toksycznych, palnych i ekotoksycznych): q / QD1 q2 / QD2 q3 / QD3 q / Q 1 x Dx 1, gdzie q x ilość substancji niebezpiecznych odpowiadającej tabeli 1 lub 2, Q Dx ilość substancji niebezpiecznych określona w kolumnie 5 tabeli 1 lub kolumnie 3 tabeli 2. ZZR Zakład o Zwiększonym Ryzyku wystąpienia awarii zaliczenie zakładu do ZZR następuje wtedy, gdy substancje niebezpieczne w zakładzie występują w ilościach wyższych lub równych odpowiednim ilościom określonym w kolumnie 4 tabeli 1 lub odpowiednim ilościom określonym w kolumnie 2 tabeli 2, które znajdują się w załączniku do rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 31 stycznia 2006 r. (Dz. U. Nr 30, poz. 208), lub w przypadku mniejszych ilości substancji niebezpiecznych, gdy spełniony jest warunek (suma obliczona osobno dla substancji toksycznych, palnych i ekotoksycznych) q Q q / Q q / Q q / Q 1, gdzie 1 / Z1 2 Z 2 3 Z3 x Zx 8 / 47

9 q x Q Zx - ilość substancji niebezpiecznych odpowiadającej tabeli 1 lub 2, tabeli 2. - ilość substancji niebezpiecznych określona w kolumnie 4 tabeli 1 lub kolumnie 2 9 / 47

10 2. Wprowadzenie Niniejszy dokument stanowi opis przedmiotu zamówienia (OPZ) w postępowaniu na: "Opracowanie algorytmów tworzenia map innych zagrożeń z uwagi na zagrożenia meteorologiczne." Zamawiającym jest Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej- Państwowy Instytut Badawczy. Zamówienie stanowi wydzielone zadanie o numerze WBS 1.5, w ramach projektu ISOK (więcej informacji nt. projektu ISOK znajduje się na stronie: W ramach zamówienia zrealizowane zostaną wybrane produkty projektu ISOK tj. trzy spośród pięciu Map Innych Zagrożeń (patrz definicja MIZ): 1. Mapy ryzyka zakłóceń w sieci elektroenergetycznej z uwagi na zagrożenia meteorologiczne (MRZSE), 2. Mapy ryzyka poważnej awarii przemysłowej z uwagi na zagrożenia meteorologiczne (MRPAP), 3. Mapy zanieczyszczeń powietrza z uwagi na zagrożenia meteorologiczne (MZP). Dla każdego produktu Wykonawca przygotuje prototypowe środowisko informatyczne do tworzenia tych map oraz prototypy map, natomiast dla poz. 1 i 2 również algorytmy opracowania tych map. Oprócz opracowania ww. produktów Wykonawca będzie świadczył nadzór autorski nad implementacją map innych zagrożeń (dla wymienionych trzech map). Implementacja MIZ zostanie zrealizowana w ramach wdrożenia platformy informatycznej ISOK (opis ogólny platformy informatycznej ISOK znajduje się na stronie: Wdrożenie platformy informatycznej ISOK zostanie zrealizowane w ramach odrębnego zamówienia, a jej wykonawca zostanie wyłoniony w trybie postępowania przetargowego. 10 / 47

11 3. Przedmiot zamówienia W ramach zamówienia Wykonawca zrealizuje następujące produkty i usługi odnoszące się do map innych zagrożeń (MIZ), wymienionych w rozdz. 2: plan projektu (plan realizacji zamówienia), algorytmy obliczeniowe i metodyki tworzenia MIZ, prototypowe środowisko informatyczne do opracowania MIZ, prototypy MIZ, świadczenie opcjonalnego nadzoru autorskiego 2 nad implementacją MIZ Plan projektu (plan realizacji zamówienia) Wykonawca opracuje i uzgodni z Zamawiającym uszczegółowienie i rozwinięcie zaproponowanego w ramach oferty podejścia do zaplanowania realizacji zamówienia i jego harmonogramu. W wyniku uszczegółowienia plan projektu będzie obejmował co najmniej: cel i zakres projektu, organizację projektu, w tym strukturę organizacyjną projektu z uwzględnieniem Wykonawcy i Zamawiającego, produkty projektu, harmonogram prac, szczegółowe procedury w zakresie: o zarządzania: zakresem prac, ryzykiem, komunikacją, jakością, zmianami, o raportowania, o tworzenia i aktualizacji dokumentacji, plan opracowania instrukcji stanowiskowych i przeprowadzenia szkoleń, wzory dokumentów związanych z projektem. Wykonawca zachowa zgodność z obowiązującymi w Projekcie ISOK planami oraz procedurami projektowymi, obejmującymi w szczególności: Plan Komunikacji, Plan Jakości oraz Procedurę Zarządzania Jakością, Procedurę Zarządzania Budżetem, Procedurę Raportowania i Monitorowania, 2 Zamawiający nie ma obowiązku skorzystania z opcjonalnego nadzoru autorskiego nad implementacją MIZ. 11 / 47

12 Procedurę Zarządzania Zmianą, Procedurę Zarządzania Ryzykiem, Procedurę Zarządzania Zagadnieniami, Procedurę Zarządzania Harmonogramem, Procedurę Zarządzania Dokumentacją Algorytmy obliczeniowe i metodyki tworzenia MIZ Wykonawca zaproponuje i uzgodni z Zamawiającym uszczegółowienie i rozwinięcie ramowych założeń do opracowania MIZ (tj. Mapy ryzyka zakłóceń w sieci elektroenergetycznej z uwagi na zagrożenia meteorologiczne, Mapy ryzyka poważnej awarii przemysłowej z uwagi na zagrożenia meteorologiczne) przedstawionych w rozdz. 4 i 5, a następnie opracuje algorytmy obliczeniowe i metodyki tworzenia tych MIZ obejmujące co najmniej: 1) Założenia i definicje, 2) Analizę i określenie źródeł danych i informacji, potrzebnych do wytworzenia MIZ, wraz z określeniem możliwości ich aktualizacji, 3) Opracowanie modelu danych dla poszczególnych MIZ, 4) Opracowanie zasad pobierania danych, w tym możliwości automatyzacji procesu importowania i aktualizowania danych na potrzeby opracowania MIZ, 5) Opracowanie specyfikacji tła map dla MIZ z wykorzystaniem serwisów udostępniających dane GIS w ramach Geoportal oraz z uwzględnieniem danych Zamawiającego, 6) Przygotowanie niezbędnych statycznych warstw danych zgodnie z opracowanym modelem danych (patrz rozdz ), 7) Zdefiniowanie i wyznaczenie wartości granicznych czynników meteorologicznych stwarzających zagrożenie wystąpienia awarii w sieciach elektroenergetycznych oraz ZZR, ZDR i zakładach niesevesowskich, 8) Przyjęcie metod wyznaczenia stopni ryzyka dla poszczególnych MIZ, 9) Opracowanie metod przetwarzania danych, pozyskiwanych w sposób manualny i automatyczny do zasilenia docelowego modelu danych MIZ oraz wykonania analiz i obliczeń w ramach opracowania MIZ, 10) Określenie operacji i czynności wykonywanych w ramach opracowania MIZ, określenie zależności i warunków wykonania poszczególnych operacji i czynności, możliwości ich automatyzacji, 11) Opis struktury MIZ oraz poszczególnych elementów wchodzących w skład MIZ, 12) Opracowanie zasad prezentowania MIZ tj. docelowej symbolizacji, znaków umownych i wizualizacji map, 13) Uszczegółowienie zasad organizacji prac i harmonogramu zadań realizowanych w ramach poszczególnych etapów. 12 / 47

13 Wynikiem opracowania algorytmów obliczeniowych i metodyki tworzenia MIZ będzie dokumentacja zawierająca opisy i schematy blokowe algorytmów obliczeniowych oraz metodyk tworzenia MIZ uwzględniające wymagania sformułowane wobec poszczególnych MIZ określonych w rozdz. 4 i 5. W przypadku konieczności wykonania innych działań, nie wymienionych w punktach 1) - 13), ale niezbędnych dla osiągnięcia założonego celu Wykonawca zobowiązany jest zrealizować te działania Prototypowe środowisko informatyczne do opracowania MIZ W ramach prototypowego środowiska informatycznego do opracowania MIZ (Mapy ryzyka zakłóceń w sieci elektroenergetycznej z uwagi na zagrożenia meteorologiczne, Mapy ryzyka poważnej awarii przemysłowej z uwagi na zagrożenia meteorologiczne, Mapy zanieczyszczeń powietrza z uwagi na zagrożenia meteorologiczne) Wykonawca zrealizuje: 1) Konfigurację środowiska informatycznego Zamawiającego, obejmującego: a) Serwer bazy danych - Sun Exadata Database Machine X2-2 HP Quarter Rack, skonfigurowany na poziomie instancji bazy danych, przestrzeń dyskowa 100GB, b) Maszyny wirtualne (serwery, stacje robocze 3 ) oparte na oprogramowaniu VMware vsphere v4.1. lub KVM, dostępne zasoby dla maszyn wirtualnych: 4 rdzenie CPU, 12GB RAM, przestrzeń dyskowa: 100GB, c) Stacje robocze, na których pracuje personel Zamawiającego 4, udostępnione przez Zamawiającego (PC o architekturze x86 32 i 64bit), działające pod kontrolą systemu MS Windows XP Pro oraz MS Windows 7 Pro, d) Oprogramowanie i) Baza danych - Oracle Database Enterprise Edition, funkcjonująca na serwerze Exadata (patrz pkt 3.3 1)a)) ii) Oprogramowanie GIS jedno z wybranych środowisk w zakresie serwera, desktopu i rozszerzeń dla desktopu: (1) Oprogramowanie ESRI: (a) Systemy serwerowe: ArcGIS Server Enterprise Advanced lub ArcGIS Server Enterprise Standard lub ArcGIS Server Basic, (b) Aplikacje typu desktop: Desktop Basic, Desktop Standard, Desktop Advanced, (c) Rozszerzenia do aplikacji desktop: 3D Analyst, Spatial Analyst, Network Analyst, Geostatistical Analyst, Publisher, Schematics, (2) Oprogramowanie Intergraph 5 : 3 Wykonawca dostarczy oprogramowanie systemu operacyjnego dla maszyn wirtualnych. 4 Udostępnienie stacji roboczych Wykonawcy możliwe jest jedynie na czas instalacji i konfiguracji środowiska informatycznego oraz testów odbiorowych. 13 / 47

14 (a) Serwer: GeoMedia Webmap Pro, GeoMedia Webmap, GeoMedia SDI Pro, GeoMedia SDI Portal, (b) Desktop: GeoMedia Professional, GeoMedia (c) Desktop rozszerzenia: GeoMedia GeoIntegrator, GeoMedia Grid, GeoMedia Terrain, GeoMedia 3D, GeoMedia Map Publisher, GeoMedia Fusion, GeoMedia Image, GeoMedia Image Pro, GeoMedia Label EZ dla GeoMedia. Jeżeli do realizacji przedmiotowego zamówienia niezbędne są dodatkowe urządzenia komputerowe i oprogramowanie wymienione w pkt. 1), to Wykonawca dostarczy je w ramach przedmiotowego zamówienia. Wyżej wymienione w pkt. 1) urządzenia i oprogramowanie wraz z licencjami wchodzące w skład środowiska informatycznego Zamawiającego do opracowania MIZ zlokalizowane są w siedzibie Zamawiającego. Zgodnie z warunkami licencjonowania ww. oprogramowanie może być wykorzystywane jedynie na wyłączny użytek wewnętrzny Zamawiającego i nie podlega przekazaniu Wykonawcy. W ramach oferty z wymienionego oprogramowania Wykonawca wskaże minimalny niezbędny zakres (rodzaj i liczbę) licencji do realizacji zamówienia. 2) Opracowanie, dostarczenie i wdrożenie oprogramowania współpracującego z oprogramowaniem wyszczególnionym powyżej w ppkt. 1)d) niezbędnego do realizacji implementacji algorytmów MIZ w środowisku Zamawiającego. W szczególności w ramach takiego oprogramowania będą wszelkie aplikacje: a) nakładki na oprogramowanie GIS i inne oprogramowanie użytkowane przez Zamawiającego, skrypty, makra, b) programy realizujące analizy i wykonujące obliczenia stopnia ryzyka dla poszczególnych zagrożeń z wykorzystaniem danych meteorologicznych, udostępnionych przez Zamawiającego określonych w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 6 listopada 2008 r. w sprawie standardowych procedur zbierania i przetwarzania informacji przez państwową służbę hydrologiczno-meteorologiczną oraz państwową służbę hydrogeologiczną i innych danych przedstawionych w rozdz. 4 i 5, c) programy umożliwiające pobranie danych wsadowych, umożliwiające wprowadzenie niezbędnych danych i parametrów, edycję i przetwarzanie informacji niezbędnych do wytworzenia MIZ. 5 Zamawiający dysponuje oprogramowaniem Intergraph z ograniczeniem ważności licencji do dnia r. i z ograniczeniem puli punktów licencji do 100 punktów (z przeznaczeniem na realizację przedmiotowego Zamówienia), wg zasad licencjonowania Integraph dla korporacji. W przypadku realizacji przez Wykonawcę prototypowego środowiska informatycznego w oparciu o posiadane przez Zamawiającego oprogramowanie Intergraph, Wykonawca musi zapewnić ciągłość pracy prototypu i dostępności Licencji po upływie wymienionego terminu, np. przez dostarczenie w ramach przedmiotowego zamówienia stosownych licencji ważnych bezterminowo. 14 / 47

15 W przypadku oprogramowania wytworzonego w ramach realizacji przedmiotowego zamówienia Wykonawca przeniesie na Zamawiającego autorskie prawa majątkowe i prawa autorskie do oprogramowania. W przypadku pozostałego oprogramowania Wykonawca zapewni Zamawiającemu prawo do bezterminowego korzystania z oprogramowania do realizacji prototypów MIZ. 3) Pozyskanie danych wejściowych i zgromadzenie ich w środowisku informatycznym Zamawiającego: a) danych mapowych stanowiących warstwy tła wymagane jest podłączenie usług udostępniających mapy w ramach Geoportal, bez konieczności importowania tych danych do środowiska informatycznego Zamawiającego, b) danych mapowych do analiz przestrzennych np. udostępnionych w Geoportal, map posiadanych przez Zamawiającego, innych map, c) innych danych do przygotowania analiz potrzebnych do opracowania MIZ (patrz rozdz. 4 i 5), Wynikiem opracowania będzie gotowe środowisko informatyczne służące do opracowania MIZ oraz zbiory wejściowe niezbędne do wytworzenia MIZ. Prototypowe środowisko informatyczne do opracowania MIZ nie obejmuje opracowania przez Wykonawcę narzędzi do automatycznego pozyskiwania, aktualizowania i przetwarzania danych w ramach zasilenia środowiska danymi w ramach procesu opracowania MIZ. Wszystkie te operacje (importowanie, przetwarzanie, wprowadzanie danych itp.) mogą być inicjalizowane i obsługiwane przez użytkownika, w trybie interaktywnym Prototypy MIZ W ramach opracowania prototypów MIZ Wykonawca zrealizuje: 1) Wizualizację obliczonego stopnia ryzyka w ramach opracowania map: MRZSE, MRPAP z wykorzystaniem wybranych danych meteorologicznych, udostępnionych przez Zamawiającego określonych w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 6 listopada 2008 r. w sprawie standardowych procedur zbierania i przetwarzania informacji przez państwową służbę hydrologiczno-meteorologiczną oraz państwową służbę hydrogeologiczną, 2) Wizualizację indeksu AQI jako stopnia zagrożenia przekroczeń dopuszczalnych pyłu zawieszonego, dwutlenku siarki, dwutlenku azotu oraz osobno dla ozonu, 3) Opracowanie i redakcję poszczególnych MIZ z uwzględnieniem wymogów Zamawiającego przedstawionych w rozdz. 4, 5 i 6, 15 / 47

16 4) Instrukcje stanowiskowe zawierające specyfikację i opis czynności niezbędnych do wytworzenia MIZ, w szczególności instrukcje obsługi środowiska informatycznego, sposób przeprowadzenia analiz, określenie parametrów do przeprowadzenia poszczególnych czynności itp. oraz przeprowadzi szkolenia stanowiskowe dla pracowników Zamawiającego, 5) Opracowanie specyfikacji wynikowych zbiorów MIZ, niezbędnej do opublikowania MIZ w sieci Internet/ Intranet za pomocą usług sieciowych WMS, WMTS i WFS. Wszystkie ww. zadania Wykonawca zrealizuje z wykorzystaniem prototypowego środowiska informatycznego, o którym mowa w rozdz. 3.3, tj. sprzętu, oprogramowania i danych. Wynikiem opracowania będą prototypowe mapy innych zagrożeń w postaci plików w formatach shapefile (.shp) oraz xml (GML) gotowe do opublikowania w sieci Internet/ Intranet za pomocą usług sieciowych WMS, WMTS i WFS w liczbie wynikającej z wymogów sformułowanych w rozdz. 4, 5 i 6, instrukcje stanowiskowe a także dokumentacja zawierająca szczegółową specyfikację wynikowych zbiorów MIZ, niezbędną do opublikowania map za pomocą usług sieciowych. 16 / 47

17 3.5. Nadzór autorski nad implementacją MIZ Świadczenie nadzoru autorskiego nad implementacją MIZ stanowi opcjonalny element zamówienia. Wykonawca jest zobowiązany do świadczenia nadzoru autorskiego na podstawie zlecenia Zamawiającego, w przypadku podjęcia przez Zamawiającego stosownej decyzji. Decyzja ta uwarunkowana jest realizacją systemu ISOK. Implementację MIZ przeprowadzi wykonawca ISOK w zakresie zamówienia na wdrożenie ISOK. W implementacji MIZ w ramach wdrożenia ISOK zostaną wykorzystane produkty przedmiotowego zamówienia (algorytmy obliczeniowe i metodyki tworzenia MIZ, prototypowe środowisko informatyczne do opracowania MIZ, prototypy MIZ). W ramach świadczenia nadzoru autorskiego nad implementacją MIZ Wykonawca przedmiotowego zamówienia zobowiązany jest do przeprowadzenia i udokumentowania: 1) Konsultacji i wsparcia merytorycznego dla Zamawiającego i wykonawcy ISOK w zakresie analizy, projektu technicznego i implementacji MIZ w ramach projektowania i wdrożenia ISOK, w tym m.in. do: a) konsultacji dla wykonawcy ISOK w zakresie budowy i konfiguracji prototypowego środowiska MIZ, jego funkcjonalności, danych wejściowych do opracowania MIZ, prototypów MIZ (w tym struktury zbiorów wejściowych i wynikowych MIZ, symboliki przedstawiania obiektów i zjawisk na mapach, reguł i zależności związanych z analizowaniem danych przestrzennych), b) weryfikacji analizy opracowanej przez wykonawcę ISOK, w zakresie danych wejściowych do opracowania MIZ (określenia źródeł danych, sposób pozyskania danych, przetworzenia danych w ramach importu do środowiska MIZ w tym konwersji, transformacji i filtrowania danych, automatyzacji tych procesów), założeń do implementacji MIZ, c) weryfikacji projektu technicznego w zakresie: i) architektury systemowej i logicznej do implementacji MIZ, ii) funkcjonalności do nadzorowania i wspierania realizacji poszczególnych czynności w ramach opracowania MIZ przez oprogramowanie wspierające realizację procesów biznesowych, iii) automatyzowania procesów związanych z pobieraniem, aktualizacją i przetwarzaniem danych, iv) publikowania w ramach ISOK wyników obliczeń i wynikowych MIZ z wykorzystaniem usług WMS, WMTS i WFS. 2) Wsparcia merytorycznego dla Zamawiającego w testach akceptacyjnych implementacji MIZ, w szczególności do przygotowania scenariuszy testowych i udziału w realizacji testów, wyszczególnienia ewentualnych usterek występujących w testowanej implementacji MIZ, sprawdzenia wprowadzonych poprawek. 17 / 47

18 Wynikiem nadzoru nad implementacją MIZ będzie raport z implementacji MIZ przeprowadzonej w ramach wdrożenia ISOK uwzględniający zmiany i ulepszenia wprowadzone w ramach wdrożenia ISOK do algorytmów obliczeniowych i metodyk tworzenia MIZ opracowanych w ramach przedmiotowego zamówienia Zestawienie produktów merytorycznych do opracowania w ramach zamówienia Rodzaj prototypowych map oraz ich przybliżoną liczbę zawiera poniższa tabela. Tabela 1 Zestawienie produktów merytorycznych Nazwa mapy L.p. Nazwa produktu Mapa ryzyka zakłóceń w sieci elektroenergetycznej z uwagi na zagrożenia meteorologiczne Mapa ryzyka poważnej awarii przemysłowej z uwagi na zagrożenia meteorologiczne Mapa zanieczyszczeń powietrza z uwagi na zagrożenia meteorologiczne 1 Algorytmy obliczeniowe i metodyki tworzenia MIZ x x x 6 2 Prototypowe środowisko informatyczne do opracowania MIZ x x x 3 Prototypy MIZ x x x 3a Prototypowa mapa operacyjna aktualizowana co 12 h przedstawiająca stopień ryzyka i jego prognozę na 6, 12 i 24 h uwzględniająca x x - czynnik zagrożenia jakim jest temperatura 3b Prototypowa mapa operacyjna aktualizowana co 12 h przedstawiająca stopień ryzyka i jego prognozę na 6, 12 i 24 h uwzględniająca x x - czynnik zagrożenia jakim jest wiatr 3c Prototypowa mapa operacyjna aktualizowana co 12 h przedstawiająca stopień ryzyka i jego prognozę na 6, 12 i 24 h uwzględniająca x - - czynnik zagrożenia jakim jest szadź 3d Prototypowa mapa operacyjna aktualizowana co 12 h przedstawiająca stopień ryzyka i jego prognozę na 6, 12 i 24 h uwzględniająca x - - czynnik zagrożenia jakim jest gołoledź 3e Prototypowa mapa operacyjna aktualizowana co 12 h przedstawiająca stopień ryzyka i jego prognozę na 6, 12 i 24 h uwzględniająca x x - czynnik zagrożenia jakim jest opad śniegu 3f Prototypowa mapa operacyjna aktualizowana co 12 h przedstawiająca stopień ryzyka i jego prognozę na 6, 12 i 24 h uwzględniająca - x - czynnik zagrożenia jakim jest opad deszczu 3g Prototypowa mapa operacyjna aktualizowana co 12 h przedstawiająca stopień ryzyka i jego prognozę na 6, 12 i 24 h uwzględniająca - x - czynnik zagrożenia jakim jest burza 3h Prototypowa mapa operacyjna aktualizowana co 12 h przedstawiająca stopień ryzyka i jego prognozę na 6, 12 i 24 h uwzględniająca - x - 6 Tylko algorytmy obliczeniowe 18 / 47

19 czynnik zagrożenia jakim jest ciśnienie atmosferyczne 3i Prototypowa mapa operacyjna aktualizowana co 12 h przedstawiająca stopień ryzyka i jego prognozę na 6, 12 i 24 h uwzględniająca x x synergię czynników zagrożenia 3j Prototypowa mapa operacyjna przedstawiająca prognozę zagrożenia na najbliższe 24, 48 i 72h uwzględniająca czynnik zagrożenia jakim są - - x 7 zanieczyszczenia pyłowe 3k Prototypowa mapa operacyjna przedstawiająca prognozę zagrożenia na najbliższe 24, 48 i 72h uwzględniająca czynnik zagrożenia jakim jest - - x 7 dwutlenek siarki 3l Prototypowa mapa operacyjna przedstawiająca prognozę zagrożenia na najbliższe 24, 48 i 72h uwzględniająca czynnik zagrożenia jakim jest - - x 7 dwutlenek azotu 3m Prototypowa mapa operacyjna przedstawiająca prognozę zagrożenia na najbliższe 24, 48 i 72h uwzględniająca czynnik zagrożenia jakim jest - - x 7 ozon 3n Prototypowe mapy statyczne - x 8 x 9 3o Instrukcje stanowiskowe zawierające specyfikację i opis czynności niezbędnych do x x x wytworzenia MIZ 3p Specyfikacja wynikowych zbiorów MIZ x x x 4 Świadczenie opcjonalnego nadzoru autorskiego 10 nad implementacją MIZ x x x Liczba prototypów map operacyjnych: dla MRZSE: 5 map (dla każdego z czynników zagrożenia) x 5 (liczba typów sieci elektroenergetycznych) = 25 prototypów map Co najmniej 25 prototypów map + n map (dla synergii czynników meteorologicznych) x 5 (liczba sieci elektroenergetycznych) = 30 prototypów map (przy założeniu, że będzie 1 mapa przedstawiająca synergię czynników meteorologicznych), gdzie n=1 3 dla MRPAP: 6 map (dla każdego z czynników zagrożenia) x 6 (liczba rodzajów przemysłu) = 36 prototypów map Co najmniej 36 prototypów map + n map (dla synergii czynników meteorologicznych) x 6 (liczba rodzajów przemysłu) = 42 prototypy map (przy założeniu, że będzie 1 mapa przedstawiająca synergię czynników meteorologicznych), gdzie n=1 3 7 W przypadku przekroczenia wartości alarmowych wymagana jest aktualizacja wizualizacji co 12 godzin. 8 Co najmniej 11 map. Częstotliwość aktualizacji map statycznych w zakresie lokalizacji ZZR, ZDR i zakładów niesevesowskich raz na rok. 9 5 map statycznych dla oceny zagrożenia wysokimi stężeniami zanieczyszczeń dominujących w chłodnej porze roku. 4 map statyczne dla zagrożenia wysokimi stężeniami ozonu O 3. Nie przewiduje się ich aktualizacji. 10 Zamawiający nie ma obowiązku skorzystania z opcjonalnego nadzoru autorskiego nad implementacją MIZ. 19 / 47

20 4. Szczegółowe wymagania dla map ryzyka zakłóceń w sieci elektroenergetycznej z uwagi na zagrożenia meteorologiczne 4.1. Cel i ogólna charakterystyka opracowania MRZSE Celem mapy ryzyka zakłóceń w sieci elektroenergetycznej z uwagi na zagrożenia meteorologiczne jest: usprawnienie działania systemów zarządzania bezpieczeństwem tworzonych przez organy administracji samorządowej i państwowej, wspomaganie systemów podejmowania decyzji przez jednostki organizacyjne zarządzania i reagowania kryzysowego, jednostki ratownicze i ratowniczo-gaśnicze. Ponadto MRZSE mogą zostać wykorzystane: do planowania i wdrażania działań profilaktycznych, do oceny zagrożeń występujących na danym terenie, do szacowania potencjalnych strat. MRZSE ma odzwierciedlać poziom ryzyka czyli prawdopodobieństwo pojawienia się niepożądanych zdarzeń - zakłóceń w sieciach elektroenergetycznych przesyłowych i dystrybucyjnych mogących wystąpić w wyniku ekstremalnych zjawisk meteorologicznych, które mogą powodować przerwy w przesyle i dostawie energii elektrycznej do odbiorców i/lub straty w infrastrukturze technicznej. Obliczony poziom ryzyka zakłóceń w sieciach elektroenergetycznych prezentowany będzie w odpowiedniej skali uzgodnionej z Zamawiającym Główni odbiorcy mapy Głównymi odbiorcami MRZSE będą: Centra Zarządzania i Reagowania Kryzysowego, Jednostki Państwowej Straży Pożarnej, inne służby zapewniające bezpieczeństwo w sytuacjach kryzysowych typu Policja i Wojsko, właściciele i operatorzy sieci elektroenergetycznych przesyłowych i dystrybucyjnych, społeczeństwo. 20 / 47

21 4.3. Zakres prac Oprócz produktów i usługi wyspecyfikowanych w rozdz. 3 zakres prac Wykonawcy obejmuje co najmniej: 1) Określenie i uzgodnienie z Zamawiającym listy niepożądanych zdarzeń zakłóceń powodujących przerwy w przesyle i dostawie energii elektrycznej do odbiorców i/lub straty w infrastrukturze technicznej, dla których będzie wyznaczany stopień ryzyka wystąpienia zakłóceń w sieciach elektroenergetycznych. 2) Opracowanie metody obliczania i wyznaczenia stopni ryzyka wystąpienia zakłóceń w sieciach elektroenergetycznych. 3) Zdefiniowanie i opracowanie niezbędnych do wykonania MRZSE baz do gromadzenia i przetwarzania danych. 4) Pozyskanie, klasyfikację, opracowanie i archiwizację danych niezbędnych do opracowania MRZSE prezentującej stopień ryzyka wystąpienia zakłóceń w sieci elektroenergetycznej oraz opracowanie narzędzi wspierających realizowanie powyższych czynności. 5) Określenie wartości granicznych czynników zagrożenia meteorologicznego po przekroczeniu, których pojawiają się zakłócenia w sieciach elektroenergetycznych. 6) Przeprowadzenie analizy udostępnionych przez Zamawiającego danych wejściowych i określenie ich przydatności i wpływu na wykonywanie obliczeń. Ponadto, na podstawie tej analizy Wykonawca wskaże dodatkowe dane potrzebne do wykonania obliczeń i określi wpływ tych danych na wyniki obliczeń. 7) Opracowanie zasad i uwarunkowań dotyczących przechowywania map historycznych obrazujących stopień ryzyka zakłóceń dla sieci elektroenergetycznych. 8) Opracowanie prototypowych operacyjnych MRZSE. 9) Opracowanie zasad i wdrożenie systemu dostępu do danych dla użytkowników o odpowiednich uprawnieniach (na podstawie unikalnej identyfikacji). Mapa operacyjna będzie aktualizowana co 12 h i będzie przedstawiała stopień ryzyka zakłóceń w sieciach elektroenergetycznych o różnych parametrach z uwagi na zagrożenia meteorologiczne na najbliższe 6, 12 i 24 h. Na potrzeby realizacji zamówienia należy przyjąć reprezentatywne dane techniczne sieci elektroenergetycznej dla: a) Sieci wysokiego napięcia (WN) napowietrznej b) Sieci średniego napięcia (SN) napowietrznej z przewodami nieizolowanymi c) Sieci SN napowietrznej z izolowanymi przewodami d) Sieci niskiego napięcia (nn) napowietrznej z przewodami nieizolowanymi e) Sieci nn napowietrznej z izolowanymi przewodami 21 / 47

22 Dane udostępnione lub przekazane przez Zamawiającego (opisane w rozdz. 4.4). Wykonawca zaprojektuje i przedstawi do zatwierdzania przez Zamawiającego sposób wyświetlania i prezentacji map oraz uszczegółowienie do stopni ryzyka prezentowanego na mapie, przy czym stopień ryzyka będzie prezentowany w co najmniej trzystopniowej skali za pomocą obszarów oznaczonych odpowiednim kolorem. Mapy ryzyka wystąpienia zakłóceń w sieci elektroenergetycznej z uwagi na zagrożenia meteorologiczne dostępne będą dla wszystkich użytkowników systemu ISOK. W opracowaniu algorytmów do obliczenia stopnia ryzyka wystąpienia zakłóceń Wykonawca musi uwzględnić następujące czynniki zagrożenia meteorologicznego: temperaturę, wiatr, szadź, gołoledź, opad śniegu. W opracowaniu Wykonawca uwzględni także czas trwania powyższych zjawisk oraz ich synergię Dane źródłowe Wykonawcy zostaną udostępnione: 1) Wybrane dane meteorologiczne będące w dyspozycji Zamawiającego i określone w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 6 listopada 2008 r. w sprawie standardowych procedur zbierania i przetwarzania informacji przez państwową służbę hydrologiczno-meteorologiczną oraz państwową służbę hydrogeologiczną, 2) Produkty post-processingu wyników modelu ALADIN. Prognozy wybranych parametrów meteorologicznych na następne 6, 12 i 24 h. Produkty post-processingu wyników modelu ALADIN dostępne są w postaci: a) Danych opisowych: i) bazy danych wartości w węzłach siatki dla wybranych obszarów: ASCII, ii) bazy danych wartości dla stacji synop. i innych lokalizacji: ASCII, iii) zestawienia tabelaryczne wartości dla stacji synop.: html, iv) profile pionowe dla wybranych lokalizacji: ASCII. b) Danych mapowych i) mapy izolinie: jpeg, v5d, ii) mapy wartości w węzłach siatki: gif, iii) mapy wartości dla stacji synop.: gif, iv) meteogramy: ps, gif, 22 / 47

23 Ponadto Wykonawca wykorzysta dane GIS udostępnione za pomocą usług WMS/ WMTS/ WFS w ramach Geoportal Uwarunkowania realizacyjne 1) MRZSE muszą obejmować zasięgiem obszar całej Polski. 2) Implementacja MRZSE uwzględniająca wyniki przedmiotowego zamówienia (m.in. prototypy MRZSE) zostanie zrealizowana w środowisku ISOK. 3) Prototypowe środowisko informatyczne do opracowania MRZSE oraz opracowane algorytmy do tworzenia map operacyjnych muszą zapewniać aktualizację MRZSE co 12 h. Prezentowany w ramach MRZSE stopień ryzyka zakłóceń w sieci elektroenergetycznej z uwagi na zagrożenia meteorologiczne musi obejmować najbliższe 6, 12 i 24 h. 4) W ramach opracowania prototypu operacyjnych MRZSE Wykonawca opracuje po jednej mapie uwzględniającej wszystkie czynniki zagrożenia meteorologicznego oraz zaobserwowaną synergię związaną z występowaniem tych czynników dla każdego typu sieci elektroenergetycznej (patrz.tabela 1). 5) Wykonawca przeprowadzi szkolenia stanowiskowe w zakresie opracowania MRZSE dla czterech pracowników Zamawiającego. 6) Wszystkie założenia do opracowania MRZSE i zbiory danych wejściowych określone i przygotowane przez Wykonawcę jako niezbędne do realizacji przedmiotu zamówienia mające jakikolwiek wpływ na wynik obliczeń, muszą być zaakceptowane przez Zamawiającego. Wyniki obliczeń wykonane w oparciu o założenia, parametry i dane wejściowe, które nie uzyskały akceptacji Zamawiającego będą traktowane jako niewykonane poprawnie i nie zostaną odebrane. 7) Wykonawca zobowiązany jest do opracowywania pisemnych raportów z realizacji prac i relacjonowania ich na spotkaniach, organizowanych nie rzadziej niż jeden raz w miesiącu (spotkania będzie organizował Zamawiający). Notatkę ze spotkań sporządza Wykonawca, a Zamawiający weryfikuje ją i akceptuje Terminy realizacji Wykonawca zrealizuje produkty i usługi opisane w rozdz. 3 i 4 w podziale na etapy, w terminach wyszczególnionych w Załączniku nr 2 do Umowy (Harmonogram Rzeczowo Finansowy). 23 / 47

24 5. Szczegółowe wymagania dla map ryzyka poważnej awarii przemysłowej z uwagi na zagrożenia meteorologiczne (MRPAP) 5.1. Cel i ogólna charakterystyka opracowania MRPAP Celem mapy ryzyka poważnej awarii przemysłowej z uwagi na zagrożenia meteorologiczne jest: usprawnienie działania systemów zarządzania bezpieczeństwem tworzonych przez organy administracji samorządowej i państwowej, wspomaganie systemów podejmowania decyzji przez jednostki organizacyjne zarządzania i reagowania kryzysowego, jednostki ratownicze i ratowniczo-gaśnicze. Ponadto MRPAP mogą zostać wykorzystane: do planowania i wdrażania działań profilaktycznych, do oceny zagrożeń występujących na danym terenie, do szacowania potencjalnych strat. Mapa będzie prezentować przestrzenny zasięg stopnia ryzyka wystąpienia poważnej awarii przemysłowej w ZZR i ZDR oraz zakładach niesevesowskich z uwagi na zagrożenia meteorologiczne. Mapa stanowić będzie element systemu informacji geograficznej, który umożliwi szybkie i skuteczne wykonanie zawansowanych analiz przestrzennych w dziedzinie zagrożenia poważnymi awariami przemysłowymi. W ramach MRPAP powstaną mapy statyczne i operacyjne Główni odbiorcy mapy Głównymi odbiorcami mapy będą: Centra Zarządzania i Reagowania Kryzysowego, Jednostki Państwowej Straży Pożarnej, inne służby zapewniające bezpieczeństwo w sytuacjach kryzysowych typu Policja i Wojsko, ZZR i ZDR oraz zakłady niesevesowskie, społeczeństwo. 24 / 47

25 5.3. Zakres prac Zakres prac Wykonawcy Oprócz produktów i usługi wyspecyfikowanych w rozdz. 3 zakres prac Wykonawcy obejmuje co najmniej: 1) Określenie i uzgodnienie z Zamawiającym listy niepożądanych zdarzeń poważnych awarii (patrz definicja poważnej awarii). 2) Opracowanie metody obliczania i wyznaczenia stopni ryzyka wystąpienia poważnych awarii. 3) Zdefiniowanie i opracowanie niezbędnych do wykonania MRPAP baz do gromadzenia i przetwarzania danych. 4) Pozyskanie, klasyfikację, opracowanie i archiwizację danych niezbędnych do opracowania MRPAP prezentującej stopień ryzyka wystąpienia poważnych awarii oraz opracowanie narzędzi wspierających realizowanie powyższych czynności. 5) Określenie wartości granicznych czynników zagrożenia meteorologicznego po przekroczeniu, których pojawiają się poważne awarie. 6) Przeprowadzenie analizy udostępnionych przez Zamawiającego danych wejściowych i określenie ich przydatności i wpływu na wykonywanie obliczeń. Ponadto, na podstawie tej analizy Wykonawca wskaże dodatkowe dane potrzebne do wykonania obliczeń i określi wpływ tych danych na wyniki obliczeń. 7) Opracowanie zasad i uwarunkowań dotyczących przechowywania map historycznych obrazujących stopień ryzyka wystąpienia poważnych awarii. 8) Opracowanie statycznych i operacyjnych MRPAP - szczegółowy opis map znajduje się w rozdziałach i ) Opracowanie zasad i wdrożenie systemu dostępu do danych dla użytkowników o odpowiednich uprawnieniach (na podstawie unikalnej identyfikacji). 10) Ponadto zakres prac Wykonawcy obejmuje co najmniej: 1) Zgromadzenie i przygotowanie danych do analizy szczegółowej, w tym: a) analiza baz danych GIOŚ stanowiąca podstawę do analiz szczegółowych dla zakładów niesevesowskich, oraz opracowanie mapy lokalizacji zakładów niesevesowskich w formacie shapefile (.shp), b) uzupełnienie bazy danych o zakładach niesevesowskich o informacje znajdujące się w raportach GIOŚ. 2) Uzupełnienie dostarczonej przez Zamawiającego wstępnej bazy danych stanowiącej podstawę do analiz szczegółowych. 25 / 47

26 3) W opracowaniu algorytmów do obliczenia stopni ryzyka wystąpienia awarii Wykonawca musi uwzględnić co najmniej następujące czynniki zagrożenia meteorologicznego: wiatr, temperaturę, opad deszczu, opad śniegu, burze, ciśnienie atmosferyczne. W opracowaniu Wykonawca uwzględni także czas trwania powyższych zjawisk oraz ich synergię. 4) Przeprowadzenie ankietyzacji zakładów niesevesowskich na podstawie aktualnej bazy danych GIOS. Wg informacji otrzymanej w dniu 5 września 2012 r. liczba zakładów niesevesowskich wynosi 783. Uzupełnienie wejściowej bazy danych otrzymanej od Zamawiającego, o uwarunkowania techniczne niezbędne do wizualizacji MRPAP zgodnie z zaleceniami Zamawiającego. a) Wykonawca uszczegółowi bazę danych o następujące informacje: i) dane statystyczne informujące o występowaniu poważnych awarii przemysłowych w wybranym okresie czasu, który ustali Wykonawca, ii) dane statystyczne informujące o występowaniu poważnych awarii przemysłowych z przyczyn meteorologicznych w wybranym okresie czasu dla każdego czynnika zagrożenia meteorologicznego (wiatr, temperatura, opad deszczu, opad śniegu, burze, ciśnienie atmosferyczne) i dla każdego roku, iii) inne dane niezbędne do opracowania MRPAP (patrz. rozdz. 5.4). 5) Opracowanie mechanizmów przetworzenia informacji opisowych w ramach danych wejściowych na postać nadającą się do analizy (patrz. opisy działań zawarte w tabeli Tabela 2) Zakres prac dla Zamawiającego Zamawiający wykona następujące zadania: 1) Dostarczenie archiwalnych produktów post-processingu wyników modelu ALADIN oraz udzielenie wsparcia merytorycznego dla Wykonawcy w zakresie możliwości modelu ALADIN oraz jego produktów. 2) Przeprowadzenie analizy baz danych GIOŚ stanowiących podstawę do analiz szczegółowych dla ZZR i ZDR. 26 / 47

27 3) Opracowanie mapy lokalizacji ZZR i ZDR w formacie shapefile (.shp), zawierającej następujące atrybuty: a) Kod zakładu jednoznacznie określony, unikalny, który będzie stanowił podstawę tworzenia relacji do innych danych, b) dane lokalizacyjne - długość geograficzna i szerokość geograficzna, c) dane informacyjne: nazwa zakładu, typ zakładu, rozdaj prowadzonej działalności gałąź przemysłu, rok zaliczenia zakładu do grupy ZZR, ZDR lub jako zakładu niesevesowskiego, rodzaj zagrożenia, d) dane adresowe: miejscowość, gmina, województwo, 4) Przeprowadzenie ankietyzacji ZZR i ZDR i opracowanie ankiet w wersji elektronicznej (zgodnie z przykładem ankiety przedstawionej na rysunku objaśniającym nr 1) Dane źródłowe W ramach określenia stopni ryzyka wystąpienia poważnej awarii przemysłowej przy opracowaniu MRPAP Wykonawca wykorzysta poniższe dane: Wybrane dane meteorologiczne będące w dyspozycji Zamawiającego i określone w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 6 listopada 2008 r. w sprawie standardowych procedur zbierania i przetwarzania informacji przez państwową służbę hydrologiczno-meteorologiczną oraz państwową służbę hydrogeologiczną, Produkty post-processingu wyników modelu ALADIN (w tym produkty archiwalne), mapę topograficzną (udostępnioną w ramach Geoportal), mapę administracyjną (źródło danych jw.), mapę podziału hydrograficznego polski (źródło - KZGW, z zastosowaniem w miarę dostępności nowej MPHP), obszary chronione (MŚ), obszary Natura 2000 (MŚ), użytkowanie terenu Corine Land Cover (GIOŚ), strefy buforowe dla zakładów wg planów zagospodarowania przestrzennego, gęstość zaludnienia, liczba ludności (GUS), mapa sozologiczna (źródło danych Geoportal) Identyfikacja innych źródeł danych Wykonawca przeprowadzi identyfikację i analizę innych źródeł danych, w ramach których pozyskiwane i gromadzone są informacje dotyczące zakładów ZZR, ZDR i zakładów niesevesowskich oraz poważnych awarii przemysłowych, które wystąpiły na obszarze Polski. Instytucjami, które posiadają te informacje są: Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej, 27 / 47

28 Ministerstwo Gospodarki, Główny Urząd Statystyczny, Państwowa Inspekcja Pracy, samorządy i instytucje lokalne, ZZR, ZDR i zakłady niesevesowskie, inne. Zamawiający nie zapewnia dostępu do zidentyfikowanych innych źródeł danych. Na podstawie analizy innych źródeł danych, w tym ich formatu, możliwych metod pozyskania i archiwizacji Wykonawca określi metody i częstotliwość ich pozyskania Charakterystyka danych wejściowych Dane GIOŚ Do opracowania MRPAP należy wykorzystać dane GIOŚ. Do obowiązków Głównego Inspektora Ochrony Środowiska, zgodnie z art. 31 ust. 2 ustawy z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska należy prowadzenie: rejestru zakładów będących potencjalnymi źródłami poważnych awarii, rejestru zdarzeń o znamionach poważnych awarii, prowadzenie rejestru poważnych awarii oraz dokumentacji zdarzeń spełniających kryteria ustalone w rozporządzeniu Ministra Środowiska, oraz bazy danych Ekoawarie. Poniżej przedstawiono przykładowe bazy danych znajdujące się w Departamencie Przeciwdziałania Poważnym Awariom, GIOŚ, ul. Piwna 36/39, Gdańsk. Dane są w formie elektronicznej, aktualizowane co 3 miesiące. Baza danych SPIRS - baza zakładów o dużym i zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnej awarii w rozumieniu przepisów Dyrektywy Seveso II i ustawy Prawo ochrony środowiska. Baza danych Ekoawarie - służąca do otrzymywania danych statystycznych, przeznaczonych do opracowywania półrocznych i rocznych informacji o występowaniu poważnych awarii. Baza danych MARS - baza zdarzeń o znamionach poważnych awarii w zakładach ZDR lub ZZR (zgodnie z wymogami Dyrektywy Seveso II). Przykład szczegółowych informacji zawartych w bazach SPIRS i MARS przedstawiono poniżej: SPIRS dbase, aplikacja Delphi dane identyfikujące zakład (m.in. nazwa i adres, gałąź przemysłu, statut wg dyrektywy SEVESO II) oraz jego lokalizacja (w tym współrzędne geograficzne tj. długość i szerokość geograficzna), charakterystyczne parametry zakładu m.in. tj. przeciętna liczba ludzi w 28 / 47

29 MARS dbase, aplikacja Delphi zakładzie, odległość do najbliższego biotopu, obiektów i obszarów chronionych, obszarów mieszkalnych itp. wykaz i maksymalne ilości substancji niebezpiecznych występujących na terenie zakładu, informacje na temat posiadanych dokumentów w zakresie poważnych awarii m.in. tj. zgłoszenie, program zapobiegania awariom oraz raport bezpieczeństwa. dane podstawowe dotyczące awarii m.in.: kod awarii, data przygotowania raportu, data i godzina zdarzenia, rodzaj zdarzenia m.in. wybuch pożar, rodzaj działalności m.in. procesy przemysłowe, magazynowanie, transport, miejsce wystąpienia zdarzenia m.in. współrzędne, kod i nazwa zakładu, dokładny adres, substancje niebezpieczne m.in. kod, nazwa, ilość, skutki m.in. dla ludzi, środowiska, uszkodzenia mienia i poza terytorium kraju, podjęte działania opis podjętych działań. Poniżej w tabeli wyróżniono przez pogrubienie przykładowe informacje meteorologiczne przyczyny awarii w zakładach przemysłowych, udostępnione m.in. w publikowanych przez GIOŚ rejestrach zdarzeń o znamionach poważnej awarii. 29 / 47

30 Tabela 2 Meteorologiczne przyczyny awarii w zakładach przemysłowych Rok Miejscowość Opis zdarzenia 2004 Szczecin Zawalenie się konstrukcji stalowej komina w Elektrociepłowni Krupski Młyn pow. Tarnowskie Góry 2010 Gorzów Wielkopolski gm. i powiat Gorzów Wlkp., 2010 Jedlicze gmina Jedlicze, Zanieczyszczenie wód powierzchniowych Wyciek solnego. Zanieczyszczenie gruntu. kwasu Działania podjęte przez organy Inspekcji Ochrony Środowiska komin o wysokości 80 m uległ przełamaniu na wysokości około 25 m i zawaleniu. prawdopodobną przyczyną zdarzenia był silny wiatr o prędkości około 70 km/godz.. Nie było osób poszkodowanych. w wyniku silnych opadów deszczu nastąpiło przepełnienie separatorów oleju na terenie Zakładów Tworzyw Sztucznych NITRON S.A. w Krupskim Młynie; sprawca zdarzenia: Zakłady Tworzyw Sztucznych NITRON S.A Krupski Młyn; nastąpiło pęknięcie dolnej rurki poziomowskazu zbiornika (o poj. 30 m3) z kwasem solnym, w wyniku czego nastąpił jego wyciek w nieustalonej ilości. prawdopodobnie przyczyną zdarzenia były niskie temperatury otoczenia. w wyniku ulewnych i gwałtownych opadów deszczu, w dniu 16 maja 2010 r., w związku z ciągłym dopływem wód, wody opadowe spływały z terenów utwardzonych zakładu poza ogrodzenie, na kierunku północnym. Poza terenem zakładu zlokalizowane są tereny zabudowy mieszkalnej. Uwagi ZDR PSPA ZDR Dane PSP Wśród materiałów wybranej Komendy Wojewódzkiej Państwowej Straży Pożarnej podanych do publicznej wiadomości można znaleźć następujące dane: Tabela 3 Przykład danych, które można pozyskać z Komendy Wojewódzkiej Państwowej Straży Pożarnej Powiat Bolesławiec Dzierżoniów Zakłady stwarzające ryzyko wystąpienia awarii przemysłowej PKN ORLEN S.A. Baza Magazynowa 112 ZZR ORLEN GAZ Sp. z o.o. Rozlewnia Gazu Płynnego ZZR ORION Sp. z o.o. ZZR Adres zakładu Bolesławiec Śl. ul. Kościuszki Dzierżoniów ul. Kilińskiego 15 Zagrożenia możliwe do wystąpienia w zakładzie skażenie toksyczne gazami pożarowymi skażenie ekologiczne pożar wybuch skażenie toksyczne pożar wybuch Dzierżoniów skażenie toksyczne pożar wybuch Wykonawca opracuje mechanizm/algorytm przetwarzania przykładowych danych z Tabela 2 i Tabela 3 na dane nadające się do analizy. 30 / 47

31 Utworzenie bazy danych Zamawiający opracuje Wstępną bazę danych w formacie shapefile (.shp) (patrz rozdz ). Wykonawca uszczegółowi bazę o informacje dotyczące awarii przemysłowych powstałych w wyniku oddziaływania czynników meteorologicznych m.in. w oparciu o wyniki ankietyzacji przeprowadzonej przez Zamawiającego (patrz rozdz. 5.3). Na potrzeby MRPAP zostanie utworzona baza danych w formacie shapefile (.shp), w której znajdą się informacje o zakładach przemysłowych typu ZZR, ZDR oraz niesevesowskich. Baza danych będzie podstawą dla tworzenia wszystkich map, które powstaną w ramach opracowania MRPAP Uwarunkowania realizacyjne 1) MRPAP muszą obejmować zasięgiem obszar całej Polski. 2) Implementacja MRPAP zostanie zrealizowana w środowisku ISOK. 3) Prototypowe środowisko informatyczne do opracowania MRPAP oraz opracowane algorytmy do tworzenia map operacyjnych muszą zapewniać aktualizację MRPAP, zgodnie z prognozą modelu ALADIN, co 12 h. Prezentowany w ramach operacyjnych MRPAP stopień ryzyka poważnej awarii przemysłowej z uwagi na zagrożenia meteorologiczne musi obejmować najbliższe 6, 12 i 24 h. Mapa operacyjna będzie przedstawiała stopień ryzyka w zaproponowanej przez Wykonawcę i zaakceptowanej przez Zamawiającego skali. Krok czasowy dla aktualizacji danych dla map statycznych - raz na rok. 4) W ramach opracowania prototypu MRPAP Wykonawca opracuje po jednej mapie statycznej i operacyjnej dla każdego czynnika zagrożenia meteorologicznego, a także mapy uwzględniające synergię tych czynników (patrz Tabela 1). 5) Zawartość map na mapach należy umieścić podkład topograficzny, granice administracyjne i inne wymienione w rozdziale ) Przyjęty okres danych historycznych nie krótszy niż 10 ostatnich lat. 7) Wykonawca przeprowadzi szkolenia stanowiskowe w zakresie opracowania MRPAP dla czterech pracowników Zamawiającego. 8) Wszystkie założenia do opracowania MRPAP i zbiory danych wejściowych określone i przygotowane przez Wykonawcę jako niezbędne do realizacji przedmiotu zamówienia mające jakikolwiek wpływ na wynik obliczeń, muszą być zaakceptowane przez Zamawiającego. Wyniki obliczeń wykonane w oparciu o założenia, parametry i dane wejściowe, które nie uzyskały akceptacji Zamawiającego będą traktowane jako niewykonane poprawnie i nie zostaną odebrane. 31 / 47

32 9) Wykonawca zobowiązany jest do opracowywania pisemnych raportów z realizacji prac i relacjonowania ich na spotkaniach, organizowanych nie rzadziej niż jeden raz w miesiącu (spotkania będzie organizował Zamawiający). Notatkę ze spotkań sporządza Wykonawca, a Zamawiający weryfikuje ją i akceptuje Uprawnienia do danych w ramach analizy materiałów do opracowania MRPAP Przy pracach związanych z tworzeniem mapy konieczne jest pozyskanie, klasyfikacja oraz archiwizacja danych w celu ich dalszego przetwarzania. Dostęp do danych powinien być ograniczony tylko i wyłącznie do użytkowników o odpowiednich uprawnieniach. Wykonawca opracuje zasady dostępu do danych dla użytkowników o odpowiednich uprawnieniach (na podstawie unikalnej identyfikacji) oraz wdroży je Rodzaje map W pakiecie map MRPAP Wykonawca będzie realizował mapy statyczne i operacyjne Mapy statyczne Na podstawie utworzonego zbioru danych Wykonawca wygeneruje następujące mapy statyczne w formacie shapefile (.shp): 1. Mapa z lokalizacją ZDR, ZZR i zakładów niesevesowskich. 2. Mapa z lokalizacją ZDR, ZZR i zakładów niesevesowskich prezentująca rodzaj zagrożenia: wybuch, pożar, chemiczne zatrucie środowiska, wyciek substancji chemicznych. 3. Mapa z lokalizacją ZDR, ZZR i zakładów niesevesowskich, w których wystąpiły poważne awarie przemysłowe w ciągu ostatnich 10-ciu lat. 4. Mapa z lokalizacją ZDR, ZZR i zakładów niesevesowskich, w których w ciągu ostatnich 10-ciu lat wystąpiły poważne awarie przemysłowe z przyczyn meteorologicznych dla każdego czynnika zagrożenia meteorologicznego. 5. Prawdopodobieństwo wystąpienia awarii z uwagi na zagrożenia meteorologiczne osobno dla każdego czynnika zagrożenia (wiatr, temperatura, opad deszczu, opad śniegu, burza, ciśnienie atmosferyczne). Ponadto w opracowaniu Wykonawca uwzględni synergię powyższych zagrożeń. Obliczenia wykonane na podstawie danych historycznych dla wielolecia dla którego można uzyskać dane dotyczące awarii. Wykonawca zweryfikuje i uzgodni z Zamawiającym zastosowanie 5 stopniowej skali prawdopodobieństwa - bardzo niskie, niskie, średnie, wysokie i bardzo wysokie. Przykłady map prezentowane są na rysunku objaśniającym nr Mapa operacyjna Mapa operacyjna będzie przedstawiać stopień ryzyka wystąpienia poważnej awarii przemysłowej i uwzględniać horyzonty czasowe prezentowane w modelu ALADIN na najbliższe 6h, 12h i 24h. Ponadto mapa operacyjna będzie uwzględniać zmiany danych 32 / 47

33 wejściowych charakteryzujące ZZR, ZDR i zakłady niesevesowskie, w tym ich lokalizację, możliwość dodania lub usunięcia. Częstotliwość aktualizacji danych dotyczących ZZR, ZDR oraz niesevesowskich raz na rok. Metodyka obliczania i prezentowania stopnia ryzyka powinna uwzględniać rozwiązanie polegające na możliwości dodania lub usunięcia zakładu. Mapa operacyjna będzie implementowana w środowisku systemu ISOK przez wykonawcę tegoż systemu przy nadzorze autorskim prowadzonym przez Wykonawcę. Przykłady map prezentuje Rysunek objaśniający nr / 47

34 Symbolika graficzna MRPAP Dla MRPAP Wykonawca uwzględni następujące symbole graficzne symbole punktowe: Typ zakładu Symbol ZZR ZDR niesevesowskie rodzaj zagrożenia: Zagrożenie Wybuch Pożar Chemiczne zatrucie środowiska Wyciek substancji chemicznych symbole meteorologiczne: Symbol q n W Elementy meteorologiczne Wiatr Temperatura Symbol Opad deszczu V Opad śniegu * Burza 9 Gołoledź Sadź stopień ryzyka awarii z uwagi na zagrożenia meteorologiczne (przykład): _ Skala stopnia ryzyka (poziomu zagrożenia) ZZR ZDR niesevesowski Kod koloru R G B Bardzo niska (ppb. 0,2) / 47

35 Skala stopnia ryzyka (poziomu zagrożenia) ZZR ZDR niesevesowski Kod koloru R G B Niska (0,2 < ppb. 0,4) Średnia (0,4 < ppb. 0,6) Wysoka (0,6 < ppb. 0,8) Bardzo wysoka (0,8 < ppb. 1) W przypadku, gdy na mapach należy zaprezentować lokalizację zakładu, czynnik zagrożenia meteorologicznego i prawdopodobieństwo wystąpienia poważnej awarii należy symbole łączyć stawiając je obok siebie. Przykład: 9 oznacza niskie prawdopodobieństwo wystąpienia awarii na podstawie danych historycznych z powodu burzy, Wybór symboli, ich wielkość oraz kolorystyka nie jest obligatoryjna, może ulec zmianie po uszczegółowieniu z Wykonawcą. Prezentacja poziomu zagrożenia na mapach ryzyka w skali trójstopniowej: małe średnie duże Wynikowa baza danych Opracowane prototypy MRPAP zawierać mają warstwy shapefile (.shp) z lokalizacją ZZR, ZDR i zakładów niesevesowskich, w których wystąpiły poważne awarie przemysłowe z przyczyn meteorologicznych. Tabela atrybutów będzie zawierała m.in. szacowane prawdopodobieństwo (stopień ryzyka) wystąpienia awarii Analiza dokumentów i wytycznych Unii Europejskiej dotyczących opracowania MRPAP Opracowane algorytmy tworzenia MRPAP muszą być zgodne z następującymi dyrektywami: Dyrektywa 82/501/EWG z dnia 24 czerwca 1982 r. w sprawie niebezpieczeństwa poważnych awarii powodowanych przez określone działania przemysłowe, zwanej dyrektywą SEVESO I, 35 / 47

36 Dyrektywa 96/82/WE z dnia 9 grudnia 1996 r., zwana SEVESO II, w sprawie kontroli niebezpieczeństwa poważnych awarii związanych z substancjami niebezpiecznymi, która powstała w wyniku rozszerzenia zakresu dyrektywy 82/501/EWG, Dyrektywa 2003/105/WE z dnia 16 grudnia 2003 r. - uzupełnienie dyrektywy SEVESO II w postaci zmieniającej dyrektywę Rady 96/82/WE. Wymagania dyrektywy SEVESO II zostały formalnie wprowadzone do polskiego prawa poprzez ustawę z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627), Tytuł IV, "Poważne awarie wraz z późniejszymi zmianami. Ustawa przedstawia podstawowe obowiązki prowadzącego zakład przemysłowy, w którym istnieje niebezpieczeństwo wystąpienia awarii oraz organy, którym powierza się działania mające na celu zapobieganie poważnym awariom. Należą do nich Inspektorat Ochrony Środowiska przy współpracy z jednostkami Państwowej Straży Pożarnej. Ustawa Prawo ochrony środowiska wyodrębnia podział zakładów przemysłowych, w których możliwe jest wystąpienie poważnej awarii w zależności od rodzaju, kategorii i ilości substancji niebezpiecznych, na dwa rodzaje: zakład o zwiększonym ryzyku wystąpienia awarii ZZR, zakład o dużym ryzyku wystąpienia awarii ZDR. Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska w zakresie nadzoru nad zakładami SEVESO II przeprowadzają kontrole w obszarach ochrony środowiska oraz opiniują raporty bezpieczeństwa przed ich zatwierdzeniem przez komendanta PSP. Ponadto do ich zadań należy aktualizacja baz danych (SPIRS i MARS), które zawierają informacje o ZZR i ZDR, o poważnych awariach, które w nich wystąpiły oraz raportowanie do Komisji Europejskiej. Ustawa Prawo ochrony środowiska nakłada również obowiązki na prowadzących lub zamierzających prowadzić zakłady o zwiększonym ryzyku lub o dużym ryzyku. Zakład musi być zaprojektowany, wykonany lub też likwidowany w sposób zapewniający ochronę przed awariami bądź ograniczający ich skutki dla ludzi i środowiska. Uruchomienie zakładu musi zostać zgłoszone na 30 dni przed rozpoczęciem działalności do właściwego organu Państwowej Straży Pożarnej. Ponadto wszelkie zmiany ilości i rodzaju substancji niebezpiecznej, zmiany charakterystyki fizykochemicznej, pożarowej i toksycznej, zmiany w technologii lub w produkcji w stosunku do danych umieszczonych w zgłoszeniu również należy zgłaszać właściwemu organowi PSP w ustawowym terminie. Prowadzący zakłady o zwiększonym i dużym ryzyku, w celu zapobiegania niebezpiecznym awariom, mają za zadanie stworzyć szereg opracowań i dokumentów, do których zaliczamy: Program zapobiegania awariom, w którym przedstawia się system zarządzania zakładem gwarantujący ochronę ludzi i środowiska, System bezpieczeństwa, Raporty bezpieczeństwa (tylko dla zakładów o dużym ryzyku), 36 / 47

37 Wewnętrzny plan operacyjno-ratowniczy, Prowadzący zakłady przekazują również komendantowi wojewódzkiemu Państwowej Straży Pożarnej informacje niezbędne do opracowania zewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego. Opracowane przez Wykonawcę algorytmy MRPAP muszą uwzględniać akty wykonawcze do ustawy Prawo ochrony środowiska, wynikające z wprowadzenia dyrektywy SEVESO II, tj. rozporządzenia: 1. Ministra Środowiska z dnia 30 grudnia 2002 r. w sprawie poważnych awarii objętych obowiązkiem zgłoszenia do Głównego Inspektora Ochrony Środowiska (Dz. U. Nr 5, poz. 58), 2. Ministra Gospodarki z dnia 9 kwietnia 2002 r. w sprawie rodzajów i ilości substancji niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym ryzyku albo dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej (Dz. U. Nr 58, poz. 535), 3. Ministra Środowiska z dnia 4 czerwca 2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu informacji wymaganych do podania do publicznej wiadomości przez komendanta wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej (Dz. U. Nr 78, poz. 712), 4. Ministra Środowiska z dnia 9 października 2002 r. w sprawie sposobu przedkładania wojewodzie informacji o rodzaju, ilości i miejscach występowania substancji stwarzających szczególne zagrożenie dla środowiska (Dz. U. Nr 175, poz. 1439), 5. Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 maja 2003 r. w sprawie wymagań, jakim powinien odpowiadać raport o bezpieczeństwie zakładu o dużym ryzyku (Dz. U. Nr 104, poz. 970), 6. Ministra Środowiska z dnia 17 czerwca 2003 r. w sprawie określenia wzoru publicznie dostępnego wykazu danych o dokumentach zawierających informacje o środowisku i jego ochronie (Dz. U. Nr 110, poz. 1058), 7. Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 17 lipca 2003 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać plany operacyjno-ratownicze (Dz. U. Nr 131, poz. 1219). Dyrektywa SEVESO II znajduje swoje zastosowanie w odniesieniu do każdego zakładu przemysłowego, w którym znajdują się substancje niebezpieczne, z wyjątkiem: zakładów, magazynów i instalacji wojskowych, zagrożeń stwarzanych przez promieniowanie jonizujące, przesyłania substancji niebezpiecznych transportem drogowym, kolejowym, wodnym śródlądowym, morskim i powietrznym oraz czasowego ich magazynowania poza zakładami objętymi niniejszą dyrektywą, włączając załadunek, rozładowywanie oraz transport do i ze środków transportowych w dokach, na nabrzeżach lub stacjach rozrządowych, przesyłania substancji niebezpiecznych rurociągami, włączając pompownie, poza zakładami objętymi niniejszą dyrektywą, 37 / 47

38 eksploatacji minerałów w kopalniach, odkrywkach lub metodą odwiertową, z wyjątkiem chemicznego i termicznego przerobu minerałów oraz powiązanego z tymi operacjami magazynowania, w których występują substancje niebezpieczne, przylądowych (na morzu) poszukiwań oraz wydobycia minerałów, włączając węglowodory, składowisk odpadów, z wyjątkiem obiektów składowania odpadów procesowych, łącznie z osadnikami i odstojnikami, zawierającymi substancje niebezpieczne. Mapa ryzyka poważnej awarii przemysłowej z uwagi na zagrożenia meteorologiczne dotyczy przepisów wynikających z dyrektywy SEVESO II i nie dotyczy poważnych awarii, jakie mogą powstać przy transporcie substancji niebezpiecznych wymienionych w dyrektywie Terminy realizacji Wykonawca zrealizuje produkty i usługi opisane w rozdz. 3 i 5 w podziale na etapy, w terminach wyszczególnionych w Załączniku nr 2 do Umowy (Harmonogram Rzeczowo Finansowy). 38 / 47

39 Rysunek objaśniający nr 1 A N K I E T A A. INFORMACJE O ZAKŁADZIE Typ zakładu Nazwa zakładu Rok założenia ZDR Adres: Ulica Miejscowość Osoba do kontaktu: Imię i nazwisko Tel. Fax Lokalizacja Długość geograficzna Szerokość geograficzna Rodzaj działalności gałąź przemysłu Statut wg dyrektywy SEVESO II Rodzaj zagrożenia występującego w zakładzie np. chemiczny, papierniczy np. toksyczne, palne B. STATYSTYKA POWAŻNYCH AWARII PRZEMYSŁOWYCH Rok Ilość PAP w tym z przyczyn meteorologicznych wiatr temperatura deszcz śnieg burza ciśnienie inne 39 / 47

40 C. PRZYCZYNY POWAŻNYCH AWARII PRZEMYSŁOWYCH Data Kod awarii Rodzaj awarii WARUNKI METEOROLOGICZNE STRATY wiatr temp. deszcz śnieg burza ciśnienie inne Ranni W LUDZIACH Hospitalizowani Wypadki śmiertelne FINANSOWE m mln zł / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / 40 / 47

41 Rysunek objaśniający nr 2 Źródło: JRC Scientific and Technical Reports, J. Sales, M. Wood, R. Jelinek, Risk Mapping of Industrial Hazard in New Member States, EUR 22900EU Przykłady prezentacji lokalizacji ZDR, ZZR i potencjalnych sprawców awarii przemysłowych na mapach: 41 / 47

42 Rysunek objaśniający nr 3 Źródło: JRC Scientific and Technical Reports, J. Sales, M. Wood, R. Jelinek, Risk Mapping of Industrial Hazard in New Member States, EUR 22900EU Przykład mapy ryzyka w oparciu o bazę SPIRS: 42 / 47