Scenariusz zajęć biblioterapeutycznych z wykorzystaniem książki Mały Książę Saint-Exupery ego (do wykorzystania na języku polskim, lekcji wychowawczej lub innych zajęciach z młodzieżą) Temat: Czym kierować się w życiu? Miejsce zajęć: biblioteka lub sala lekcyjna Cele: - uświadomienie potrzeby zawierania przyjaźni, - wzmocnienie poczucia własnej wartości, - kształtowanie poczucia odpowiedzialności za drugą osobę. Metody: - drama, - dyskusja, - metoda zajęć plastycznych, - czytanie, słuchanie, pisanie. Formy: zajęcia indywidualne i grupowe Czas trwania: 2 godz. lekcyjne Uczestnicy: młodzież gimnazjalna i ponadgimnazjalna Pomoce dydaktyczne: kaseta z nagraniem piosenki Mały Książę w wykonaniu K. Sobczyk, tekst Małego Księcia, szablon samolotu (ewentualnie szablony planet). Przebieg zajęć 1) Zajęcia integrujące, np. a) Przedstawienie się terapeuty i uczestników zajęć (wszyscy siadają w kole; następnie podają sobie maskotkę. Osoba, która trzyma maskotkę w ręku, mówi swoje imię oraz kilka słów o sobie, np. czym się interesuje, gdzie mieszka, jaka jest jej ulubiona potrawa). b) Zabawa: IMIĘ I GEST (Wszyscy siedzą w kole. Każdy z uczestników wypowiada głośno swoje imię, dołączając do tego dowolnie przez
siebie wybrany gest. Reszta grupy powtarza to imię i gest. W następnej rundce grupa sama próbuje powtórzyć wszystkie imiona i gesty. Wywołane osoby pomagają w razie potrzeby. Wykonane gesty mogą mieć też wcześniej ustaloną tematykę. 2) Wprowadzenie do tematu Wysłuchanie piosenki Mały Książę w wykonaniu K. Sobczyk (wytworzenie nastroju skupienia). Rozmawiamy z uczestnikami zajęć o uczuciach, jakie im towarzyszyły podczas słuchania tego tekstu. Młodzież rysuje (lub odrysowuje od szablonu) samolot. 3) Praca z tekstem Podział uczestników zajęć na grupy 3-4-osobowe (metodą: 1 do 1, 2 do 2 itd.). Rozdanie fragmentów książki Mały Książę (każda grupa otrzymuje fragment poświęcony spotkaniu Księcia z inną postacią). Prowadzący objaśnia uczestnikom, jakie mają zadanie: np. Razem z Małym Księciem wyruszyliśmy na poszczególne planety. Ustalcie, co Mały Książę wyniósł ze spotkania z daną osobą. Złotą myśl grupy zapisują na wykonanych samolotach. Przykładowe efekty pracy grup I grupa: spotkanie z KRÓLEM i ZŁOTA MYŚL: Należy wymagać tego, co można otrzymać. II grupa: spotkanie z BANKIEREM ZŁOTA MYŚL: Wykonujemy jakąś pracę po to, aby inni mogli z niej także korzystać. III grupa: spotkanie z GEOGRAFEM ZŁOTA MYŚL: Dbajmy o rzeczy ulotne, efemeryczne, marzenia. IV grupa: spotkanie z PRÓŻNYM 2
ZŁOTA MYŚL: Człowiek zbyt wielką wagę przywiązuje do pozorów. V grupa: spotkanie z LATARNIKIEM ZŁOTA MYŚL: Nie można zajmować się tylko własną osobą. VI grupa: spotkanie ze ŻMIJĄ ZŁOTA MYŚL: Samotność wśród ludzi VII grupa: spotkanie z PIJAKIEM ZŁOTA MYŚL: Człowiek ucieka od rzeczywistości, nie mogąc sobie poradzić. VIII grupa: spotkanie z LISEM ZŁOTA MYŚL: Przyjaźń na dobre i złe lub: DOBRZE widzi się tylko serce itp. Grupy prezentują efekty swoich prac. Prowadzący przykleja do tablicy okrągłe żółte koło (słońce), a promyki rozdaje uczestnikom zajęć. Ich zadaniem jest wypisanie na promykach określeń dotyczących przyjaźni (promyki przyczepiamy do koła słońca). Dyskusja na temat różnic między przyjaźnią a koleżeństwem (uświadomienie uczestnikom, że przyjaciela się wybiera, że przyjaciela najpierw trzeba poznać, sprawdzić z koleżeństwem jest inaczej). Drama uczniowie zamykają oczy i wyobrażają sobie, jak Mały Książę opiekował się różą, chronił ją przed zimnem, chłodem. Na klaśnięcie stają w wymyślonej przez siebie pozie. 4) Zakończenie zajęć Oceniamy pracę swoich kolegów i koleżanek (na ścianie płachta z napisem: OCENA PRACY NA ZAJĘCIACH; uczestnicy przyklejają do niej słoneczka, słoneczka z chmurką lub chmurki) to sygnał dla prowadzącego zajęcia nt. przebiegu prac w grupach. Podziękowanie wszystkim uczestnikom zajęć za aktywność. 3
Drugie spotkanie z Małym Księciem można poświęcić jednej z postaci (wybranej), którą spotkał tytułowy bohater książki Exupery ego, np. Pijakowi. 1. Zajęcia rozpoczynamy zabawą wstępną, np. mapą pogody (sprawdzamy nastrój uczestników zajęć). W zależności od wyników, albo uaktywniamy, albo wyciszamy grupę. 2. Czytamy fragment tekstu dotyczący spotkania Małego Księcia z Pijakiem (zasygnalizowanie problemu uzależnień). 3. Przygotowujemy arkusz z pytaniem: Dlaczego młodzież sięga po używki? (arkusz kładziemy na środku sali: na podłodze, stole). Uczestnicy (kolejno) dopisują odpowiedzi. 4. Odczytujemy efekty prac i arkusz wieszamy na ścianie/tablicy. Dyskusja nt. problemu uzależnień. 5. Następnie młodzież pisze na karteczkach, jaką radę daliby Pijakowi. Karteczki przyklejają do drugiego arkusza z napisem: Rady dla Pijaka. 6. Kolejnym etapem będzie dyskusja nt. celów życiowych. Możemy zapytać młodzież o znaczenie RÓŻY w życiu Małego Księcia. Uczestnicy zajęć piszą krótkie pożegnalne życzenia dla Róży (odczytujemy je głośno lub przyklejamy na arkusz). 5) Podsumowanie zajęć Uczestnicy kończą zdanie: Wędrówka Małego Księcia uświadomiła mi, że: Powtarzamy zabawę w mapę pogody. Sprawdzamy nastroje grupy po zajęciach. Opracowała dr Anna Stachurska 4
(wykorzystano materiały z kursu: Biblioterapia nie tylko dla bibliotekarzy organizowanego przez gdański Ośrodek Biblioterapeutyczny, którym kieruje dr Iwona Zachciał) Bibliografia: I. Borecka, Biblioterapia w szkole. Poradnik dla bibliotekarzy, Legnica WODN 1993. I. Borecka, Biblioterapia - warto spróbować, Biblioteka w Szkole 1998, nr 8, s. 11. L. Ippoldt, Wartości terapeutyczne lektur szkolnych, Poradnik Bibliotekarza 1994, nr 9, s. 1-3. 5