Raport o stanie przedsiębiorczości w dzielnicy Wilanów

Raport o stanie przedsiębiorczości w dzielnicy Wilanów Warszawa, 2013

Raport o stanie przedsiębiorczości w dzielnicy Wilanów Przygotowany w ramach Projektu Europejskiego Stołeczne Forum Przedsiębiorczości. Opracowanie, promocja oraz wdrożenie nowych metod współpracy warszawskiego samorządu i przedsiębiorstw dla skutecznego zarządzania zmianą gospodarczą. www.sfop.um.warszawa.pl

Centrum Przedsiębiorczości Akademii Leona Koźmińskiego (Partner Projektu) ul. Jagiellońska 59 (pokój B-15) 03-301 Warszawa tel.: +48 22 519 22 17 e-mail:sfop@kozminski.edu.pl www.sfop.kozminski.edu.pl Zespół redakcyjny: prof. ALK dr hab. Jerzy Cieślik - Kierownik Zespołu dr Jan Dąbrowski dr Izabela Koładkiewicz Mariusz Łopaciński Aleksandra Pucek-Mioduszewska Justyna Wielgosz Małgorzata Łukaszewicz Copyright by Stołeczne Forum Przedsiębiorczości Wydanie I Warszawa, listopad 2013 Tytuł projektu: Stołeczne Forum Przedsiębiorczości. Opracowanie, promocja i pilotażowe wdrożenie nowych metod współpracy warszawskiego samorządu i przedsiębiorstw dla skutecznego zarządzania zmianą gospodarczą. Numer umowy: UDA-POKL.08.01.02-14-137/11 Program Operacyjny Kapitał Ludzki Priorytet VIII Regionalne kadry gospodarki Działanie 8.1 Rozwój pracowników i przedsiębiorstw w regionie Poddziałanie 8.1.2 Wsparcie procesów adaptacyjnych i modernizacyjnych w regionie Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Projekt okładki, skład i druk: GAMMA Sp. z o.o. Przeryty Bór 52 39-216 Stara Jastrząbka www.gamma24.pl Egzemplarz bezpłatny

Spis treści Wprowadzenie 6 1. Informacja ogólna o Projekcie SFoP 6 2. Cel Raportu 6 3. Źródła danych, sposoby ich analizy i prezentacji, ograniczenia 6 5. Zespół autorski 7 I. Struktura i tendencje rozwojowe przedsiębiorstw w dzielnicy Wilanów analiza empiryczna 8 1. Aktywność przedsiębiorcza na Wilanowie na tle Warszawy 8 1.1. Udział Wilanowa w liczbie aktywnych podmiotów na terenie Warszawy 8 1.2. Aktywność przedsiębiorcza na Wilanowie według sektorów priorytetowych Projektu SFoP 9 2. Struktura gałęziowa firm na Wilanowie 10 3. Struktura firm według wieku 11 4. Struktura firm według formy prawnej 12 5. Struktura firm według liczby zatrudnionych 12 6. Firmy nowo zarejestrowane na Wilanowie w I połowie 2013 r. 13 II. Otoczenie instytucjonalne dla rozwoju przedsiębiorczości w dzielnicy Wilanów 15 1. Instytucje otoczenia biznesu (IOB) 15 1.1. Stowarzyszenia i organizacje społeczne grupujące przedsiębiorców 15 1.2. Firmy doradcze świadczące usługi dla biznesu na Wilanowie (stan 31.12.2012) 16 2. Relacje przedsiębiorcy Urząd Dzielnicy 16 2.1. Jednostki organizacyjne Urzędu Dzielnicy świadczące usługi na rzecz przedsiębiorców 16 2.2. Inne inicjatywy w zakresie współpracy z przedsiębiorstwami podejmowane przez Urząd Dzielnicy Wilanów 17 III. Problemy i postawy przedsiębiorców 20 1. Główne problemy związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. 20 2. Budowa relacji biznesowych 21 3. Postrzeganie relacji na linii przedsiębiorca władze lokalne 24 4. Dotychczasowe doświadczenia w ramach sieciowania w Projekcie SFoP 28 4.1. Spotkania sieciujące jako narzędzie budowy relacji biznesowych 28 4.2 Postawy i zachowanie przedsiębiorców uczestników spotkań SFoP. 29 4.3. Działalność Animatora Współpracy z MŚP 30 Aneks Statystyczny 33

Wprowadzenie 1. Informacja ogólna o Projekcie SFoP Stołeczne Forum Przedsiębiorczości (SFoP) jest wspólnym Projektem miasta stołecznego Warszawy (Lider Projektu) oraz Akademii Leona Koźmińskiego (Partner Projektu), finansowanym ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, realizowanym w okresie 01.09.2012 r. do 31.10.2014r. Nr umowy: UDA-POKL.08.01.02-14-137/11. Warszawa ma znaczącą pozycję na krajowej mapie przedsiębiorczości. Na terenie Stolicy działa ok. 146 tys. podmiotów gospodarczych, co stanowi 50% aktywnych podmiotów na terenie Mazowsza i ponad 8% wszystkich podmiotów w kraju. Innymi słowy, co dwunasty aktywny polski przedsiębiorca ma zarejestrowaną siedzibę w Warszawie. Ze względu na pozycję Stolicy na mapie gospodarczej Polski znaczna ich część, w swej działalności wykracza poza Warszawę, rozwijając aktywność w skali całego kraju a także na rynkach międzynarodowych. W poszczególnych dzielnicach Warszawy aktywnie działa kilka lub kilkanaście tysięcy firm. Głównym mankamentem dotychczasowego etapu rozwoju przedsiębiorczości jest brak więzi ekonomicznych i społecznych między przedsiębiorcami na poziomie lokalnym w dzielnicy i w skali Warszawy. To z kolei powoduje, że nie ma efektywnych instrumentów uzgadniania i prezentacji interesów tej znaczącej grupy społecznej oraz współpracy z lokalną administracją. Projekt SFoP wychodzi naprzeciw takim potrzebom. Obejmuje 6 z 18 dzielnic Warszawy (Ochota, Wola, Praga-Południe, Targówek, Ursynów i Wilanów). Na ich terenie działa łącznie 38,2% podmiotów gospodarczych Stolicy, z czego na Wilanowie 2,1%. Dzięki wdrożeniu Projektu SFoP, przedsiębiorcy będą mogli lepiej się poznać i nawiązać relacje biznesowe na poziomie Dzielnicy. Także zidentyfikować wspólne dla środowiska problemy i priorytety oraz skutecznie je prezentować, w kontaktach z lokalną administracją. Głównym instrumentem sieciowania przedsiębiorców są cykliczne spotkania przedsiębiorców oraz dedykowane portale społecznościowe, będące platformą do nawiązywania kontaktów o charakterze biznesowym oraz dla podejmowania lokalnych inicjatyw społecznych. Ważnym kierunkiem działania w Projekcie jest wsparcie merytoryczne i kadrowe dla Urzędów Dzielnicowych tak, aby mogły skutecznie realizować politykę rozwoju przedsiębiorczości na poziomie lokalnym. W pierwszej kolejności dotyczy to wsparcia dla zatrudnionych w ramach Projektu, Dzielnicowych Animatorów Współpracy z MŚP. W wyniku realizacji Projektu władze dzielnic uzyskają również praktyczne narzędzia kontaktów z przedsiębiorcami w postaci baz danych a także know how w zakresie wykorzystania informacji do formułowania lokalnych strategii rozwoju przedsiębiorczości oraz monitorowania postępów w ich realizacji. 2. Cel Raportu Jednym z podstawowych ograniczeń w planowaniu różnorodnych inicjatyw wspierania przedsiębiorczości jest brak solidnej podstawy empirycznej, by móc realizować politykę opartą na wiedzy. Opracowane w ramach Projektu SFoP dzielnicowe raporty o stanie przedsiębiorczości mają za zadanie wypełnić tę lukę. Jednocześnie będą one służyły, jako punkt wyjścia do opracowania dzielnicowych strategii rozwoju przedsiębiorczości, co jest jednym z celów szczegółowych przewidzianych do realizacji w ramach Projektu SFoP. 3. Źródła danych, sposoby ich analizy i prezentacji, ograniczenia Raport został sporządzony na podstawie specjalnie przygotowanych na potrzeby Projektu SFoP danych, pozyskanych z Urzędu Statystycznego w Warszawie (GUS), Centrum Analitycznego Administracji Celnej (CAAC) oraz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Na podstawie dodatkowych analiz ze wszystkich podmiotów zarejestrowanych na terenie Warszawy, zostały wyodrębnione firmy aktualnie prowadzące działalność. W konsekwencji wszelkie dane zbiorcze prezentowane w Raporcie dotyczą firm aktywnych. Istotne ograniczenia odnoszą się do możliwości przypisania konkretnej firmy do dzielnicy. Następuje to na podstawie lokalizacji jej głównej siedziby, co nie przesądza, że koncentracja rzeczywistej działalności może mieć miejsce w innych obszarach geograficznych. Podobnie, przypisanie podmiotu do określonej branży następuje poprzez zadeklarowany w Rejestrze REGON, główny przedmiot działalności. Te dane nie muszą być aktualne a ponadto przedsiębiorstwo może mieć bardzo zróżnicowany profil działalności. Dane jakościowe zostały przekazane przez Urząd Dzielnicy Wilanów lub zebrane w wyniku prac badawczych, prowadzonych w ramach niniejszego Projektu. Ponieważ jest to pierwsza próba całościowej analizy sektora przedsiębiorstw na Wilanowie nie można wykluczyć mankamentów chociażby z tytułu wspomnianych wyżej trudności przypisania geograficznego i branżowego firm, a także pominięcia pewnych informacji. Te i inne mankamenty będziemy starali się eliminować w kolejnych edycjach Raportu. 6

4. Struktura Raportu 5. Zespół autorski Raport składa się z wprowadzenia, trzech rozdziałów oraz Aneksu Statystycznego. W Rozdziale I została zaprezentowana analiza statystyczna aktywności przedsiębiorczej na Wilanowie. Rozdział II poświęcony jest omówieniu działalności instytucji otoczenia biznesu oraz dotychczasowych doświadczeń współpracy Urzędu Dzielnicowego z przedsiębiorcami. W Rozdziale III zostały przedstawione dotychczasowe działania w ramach Projektu SFoP w zakresie sieciowania przedsiębiorców (spotkania sieciujące, działalność Animatora Współpracy z MŚP), a także wyniki badań nt. postaw przedsiębiorców, zrealizowanych dotychczas w ramach Projektu. Ponieważ w Rozdziale I prezentujemy dane statystyczne w wersji graficznej (diagramy) do Raportu został dołączony Aneks zawierający szczegółowe zestawienia w postaci tabelarycznej. Raport został przygotowany przez zespół, w skład, którego weszli pracownicy Akademii Leona Koźmińskiego (ALK) oraz Urzędu Dzielnicy Wilanów m. st. Warszawy (UD). prof. ALK dr hab. Jerzy Cieślik Kierownik Zespołu Redakcyjnego Mariusz Łopaciński (ALK) Koordynator Projektu dr Izabela Koładkiewicz (ALK) Główny Ekspert ds. Badań i Wsparcia dr Jan Dąbrowski (ALK) Ekspert Aleksandra Pucek-Mioduszewska (ALK) Asystentka ds. Sieciowania Przedsiębiorstw Justyna Wielgosz Animatorka Współpracy z MŚP w Dzielnicy Wilanów Małgorzata Łukaszewicz Urząd m.st. Warszawy 7

I. Struktura i tendencje rozwojowe przedsiębiorstw w dzielnicy Wilanów analiza empiryczna 1. Aktywność przedsiębiorcza na Wilanowie na tle Warszawy 1.1. Udział Wilanowa w liczbie aktywnych podmiotów na terenie Warszawy Na terenie Dzielnicy Wilanów na koniec 2012 r. aktywnych było ponad 3 tys. podmiotów, co stanowi 2,1% wszystkich podmiotów na terenie Warszawy (146,3 tys.). Jest to więc udział wyższy niż wynikałoby z proporcji ludności (1,4%). Taka sytuacja może oznaczać wyższą orientację przedsiębiorczą mieszkańców Wilanowa oraz odzwierciedlać atrakcyjność lewobrzeżnej Warszawy w lokowaniu działalności o zasięgu ogólnowarszawskim, regionalnym czy krajowym. W podziale na poszczególne sektory gospodarki (sekcje PKD) zwraca uwagę wysoki udział Wilanowa w sektorze obsługi rynku nieruchomości, usługach profesjonalnych oraz w sferze kultury i rekreacji (Diagram 1). Najsłabiej reprezentowane są takie sektory jak transport i gospodarka magazynowa oraz handel i naprawy. Diagram 1. Przedsiębiorstwa aktywne na Wilanowie jako % Warszawy według sekcji PKD 2007 (stan 31.12.2012) przemysł budownictwo handel i naprawy transport i gospodarka magazynowa zakwaterowanie i gastronomia informacja i komunikacja 1,0% 1,8% 1,8% 1,7% 2,1% 2,2% działalność finansowa i ubezpieczeniowa obsługa rynku nieruchomości 2,3% 2,8% 2,9% działalność profesjonalna naukowa i techniczna administrowanie i działalność wspierająca edukacja opieka zdrowotna i pomoc społeczna kultura i rekreacja 1,9% 2,0% 2,1% 2,4% 2,6% Na Wilanowie mieszka 1,4% ludności Warszawy Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS i ZUS. razem 8

1.2. Aktywność przedsiębiorcza na Wilanowie według sektorów priorytetowych Projektu SFoP Działania Projektu wpisują się w szereg inicjatyw podejmowanych w Stolicy a mających za zadanie wspieranie potrzeb przedsiębiorczych. Tym samym w Projekcie SFoP zostały określone pewne priorytetowe sektory oraz rodzaje aktywności, odgrywające kluczową rolę w rozwoju całej Warszawy. Diagram 2 ilustruje procentowy udział aktywnych firm na Wilanowie na tle całego Miasta. Jest on niższy niż odpowiedni udział dla wszystkich przedsiębiorstw. Satysfakcjonujący stan jest w sektorze kreatywnym oraz w sektorze B+R, najsłabiej w przemyśle średnio-wysokiej i wysokiej techniki oraz telekomunikacji. Diagram 2. Przedsiębiorstwa aktywne na Wilanowie jako % Warszawy w sektorach priorytetowych SFoP (stan 31.12.2012) pwwt - przemysły wysokiej techniki pwst - przemysły średnio-wysokiej techniki telk - telekomunikacja hods - usługi oprogramowania, doradztwo 1,1% 1,1% 1,8% 1,8% BNPR - Badania i rozwój htcs - sektor kreatywny (high tech) 2,5% 3,1% 3,1% csek - sektor kreatywny (podstawowy) eksporterzy i/lub importerzy firmy z udziałem zagranicznym 2,1% 2,0% Na Wilanowie działa 2,1% wszystkich przedsiębiorców Warszawy Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS i ZUS. 9

2. Struktura gałęziowa firm na Wilanowie Struktura gałęziowa aktywnych podmiotów gospodarczych na Wilanowie jest zbliżona do podobnej struktury dla całej Warszawy i kraju (Diagram 3). Wiodący udział mają firmy działające w sferze usługowej działalności profesjonalnej oraz handlu i napraw. Diagram 3. Struktura firm aktywnych na Wilanowie według sekcji PKD 2007 (stan 31.12.2012) Pozostałe Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 28,6% 2,6% 1,8% 2,3% 3,3% Kultura i rekreacja 3,5% Zakwaterowanie i gastronomia Transport i gospodarka magazynowa Edukacja 4,0% Działalność finansowa i ubezpieczeniowa Handel i naprawy 15,8% 4,1% 4,6% 6,1% AdministrowaniE i działalność wspierająca Obsługa rynku nieruchomości 8,7% 6,1% przemysł informacja i komunikacja 8,4% Budownictwo Opieka zdrowotna i pomoc społeczna Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS i ZUS. 10

3. Struktura firm według wieku Wśród firm aktywnych w Wilanowie ponad 71% zostało zarejestrowanych po roku 2000 (Diagram 4), z czego blisko 19% w latach 2011-2012. Generalnie dynamika zakładania nowych firm w ciągu ostatnich lat jest wyższa na Wilanowie niż średnio w skali całej Warszawy. Jednocześnie w zaprezentowanym ujęciu zwraca uwagę znacząca liczba podmiotów aktywnych, które powstały w bardzo trudnym dla przedsiębiorców okresie 1991-2000. Ponadto warto zaznaczyć, że nadal działają 63 firmy, które rozpoczęły działalność do roku 1991, z czego 38 zarejestrowano jeszcze w okresie realnego socjalizmu, a 25 owstało w przełomowym dla transformacji ustrojowej roku 1990. 2011-2012 18,6% Diagram 4. Struktura firm aktywnych na Wilanowie według daty rejestracji (stan 31.12.2012) 2001-2010 52,5% 1991-2000 26,8% do 1990 2,1% Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS i ZUS. 11

4. Struktura firm według formy prawnej Jednoosobowa działalność gospodarcza jest reprezentowana najliczniej (ponad 78%) (Diagram 5), spośród wszystkich firm prowadzących działalność zarejestrowanych na Wilanowie. W skali całej Warszawy udział ten jest nieco wyższy i wynosi odpowiednio 80%. Rosnącym zainteresowaniem cieszy się spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, ze względu na wprowadzone ostatnio ograniczenie wysokości wymaganego kapitału oraz uproszczenie procedury rejestracyjnej. Na terenie Wilanowa działa 38 spółek akcyjnych, co stanowi 2,6% wszystkich tego typu spółek w Warszawie. Diagram 5. Struktura firm aktywnych na Wilanowie według formy prawnej (stan 31.12.2012) Pozostałe 1,2% Spółka JAWNA 1,3% Spółka Akcyjna 1,3% Spółka cywilna 2,2% Spółka z o.o. 15,7% Jednoosobowa działalność gospodarcza 78,4% Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS i ZUS. Diagram 6. Struktura firm aktywnych na Wilanowie według liczby zatrudnionych (stan 31.12.2012) 5. Struktura firm według liczby zatrudnionych Struktura firm aktywnych na Wilanowie odzwierciedla generalne tendencje występujące w tej dziedzinie w skali kraju (Diagram 6). I tak blisko 61%wszystkich podmiotów to firmy, w których aktywni są tylko właściciele (średnia krajowa ok. 66% a średnia dla Warszawy 54%). Ok. 91% wszystkich podmiotów to mikroprzedsiębiorstwa (w całym kraju ok. 95%, a Warszawie 90%). Na tle całej Warszawy, grupa firm średnich (przedział 50-249 osób) i dużych (powyżej 249 osób) mających siedzibę na Wilanowie jest stosunkowo nieliczna odpowiednio 47 i 7. 250 i więcej zatrudnionych 0,2% 50-249 zatrudnionych 1,6% 10-49 zatrudnionych 7,3% 6-9 Zatrudnionych 5,0% 1-5 zatrudnionych 25,1% Firmy niezatrudniające pracowników 60,8% Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS i ZUS. 12

6. firmy nowo zarejestrowane na Wilanowie w I połowie 2013 r. W okresie styczeń czerwiec na terenie Wilanowa zostało zarejestrowanych 350 nowych podmiotów gospodarczych, co stanowiło 2,5% dla całej Warszawy, w tym samym okresie. W porównaniu do firm już istniejących nastąpiły istotne przesunięcia w strukturze gałęziowej (Diagram 7 i 8). I tak wśród nowo zarejestrowanych znacząco wzrósł udział firm informatycznych (16,6% poprzednio 8,7%), w dziedzinie usług profesjonalnych (odpowiednio 30,6% i 28,6%). Wyraźny spadek udziału nastąpił w przemyśle, budownictwie i w transporcie, chociaż trzeba pamiętać, że reprezentacja wspomnianych gałęzi w Wilanowie była stosunkowo nieliczna. Diagram 7. Struktura nowo zarejestrowanych firm na Wilanowie w okresie styczeń czerwiec 2013r. Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 30,6% Pozostałe 3,4% 1,1% 2,6% 2,6% 2,9% 3,1% 3,4% 3,4% Transport i gospodarka magazynowa Działalność finansowa i ubezpieczeniowa Budownictwo przemysł Zakwaterowanie i gastronomia Opieka zdrowotna i pomoc społeczna informacja i komunikacja 16,6% 4,9% 3,4% Edukacja Administrowanie i działalność wspierająca 15,7% 6,3% Obsługa rynku nieruchomości Kultura i rekreacja Handel i naprawy Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS i ZUS. 13

działalność finansowa i ubezpieczeniowa Firmy zarejestrowane do 31.12.2012 r. Diagram 8. Zestawienie firm według branż i daty Firmy zarejestrowane między 01.01.2013r. a 31.06.2013r. administrowania i działalność wspierająca 4,0% opieka zdrowotna i pomoc społeczna 2,6% 4,1% 3,4% informacja i komunikacja 8,4% 3,4% 8,7% Przemysł 6,1% 16,6% 2,9% 6,1% Budownictwo 2,6% 1,1% 3,3% Transport i gospodarka magazynowania 28,6% 30,6% 15,8% działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 15,7% Handel i naprawy Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS i ZUS. 14

II. Otoczenie instytucjonalne dla rozwoju przedsiębiorczości w dzielnicy Wilanów Współczesny Wilanów to jedna z najszybciej rozwijających się dzielnic m.st. Warszawy, o powierzchni 36,73 km 2. Liczba mieszkańców Wilanowa stale wzrasta, jest to bowiem obszar wielu ambitnych projektów deweloperskich. 1. Instytucje otoczenia biznesu (IOB) Problematyką wspierania przedsiębiorczości na terenie Dzielnicy Wilanów zajmują się wybrane jednostki, których funkcjonowanie wiąże się ze wspieraniem i promowaniem przedsiębiorczości. 1.1. Stowarzyszenia i organizacje społeczne grupujące przedsiębiorców Stowarzyszenie Producentów i Dystrybutorów Oprogramowania Rozrywkowego Stowarzyszenie Producentów i Dystrybutorów Oprogramowania Rozrywkowego (SPIDOR) powstało w 2008 roku. Podstawowe zadania w ramach działalności Stowarzyszenia to: popularyzacja zasad użytkowania gier wideo w Polsce poprzez upowszechnianie zasad i przepisów prawa regulującego wytwarzanie, obrót i użytkowanie gier; zbieranie danych na temat używania gier wideo w Polsce i upowszechnianie informacji o stanie rynku gier komputerowych i konsolowych oraz prowadzenie badań dotyczących udziału Polaków w elektronicznej rozrywce; podejmowanie przedsięwzięć związanych z promocją bezpiecznego korzystania z gier; upowszechnianie zasad etyki zawodowej producentów i dystrybutorów gier wideo; reprezentacja interesów producentów i dystrybutorów gier wideo w kraju i za granicą; prezentowanie stanowiska członków Stowarzyszenia wobec organów administracji państwowej w kwestiach związanych z regulacjami prawnymi w sferze działalności Stowarzyszenia; aktywne przeciwdziałanie naruszaniu praw autorskich w sferze oprogramowania oraz urządzeń z nim współpracujących. Powyższe cele realizowane są poprzez prowadzenie działalności edukacyjnej, publikowanie materiałów szkoleniowych, biuletynów, periodyków i innych materiałów stanowiących nośniki informacji, przez organizowanie konferencji, semina- 1 riów i zebrań poświęconych polskiemu rynkowi gier wideo, jak również poprzez współpracę z Interactive Software Federation of Europe oraz pokrewnymi stowarzyszeniami zagranicznymi. W roku 2011 Stowarzyszenie Producentów i Dystrybutorów Oprogramowania Rozrywkowego przygotowało m.in. panele promujące system klasyfikacji gier PEGI dla sieci sklepów Media Expert. Banery reklamowe dla firm zrzeszonych w SPIDOR Biuletyn Pegi broszurę informacyjną o grach wideo na sezon 2011/2012 dla nauczycieli szkół biorących udział w projekcie Szkoła Bezpiecznego Internetu. W roku 2012 SPIDOR przygotowało kolejną odsłonę kampanii GRAJ BEZPIECZNIE, tym razem we współpracy z siecią EMPIK. Przed Dniem Dziecka we wszystkich sklepach pojawiły się materiały informujące o systemie klasyfikacji gier PEGI. Stowarzyszenie Producentów i Dystrybutorów Stomatologicznych Stowarzyszenia Producentów i Dystrybutorów Stomatologicznych (SPiDS) powstało w 2002 r. z udziałem 29 firm z branży stomatologicznej z całej Polski. Głównymi celami działalności Stowarzyszenia jest: uporządkowanie i ochrona rynku stomatologicznego; zbieranie informacji dotyczących rynku stomatologicznego w kraju i zagranicą, przeciwdziałanie nieuczciwej konkurencji, reklamie oraz promocji. Ponadto informowanie swoich członków o zmianach przepisów prawnych i finansowych, udzielanie porad i konsultacji, współpraca z innymi stowarzyszeniami i organizacjami na terenie kraju i poza jego granicami w zakresie stomatologii i techniki stomatologicznej, reprezentowanie interesów swoich członków w instytucjach i organizacjach państwowych i społecznych, a także prowadzenie działalności gospodarczej przeznaczonej na cele statutowe Stowarzyszenia. Fundacja Obserwatorium Zarządzania Fundacja jest niezależną Instytucją Otoczenia Biznesu wspierającą wdrażanie innowacji w gospodarce. W ramach swoich działań realizuje autorskie programy badawczo-rozwojowe poświęcone strategii prowadzenia biznesu, wykorzystywania nowoczesnych form zarządzania, rynku pracy, technologii ICT, 1 Poprzez instytucje otoczenia biznesu (IOB) rozumiemy dwa rodzaje podmiotów. Do pierwszej należą niekomercyjne organizacje (fundacje, stowarzyszenia, agendy rządowe i samorządowe), aktywne w obszarze wspierania przedsiębiorczości, samozatrudnienia, transferu i komercjalizacji technologii oraz poprawy konkurencyjności MŚP. Dodatkowo uwzględniamy organizacje komercyjne, świadczące różnego typu usługi doradcze dla mniejszych firm, bowiem dostępność tego typu usług w skali lokalnej ma istotne znaczenie, zwłaszcza gdy przedsiębiorcy zamierzają rozwijać swoje firmy. 15

Nowe technologie lokalnie - realizowany od 2012 roku program stanowi kontynuację wcześniejszych działań PAFW wspierających wykorzystanie nowoczesnych technologii informacyjno-komunikacyjnych w rozwoju lokalnym. Jego celem jest podnoszenie wiedzy i umiejętności pracowników oraz liderów organizacji pozarządowych w zakresie skutecznego użytkowania tego typu technologii. Lokalne partnerstwa PAFW - celem przedsięwzięcia jest inicjowanie i rozwój współpracy między uczestnikami rożnych programów PAFW na rzecz tworzenia partnerstw mających realizować projekty ważne dla lokalnych społeczności. W podejmowanych działaniach wykorzystywana jest metoda animacji społeczności lokalnych służąca budowaniu dobra wspólnego w oparciu o przeprowadzoną wcześniej diagnozę społeczną. 1.2. Firmy doradcze świadczące usługi dla biznesu na Wilanowie (stan 31.12.2012) Na terenie dzielnicy działają liczne firmy doradcze świadczące usługi na rzecz przedsiębiorców (Tablica 1). Szczególną uwagę zwraca duża liczba firm świadczących usługi prawne. Generalnie na terenie całej Warszawy występuje znaczne skupienie Tablica 1. Firmy doradcze świadczące usługi dla przedsiębiorców (stan: 31.12.2012) Rodzaje usług doradczych Liczba firm Działalność prawnicza 157 Działalność rachunkowo-księgowa, doradztwo podatkowe 61 Stosunki międzyludzkie (public relations) i komunikacja 36 Pozostałe doradztwo w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania 240 Razem: 494 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS i ZUS. dostępu do kapitału MŚP. Fundacja, od 12 lat, jest organizatorem programu Inwestor w Kapitał Ludzki, w ramach którego kreuje dobre praktyki w obszarze rozwoju, motywowania i budowania zaangażowania pracowników. Program wspierany jest między innymi przez: Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Ministerstwo Gospodarki, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego. Obserwatorium Zarządzania jest organizatorem spotkań, seminarium i konferencji: Recepta na optymalizację zysku - spotkanie z udziałem wiceministra gospodarki Dariusza Bogdana - czerwiec 2013 r. Gala Programu Inwestor w Kapitał Ludzki, z udziałem prorektora Akademii Leona Koźmińskiego prof. Czesława Szmidta październik 2013. Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności przedstawicielstwo PAFW w Polsce Misją Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności jest działanie na rzecz umacniania demokracji i społeczeństwa obywatelskiego, wyrównywania szans rozwoju indywidualnego i społecznego oraz wspieranie gospodarki rynkowej w Polsce, a także, w dalszej perspektywie i w miarę możliwości, w innych krajach Europy Środkowej i Wschodniej. firm doradczych. Także na terenie Wilanowa, niejako w zasięgu ręki, istnieje zróżnicowana paleta tego typu usług dla przedsiębiorców. Istotnym obszarem zaangażowania PAFW jest wsparcie programów rozwoju społeczności lokalnych w tym m.in. następujących inicjatyw: Działaj lokalnie - celem realizowanego od 2000 roku programu jest wspieranie i aktywizowanie lokalnych społeczności na wsiach i w małych miastach poprzez wspieranie projektów obywatelskich, które służą pobudzaniu aspiracji rozwojowych i poprawie jakości życia oraz przyczyniają się do budowania kapitału społecznego. 2. Relacje przedsiębiorcy Urząd Dzielnicy 2.1. Jednostki organizacyjne Urzędu Dzielnicy świadczące usługi na rzecz przedsiębiorców Urząd Dzielnicy Wilanów wykazuje aktywność w relacjach z przedsiębiorcami. Większość z Wydziałów w swojej pracy ma styczność z lokalnie działającymi przedsiębiorcami oraz właścicielami firm z innych z dzielnic. Najbardziej zaangażowany we współpracę z przedsiębiorcami jest Wydział Zamó- 16

12 września 1683 roku. Władze dzielnicy wykorzystują posia- wień Publicznych i Zezwoleń dla Dzielnicy Wilanów, który dany potencjał Pałacu w Wilanowie do celów promocyjnych. prowadzi następujące działania na rzecz przedsiębiorców: Intencją gospodarzy jest skupienie uwagi turystów odwiedzających we wrześniu Warszawę oraz mieszkańców innych wpisy, zmiany, zawieszenie, wykreślenie, udzielanie koncesji na alkohol. dzielnic na atrakcjach i wydarzeniach tworzonych na bazie historycznych motywów związanych z dzielnicą. W ten sposób Referat Zezwoleń i Handlu zajmuje się wydawaniem zezwoleń budowana jest możliwość atrakcyjnego spędzenia wolnego na sprzedaż napojów alkoholowych. czasu, w pierwszym, powakacyjnym miesiącu roku. W 2012 roku łącznie wydano 85 takich zezwoleń a w pierwszej połowie 2013 r. 67. Projekt I Królewski Festiwal Światła jest wspólną inicjatywą władz samorządowych dzielnicy Wilanów i Muzeum Pałacu Tablica 2. Wnioski dotyczące działalności gospodarczej zarejestrowane przez Urząd Dzielnicy Targówek w 2012 r. i I poł. 2013 r. Nazwa wniosku Liczba zarejestrowanych wniosków 01.01.2012-31.12.2012 01.01.2013.-30.06.2013 Wnioski o wpis do CEiDG 420 331 Wnioski o zmianę we wpisie do CEiDG 1 370 876 Wnioski o wpis informacji o zawieszeniu działalności gospodarczej 153 137 Wnioski o wpis informacji o wznowieniu działalności gospodarczej 153 98 Wnioski o wykreślenie wpisu w CEiDG 172 128 Razem 2 268 1 570 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS i ZUS. 2.2. Inne inicjatywy w zakresie współpracy z przedsiębiorstwami podejmowane przez Urząd Dzielnicy Wilanów w Wilanowie. Partnerem strategicznym wydarzenia jest Totalizator Sportowy Sp. z o.o. Konkurs na Najpiękniejszą Wilanowską Witrynę Handlowo- -Usługową (grudzień 2012) Urząd Dzielnicy Wilanów, miesięcznik Teraz Wilanów oraz pracownia IN-VI zorganizowali konkurs na Najpiękniejszą Wilanowską Witrynę Handlowo - Usługową. Witryny były oceniane w czterech kategoriach: 1. Sklep spożywczy 2. Restauracja - kawiarnia 3. Lokal handlowo - usługowy 4. Miejsce przyjazne dzieciom 17 grudnia 2012 r. w Urzędzie Dzielnicy Wilanów m.st. Warszawy laureaci konkursu na Najpiękniejszą Wilanowską Witrynę Handlowo - Usługową odebrali z rąk burmistrza Ludwika Rakowskiego nagrody i pamiątkowe dyplomy. Dni Wilanowa Święto Wilanowa organizowane jest od 1995 roku w rocznicę Odsieczy Wiedeńskiej, czyli zwycięstwa króla Jana III Sobieskiego nad armią turecką pod Wiedniem Labirynt Światła, znajdujący się w wilanowskim parku przy budynku Oranżerii na powierzchni 800 metrów kwadratowych to nowa zimowa atrakcja dla dzieci, starszych dzieci i wszystkich młodych duchem. Oprócz niego goście mogli podziwiać iluminację osi głównej oraz świetlne fontanny. Wydarzenie to można było oglądać bezpłatnie w dniach od 6 stycznia do 4 marca 2013 r. W ramach Projektu Królewski Festiwal Światła Urząd Dzielnicy Wilanów wraz z lokalnymi przedsiębiorcami co roku rozbudowuje system iluminacji świątecznych. W bieżącym roku świąteczną iluminację otrzymały: ulica Kostki Potockiego, główne skrzyżowanie Alei Wilanowskiej Verte z ulicą Przyczółkową, a także Plac Miejski w Miasteczku Wilanów. Dzięki staraniom zarządu, udało się pozyskać sponsorów na baldachim i labirynt światła na terenie Muzeum Pałac w Wilanowie. Partnerem strategicznym przedsięwzięcia był Totalizator Sportowy Sp. z o.o. 17

Spotkanie władz samorządowych z przedsiębiorcami Wilanowa Spotkania z przedsiębiorcami partnerami / inwestorami na terenie Dzielnicy Wilanów, odbywają się dwa razy w roku (w okolicach świąt Wielkanocnych i Bożego Narodzenia). Są one organizowane przez UD z udziałem przedstawicieli władz samorządowych, instytucji kultury i biznesu, którzy angażują się w działania mające wpływ na rozwój Wilanowa. Lokalne instytucje, firmy zgłaszają się do Urzędu o objęcie patronatem Burmistrza Dzielnicy Wilanów działań związanych z kulturą, sztuką, sportem. UD Wilanów realizując różne działania społeczno-kulturalne poszukuje partnerów-inwestorów wśród lokalnych przedsiębiorców. Są nimi głównie deweloperzy i restauratorzy. Partnerem strategicznym wielu wydarzeń jest firma Lotto Sp. z o.o. 18

19

III. Problemy i postawy przedsiębiorców W ramach realizowanego projektu SFoP przeprowadzono badania mające na celu sprawdzenie potrzeb i postaw przedsiębiorców odnośnie budowania wzajemnych relacji biznesowych. Wprowadzono też pierwsze narzędzia aktywizujące rozwój przedsiębiorczości w dzielnicy: spotkania sieciujące i stanowisko Animatora Współpracy z MŚP. 1. główne problemy związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Punktem wyjścia do rozpoznania trudności i wyzwań z jakimi mierzą się przedsiębiorcy z Dzielnicy Wilanów, którzy wzięli udział w badaniach zrealizowanych w ramach Projektu SFoP, była identyfikacja głównych rynków działania ich przedsiębiorstw. Otrzymany rozkład odpowiedzi wskazuje, że swoim zasięgiem działania obejmowały one przede wszystkim rynek krajowy (47%). Badani przedsiębiorcy deklarowali także obecność swoich produktów i usług na rynku województwa mazowieckiego (18%) i rynku warszawskim (15%), była ona jednak zdecydowanie słabsza w porównaniu do głównego rynku działania badanych przedsiębiorstw. Z kolei na rynkach międzynarodowych swoją obecność zadeklarowało 12% badanych przedsiębiorców, zaś jedynie 8% respondentów stwierdziło, że ich przedsiębiorstwa koncentrują się tylko na rynku dzielnicy. W przeważającej też mierze badani respondenci byli pierwszymi założycielami firm działających w Dzielnicy Wilanów (88%). Jedynie 10% badanych pozyskało je od innego przedsiębiorcy (7%) lub od rodziny (3%). Z punktu widzenia postrzegania makrootoczenia w kontekście prowadzenia działalności gospodarczej, badani przedsiębiorcy z Wilanowa praktycznie nie dostrzegali problemów dla swoich firm w zmianach technologicznych na ich rynku działania oraz w niestabilnej sytuacji politycznej. Na średnim zaś poziomie jako problem dla swoich przedsiębiorstw ocenili występowanie zmian trendów/potrzeb wśród klientów. Wyraźne zaś byli podzieleni w opiniach w ocenie zmniejszającej się zasobności portfela klientów oraz w ocenie przepisów prawa - jako źródeł problemów dla swoich firm. Obok poglądów deklarujących brak problemów czy dostrzeganie problemów w niewielkim czy w średnim zakresie ww. obszarach, wyróżniały się głosy - prawie 1/5 badanych - dostrzegające w nich duży i bardzo duży problem. Ponadto w otoczeniu bezpośrednim swoich firm badani przedsiębiorcy z Wilanowa dostrzegali problem w terminach płatności, rosnącej liczbie konkurentów na rynku oraz w domaganiu się przez klientów coraz tańszych produktów. Nie mieli natomiast problemu z pozyskaniem dobrego dostawcy. (Diagram 9) Diagram 9. Główne problemy mikroekonomiczne związane z prowadzeniem działalności (wskazania ważności poszczególnych elementów w skali 1-5) 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 coraz trudniej o dobbrych dostawców klienci wymagają coraz tańszych produktów coraz więcej jest na moim rynku konkurentów problemem są na rynku terminy płatności głównie konkuruje się jakością produktów 0 Źródło: Opracowanie własne 20

Podsumowując z kolei wyniki dokonanej przez badanych przedsiębiorców z Wilanowa analizy wewnętrznych źródeł trudności w prowadzeniu swoich firm, to za najważniejsze uznali wyzwanie związane z rozwojem sprzedaży (40%). W średnim lub niewielkim zaś zakresie dostrzegali trudności w procesie rozwoju produktów/procesów, rozwoju marketingu/reklamy oraz w sferze zarządzania i organizowania biznesu. W ramach rozwoju sieci kontaktów badani przedsiębiorcy skupiali się głównie na kontaktach z klientami, a w następnej kolejności z dostawcami czyli głównie z tymi interesariuszami, którzy byli i są odpowiedzialni za ich przychody i koszty. W mniejszym zaś stopniu obecne w ich sieci kontakty biznesowe dotyczyły innych przedsiębiorstw - potencjalnych partnerów do wspólnych przedsięwzięć. Jeżeli zaś chodzi o plany dotyczące działalności operacyjnej firm, to badani wilanowscy przedsiębiorcy byli przede wszystkim zainteresowani podjęciem działań mających na celu obniżenie kosztów (nie związanych z wynagrodzeniem) (63%), poprawę kompetencji pracowników (37%), uporządkowaniem działań operacyjnych/codziennych (32%) oraz uporządkowaniem procedur, odpowiedzialności i zakresu zadań (30%). Źródłem kontaktów biznesowych badanych przedsiębiorców z Wilanowa byli głównie ich klienci. Za istotne źródła kontaktów biznesowych badani uznali także swoich najbliższych (tj. rodzina i przyjaciele) oraz kontakty innych partnerskich przedsiębiorstw i kontakty dostawców. W słabszym zaś stopniu badani respondenci korzystali z kontaktów poprzez różnego rodzaje organizacje przedsiębiorców i stowarzyszenia. Na podstawie dokonanej przez badanych właścicieli firm z dzielnicy Wilanów oceny sytuacji inwestycyjnej ich przedsiębiorstw wynika, że w badanej próbie przeważały firmy będące ciągle w fazie wypracowywania zysku i nie posiadające środków na inwestycje (57%). Jedynie niespełna 30% respondentów stwierdziła, że ich firmy znajdują się w fazie wypracowywania zysku, jak również posiadają środki na inwestycje. 2. Budowa relacji biznesowych Jeżeli zaś chodzi o sposoby zawierania relacji biznesowych, to badani przedsiębiorcy z Wilanowa liczyli przede wszystkim na samych siebie podejmując aktywnie i samodzielnie działania w tym obszarze jak również korzystali z aktywności ze strony innych partnerów biznesowych (z tym, że w tym drugim przypadku z mniejszym natężeniem). W najmniejszym stopniu w procesie budowy swojej sieci relacji biznesowych korzystali ze spotkań grup przedsiębiorców organizowanych przez osoby trzecie (Diagram 10.1). Diagram 10.1 Sposoby zawierania kontaktów biznesowych (wskazania ważności poszczególnych elementów w skali 1-5) 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 AKTYWNIE - SAM ORGANIZUJĘ SPOTKANIA, KONTAKTY częściej INNI PRZEDSIĘBIORCY SAMI SIĘ DO MNIE ODZYWAJĄ, ZE MNĄ KONTAKTUJĄ uczestnictwo W SPOTKANIACH GRUP PRZEDSIĘBIORCÓW ORGANIZOWANYCH PRZEZ KOGOŚ 0,5 0 Źródło: Opracowanie własne 21

Określając z kolei swoją przyszłą aktywność w zakresie sposobów pozyskiwania kontaktów biznesowych badani respondenci byli również zorientowani na własne działania jak również na aktywność innych przedsiębiorców. (Diagram 10.2). Podstawową barierę, związaną z budowaniem relacji biznesowych, badani właściciele firm z Wilanowa, dostrzegali, co ciekawe, w braku zbyt wielu okazji do zawierania kontaktów biznesowych. Kolejne zaś miejsca na zbudowanej przez nich liście barier utrudniających tworzenie sieci relacji biznesowych zajęły: ograniczone zasoby czasu, brak korzyści z wymiany doświadczeń między przedsiębiorcami oraz brak zaufania do partnerów. Relatywnie mało było przedsiębiorców, którzy nie dostrzegali w ogóle żadnych problemów związanych z budowaniem relacji z innymi interesariuszami (Diagram 11). Diagram 10.2 Sposoby zawierania kontaktów biznesowych plany na przyszłość (wskazania ważności poszczególnych elementów w skali 1-5) 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 Własną aktywność, osobiście będę organizował spotkania, kontakty Raczej chcę, żeby przedsiębiorcy się ze mną kontaktywali Poprzez uczestnictwo w spotkaniach grup przedsiębiorców organizowanych przez kogoś 0,5 0 Źródło: Opracowanie własne 22

Diagram 11. Główne problemy dostrzegane przez przedsiębiorców w budowaniu relacji biznesowych 50% 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% ZBYT MAŁO CZASU BRAK ZAUFANIA DO PARTNERÓW biznesowych BRAK KORZYŚCI Z WYMIANY doświadczeń ZBYT DŁUGO TRZEBA CZEKAĆ NA korzyści z kontaktów MAŁO OKAZJI DO ZAWIERANIA znajomości biznesowych ZBYT EMOCJONALNY STOSUNEK DO własnej firmy INNE W OGÓLE NIE DOSTRZEGAM większych trudności w nawiązywaniu kontaktów biznesowych przez przedsiębiorców Źródło: Opracowanie własne 23

Do głównych korzyści będących owocem posiadanych kontaktów z innymi przedsiębiorcami, badani właściciele firm z Wilanowa zaliczyli poprawę jakości produktów i usług oraz zwiększenie liczby klientów. W następnej kolejności badani wskazali na poszerzenie grupy dostawców i podwykonawców oraz obniżenie kosztów działalności. W małym zakresie kontakty z innymi przedsiębiorcami, wpłynęły zdaniem respondentów na podniesienie kwalifikacji pracowników i trzymanie wsparcia finansowego. Prawie połowa badanych przedsiębiorców (48%) w zasadzie nie dostrzegała korzyści wynikających z kontaktów z przedsiębiorcami pochodzących spoza kręgu klientów i dostawców. Identyfikując zaś oczekiwane przez badanych przedsiębiorców z Wilanowa korzyści, będące wynikiem rozwijania kontaktów biznesowych w przyszłości z innymi przedsiębiorcami, to przede wszystkim byli oni nastawieni na zwiększenie liczby swoich klientów (86%) oraz zwiększenie skali obniżki kosztów (48%). W opisywanych badaniach należy zwrócić uwagę na niedostrzeganie przez dużą liczbę badanych przedsiębiorców korzyści związanych z rozwojem kontaktów biznesowych. W przypadku zaś deklarowanych przez nich oczekiwanych korzyści będących efektem tworzenia sieci relacji, to wśród nich dominuje potrzeba zwiększania liczby klientów oraz skala obniżania kosztów; przy czym ta druga korzyść jest dostrzegana w zdecydowanie słabszym stopniu jak pierwsza, ale o jej znaczeniu decyduje fakt, że prawie połowa badanych respondentów liczyła na jej pojawienie. 3. Postrzeganie relacji na linii przedsiębiorca władze lokalne Istotnym wymiarem prowadzonych badań była także identyfikacja sposobu postrzegania przez badanych przedsiębiorców z Dzielnicy Wilanów relacji na linii przedsiębiorca władze lokalne. Na podstawie dotychczasowych doświadczeń większość z nich była zdania, że władze lokalne nie pomagają przedsiębiorcom w rozwoju ich kontaktów biznesowych (stwierdzenie 70% badanych). Co ciekawe to jedynie 1/3 ankietowanych wskazała, że mogłyby one taką rolę pełnić. Oceniając zaś przepływ informacji miedzy przedsiębiorcami a samorządem lokalnym prawie połowa badanych właścicieli firm z Wilanowa (47%) stwierdziła, że nie potrzebuje żadnych informacji od samorządu. Natomiast pozostałe 42% respondentów wskazało, że w tym obszarze jest jeszcze dużo do zrobienia. Zdaniem badanych główne źródła informacji o działaniach samorządu to strony internetowe, ale inne jak strony władz lokalnych oraz prasa. Prawie jedna trzecia badanych (32%) zadeklarowała jednak brak wiedzy na temat działań podejmo- Diagram 12. Skąd przedsiębiorca dowiaduje się o działaniach samorządu lokalnego. 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% NEWSLETTERA STRON INTERNETOWYCH samorządu INTERNETU - INNE STRONY PRASY INFORMATORÓW INNE ŹRÓDŁA W ZASADZIE NIE WIEM, ŻE TAKIE działania występują W OGóLE NIE INTERESUJĄ MNIE takie informacje Źródło: Opracowanie własne 24

wanych przez lokalny samorząd na rzecz przedsiębiorców. W przypadku oceny zaspokajania informacyjnych potrzeb przedsiębiorców, wśród badanych przedsiębiorców z Wilanowa przeważały opinie wskazujące na brak lub słaby stopień ich zainteresowania otrzymywaniem informacji ze strony władz lokalnych. Obok tej grupy respondentów, w badanej próbie była także obecna grupa, która deklarowała z kolei, że posiada dużą potrzebę otrzymywania informacji od władz lokalnych dotyczących możliwości wspólnych inwestycji/projektów (25%), organizowanych przetargów (23%), możliwości dofinansowania (20%) oraz wsparcia ze strony władz lokalnych w nawiązywaniu kontaktów biznesowych, celem wymiany doświadczeń między przedsiębiorstwami. Oceniając zaś stopień zainteresowania badanych przedsiębiorców z Wilanowa możliwościami współdziałania z lokalnym samorządem należy stwierdzić, że nie byli oni zbytnio tym zainteresowani. Szczególnie nie byli zainteresowani możliwością sponsorowania lokalnych inicjatyw (70%), regularnym uczestnictwem w ważnych wydarzeniach lokalnych organizowanych przez samorząd (58%) oraz korzystaniem z zasobów będących we własności władz samorządowych (52%). Z kolei w przypadku organizacji przez władze samorządowe wydarzeń, które by promowały ich dziedzinę działania wśród badanych przedsiębiorców pojawiła się wyraźna różnica zdań. Część respondentów zadeklarowała brak zainteresowania organizacją tego typu wydarzeń (42%), a podobna liczba respondentów ujawniła bardzo duże i bardzo duże - zainteresowanie tego typu aktywnością władz lokalnych (w sumie 40% za ) Diagram 13. Oczekiwania przedsiębiorców stosunku do władz samorządowych* 80% 70% 60% 50% REGULARNE UCZESTNICZENIE W WAŻNYCH WYDARZENIACH LOKALNYCH ORGANIZOWANYCH PRZEZ SAMORZĄD MOŻLIWOŚĆ SPONSOROWANIA LOKALNYCH INICJATYW 40% 30% 20% KORZYSTANIE Z ZASOBÓW BĘDĄCYCH WŁASNOŚCIĄ JST ORGANIZACJa WYDARZEŃ, KTÓRE BY PROMOWAŁY MOJĄ DZIEDZINĘ DZIAŁALNOŚCI 10% ORGANIZACJa LOKALNYCH SPOTKAŃ PRZEDSIĘBIORCÓW W CELU POZNANIA SIĘ I WYMIANY DOŚWIADCZEŃ 0 Źródło: Opracowanie własne *Respondenci udzielali odpowiedzi w skali 1 5, gdzie 1 oznaczało najmniejszy stopień zainteresowania, a 5 bardzo duży stopień zainteresowania; dla pozostałych liczb na potrzeby raportu przyjęto następujące miary: 2 niewielki stopień zainteresowania; 3 średnim stopień zainteresowania; 4 duży stopień zainteresowania. 25

Diagram 13a. Oczekiwania przedsiębiorców stosunku do władz samorządowych* 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 MOŻLIWOŚĆ SPONSOROWANIA LOKALNYCH INICJATYW REGULARNE UCZESTNICZENIE W WAŻNYCH WYDARZENIACH LOKALNYCH ORGANIZOWANYCH PRZEZ SAMORZĄD KORZYSTANIE Z ZASOBÓW BĘDĄCYCH WŁASNOŚCIĄ JST ORGANIZACJa WYDARZEŃ, KTÓRE BY PROMOWAŁY MOJĄ DZIEDZINĘ DZIAŁALNOŚCI ORGANIZACJa LOKALNYCH SPOTKAŃ PRZEDSIĘBIORCÓW W CELU POZNANIA SIĘ I WYMIANY DOŚWIADCZEŃ Źródło: Opracowanie własne 26

27

4. dotychczasowe doświadczenia w ramach sieciowania w Projekcie SFoP 4.1. Spotkania sieciujące jako narzędzie budowy relacji biznesowych W Projekcie SFoP skupiliśmy się na spotkaniach sieciujących jako budowaniu sieci kontaktów przedsiębiorców za pomocą ciągłych relacji, których celem jest wymiana informacji, doświadczeń, udzielanie sobie wsparcia i pomocy. Projekt wspiera możliwość rozwijania biznesu z partnerami. Dotychczas zorganizowane warsztaty zarówno ogólne jak i tematyczne cieszyły się zainteresowaniem ze strony przedsiębiorców. W pierwszym okresie funkcjonowania spotkań sieciujących w Dzielnicy Wilanów ze wsparcia skorzystało ponad 50 przedsiębiorców. Przyjęto następujący ramowy przebieg spotkań sieciujących: spotkania nastawionego na rozszerzanie kontaktów biznesowych przedsiębiorców: rejestracja uczestników wprowadzenie do warsztatów prezentacje w grupach przedstawienie prac podsumowanie i możliwość spotkań indywidualnych W ramach spotkań uczestnicy po wprowadzeniu metodycznym, przygotowują się indywidualnie do warsztatów sieciujących wypełniając kwestionariusz z zakresem podstawowych informacji o sobie, swoich zainteresowaniach, przedsiębiorstwie oraz relacjach biznesowych posiadanych i poszukiwanych. Po przygotowaniach do warsztatów następuje praca grupowa, w ramach której uczestnicy przedstawiają się używając wcześniej przygotowanych informacji. Prezentacje mają na celu pobudzenie aktywności uczestników do zawarcia trwałych relacji. Po prezentacji istnieje możliwość wypełnienia swoistego Diagram 14. Rodzaje kontaktów zawartych w ostatnim okresie przez przedsiębiorców uczestników spotkań sieciujących SFoP. 3,8 3,7 3,6 3,5 3,4 NOWI DOSTAWCY POTENCJALNI DOSTAWCY NOWI KLIENCI 3,3 POTENCJALNI KLIENCI 3,2 INNI PARTNERZY 3,1 POTENCJALNI PARTNERZY 3 2,9 Źródło: Opracowanie własne 2 W niniejszym opracowaniu networking rozumiany jest jako świadomy proces wymiany informacji, zasobów, wzajemnego poparcia i możliwości prowadzonym przy pomocy wzajemnie korzystnych kontaktów. 28

radaru sieciującego określającego poziom i kategorię relacji biznesowych. Stwarza to okazję do wskazania czy prezentująca się osoba może stać się klientem, dostawcą lub partnerem biznesowym. Kolejnym elementem ww. radaru jest zaznaczenie czy przedstawiający się przedsiębiorca posiada inne jeszcze kontakty, które mogą być przydatne dla osoby wypełniającej radar. Z grona najaktywniejszych uczestników spotkań sieciujących w ramach Projektu SFoP wybierani są przedsiębiorcy, którzy mają możliwość prezentacji zagadnień, w których czują się ekspertami. Pierwsze spotkania w Dzielnicy potwierdziły potrzebę stworzenia przestrzeni, w której przedsiębiorcy będą mogli wymieniać się doświadczeniami a także nawiązywać bliższe relacje (również w kontaktach z samorządem). 4.2 Postawy i zachowanie przedsiębiorców uczestników spotkań SFoP. Biorąc pod uwagę intensyfikację wsparcia przedsiębiorczości przez władze dzielnicowe i organizację spotkań sieciujących w ramach projektu SFoP, zostały przeprowadzone badania postaw związanych z nawiązywaniem relacji biznesowych przez najaktywniejsze przedsiębiorstwa, które już wzięły udział w pierwszych spotkaniach. Analiza otrzymanych wyników badań wskazuje, że uczestnicy spotkań w dzielnicy Wilanów w ostatnim czasie (tj. ostatni rok prowadzenia działalności) zawarli kontakty biznesowe głównie z nowymi klientami i dostawcami. W najmniejszym stopniu pozyskali kontakty z innymi partnerami spoza kręgów klientów i dostawców. Potwierdza to, zjawisko utrzymywania głównie relacji biznesowych w związkach generujących przychody i koszty. W nawiązywaniu tych kontaktów pomagali badanym przedsiębiorcom przede wszystkim dotychczasowi klienci jak również najbliżsi i inni przedsiębiorcy (aczkolwiek siła oddziaływania tych ostatnich grup była słabsza). W najmniejszym stopniu, pomocne w tym zakresie okazały się związki z dostawcami, uczestnictwo w spotkaniach sieciujących oraz organizacje do których należą przedsiębiorcy. Diagram 15. Kto był pomocny w nawiązaniu kontaktów? 4 3,5 3 2,5 2 najbliżsi klienci dostawcy 1,5 1 inni przedsiębiorcy pracownicy spotkania 0,5 organizacje 0 Źródło: Opracowanie własne 29

Według uczest ników spotkań w Wilanowie w ramach projektu SFoP, nawiązywanie relacji biznesowych w największym stopniu utrudniało im występowanie niewielu okazji pozwalających na łapanie nowych kontaktów jak również mało czasu do dyspozycji. Następnym czynnikiem stanowiącym swego rodzaju barierę w rozbudowywaniu sieci kontaktów okazał się dla badanych przedsiębiorców z Wilanowa brak zaufania do partnerów biznesowych. Bardzo ciekawe okazały się pierwsze odczucia przedsiębiorców po spotkaniach związane z prawdopodobieństwem nawiązania konkretnych relacji z potencjalnymi partnerami. Z prawdopodobieństwem większym niż średnie wskazywali na to, że zarówno spotkali kogoś komu mogą w czymś pomóc jak i osoby, posiadające przydatne z punktu ich widzenia kontakty, z których będą mogli skorzystać w przyszłości. Z najmniejszym prawdopodobieństwem wskazywali na spotkanie ewentualnych dostawców. 4.3. Działalność Animatora Współpracy z MŚP Kluczową osobą, jeśli chodzi o realizację celów założonych w ramach Projektu Stołeczne Forum Przedsiębiorczości jest Animator Współpracy z MŚP. Stanowisko to zajmuje osoba oddelegowana z Biura Funduszy Europejskich do realizacji zadań na terenie Dzielnicy Wilanów, związanych ze wspieraniem rozwoju przedsiębiorczości. Za potrzebą uruchomienia takiej działalności na rzecz przedsiębiorców w Urzędzie Dzielnicy przemawia w pierwszej kolejności duża liczba przedsiębiorców - ponad 3 tys. aktywnych firm na Wilanowie. Przedsiębiorcom potrzebna jest zatem osoba pierwszego kontaktu, w sprawach wykraczających poza załatwianie formalności związanych z rejestracją działalności gospodarczej, dzierżawą powierzchni handlowej itp. Wsparcie Animatora jest szczególnie wskazane, gdy przedsiębiorcy zaczynają się organizować, powstają wspólne inicjatywy oraz wystąpienia do władz dzielnicy, w sprawach wykraczających poza jednostkowe interesy. Badania, przeprowadzone w ramach projektu SFoP, wśród uczestników spotkań sieciujących w Dzielnicy Wilanów, potwierdziły słuszność realizowanego zadania i realizację celu wspierania rozwoju przedsiębiorczości lokalnej. Obowiązki Animatorki Współpracy z MŚP w Urzędzie Dzielnicy na Wilanowie pełni Pani Justyna Wielgosz. Do jej zadań należy: organizacja cyklicznych spotkań sieciujących z udziałem przedsiębiorców, których w pierwszej fazie realizacji Projektu SFoP (maj lipiec 2013) odbyło się łącznie sześć. Animatorka dociera różnymi kanałami do przedsiębiorców z informa- Diagram 16. Co utrudnia nawiązywanie kontaktów biznesowych? 80 70 60 50 mało czasu brak zaufania brak korzyści 40 długi czas na korzyści 30 mało okazji 20 emocjonalny stosunek 10 inne 0 nie dostrzegam trudności Źródło: Opracowanie własne 30