Scenariusz 11 autor: Krzysztof Kus Szkoła podstawowa klasy 4-6 temat: Bobrze parki narodowe. Cele ogólne: przyswojenie informacji dotyczących parków narodowych w Polsce, wskazanie roli parków narodowych w ochronie gatunków rzadkich i ginących, kształcenie umiejętności korzystania z komputera i Internetu, jako źródła informacji. Cele operacyjne: Uczeń potrafi: podać definicję parku narodowego, wymienić pięć parków narodowych istniejących w Polsce, zlokalizować i wskazać na mapie parki narodowe utworzone najbliżej miejsca jego zamieszkania, podać trzy gatunki rzadko występujących roślin i zwierząt żyjących w parkach narodowych, wyjaśnić potrzebę reintrodukowania gatunków, które wyginęły, odnaleźć w Internecie potrzebne mu informacje. grupowa, zespołowa. Miejsce: sala. Formy pracy: Metody pracy: pogadanka, praca z komputerem. Wiek uczestników: V klasa. Optymalna liczba uczestników: 20 osób. Czas przewidywany na realizację planowanych zajęć: 2 godziny lekcyjne (90 minut). Materiały i środki dydaktyczne: komputery z dostępem do Internetu, karty ucznia, cztery koperty A4. Czynności przygotowawcze nauczyciela: 1. Przygotuj do zajęć salę komputerową z czterema stanowiskami posiadającymi dostęp do Internetu. 2. Przygotuj poszczególne karty pracy dla każdej z czterech grup. 3. Wydrukuj na papierze A4 poszczególne fragmenty mapy Polski (patrz karta pracy nr 1) i umieść je w kopertach wraz z wydrukiem formularza (karta pracy nr 2). 4. Po wykonaniu drugiego ćwiczenia umieść w kopertach karty pracy nr 4. Przebieg zajęć: A. Faza wstępna zajęć: 1. Podziel klasę na cztery grupy i każdej z nich przydziel jedno stanowisko komputerowe. 2. Krótko przypomnij zasady pracy z komputerem i wyszukiwania informacji w Internecie.
Szkoła podstawowa 3. Opisz cel zajęć, którym jest poznanie polskich parków narodowych, poprzez wykorzystanie informacji znajdujących się na ich stronach internetowych. Podaj definicję parku narodowego z tekstu ustawy o ochronie przyrody: Park narodowy obejmuje obszar wyróżniający się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, społecznymi, kulturowymi i edukacyjnymi, o powierzchni nie mniejszej niż 1000 ha, na którym ochronie podlega cała przyroda oraz walory krajobrazowe. 4. Przeprowadź z uczniami pogadankę na temat parków narodowych w Polsce i na świecie. Najstarszy park narodowy na świecie Yellowstone znajduje się w Stanach Zjednoczonych. W Polsce pierwszy park narodowy utworzono w 1921 roku, chroniąc fragment Puszczy Białowieskiej. Obecnie w naszym kraju istnieją 23 parki narodowe. Chronią one najcenniejsze przyrodniczo i krajobrazowo obszary Polski o niezmienionym, lub zmienionym w znikomym stopniu, środowisku naturalnym. Tereny te są ostojami rzadkich i ginących roślin oraz zwierząt. Parki narodowe pełnią kilka istotnych ról w dziedzinie ochrony przyrody. Poza ochroną obszarową prowadzą ochronę czynną, przywracając i odtwarzając siedliska przyrodnicze zniszczone przez człowieka, a także uczestniczą między innymi w programach reintrodukcji gatunków, które wyginęły na ich obszarach. Uczestniczyły m.in. w reintrodukcji bobra. Parki narodowe prowadzą działalność naukową i edukacyjną, a także chronią dziedzictwo kulturowe, w tym obiekty znajdujące się w ich granicach. B. Ćwiczenia 1. Poznajemy parki narodowe. 1. Zadaniem każdej grupy będzie wypełnienie formularza, zawartego w karcie pracy nr 2, dotyczącego parku narodowego, którego logo znajduję się na mapie. Każda z grup powinna wyłonić osobę, która będzie obsługiwała komputer oraz dwóch reprezentantów, którzy przedstawią wyniki ćwiczenia na forum klasy. 2. Rozdaj poszczególnym grupom koperty A4 zawierające wydruk jednej z czterech części mapy Polski z naniesionymi lokalizacjami parków narodowych oraz formularz. Potrzebne informacje powinny zostać znalezione na stronach internetowych parków: Bieszczadzki Park Narodowy: http://www.bdpn.pl/ Drawieński Park Narodowy: http://www.dpn.pl/ Ojcowski Park Narodowy: http://www.opn.pan.krakow.pl/ Wigierski Park Narodowy: http://www.wigry.win.pl/ 3. W przypadku trudności pomóż uczniom odnaleźć potrzebne wiadomości. Po wypełnieniu formularzy przez wszystkie grupy poproś reprezentantów grup o ich przedstawienie. Najpierw przypnij poszczególne części mapy do tablicy, tworząc obraz Polski z naniesionymi wszystkimi parkami narodowymi. Wskazując lokalizację, przeczytaj nazwę parku narodowego. Następnie poproś o zaprezentowanie informacji o czterech wybranych parkach. 4. Po zakończeniu wystąpień reprezentantów grup poleć uczniom, aby posługując się przeglądarką internetową odnaleźli informację: a) nazwę parku narodowego z przełomem Dunajca (Pieniński Park Narodowy), b) nazwę parku narodowego z górami o charakterze alpejskim (Tatrzański Park Narodowy), c) nazwę parku narodowego usytuowanego na wyspie (Woliński Park Narodowy), d) nazwę parku narodowego, będącego ostoją żubra (Białowieski Park Narodowy), e) nazwę parku narodowego, którego symbolem jest żuraw (Poleski Park Narodowy), f ) nazwę parku narodowego, w którym dokonano pierwszej reintrodukcji bobrów w Polsce, a obecnie ma on największy obszar w naszym kraju (Biebrzański Park Narodowy). 2. Wyginęły i powracają. 1. Poproś uczniów o odczytanie z formularzy dat pojawienia się bobrów w parkach narodowych. Kolejne daty roczne nanoś na tablicy na linię czasu. Bóbr wyginął w Polsce ostatecznie w wieku XIX. W latach 70-tych XX wieku rozpoczął się w Polsce program reintrodukcji tego gatunku, w którym czynny udział brały parki narodowe. Na teren Wigierskiego Parku Narodowego bobry dotarły już pod koniec drugiej wojny światowej, wskutek naturalnej migracji z terenów dzisiejszej Litwy lub Białorusi. Od tamtego czasu licznie zasiedlają obszar wokół jeziora Wigry. W 1978 roku wprowadzono ponownie bobry do Drawy, skąd rozprzestrzeniły się one na obszarze dzisiejszego Drawieńskiego Parku Narodowego. Do doliny Prądnika, płynącego przez Ojcowski Park Narodowy, bobry sprowadzono w roku 1985. Zaaklimatyzowały się w łęgach nadrzecznych, jednak warunki środowiskowe nie pozwalają im tutaj rozprze- 2 11. Bobrze parki narodowe
Szkoła podstawowa strzeniać się i zwiększać liczebności. Pomimo to młode zwierzęta skolonizowały rzekę Prądnik wędrując z jej nurtem aż do granic Krakowa. W Bieszczadach bobry zostały reintordukowane w 1992 roku. Pomimo trudnych, górskich warunków przystosowały się do bytowania nad bieszczadzkimi strumieniami. Wyjaśnij pojęcie reintrodukcji (patrz słowniczek) i wymień kilka gatunków zwierząt, które oprócz bobra były ponownie wprowadzane do środowiska (sokół wędrowny, puchacz, cietrzew, żubr). 2. Rozdaj uczniom karty pracy nr 3 i poproś o podpisanie rysunków zwierząt reintrodukowanych w poszczególnych parkach narodowych. Prawidłowe wykonanie tego zadania pozwoli rozszyfrować nazwy sześciu parków narodowych. 3. Po uzupełnieniu nazw, każdej grupie wskaż dwa parki narodowe, których oficjalny serwis internetowy powinny odnaleźć za pomocą przeglądarki. Poproś, aby na stronach parków, w dziale poświęconym faunie, uczniowie poszukali informacji o występowaniu bobrów. 3. Cudze chwalicie, swego nie znacie 1. Przedstaw wszystkim grupom zadanie, którego celem będzie prawidłowe połączenie zestawienia charakterystycznych miejsc, gatunków roślin i zwierząt z odpowiednim parkiem narodowym. 2. Rozdaj członkom grup karty pracy nr 4. Na twój znak wszystkie grupy przystępują do wypełnienia zadania w czasie dwudziestu minut. W trakcie realizacji ćwiczenia uczestnicy mogą wspomagać się wiadomościami z Internetu. 3. Podsumuj ćwiczenie, podając prawidłowe odpowiedzi i wyjaśniając sformułowania, które uczniom wydały się niejasne. Zakończenie: W ramach zadania domowego, poproś uczniów o przygotowanie na osobnych kartkach wyszukanych w Internecie zakazów i nakazów z regulaminu dowolnego parku narodowego. Słowniczek trudniejszych pojęć: Reintrodukcja - ponowne wprowadzenie do środowiska naturalnego gatunku, który występował w danym miejscu i wyginął. Wybrane pozycje z literatury: 1. K. Romeyko-Hurko, Ochrona Polskiej Przyrody, płyta CD, ROEE, Kraków 2002. 2. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220). 3. http://www.bdpn.pl/ 4. http://www.dpn.pl/ 5. http://www.opn.pan.krakow.pl/ 6. http://www.wigry.win.pl/ 11. Bobrze parki narodowe 3
Bobrze parki narodowe - karta pracy nr 1 Poznajemy parki narodowe. Fragmenty mapy konturowej Polski z naniesionym położeniem parków narodowych.
Bobrze parki narodowe - karta pracy nr 2 Poznajemy parki narodowe. Wypełnij formularz, posługując się informacjami odnalezionymi w Internecie. Nazwa parku narodowego:... Symbol parku narodowego:... Rok powstania:... Powierzchnia (ha):... Największa rzeka... Pięć gatunków roślin chronionych rosnących w parku: 1.... 2.... 3.... 4.... 5.... Pięć gatunków zwierząt chronionych żyjących w parku: 1.... 2.... 3.... 4.... 5.... Rok pojawienia się bobrów:...
Bobrze parki narodowe - karta pracy nr 3 Wyginęły i powracają. Podpisz prawidłowo rysunki i rozszyfruj nazwy parków narodowych, w których zostały reintrodukowane poszczególne gatunki. _ U 1 2 _ Ó 1 1 2 _ O _ Ó _ 3 4 5 WĘDROWNY _ I 6 2 7 6 8 _ O _ A SZARA 4 _ U A 9 7 PARK NARODOWY _ I A _ O _ I _ I 1 5 8 6 3 4 _ I A Ń I 1 6 1 2 7 3 4 _ I _ N I Ń I 9 6 3 4 _ O L _ I 9 6 3 4 O _ I Ń I 3 5 8 3 4 _ O L I Ń I 8 3 4
Bobrze parki narodowe - karta pracy nr 4 Cudze chwalicie, swego nie znacie... Połącz zestawy charakterystycznych miejsc, roślin i zwierząt z odpowiadającym im parkiem narodowym, którego nazwę wpisz pod logiem. Jaskinia Łokietka, Maczuga Herkulesa, Brama Krakowska, Prądnik, Pieskowa Skała nietoperze, ostnica Jana, macierzanka wczesna. Giewont, Dolina Chochołowska, Kalatówki, Morskie Oko, Wodogrzmoty Mickiewicza, świstak, kozica, szarotka alpejska, szafran spiski Łysogóry, Święty Krzyż, Łysica, gołoborza, Puszcza Jodłowa, dzięcioł białogrzbiety, koszatka, cis, modrzew polski Diablak, Markowe Szczawiny, Górny Płaj, Perć Akademików, niedźwiedź, ryś, okrzyn, jeleni, rogownica alpejska,