Międzynarodowe, unijne i krajowe prawo celne Marcin Chomiuk Wrocław, maj 2018 r.
Agenda 1. Podstawy prawne unijnego i krajowego prawa celnego 2. Podstawowe instytucje unijnego prawa celnego 3. Procedury celne i przeznaczenia celne 4. Formy zgłoszenia celnego 5. Zgłaszający/przedstawiciel celny/przedstawicielstwo celne 6. Standardowe i uproszczone procedury celne 7. Źródła wiedzy i narzędzia poszukiwania informacji na temat prawa celnego i praktyki organów celnych Dyskusja/Pytania 2
Podstawy prawne unijnego i krajowego prawa celnego 3
Podstawy prawne unijnego i krajowego prawa celnego (Główne regulacje celne) Na poziomie międzynarodowym: Liczne Umowy o Wolnym Handlu zawarte pomiędzy UE a innymi krajami lub terytoriami; Inne porozumienia lub regulacje mające wpływ na regulacje celne (WTO, WCO). 4
Podstawy prawne unijnego i krajowego prawa celnego (Główne regulacje celne) Na poziomie unijnym: 1. Tekst Unijnego Kodeksu Celnego Rozporządzenie PE nr 952/2013. 2. Rozporządzenie Wykonawcze do Unijnego Kodeksu Celnego Rozp. Komisji UE Nr 2447/2015 z 24.11.2015 r.; 3. Rozporządzenie Delegowane do Unijnego Kodeksu Celnego Rozp. Komisji UE Nr 2446/2015 z 28.07.2015 r.; 4. Przejściowe Rozporządzenie Delegowane - instrukcja dotyczącą trybu postępowania do czasu osiągniecia pełnej funkcjonalności elektronicznej obsługi celnej Rozp. Komisji UE 341/2016; 5. Taryf celna UE (Rozporządzenie Rady (EWG) nr 2658/87 w sprawie nomenklatury taryfowej i statystycznej oraz w sprawie Wspólnej Taryfy Celnej + corocznie zmieniany przez Komisję UE załącznik nr I tego rozporządzenia; 6. Wiele, wiele innych 5
Podstawy prawne unijnego i krajowego prawa celnego (Główne regulacje celne) Na poziomie krajowym (charakter uzupełniający w stosunku do przepisów wspólnotowych) Ustawa z dnia 19 marca 2004 r. - Prawo celne Kodeks Karny Skarbowy Ordynacja Podatkowa i wiele innych W każdym państwie UE istnieją przepisy krajowego prawa celnego, które mają charakter uzupełniający do przepisów unijnych. 6
Procedury celne i przeznaczenia celne 7
Procedury celne - wykorzystanie procedur celnych dla optymalnej realizacji operacji biznesowych Procedury celne: Dopuszczenie do obrotu (podstawowa procedura celna, brak konieczności pozwolenia); Wywóz; Procedury specjalne. Procedury specjalne (wymagają uzyskania pozwolenia): Tranzyt, w tym: tranzyt wewnętrzny, tranzyt zewnętrzny. Składowanie, w tym: składy celne, składowanie w wolnych obszarach celnych. Przetwarzanie. Szczególne przeznaczenie, w tym: odprawa czasowa, końcowe przeznaczenie. 8
Procedury celne procedury specjalne Procedury specjalne: ich zastosowanie powoduje zawieszenie płatności należności celnych i często też podatkowych; towary nie zmieniają swojego statusu celnego (z towarów niewspólnotowych na towary wspólnotowe); wymóg złożenia zabezpieczenia należności celnych i podatkowych, które mogłyby powstać w razie powstania długu celnego od przywożonych towarów. 9
Procedury celne procedury specjalne Przykład wykorzystania procedury specjalnej skład celny UE Skład celny Brak obciążeń celnych Brak obciążeń celnych 10
Procedury celne procedury specjalne Procedury specjalne są wykorzystywane w procesach gospodarczych, do optymalizacji rozliczeń celno-podatkowych. Przykład Jeżeli maszyna wykorzystywana przez unijnego/polskiego przedsiębiorcę musi zostać poddana naprawie poza terytorium Unii Europejskiej, możliwe jest zastosowanie procedury przetwarzania. Przy zastosowaniu tej procedury, przedsiębiorca przywożąc towar po naprawie nie będzie musiał płacić cła od wartości całej maszyny po naprawie, lecz np. tylko od wartości kosztów naprawy. 11
Elementy kalkulacyjne cła 12
Elementy kalkulacyjne cła Wartość celna Klasyfikacja taryfowa Pochodzenie towarów 13
Elementy kalkulacyjne cła Wartość celna Wartość celna 14
Elementy kalkulacyjne Wartość celna Wartość celna (tj. podstawa do określania kwoty należności celnych) to z reguły: wartość transakcyjna (tj. cena faktycznie zapłacona lub należna za towar), gdy: występuje transakcja sprzedaży (przeniesienia prawa własności), brak jest powiązania pomiędzy stronami transakcji, sprzedaż została dokonana w celu wywozu na obszar celny UE, cena jest znana. 15
Elementy kalkulacyjne Wartość celna Dolicza się do wartości celnej: Koszty prowizji i pośrednictwa przy sprzedaży; Koszty pojemników i opakowań; Opłaty licencyjne; Materiały, narzędzie, projekty, prace inżynieryjne, badawcze; Opłaty za patenty, znaki towarowe,; Koszty transportu i ubezpieczenia; Opłaty za prawo do kopiowania oraz dystrybucji lub odsprzedaży; Inne, szczegółowo określone w prawie celnym. Nie wlicza się do wartości celnej: Kosztów transportu po przybyciu do miejsca wprowadzenia na obszar celny UE; Odsetek wynikających z umowy o finansowaniu, zawartej przez kupującego i odnoszącej się do zakupu przywożonych towarów; Opłaty za prawo do kopiowania towarów przywiezionych w UE. Prowizji od zakupu; Należności celnych pobieranych w UE; Innych, szczegółowo określonych w prawie celnym. 16
Elementy kalkulacyjne Wartość celna Metoda wartości transakcyjnej to podstawową metodą ustalania wartości celnej. Dopiero gdy metoda wartości transakcyjnej nie może być zastosowana, można użyć innej metody, z zachowaniem wyznaczonej przepisami kolejności. Metody zastępcze określenia wartości celnej: wartość transakcyjna towarów identycznych lub podobnych cena jednostkowa wartość kalkulowana metoda ostatniej szansy Co do zasady, istnieje obowiązek zachowania kolejności stosowania ww. metod. 17
Elementy kalkulacyjne Klasyfikacja taryfowa Klasyfikacja taryfowa 18
Elementy kalkulacyjne Klasyfikacja taryfowa Klasyfikacja taryfowa = przyporządkowanie importowanych towarów do określonej taryfy celnej (ustalenie kwoty cła należnego od wyliczonej wartości celnej) Trudności klasyfikacyjne mogą występować w szczególności, gdy towar: jest skomplikowany technicznie; ma wiele różnych zastosowań; jest mieszaniną kilku komponentów; został ulepszony, poddany innowacji; jest przywożony partiami; istnieje ograniczona możliwość uzyskania odpowiedniej dokumentacji technicznej. Kompozycja przesyłek Już nawet przewożenie jednym środkiem transportu dwóch odrębnych komponentów przeznaczonych do zmontowania powodować może zmianę klasyfikacji i za tym stawki celnej. Przykład: Płyta główna TV + tuner. Przeznaczenie importowanego towaru Przeznaczenie towaru ma zasadnicze znaczenie dla klasyfikacji. Podobny towar przeznaczony do różnych funkcji może być klasyfikowany inaczej. Przykład: Małe deseczki do produkcji ołówków 4408 10 91 bez cła (procedura end use). 19
Elementy kalkulacyjne Klasyfikacja taryfowa Wyciąg z Taryfy celnej UE przykład
Elementy kalkulacyjne Pochodzenie towarów Pochodzenie towarów 21
Elementy kalkulacyjne Pochodzenie towarów Pochodzenie towarów to inaczej ekonomiczna przynależność towaru do konkretnego kraju lub regionu. Towar przywożony z danego kraju do UE może mieć inne pochodzenie, aniżeli pochodzenie kraju, z którego zostaje przywożony. Pochodzenie towarów jest ustalane w oparciu o tak zwane reguły pochodzenia. Są to jednolite w całej Unii Europejskiej zasady, wyrażone w przepisach celnych lub umowach międzynarodowych, których stroną jest UE, według których pochodzenie towarów jest ustalanie na potrzeby importu lub eksportu. 22
Elementy kalkulacyjne Pochodzenie towarów Pochodzenie dwa rodzaje pochodzenia: Niepreferencyjne standardowe stosowane do wszystkich narzędzi polityki handlowej (oprócz preferencyjnych), takich jak środki taryfowe i instrumenty ochrony rynku np. cła antydumpingowe, zakazy importu towarów z określonego kraju. Potwierdzane np. świadectwem niepreferencyjnego pochodzenia, informacją na fakturze, oświadczeniem, oznaczeniem wyrobu itp.) Preferencyjne specjalne wykorzystywane w przypadku handlu w ramach porozumień preferencyjnych zawieranych przez UE z krajami trzecimi lub grupami krajów oraz w razie stosowania preferencji udzielanych przez jednostronnie UE państwom trzecim autonomicznie (GSP ogólny system preferencji). Jest ustalane przez strony porozumień (UE-inny kraj/region). Bardziej rygorystyczne reguły ustalenia pochodzenia, niż w przypadku pochodzenia niepreferencyjnego. Dokumentowane np. świadectwem EUR1. 23
Elementy kalkulacyjne Pochodzenie towarów Aby być uprawnionym do zastosowania preferencji taryfowych, importer (zgłaszający towary do procedury celnej) musi udowodnić, że towary pochodzą z danego kraju lub regionu. 24
Elementy kalkulacyjne cła na zgłoszeniu celnym (SAD)
Elementy kalkulacyjne Wpływ na wartość płaconego cła Przykład: Przywóz osła do Unii Europejskiej 26
Elementy kalkulacyjne Wpływ na wartość płaconego cła Przykład: Przywóz osła do Unii Europejskiej Osioł: kod Taryf celnej: 0101 30 00 27
Elementy kalkulacyjne Wpływ na wartość płaconego cła Przykład: Przywóz osła do Unii Europejskiej (kod CN 0101 30 00), transport w cenie Kraj pochodzenia Turcja Ukraina Rosja Stawka cła 0% 4,2% 7,7% Podstawa zastosowania stawki (preferencja taryfowa Unia celna) (preferencja taryfowa: GSP) (stawka erga omnes dla krajów trzecich) Wartość celna: 4000 PLN 4000 PLN 4000 PLN Kwota cła 0 PLN 168 PLN 308 PLN Podstawa opodatkowania VAT 4000 PLN 4168 PLN 4308 PLN Stawka VAT 8% 8% 8% VAT importowy 320 PLN 333,44 PLN 344,64 PLN Kwota należności (cło + VAT) przed zaokrągleniem 320 PLN 501,44 PLN 652,64 PLN 28
Formy zgłoszenia celnego, 29
Formy zgłoszenia celnego Zgłoszenie celne z zastosowaniem technik elektronicznego przetwarzania danych. Zgłoszenie celne w formie pisemnej dokonywane jest na podstawie dokumentu SAD (lub wyjątkowo innych dokumentów). Zgłoszenie celne w formie ustnej. Zgłoszenie celne (w innej formie niż pisemna,ustna lub elektroniczna) np. przejście przez zieloną linię na lotnisku - odgrywa szczególną rolę w ruchu turystycznym lub także przy środkach przewozowych ze zwolnieniem od cła jako towar powracający. 30
RZECZPOSPOLITA POLSKA 2. Nadawca/Eksporter Nr 1 6 1 D E K L A R A C J A A URZĄD CELNY WYSYŁKI/EKSPORTU/PRZEZNACZENIA 3 Formularze 4 Wyk.załad Dokument SAD Karta dla kraju wysyłki/eksportu Karta dla kraju przeznaczenia 5 Pozycja 6 Liczba opakowań7 Numer akt 8. Odbiorca Nr 9 Osoba odpowiedzialna za sprawy finansowe 10 P.kr.prz/O. 11 Kraj handlu/ 12 Szczegóły dotyczące wartości 13 W.P.R. kr.zał prod. 14 Zglaszający/Przedstawiciel Nr 15 Kraj wysyłki/eksportu 15 Kod kr. Wys./Eksp. 17 Kod kraju przezn. 18. Znaki i przynależność państwowa środka transportu przy wyjściu/przywozie 19. Kont 20. Warunki dostawy a) b) a) 16. Kraj pochodzenia 17. Kraj przeznaczenia b) 21. Znaki i przynależność państwowa aktywnego środka transportu przekraczającego granicę 22. Waluta i ogólna wartość faktury 23. Kurs waluty 24. Rodzaj transakcji 25. Rodzaj transportu 26. Rodzaj transportu 27. Miejsce załadunku/wyładunku 28. Adnotacje finansowe i bankowe na granicy wewn. 1 6 29. Urząd celny wywozu/wwozu 30. Lokalizacja towaru 31. Opakowanie i opis towaru 32. Pozycja 33. Kod towaru Nr 34. Kod kraju poch. 35. Masa brutto (kg) 36. Preferencje a) b) 37. PROCEDURA 38. Masa netto (kg) 39. Kontyngent 40. Deklaracja skrócona/poprzedni dokument 44. Dodatkowe informacje / załączone dokumenty / świadectwa i pozwolenia 41. Dodatkowa j.m. 42. Wartość pozycji 43. Kod M.W. Kod DJ 45. Korekta 46. Wartość statystyczna 47. Obliczanie opłat Typ Podstawa opłaty Stawka Kwota MP 48. Płatność odroczona 49. Oznaczenie składu B. Elementy kalkulacyjne Razem 50 Główny zobowiązany Nr Podpis C URZĄD CELNY WYJŚCIA 51 Przewidywa-ne urzędy tranzytowe (i kraj) reprezentowany przez: Miejsce i data: 52 Gwarancje nieważne na Kod 53 Urząd celny przeznaczenia (i kraj) D/J KONTROLA PRZEZ URZĄ CELNY WYJŚCIA/PRZEZNACZENIA Pieczęć: 54 Miejsce i data Wynik Nałożone zamknięcia ilość: Podpis i nazwisko zgłaszającego/przedstawiciela: Znaki: Termin (ostatni dzień): Podpis: Z-up. Dyr..UC Karty 3/8 otrzymałem i zostałem powiadomiony o zarejestrowaniu kwoty wynikającej z długu celnego 31 0121 Jednolity dokument administracyjny (wysyłka/eksport +Wspólna Procedura Tranzytowa +przywóz/import)(rok produkcji)
Elektroniczne zgłoszenie celne (xml) 32
Zgłaszający/przedstawiciel celny/przedstawicielstwo celne 33
Zgłaszający Zgłaszający - oznacza osobę, która dokonuje zgłoszenia celnego we własnym imieniu, albo osobę, w której imieniu dokonywane jest zgłoszenie celne. Zgłaszającym może być: importer/eksporter, agent celny (agencja celna), inne przedsiębiorstwo/osoba. Zgłaszający to nie to samo co importer. Zgłaszający jest dłużnikiem celnym (i podatnikiem podatku VAT), odpowiada za prawidłową realizację procedury celnej (oprócz tranzytu). W przypadku przedstawicielstwa bezpośredniego zgłaszającym jest osoba, w imieniu której dokonano zgłoszenia celnego (przedstawiciel celny nie jest zgłaszającym). 34
Podstawowe obowiązki zgłaszającego Nadanie towarom przeznaczenia celnego. Wypełnienie obowiązków wynikających z procedury celnej. Zapłata należności celnych i podatkowych. Posiadanie odpowiedniej i kompletnej dokumentacji celnej w trakcie zgłoszenia i po zgłoszeniu celnym. 35
Przedstawicielstwo celne aspekty praktyczne UKC wyróżnia dwa rodzaje przedstawicielstwa: Przedstawicielstwo bezpośrednie - gdy przedstawiciel działa w imieniu i na rzecz innej osoby Przedstawicielstwo pośrednie - gdy przedstawiciel działa w imieniu własnym, lecz na rzecz innej osoby 36
Standardowe i uproszczone procedury celne 37
Procedury celne procedury standardowe Procedury standardowe określenie to odnosi się do sposobu zgłoszenia towarów do jednej z procedur celnych, w tym również procedur specjalnych. Procedury standardowe wiążą się z większym zakresem obowiązków administracyjnych oraz, co do zasady, koniecznością dostarczenia towarów do urzędu celnego, w celu ich przedstawienia organowi celnemu. 38
Procedury celne procedury uproszczone Przepisy celne przewidują możliwość dokonywania zgłoszeń celnych w sposób standardowy lub uproszczony. Funkcjonują 2 główne formy celnych procedur uproszczonych (dalej: CPU ): a) procedura zgłoszenia uproszczonego (np. zamiast zgłoszenia celnego wykorzystuje się fakturę, w oparciu o którą towar jest wywożony lub przywożony); b) procedura w miejscu towary nie muszą być przedstawiane w urzędzie celnym, aby zostać objęte procedurą celną (jest to najbardziej rozpowszechniona i najkorzystniejsza dla przedsiębiorców forma CPU). Ważne: Jeżeli przedsiębiorstwo zamierza stosować samodzielnie CPU, musi uzyskać stosowne pozwolenie na ich stosowanie od organów celnych, pozwolenie ma charakter administracyjny. 39
Procedury celne procedury uproszczone Korzyści związane ze stosowaniem CPU Zastosowanie CPU pozwala przedsiębiorstwu w szczególności na: redukcję kosztów i obciążeń administracyjnych, ograniczenie ryzyk celnych, m.in. wskutek wdrożenia wymaganych procedur wewnętrznych określających sposób realizacji obowiązków celnych przez pracowników przedsiębiorstwa, realizację obowiązków celnych w znacznie szybszy sposób, dostarczenie importowanych towarów bezpośrednio do pomieszczeń przedsiębiorstwa lub ich eksport bezpośrednio z takich pomieszczeń, uniknięcie fizycznej zapłaty podatku VAT z tytułu importu towarów. 40
Procedury celne procedury uproszczone Eksporter w kraju spoza UE Graniczny Urząd Celny UE Importowe zgłoszenie celne Wewnętrzny Urząd Celny UE STANDARDOWA PROCEDURA CELNA (Towar musi zostać fizycznie dostarczony do urzędu celnego i przedstawiony organom celnym do kontroli celnej) Podstawowe cechy standardowych procedur celnych: Długi okres oczekiwania na odprawę celną; Magazyn lub teren przedsiębiorstwa importera Znaczne koszty przewiezienia towarów do urzędu celnego w celu odprawy celnej oraz dostarczenia dokumentów organom celnym; Wyższe koszty obsługi celnej; Brak możliwości rozliczania podatku VAT w imporcie w deklaracji podatkowej (bezgotówkowego rozliczania podatku VAT w imporcie) 41
Procedury celne procedury uproszczone Eksporter w kraju spoza UE Graniczny Urząd Celny UE Wewnętrzny Urząd Celny UE Elektroniczna wymiana informacji UPROSZCZONA PROCEDURA CELNA (W MIEJSCU) (Towar jest dostarczany bezpośrednio z granicy UE do magazynów importera. Nie jest przedstawiany wewnętrznym organom celnym do kontroli celnej) Podstawowe cechy stosowania CPU: Krótki okres oczekiwania na odprawę celną (do 2 godzin od chwili przywozu na teren przedsiębiorstwa importera ); Brak kosztów przewiezienia towarów do urzędu celnego w celu odprawy celnej oraz dostarczenia dokumentów organom celnym; Niższe koszty obsługi celnej; Możliwość rozliczania podatku VAT w imporcie w deklaracji podatkowej (bezgotówkowego rozliczania podatku VAT w imporcie) Magazyn lub teren przedsiębiorstwa importera Rejestr procedury uproszczonej 42
Procedury celne procedury uproszczone Kryteria, jakie należy spełnić aby uzyskać pozwolenie na korzystanie z CPU Przedsiębiorca zainteresowany stosowaniem CPU, aby uzyskać pozwolenie na ich stosowanie, musi udowodnić organom celnym spełnienie określonych kryteriów. Generalnie dotyczą one: odpowiedniego przestrzegania przepisów prawa celnego w przeszłości, odpowiednich standardów zarządzania rejestrami celnymi i handlowymi, dobrej kondycji finansowej). 43
Źródła wiedzy i narzędzia poszukiwania informacji na temat prawa celnego i praktyki organów celnych 44
Źródła wiedzy i narzędzia poszukiwania informacji na temat prawa celnego i praktyki organów celnych Wybrane źródła i narzędzia (oprócz aktów prawnych): Baza CELEX Komisji Europejskiej (www.eurlex.eu) Baza orzeczeń TSUE (www.curia.eu) Strona internetowa Komisji Europejskiej (TAXUD); Internetowa przeglądarki taryfowej ISZTAR; Internetowa przeglądarki taryfowej TARIC; Kompendium wyjaśnień dotyczących Wartości celnej (wydane przez Komisję Europejską) Kompendium dotyczące gospodarczych procedur celnych Kompendium Komisji Europejskiej dotyczące procedury Tranzytu Baza danych WIT (EBTI) na stronach internetowych Komisji Europejskiej 45
Dyskusja/Pytania 46
Dziękuję za uwagę Kontakt Marcin Chomiuk Partner T: +48 502 184 760 e-mail: marcin.chomiuk@pl.pwc.com Powyższa prezentacja została przygotowana wyłącznie w celach ogólnoinformacyjnych i nie stanowi porady podatkowej w rozumieniu polskich przepisów. Nie powinni Państwo opierać swoich działań/decyzji na treści informacji zawartych w tej prezentacji bez uprzedniego uzyskania profesjonalnej porady. Nie gwarantujemy (w sposób wyraźny, ani dorozumiany) prawidłowości, ani dokładności informacji zawartych w naszej prezentacji. Ponadto, w zakresie przewidzianym przez prawo polskie, PricewaterhouseCoopers Sp. z o.o., jej partnerzy, pracownicy, ani przedstawiciele nie podejmują wobec Państwa żadnych zobowiązań oraz nie przyjmują na siebie żadnej odpowiedzialności ani umownej, ani z żadnego innego tytułu - za jakiejkolwiek straty, szkody ani wydatki, które mogą być pośrednim lub bezpośrednim skutkiem działania podjętego na podstawie informacji zawartych w naszej prezentacji lub decyzji podjętych na podstawie tej prezentacji. 2017 r. PricewaterhouseCoopers Sp. z o.o. Wszelkie prawa zastrzeżone. "PricewaterhouseCoopers" oznacza PricewaterhouseCoopers Sp. z o.o. (Polską spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością) lub, wedle kontekstu, PricewaterhouseCoopers światową sieć lub inne podmioty z sieci, przy czym każdy z nich jest samodzielny i niezależny.