Mieczys aw Nasi owski System rynkowy Podstawy mikro- i makroekonomii wydanie zmienione i uzupe nione
System rynkowy Podstawy mikro- i makroekonomii
Mieczys aw Nasi owski System rynkowy Podstawy mikro- i makroekonomii Warszawa 2007 Wydawnictwo Key Text
Okładkę projektował Maciej Lasota Redaktor Teresa Zwierzyńska-Bubałło Redaktor techniczny Jolanta Ugorowska Copyright by Wydawnictwo Key Text Warszawa 1992, 1993, 1994, 1996, 2000, 2004 Wydanie szóste zmienione i uzupełnione ISBN 978-83-87251-04-8 Wydawnictwo Key Text sp. z o.o. ul. Sokołowska 9/410, 01-142 Warszawa tel. 0 22 6 32-11-36, faks 212, kom. 665 108 002 www.keytext.com.pl wydawnictwo@keytext.com.pl
Spis treêci Od autora... 13 Cz Êç pierwsza Wprowadzenie do ekonomii 1. Czym zajmuje si ekonomia... 1. 1. Definicja ekonomii i jej interpretacja... 1. 2. Modelowe uj cie zagadnieƒ ekonomicznych... 1. 3. Mikro- i makroekonomia... 1. 4. Polityka gospodarcza... 1. 5. Ekonomia pozytywna i normatywna... 1. 6. Podstawowe problemy wyboru ekonomicznego... 1. 7. G ówne pytania ekonomiczne wymagajàce teoretycznych odpowiedzi... Pytania sprawdzajàce... 2. Podstawowe podmioty w gospodarce rynkowej... 2.1. Gospodarstwa domowe... 2.2. Gospodarstwa rolne... 2.3. Przedsi biorstwa... 2.4 Banki komercyjne... 2.5. Gie da... 2.6. Bank centralny... 2.7. Instytucje paƒstwowe... 19 19 21 22 23 24 26 32 34 37 38 39 40 48 52 55 57 58 Cz Êç druga Mikroekonomia kurs podstawowy 3. Mikroanaliza rynku... 3.1. Czynniki kszta tujàce popyt... 3.2. Zale noêç mi dzy popytem a cenà... 3.3. Zale noêç mi dzy cenà a poda à... 63 64 65 67
6 Spis treêci 3.4. Stan równowagi i nierównowagi poszczególnych dóbr na rynku 3.5. Cena równowagi a cena maksymalna i minimalna... 3.6. Negatywne skutki powszechnego regulowania cen przez paƒstwo 3.7. Funkcje cen w gospodarce rynkowej... 3.8. Cenowa elastycznoêç popytu i jej znaczenie ekonomiczne... 3.9. Cenowa elastycznoêç poda y... 3.10. ElastycznoÊç dochodowa. Struktura wydatków i zmiana poziomu p acy realnej... 3.11. Wp yw paƒstwa na ceny za poêrednictwem podatku VAT... 4. Teoria racjonalnego zachowania si konsumenta... 4.1. Poj cie u ytecznoêci... 4.2. Krzywa oboj tnoêci konsumenta... 4.3. Graficzna ilustracja zmian poziomu dochodu konsumenta oraz proporcji cen nabywanych dóbr... 4.4. Równowaga konsumenta... 4.5. Efekt dochodowy przy obni ce cen i efekt substytucyjny przy zmianie relacji cen nabywanych dóbr... 5. Analiza czynników produkcji... 5.1. Krzywa produktu ca kowitego a krzywe przeci tnej i kraƒcowej produkcyjnoêci pracy... 5.2. Wybór najbardziej efektywnej kombinacji czynników wytwórczych... 5.3. Mechanizm kszta towania popytu na prac i poda y pracy w warunkach doskona ej konkurencji... 5.4. Czynniki kszta tujàce poziom i zró nicowanie p ac... Zadanie... 6. Teoria funkcjonowania przedsi biorstwa... 6.1. Poj cie oraz sk adniki kosztów produkcji i zysku... 6.2. Rodzaje kosztów i kszta t ich krzywych w krótkim okresie... 6.3. Maksymalizacja zysku w przedsi biorstwie przy za o eniu konkurencji doskona ej... 6.4. Koszty przeci tne w d ugim okresie... 6.5. Ceny rynkowe a d ugookresowe koszty wytwarzania w ga zi w warunkach doskona ej konkurencji... 6.6. Przedsi biorstwa kraƒcowe w ga zi w d ugim okresie... 6.7. Maksymalizacja zysku przedsi biorstwa monopolistycznego... 69 71 74 75 77 87 90 93 94 96 98 98 99 102 104 107 108 109 111 111 114 119 125 129 129 130 130 134 139 144 146 148 149
Spis treêci 7 6.8. Doskona e zró nicowanie cen w pe nym monopolu... 6.9. Wp yw zmian poziomu kosztów i popytu na rozmiary wytwarzanej produkcji w pe nym monopolu... 6.10. Model monopolu naturalnego... 6.11. Przedsi biorstwo na rynku konkurencji monopolistycznej... 6.12. Z amana krzywa popytu w oligopolu... 6.13. Ró ne formy konkurencji... 7. Wspó czesne teorie przedsi biorstwa... 7.1. Mened erskie teorie firmy... 7.2. Teoria kosztów transakcyjnych... 7.3. Teoria agencji... 7.4. Teoria praw w asnoêci... 8. Praktyczne metody oceny dzia alnoêci przedsi biorstwa... 8.1. Bilans przedsi biorstwa... 8.2. Rachunek wyników... 8.3. Analiza wskaênikowa bilansu... 8.4. Próg rentownoêci przedsi biorstwa... 8.5. Model dwóch progów rentownoêci przedsi biorstwa... 8.6. Strategia marketingowa firmy... 8.7. Opcje jako najnowsza forma kontraktu... 8.8. Podstawowe metody szacowania wartoêci aktywów przedsi biorstwa w warunkach niepewnoêci i ryzyka... Pytania sprawdzajàce... 154 156 158 159 162 165 168 171 174 175 177 178 179 182 183 183 185 189 192 194 196 197 203 204 Cz Êç trzecia Makroekonomia kurs podstawowy 9. Tworzenie i podzia dochodu narodowego w systemie rynkowym 9. 1. Proces tworzenia wartoêci dodanej i produkcji finalnej w gospodarce narodowej... 9. 2. Przep ywy mi dzyga ziowe W. Leontiefa... 9. 3. Podstawowe kategorie produktu i dochodu narodowego... 9. 4. Ruch okr ny strumieni dochodów i wydatków... 9. 5. Ceny jako narz dzie agregacji dochodu narodowego... 9. 6. Zalety i wady kategorii dochodu narodowego... Pytania sprawdzajàce... 207 207 210 213 215 219 221 223 223
8 Spis treêci 10. Podstawowe zale noêci agregatowe w ekonomii keynesowskiej 10.1. Inwestycje a oszcz dnoêci... 10.2. Funkcja konsumpcji... 10.3. Mno nik inwestycyjny i jego wp yw na przyrost dochodu narodowego... 10.4. Keynesowska funkcja inwestycji... 10.5. Sk adniki globalnego popytu a poziom dochodu narodowego Pytania sprawdzajàce... 11. Bud et i polityka fiskalna paƒstwa... 11.1. Rosnàca rola bud etu w rozwini tych gospodarkach rynkowych 11.2. Deficyt i nadwy ka bud etowa... 11.3. Podatki bezpoêrednie i poêrednie... 11.4. Zale noêç mi dzy stopà opodatkowania dochodów a wp ywami do bud etu paƒstwa... 11.5. Sposoby finansowania deficytu bud etowego... 11.6. Wp yw podatków i wydatków bud etu paƒstwa na poziom wytwarzanego dochodu narodowego... 11.7. Mno nik zrównowa onego bud etu paƒstwa... 11.8. Mo liwoêç finansowania deficytu bud etowego oszcz dnoêciami Zadania... 12. Spór o teori równowagi ogólnej mi dzy ekonomià neoklasycznà a ekonomià keynesowskà... 12.1. Ogólny model zagregowanego popytu AD i zagregowanej poda y AS... 12.2. Neoklasyczna teoria równowagi... 12.3. Krytyka neoklasycznej teorii równowagi przez J. M. Keynesa 12.4. Porównawcza analiza makroekonomii keynesowskiej i neoklasycznej... 12.5. ZawodnoÊç rynku... 12.6. ZawodnoÊç paƒstwa... 13. Pieniàdz, rynek pieni ny, bankowoêç... 13.1. Podstawowe funkcje pieniàdza... 13.2. Rodzaje pieniàdza i struktura jego zasobów... 13.3. Podstawowe sk adniki bilansu w bankach komercyjnych oraz w banku centralnym... 13.4. Zasady obrotu bezgotówkowego... 13.5. Czynniki wyznaczajàce wielkoêç poda y pieniàdza... 225 225 229 231 235 237 239 240 241 241 243 246 250 252 256 259 260 261 261 263 263 266 273 275 277 279 281 283 284 286 288 290 292