CZY WIZYTA W ZOO MA WPŁYW NA POZIOM WIEDZY ZWIEDZAJĄCYCH DOTYCZĄCEJ POJĘCIA BIORÓŻNORODNOŚCI? STRESZCZENIE BADANIA WAZA (World Association of Zoos and Aquariums) Różnorodnośd biologiczna (bioróżnorodnośd) to zróżnicowanie wszystkich żywych organizmów występujących na Ziemi w ekosystemach lądowych, morskich i słodkowodnych oraz w zespołach ekologicznych, których są częścią. Dotyczy ona różnorodności w obrębie gatunku (różnorodnośd genetyczna), pomiędzy gatunkami oraz różnorodności ekosystemów. Bioróżnorodnośd ma podstawowe znaczenie dla ewolucji oraz trwałości układów podtrzymujących życie w biosferze. W celu ochrony bioróżnorodności konieczne jest przewidywanie, zapobieganie oraz zwalczanie przyczyn zmniejszania się lub jej zanikania. Ubożenie bioróżnorodności wyraża się poprzez: utratę siedlisk, wymieranie gatunków, zmniejszanie zróżnicowania genowego w populacjach. Czy akwaria i ogrody zoologiczne mogą byd miejscem do zdobycia większej wiedzy na temat bioróżnorodności? Nad tym pytaniem zastanawiali się pracownicy tych instytucji przez kilka ostatnich dekad. Niedawno opublikowane wyniki badao prowadzonych przez WAZA (Światowe Stowarzyszenie Ogrodów Zoologicznych i Akwariów, do którego należy również ZOO Wrocław) dają odpowiedź! Dzięki przeprowadzonemu badaniu po raz pierwszy udowodniono, że ogrody zoologiczne i akwaria mogą skutecznie angażowad swoich odwiedzających w poznawanie bioróżnorodności. Na jakiej podstawie wysunięto takie wnioski? Wyniki zostały oparte na największym badaniu przeprowadzonym w ogrodach zoologicznych i akwariach na całym świecie. Objęło ono w sumie ponad 6000 odwiedzających 30 ogrodów zoologicznych i akwariów. Przy użyciu ankiet zmierzono jak różni się wiedza na temat bioróżnorodności po wizycie w zoo lub akwarium w stosunku do wiedzy, którą mieli zwiedzający przed wejściem. Sformułowane zostały główne wnioski z badania: - Wizyta w zoo i akwarium przyczynia się do wzrostu zrozumienia różnorodności biologicznej i poznania sposobów jej ochrony; - Nastąpił wzrost w zrozumieniu pojęcia bioróżnorodności: z 69,8% przed wizytą do 75,1% po wizycie w zoo i akwarium, co jest dowodem na poprawę rozumienia tego pojęcia;
Wiedza dotycząca ochrony bioróżnorodności - Zwiększyła się również chęd indywidualnego podejmowania działao na rzecz ochrony bioróżnorodności: z 50,5% przed wizytą do 58,8% po wizycie. Poniżej przedstawiamy Paostwu najciekawsze naszym zadaniem dane liczbowe: Zależnośd między regionem świata a stopniem wiedzy odwiedzających na temat ochrony bioróżnorodności zmierzona przed wizytą w zoo/akwarium (10 punktowa skala) 6 5 4 3 2 1 0 Afryka Azja Centralna i Południowa Ameryka Regiony świata Ameryka Północna Europa i Środkowy Wschód Oceania
Zrozumienie/Wiedza 6 Porównanie tej wiedzy przed i po wizycie w zoo/akwarium 5 4 3 2 Zrozumienie bioróżnorodności Wiedza na temat ochrony bioróżnorodności 1 0 przed wizytą po wizycie
Zrozumienie bioróżnorodności Różnica w stopniu zrozumienia pojęcia bioróżnorodności wg regionów świata 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 przed wizytą po wizycie 0,5 0 Afryka Azja Ameryka Środkowa i Południowa Ameryka Północna Europa i Azja Środkowa Oceania Regiony świata
Wiedza na temat ochrony boróżnorodności Różnica w poziomie wiedzy na temat ochrony bioróżnorodności wg regionów świata 7 6 5 4 3 2 1 przed wizytą po wizycie 0 Afryka Azja Ameryka Środkowa i Południowa Ameryka Północna Europa i Azja Środkowa Oceania Regiony świata Osoby zainteresowane tematem zachęcamy do zapoznania się z tekstem źródłowym: http://www.waza.org/files/webcontent/1.public_site/5.conservation/un_decade_biodiversity/waza%20visitor%20survey%20report.pdf ZOO Wrocław planuje przeprowadzenie tego badanie na swoim terenie w przyszłości. Poniżej znajdują się ankiety w polskiej wersji językowej. Wszystkich Paostwa zachęcamy do promowania tematu dotyczącego pojęcia bioróżnorodności i jej ochrony.
Ankieta przeprowadzona przy wejściu Ankieta dla zwiedzających Miejsce: Data: Gość nr: 1. Czas: : (około) 10.Proszę wymienić wszystko, co przychodzi do głowy, gdy myśli Pan/-i o "bioróżnorodności": 2. Czy jest to Pana/-i pierwsza wizyta w naszym ZOO? 1 Tak Nie Nie wiem 2 3. Jeżeli tak, to czy jest ona pierwsza w jakimkolwiek ZOO lub akwarium? 3 4 Tak Nie Nie wiem 5 4. Ile razy odwiedził/-a Pan/-i jakiekolwiek ZOO/akwarium w ciągu ostatnich 12 miesięcy? odwiedzin 11. Jakie działania można podjąć, aby pomóc uratować zagrożone gatunki zwierząt. Proszę wymienić poniżej: (jeżeli nie przychodzą Panu/-i do głowy żadne działania, proszę zaznaczyć tutaj ) 5. Czy posiada Pan/-i kartę roczną? 1 Tak Nie Nie wiem 2 6. Jaka jest Pana/-i płeć? Czy podjął Pan/i działanie w powyższej formie w ostatnim miesiącu? mężczyzna kobieta Nie Tak Nie wiem 7. Ile ma Pan/-i lat? lat 12. Co skłoniło Pana/-ią do wizyty w ZOO (zaznacz 8. Ile lat nauki ma Pan/-i za sobą (bez gimnazjum). wszystkie pasujące odpowiedzi)? lat 9. Czy mieszka Pan/-i blisko zoo czy jest Pan/-i turystą? wolny dzień nauka o zwierzętach miejscowy turysta chęć obserwacji zwierząt rozrywka czas z rodziną inne Badanie to odbywa się pod patronatem World Assocation of Zoos and Aquariums (WAZA). Więcej informacji: www. Waza.org Jeśli inne, podaj przykłady: Dziękuję bardzo za wypełnienie ankiety!
Ankieta przeprowadzona przy wyjściu Ankieta dla zwiedzających Miejsce: Data: Gość nr: 1. Czas: : (około) 9.Proszę wymienić wszystko, co przychodzi do głowy, gdy myśli Pan/-i o "bioróżnorodności": 2. Z iloma osobami przyszedł Pan/-i do ZOO (włącznie z Panem/- ią) 1 ludzi 2 3. Czy podczas dzisiejszej wizyty zobaczył Pan/-i lub usłyszał jakieś informacje dotyczące 'bioróżnorodności'? Tak Nie Nie wiem 5 3 4 4. Czy podczas dzisiejszej wizyty uczestniczył Pan/-i w jakiś wykładach lub pokazach o zwierzętach? Tak Nie Nie wiem 1 5. Czy podczas dzisiejszej wizyty rozmawiał Pan/i o ZOO lub akwarium z pracownikami lub wolontariuszami? 10. Jakie działania można podjąć, aby pomóc uratować zagrożone gatunki zwierząt. Proszę wymienić poniżej: (jeżeli nie przychodzą Panu/-i do głowy żadne działania, proszę zaznaczyć tutaj ) 2 Czy podjął Pan/i działanie w powyższej formie w ostatnim miesiącu? Tak Nie Nie wiem Nie Tak Nie wiem 6. Czy podczas dzisiejszej wizyty oglądał Pan/-i jakieś nagrania lub filmy? Tak Nie Nie wiem 7. Czy podczas dzisiejszej wizyty używał Pan/-i aplikacji na smartfona aby zwiększyć korzyści z wizyty? Tak Nie Nie wiem 11.Czego doświadczył Pan/i w ZOO podczas dzisiejszej wizyty? Dobrze się bawiliśmy Zobaczyliśmy dużo zwierząt Miło spędziliśmy czas z rodziną Nauczyliśmy się czegoś o zwierzętach Było rozrywkowo Czy należysz do jakiejkolwiek grupy ochrony środowiska? Tak Nie Nie wiem 13.Czy byłby Pan/-i gotów uczestniczyć w dalszych badaniach na ten temat: Jeśli tak, proszę podać nazwę aplikacji inne Tak Nie Jeśli tak, proszę podać adres email: Jeśli inne, podaj przykłady: 8. Czy oglądał Pan/-i jakiś program przyrodniczy w telewizji w ciągu ostatnich 12 miesięcy? Tak Nie Nie wiem
Poniżej prezentujemy przykłady dotyczące działao wrocławskiego ogrodu zoologicznego, które mają na celu zwiększenie wiedzy o bioróżnorodności naszych zwiedzających: 1. etykiety edukacyjne umieszczane przy każdym wybiegu
2. Panele edukacyjne umieszczane przy wybranych wybiegach
3.Zajęcia edukacyjne przeprowadzone co roku dla ok. 26 tysięcy dzieci i młodzieży 4. pokazy karmienia
5. materiały edukacyjne dotyczące kampanii ochroniarskich realizowanych w ramach członkostwa w stowarzyszeniu EAZA Kierownik Sekcji Marketingu i Edukacji ZOO Wrocław sp. z o.o. Marta Zając-Ossowska m.zajac@zoo.wroc.pl