Białystok,

Białystok, 2018-04-03 1 Ocena rozprawy doktorskiej mgr Pawła Piotra Gawłowskiego pt.: Porównanie wybranych typów laryngoskopów podczas intubacji pacjenta w warunkach symulowanego uszkodzenia odcinka szyjnego kręgosłupa. Jedną z najczęstszych przyczyn zatrzymania krążenia u pacjentów urazowych z zaburzeniami świadomości jest niemożność utrzymania drożność dróg oddechowych prowadząca do wystąpienia hipoksji i następczego zatrzymania krążenia. Zgodnie z międzynarodowymi standardami chorzy oceniani wg skali Glasgow na < 8 punktów wymagają intubacji dotchawiczej jako metody zabezpieczenia drożności dróg oddechowych. Intubacja dotchwicza w warunkach przedszpitalnych może stanowić wyzwanie dla personelu medycznego. Jej skuteczność może obniżać prowadzona resuscytacja krążeniowooddechowa, ograniczenie dostępu do pacjenta jak ma to miejsce w przypadku poszkodowanych zakleszczonych w pojeździe czy też ograniczenia w ruchomości głowy i ograniczonego otwarcia ust przy stosowaniu stabilizacji odcinka szyjnego kręgosłupa wynikające z założenia kołnierza ortopedycznego. Dlatego też podjęcie badań mających na celu porównanie skuteczności różnych technik intubacji dotchawiczej wykonywanej przez ratowników medycznych w warunkach symulowanego uszkodzenia odcinka szyjnego kręgosłupa u osoby dorosłej uważam za niezwykle cenną inicjatywę badawczą, mogącą mieć istotne walory naukowo-poznawcze oraz jeszcze większa wartość praktyczną. Przedstawiona do oceny rozprawa doktorska składa się z cyklu 5 publikacji, powiązanych ze sobą tematycznie (w zasadzie monotematycznych), przedstawionych w pełnym brzmieniu oraz omówienia uzyskanych wyników. Całość obejmuje 76 stron edycji komputerowej (bez załączników), w której zawarte są wszelkie elementy niezbędne do analizy osiągnięcia naukowego, jakim jest niewątpliwie recenzowana dysertacja, tj. Wstęp obejmujący przegląd piśmiennictwa, omówienie technik przyrządowego udrażniania dróg oddechowych, określenie Celu pracy, kopie opublikowanych prac, ich podsumowanie oraz sformułowane wnioski. We Wstępie Autor omawia szczegółowo techniki przyrządowego udrażniania dróg oddechowych, w tym laryngoskopię bezpośrednią, nadgłośniowe przyrządy do udrażniania 1

2 dróg oddechowych oraz wideolaryngoskopię. Doktorant wykazał się znajomością piśmiennictwa krajowego i światowego, umiejętnie wydobywając te momenty, które były niezbędne do uzasadnienia podstaw teoretycznych Jego pracy i wyboru metod badawczych. Wspólnym celem serii badań wchodzących w skład cyklu publikacji spójnych tematycznie było porównanie skuteczności różnych technik intubacji dotchawiczej wykonywanej przez ratowników medycznych w warunkach symulowanego uszkodzenia odcinka szyjnego kręgosłupa u osoby dorosłej. Cel pracy został postawiony precyzyjnie. Z podrozdziału Materiał i metody wynika, że pięć badań wchodzących w skład cyklu publikacji zostało przeprowadzonych w warunkach symulowanego unieruchomienia odcinka szyjnego kręgosłupa. Wszystkie badania zostały zaprojektowane jako prospektywne, randomizowane, krzyżowe badania obserwacyjne i przeprowadzone w oparciu o symulację medyczną. Trzy spośród wszystkich badań to artykuły oryginalne, zaś dwa pozostałe to listy do redakcji o charakterze badawczym. Celem pierwszego badania było porównanie efektywności intubacji dotchawiczej wykonywanej za pomocą standardowego laryngoskopu z łopatką Macintosha oraz intubacji "na ślepo" z wykorzystaniem nadgłośniowego urządzenia do wentylacji - igel - jako prowadnicy dla rurki intubacyjnej. Do badania zakwalifikowano 46 ratowników medycznych. Wszystkie osoby przeszły szkolenie w zakresie zabezpieczania drożności dróg oddechowych. Uczestnicy badania wykonywali intubację dotchawiczą w oparciu o trzy scenariusze: Scenariusz I - normalne drogi oddechowe bez stabilizacji odcinka szyjnego kręgosłupa; Scenariusz II - ręczna stabilizacja odcinka szyjnego kręgosłupa; Scenariusz III - stabilizacja odcinka szyjnego kręgosłupa przy użyciu kołnierza ortopedycznego. W drugim badaniu 67 ratowników medycznych z doświadczeniem zawodowym poniżej 1 roku wykonywało zabezpieczenie drożności dróg oddechowych z wykorzystaniem laryngoskopu z łopatką Macintosha (złoty standard) oraz wideolaryngoskopu ETView SL., Intubacja dotchawicza odbywała się w trzech scenariuszach badawczych analogicznych do badania pierwszego. Badanie trzecie będące kontynuacją badania drugiego odnosiło się do intubacji dotchawiczej z wykorzystaniem laryngoskopii bezpośredniej i wideolaryngoskopii przez ratowników medycznych posiadających doświadczenie zawodowe powyżej 1 roku w 2

warunkach systemu Państwowe Ratownictwo Medyczne. Podczas tego badania uczestnicy w celu intubacji dotchawiczej wykorzystywali laryngoskop z łopatką Macintosha oraz wideolaryngoskop ETView SL. Intubacja dotchawicza odbywała się w trzech scenariuszach: Scenariusz I - normalne drogi oddechowe; Scenariusz II - normalne drogi oddechowe podczas resuscytacji krążeniowo - oddechowej; Scenariusz III - normalne drogi oddechowe z unieruchomieniem odcinka szyjnego kręgosłupa za pomocą kołnierza ortopedycznego. Celem badania czwartego było porównanie efektywności intubacji dotchawiczej pacjenta urazowego z wykorzystaniem laryngoskopii bezpośredniej oraz wideolaryngoskopu KingVision. W badaniu udział wzięło 34 ratowników medycznych posiadających powyżej 5 lat doświadczenia zawodowego. W celu symulacji pacjenta urazowego wymagającego intubacji dotchawiczej wykorzystano symulator SimMan 3G, którego odcinek szyjny kręgosłupa został uprzednio unieruchomiony za pomocą kołnierza szyjnego założonego przez niezależnego instruktora. W badaniu piątym udział wzięło 37 niedoświadczonych ratowników medycznych, którzy wykonywali intubację dotchawiczą pacjenta z unieruchomieniem odcinka szyjnego za pomocą laryngoskopu z łopatką Macintosha oraz wideolaryngoskopu Pentax AWS. Uzyskano następujące wyniki: W badaniu pierwszym porównującym efektywność intubacji z wykorzystaniem standardowego laryngoskopu z łopatką Macintosha oraz intubacji "na ślepo" z wykorzystaniem maski krtaniowej igel jako prowadnicy dla rurki intubacyjnej, skuteczność intubacji w warunkach normalnych dróg oddechowych wynosiła odpowiednio 100% i 95,7%, jednakże czas intubacji z wykorzystaniem igel był statystycznie istotnie krótszy aniżeli w przypadku laryngoskopii bezpośredniej. Podczas intubacji w warunkach manualnego unieruchomienia odcinka szyjnego kręgosłupa skuteczność intubacji z wykorzystaniem igel i laryngoskopu Macintosha wynosiła odpowiednio 100% i 84,8%, zaś czas intubacji wynosił odpowiednio 11,5sek. W warunkach unieruchomienia odcinka szyjnego kręgosłupa skuteczność intubacji z wykorzystaniem igel jako prowadnicy dla rurki intubacyjnej wynosiła 100% i była istotnie statystycznie wyższa aniżeli w przypadku laryngoskopii bezpośredniej. Czas wykonania intubacji podczas scenariusza nr 3 wynosił był zróżnicowany. 3 3

W badaniu drugim, ZAKŁAD MEDYCYNY RATUNKOWEJ I KATASTROF porównującym efektywność wideolaryngoskopii z wykorzystaniem ETView SL oraz laryngoskopii bezpośredniej skuteczność obu metod intubacji w warunkach normalnych dróg oddechowych wyniosła 100%, zaś czas niezbędny na intubację z wykorzystaniem laryngoskopu Macintosha w porównaniu z intubacją ETView był dłuższy. W przypadku scenariusza z manualnym unieruchomieniem odcinka szyjnego kręgosłupa średni czas intubacji wynosił jeszcze dłuższy dla laryngoskopu Macintosha oraz dla ETView. Całkowita skuteczność intubacji wynosiła 100% dla obu technik W rozdziale Podsumowanie i wnioski Doktorant omawia uzyskane wyniki badań będące treścią pięciu publikacji. Na podstawie przeprowadzonych badań formułuje następujące wnioski: 1. w warunkach normalnych dróg oddechowych ratownicy medyczni są w stanie z wysoką skutecznością wykonać intubację dotchawiczą z wykorzystaniem standardowego laryngoskopu z łopatką Macintosha, ale zastosowanie unieruchomienia odcinka szyjnego kręgosłupa za pomocą stabilizacji ręcznej bądź kołnierza szyjnego znacząco zmniejsza skuteczność intubacji z wykorzystaniem tego typu laryngoskopu. 2. Zastosowanie rurki intubacyjnej z zintegrowanym torem wizyjnym ETView SL wpływa na zwiększenie skuteczności intubacji dotchawiczej wykonywanej przez ratowników medycznych w warunkach zarówno unieruchomienia manualnego odcinka szyjnego kręgosłupa jak również unieruchomienia za pomocą kołnierza szyjnego. 3. Wykorzystanie wideolaryngoskopu KingVision oraz AWS Pentax związane było z wyższą skutecznością pierwszej próby intubacji dotchawiczej, lepszym uwidocznieniem głośni oraz krótszym czasem trwania intubacji dotchawiczej w porównaniu z laryngoskopią bezpośrednią w warunkach unieruchomienia odcinka szyjnego kręgosłupa. Kopie opublikowanych prac składające się na rozprawę doktorską zostały zamieszczone w rozdziale trzecim. Wszystkie prace ukazały się w renomowanych, recenzowanych czasopismach, w kraju i za granicą. Wszyscy współautorzy publikacji złożyli stosowane oświadczenia określające ich współudział, jednoznacznie wskazując, że najbardziej znaczący udział w autorstwie prac przypadł Autorowi dysertacji mgr Pawłowi Piotrowi Gawłowskiemu. Każda z publikacji zawiera ryciny, schematy, tabele, omówienie zastosowanych metod statystycznych oraz piśmiennictwo. Pracę uzupełniają wykaz publikacji stanowiących pracę doktorską, wykaz skrótów, spis rycin, Streszczenie w języku polskim i angielskim, zawierające również streszczenia 4 4

publikacji wchodzących w cykl stanowiący rozprawę doktorską, oraz omówienie i podsumowanie prac składających się na dysertację. Piśmiennictwo cytowane w omówieniu cyklu prac zawiera 80 pozycji piśmiennictwa. Piśmiennictwo to jest trafnie dobrane, obszerne i ujmuje zarówno pozycje rodzime, jak i obce. Autor wykazał się jego znajomością i umiejętnie wykorzystał w swojej pracy. Całość kończą Wykaz publikacji Doktoranta oraz wspomniane oświadczenia współautorów cyklu publikacji o ich udziale i wkładzie pracy w powstaniu przedstawionych do oceny prac. Podkreślenia wymaga strona graficzna pracy i jej układ ułatwiający śledzenie toku myśli poprzez kolejne zapoznawanie się czytającego z tytułami prac, ich streszczeniami, omówieniem, a w końcu kompletnymi publikacjami. Język jest prosty i jasny, nie ma w rozprawie błędów literowych, interpunkcyjnych czy redakcyjnych. Podsumowując uważam, że Doktorant wykazał bardzo dobre przygotowanie, znajomość piśmiennictwa dotyczącego omawianego zagadnienia, umiejętność samodzielnego myślenia i rozwiązywania zagadnień oraz krytyczny, rzeczowy stosunek do omawianego tematu. Model badań jest jasny i logiczny, a wytknięte cele zostały konsekwentnie zrealizowane i zapisane we wnioskach. Największym osiągnięciem pracy jest jej wartość praktyczna wskazująca na to, że wykorzystanie wideolaryngoskopu KingVision oraz AWS Pentax związane było z wyższą skutecznością pierwszej próby intubacji dotchawiczej, lepszym uwidocznieniem głośni oraz krótszym czasem trwania intubacji dotchawiczej w porównaniu z laryngoskopią bezpośrednią w warunkach unieruchomienia odcinka szyjnego kręgosłupa Uważam, że praca mgr Pawła Piotra Gawłowskiego pt.: Porównanie wybranych typów laryngoskopów podczas intubacji pacjenta w warunkach symulowanego uszkodzenia odcinka szyjnego kręgosłupa. jest oryginalnym i samodzielnym dorobkiem, prezentuje wartość naukową i praktyczną. Rozprawa doktorska spełnia warunki określone w art. 13 Ustawy z dnia 14 marca 2003r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz.U. nr 65, poz. 595, z późniejszymi zmianami), przeto stawiam Wysokiej Radzie Wydziału Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu wniosek o dopuszczenie Doktoranta do dalszych etapów przewodu doktorskiego. 5 5

6 Jednocześnie wnioskuję o wyróżnienie przedstawionej mi do recenzji rozprawy doktorskiej mgr Pawła Piotra Gawłowskiego. Wniosek ten uzasadniam faktem, iż wyniki badań będących przedmiotem rozprawy zostały już ogłoszone lub przyjęte do druku w formie cyklu publikacji w czasopismach o łącznej punktacji wynoszącej 114 punktów MNiSW (IF: 6.286), kandydat zawarł w swojej rozprawie kopie powyższych publikacji, są one integralną częścią pracy doktorskiej i jak wspomniano powyżej posiadają wysoką punktację MNiSW. Drugim powodem wnioskowania o wyróżnienie jest wartość praktyczna, trzecim zaś perfekcyjna forma dysertacji, staranne jej przygotowanie, brak błędów językowych, redakcyjnych czy edytorskich, w końcu brak krytycznych uwag Recenzenta. 6