Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków Parlament Europejski 2014-2019 Chroniąc środowisko chronimy przyszłość 1
Rola Parlamentu Europejskiego w ochronie środowiska i przyrody Najbliższe lata będą dla Europy czasem ogromnych wyzwań. Przed pogrążonym w kryzysie kontynentem stoi ogromna szansa na otwarcie nowego rozdziału i odwrócenie licznych negatywnych tendencji. Konieczna jest jednak systematyczna realizacja wizji opartej na racjonalnym korzystaniu z zasobów naturalnych, zwiększaniu wydajności energetycznej, ochronie różnorodności biologicznej i promowaniu rozwiązań przygotowujących nas na wyzwania związane z zachodzącymi zmianami klimatycznymi. Również od wybranych przez Polaków posłów i posłanek do Parlamentu Europejskiego będzie zależało, czy nadal będziemy mogli korzystać z racjonalnie zarządzanych zasobów morskich, czy publiczne środki z budżetu UE trafią do osób dbających nie tylko o maksymalizację zysku w rolnictwie, lecz również o dobry stan wód, gleb, roślin i zwierząt żyjących w krajobrazie rolniczym i czy ekonomiczny potencjał związany z zielonymi miejscami pracy zostanie w pełni wykorzystany. Decyzje podejmowane przez posłów i posłanki do Palamentu Europejskiego będą wpływać nie tylko na sytuację na naszym kontynencie, lecz będą miały bezpośrednie przełożenie na sytuację na świecie. Zaprzestanie promocji szkodliwych biopaliw, których promowanie pociąga za sobą łamanie praw człowieka i degradację lasów tropikalnych i innych cennych ekosystemów w krajach Globalnego Południa, to tylko jeden z przykładów. Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków (www.otop.org.pl) partner międzynarodowej federacji BirdLife International apeluje do wszystkich kandydatów i kandydatek do Parlamentu Europejskiego o podjęcie starań o zachowanie naszego wspólnego przyrodniczego dziedzictwa, bez którego nie tylko niemożliwy będzie długotrwały i zrównoważony rozwój ekonomiczny, ale przede wszystkim dalsze funcjonowanie społeczeństw. Ochrona i odbudowa ekosystemów Sprawnie funkcjonujące ekosystemy i wysoka różnorodność biologiczna to elementy, którym jesteśmy winni troskę i opiekę. Przyroda posiada wymiar nie tylko estetyczno-rekreacyjny (który przekłada się również na gospodarkę, zwłaszcza dzięki coraz popularniejszej ekoturystyce), lecz również dostarcza wiele dóbr i usług (określanych jako usługi ekosystemów m.in. retencja wody, ochrona przed suszami i powodziami, czysta woda, łagodzenie klimatu). Unia Europejska wypracowała bardzo dobra legislację, dzięki której możliwe było stworzenie największej na świecie sieci obszarów ochrony Natura 2000. Nie można jednak zapominać, że wiele jeszcze zostało do zrobienia, zwłaszcza w zakresie finansowania działań chroniących nasze wspólne przyrodnicze dziedzictwo. www.otop.org.pl 2
Zadania Parlamentu Europejskiego: wykorzystanie okresowego przeglądu Strategii ochrony różnorodności biologicznej w UE na okres do 2020 do wprowadzenia zmian gwarantujących realizację założonych celów; nadzorowanie efektywnego wdrażania zapisów Dyrektywy Ptasiej i Siedliskowej we wszystkich krajach członkowskich i opracowanie planu działań na rzecz najbardziej zagrożonych obszarów Natura 2000; skorzystanie z mechanizmów umożliwiających korektę budżetu UE w celu wzmocnienia funduszu LIFE jedynego unijnego instrumentu stworzonego w celu finansowania działań chroniących różnorodność biologiczną (zwłaszcza na obszarach Natura 2000); wprowadzenie i egzekwowanie zapisów ograniczających rozprzestrzenianie się obcych gatunków inwazyjnych roślin i zwierząt, stanowiących zagrożenie dla różnorodności biologicznej, a także dla gospodarki i zdrowia ludzi; działanie na rzecz całkowitego zakazu nieuzasadnionych wiosennych polowań na ptaki w krajach baseu Morza Śródziemnego, zwłaszcza na Malcie W ciągu 30 lat europejska populacja turkawki zmniejszyła się o 80 proc. Malta to jedyny kraj UE, gdzie można polować na nie podczas wiosennego powrotu z Afryki (fot. BirdLife Malta) Zobacz też: www.otop.org.pl/obserwacje/ochrona/polow ania-na-ptaki-migrujace/ Zdrowe i produktywne morza Reforma Wspólnej Polityki Rybołóstwa to bardzo ważny krok na drodze do odbudowy przełowionych zasobów rybnych w europejskich morzach. Bardzo istotnym narzędziem w tym procesie będzie nowy Europejski Fundusz Morski i Rybacki (EMFF). Na rozwiązanie wciąż czeka problem wysokiej śmiertelności ptaków morskich w sieciach rybackich, przez co sytuacja wielu gatunków staje się coraz bardziej dramatyczna. Nie pomaga im również bardzo słabe rozpoznanie kluczowych obszarów morskich i brak objęcia ich skuteczną ochroną w ramach sieci Natura 2000. www.otop.org.pl 3
Zadania Parlamentu Europejskiego: dążenie do uzupełnienia sieci Natura 2000 o najważniejsze obszary morskie; działania na rzecz wdrożenia przez kraje członkowskie Planu Ochrony Ptaków Morskich przygotowanego przez KE; zapewnienie dostępności środków finansowych dla działań zarządzających zasobami morskimi w sposób uwzględniający uwarunkowania środowiskowe; wykorzystanie Wieloletniego Planu Gromadzenia Danych Rybackich do monitorowania stanu wszystkich elementów ekosystemów morskich i do podejmowania strategicznych decyzji politycznych Dla wielu ptaków morskich śmiertelność w sieciach rybackich to istotny czynnik wpływający na zmniejszanie wielkości populacji (fot. Markus Vetemaa) Rolnictwo: publiczne pieniądze na publiczne dobra W okresie 2014-2019 przed posłami i posłankami stanie duże wyzwanie, jakim będzie kontrola częściowo zreformowanej Wspólnej Polityki Rolnej (WPR), pochłaniającej większość wieloletniego budżetu UE. WPR, korzystająca z publicznych pieniędzy europejskich podatników, powinna wspierać publiczne dobra i usługi system powinien premiować rolników produkujących zdrową żywność, dbających o czystą wodę, żyzną glebę, a także pozaprodukcyjne elementy krajobrazu rolnego (drzewa, krzewy, zbiorniki wodne, śródpolne miedze). Różnorodność biologiczna na obszarach rolniczych w ciągu ostatnich dekad zmniejszyła się w katastrofalny sposób. Nie możemy sobie pozwolić na jej dalszą utratę. Zadania Parlamentu Europejskiego: nadzorowanie realizacji postanowień zreformowanej WPR pod kątem dostarczania publicznych dóbr i usług w zamian za wsparcie ze środków publicznych; 4
włączenie sektora rolniczego w szeroko rozumianą zieloną gospodarkę ukierunkowaną na łagodzenie skutków zmian klimatycznych i wykorzystującą najnowsze osiągnięcia technologiczne (np. poprzez produkcję biopaliw z odpadów i pozostałości poprodukcyjnych spełniających kryteria zrównoważonego rozwoju); Zobacz też: http://otop.org.pl/obserwacje/rolnictwo-przyjazne-przyrodzie/ Ochrona klimatu szansa, a nie zagrożenie dla rozwoju Unia Europejska jest światowym liderem w działaniach na rzecz ograniczania emisji gazów cieplarnianych, jednak konieczne są dalsze redukcje (o 55% względem roku 1990 do roku 2030), zwiększenie udziału energii odnawialnej (do 45% w 2030) i podniesienie wydajności energetycznej (40% w 2030). Podejmując działania na rzecz ochrony klimatu należy jednak brać pod uwagę również inne czynniki, takie jak wpływ na stan różnorodności biologicznej. Promocja biopaliw pierwszej generacji, wpływających na wzrost globalnych cen żywności, a także bezpośrednie i pośrednie niszczenie lasów tropikalnych i innych cennych obszarów w krajach Globalnego Południa, może stanowić przykład ostrzeżenia przed pomijaniem tych aspektów. Zadania Parlamentu Europejskiego: działanie na rzecz przyjęcia i realizacji ambitnych celów klimatycznych w horyzoncie roku 2030; korekta rozwiązań prawnych promujących i wspierających ze środków publicznych biopaliwa oddziałujące negatywnie na klimat i środowisko; wykorzystanie szans stwarzanych przez gospodarkę niskoemisyjną, m.in. poprzez tworzenie nowych miejsc pracy Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków (OTOP) - działająca od dwudziestu lat organizacja pozarządowa o statusie pożytku publicznego, zajmująca się ochroną dzikich ptaków i miejsc, w których one żyją. Celem Towarzystwa jest zachowanie dziedzictwa przyrodniczego dla dobra obecnych i przyszłych pokoleń. OTOP jest polskim partnerem światowej federacji towarzystw ochrony ptaków BirdLife International. Po ponad 20 latach istnienia OTOP to: Prawie 1000 ha rezerwatów, w których prowadzona jest czynna ochrona przyrody 174 ostoje ptaków (IBA), w tym 110 objętych regularnym monitoringiem zagrożeń 159 lęgowych gatunków ptaków objętych regularnym monitoringiem 800 wolontariuszy 2.000 członków 10.000 zadeklarowanych sympatyków 50.000 dzieci objętych programem edukacyjnym Więcej informacji o działaniach OTOP na: www.otop.org.pl 5