Czym jest Wspólnota Drużyn Grunwaldzkich? Wspólnota Drużyn Grunwaldzkich to najstarszy, największy i najprężniejszy ruch programowo-metodyczny w ZHP. Istnieje od 1991 r. i skupia ponad 350 jednostek harcerskich i skautowych z Polski, Litwy, Węgier, Białorusi, Łotwy i Estonii. Ruch ma zasięg ogólnopolski, a zarejestrowany jest przy Chorągwi Warmińsko-Mazurskiej ZHP. Jest otwarty dla przedstawicieli wszystkich organizacji harcerskich i skautowych. Kto może należeć do Wspólnoty? Członkami Wspólnoty są drużyny harcerskie, starszoharcerskie i wędrownicze, gromady zuchowe i kręgi instruktorskie. Członkostwo we Wspólnocie uzyskują również szczepy, kiedy wszystkie tworzące je jednostki zdobędą Tytuł Grunwaldzki. Istnieje również grupa instruktorów indywidualnych członków Wspólnoty. Na czym polega przynależność do Wspólnoty? Uczestnictwo we Wspólnocie polega na corocznym zdobywaniu Tytułu Drużyny Grunwaldzkiej. Aby to osiągnąć, drużyny wykonują zadania grunwaldzkie wybierane ze Skarbca Zadań Grunwaldzkich albo przygotowywane według własnej inwencji. Zadania mają zróżnicowaną tematykę, dotyczą różnych harcerskich aktywności. Ich wspólną ideą jest poszukiwanie obszarów, na których, czerpiąc z dorobku naszych przodków, możemy szukać pól służby na dziś i na jutro.
Co oznacza zdobycie Tytułu Drużyny Grunwaldzkiej? Naczelnik ZHP przyznaje rozkazem tytuły Drużyny Grunwaldzkiej i podczas uroczystego apelu na Polu Bitwy wręcza metalowe odznaki, nabijane na proporce. Od tego momentu drużyna jest członkiem Wspólnoty, może umieścić określenie Grunwaldzka w swojej nazwie, a jej członkowie mogą nosić na prawej kieszeni munduru plakietki Wspólnoty i wyróżniki drużyny grunwaldzkiej, a także zdobywać grunwaldzkie sprawności oraz Znak Zawiszy. Jakie są typowe dla Wspólnoty instrumenty metodyczne? Wspólnota Drużyn Grunwaldzkich wykształciła wiele wyjątkowych instrumentów metodycznych przede wszystkim samo współzawodnictwo grunwaldzkie z elastycznym systemem wszechstronnych zadań. Szczególnym instrumentem jest Znak Zawiszy odznaka zdobywana przez harcerzy i instruktorów poprzez pracę nad własnym charakterem w duchu rycerskiej prawości i zgodności słów z postępowaniem. Zuchy mają swoją sprawność Rycerz Zawisza Czarny, harcerze sprawność Sulima i sprawności związane z corocznymi programami Wspólnoty. Zasłużonym instruktorom Wspólnoty przyznaje się Grunwaldzką Honorową Odznakę Instruktorską. Sprawność zuchowa Rycerz Zawisza Czarny Sprawność harcerska Sulima Znak Zawiszy Jaki jest program Ruchu? Grunwaldzka Honorowa Odznaka Instruktorska Oprócz Skarbca Zadań, zawierającego propozycje do wyboru, Wspólnota co roku ogłasza tzw. zadanie obowiązkowe, będące właściwie kompleksową propozycją programową. Poprzednie propozycje dotyczyły między innymi poszukiwania autorytetów, integracji europejskiej, tropienia lokalnych zagadek historycznych w duchu powieści o Panu Samochodziku, planowania własnej ścieżki edukacyjnej i rozwoju zawodowego, poznawania narodowego dziedzictwa kulturalnego. Program Pod grunwaldzką chorągwią, realizowany w roku harcerskim 2008/2009, poświęcony jest kulturze rycerskiej i etosowi rycerskiemu.
Jak Wspólnota jest zarządzana? Najwyższą władzą Ruchu jest podejmujący najważniejsze decyzje Wielki Sejmik Grunwaldzki, składający się z drużynowych drużyn grunwaldzkich oraz instruktorów Wspólnoty. Obraduje raz do roku na Polu Bitwy, a raz na dwa lata wybiera władze Ruchu Przewodniczącego, kierującego Wspólnotą na co dzień, a także wspomagającą go Radę Wspólnoty. Przewodniczącą Wspólnoty jest hm. Barbara Bogdańska-Pawłowska, zasłużona instruktorka Chorągwi Warmińsko- Mazurskiej. Czemu służą zimowe sejmiki Wspólnoty? Zimowe sejmiki organizowane są co roku w weekend na początku grudnia w wybranym miejscu w Polsce (każdego roku sejmik jest przygotowywany przez inne przedstawicielstwo Wspólnoty). Są spotkaniami drużynowych drużyn grunwaldzkich (lub delegowanych przez nich przybocznych) z całego kraju. Oprócz podejmowania istotnych decyzji, sejmiki zimowe wypełnione są warsztatami programowo-metodycznymi, związanymi z wdrażaniem aktualnego programu Wspólnoty, z pracą z instrumentami metodycznymi, a także z przygotowaniem drużynowych pierwszorocznych do udziału we współzawodnictwie grunwaldzkim. W harmonogramie sejmiku znajduje się zawsze czas również na zajęcia krajoznawcze i integracyjne.
Jak wygląda Zlot Grunwaldzki? Zlot Grunwaldzki jest świętem Wspólnoty Drużyn Grunwaldzkich i Chorągwi Warmińsko-Mazurskiej ZHP. Obywa się co roku przed 15 lipca, trwa 6 dni i obfituje w ciekawe zajęcia warsztatowe. Uczestnicy mogą poznać m. in. tajniki biwakowej kuchni, łucznictwa, próbować swoich sił w sztuce alchemii, w tańcach integracyjnych i w walce na palcaty, uczyć się gwary łowieckiej, szkolić się w takich dziedzinach, jak komunikacja interpersonalna czy sztuka dedukcji, wziąć udział w warsztatach papieroplastycznych i grach zespołowych. Mogą samodzielnie upiec podpłomyk, wykonać według własnego pomysłu elementy biżuterii, poznać podstawy wiedzy zielarskiej. Nie brakuje tradycyjnych zajęć harcerskich, takich jak sygnalizacja i szyfry, węzły, pierwsza pomoc. Niektóre warsztaty poświęcone są zgłębianiu kultury średniowiecznej np. "Symbolika i gesty w średniowieczu", "Zwierzęta w średniowieczu", oprowadzanie po obozie rycerskim, udział w rycerskim turnieju bojowym, zwiedzanie Muzeum Bitwy Grunwaldzkiej i oglądanie filmu "Krzyżacy", nauka pisma gotyckiego. Oprócz warsztatów typowo historycznych podczas których można się
również nauczyć wyrabiać papier czerpany, poznać rodzaje dawnej broni, zgłębić tajniki heraldyki czy genealogii są prowadzone również zajęcia o bardziej współczesnej tematyce, takie jak warsztaty pracy z mikrofonem czy języka migowego, zajęcia krótkofalarskie, festiwal piosenki harcerskiej, marsze na orientację, radiowe łowy na lisa i zawody sportowe w wielu dyscyplinach. Osobne cykle programowe przeznaczone są dla zuchów i dla drużyn pierwszorocznych. Kulminacyjnym punktem każdego Zlotu jest Grunwaldzkie Święto dzień, w którym podczas uroczystego apelu z udziałem wojska, przedstawicieli władz państwowych, samorządowych, kościelnych oraz zagranicznych dyplomatów odbieramy zdobywane w ciągu roku Odznaki Drużyny Grunwaldzkiej. Kolumna proporcowych podczas apelu na Wzgórzu Pomnikowym Następnie oglądamy doroczną inscenizację bitwy grunwaldzkiej, odgrywaną przez kilkuset członków bractw rycerskich przy udziale blisko stutysięcznej widowni.
Do tradycji Grunwaldzkiego Święta przeszły nocne Ogniobrania widowiska słowno-muzyczne, przeprowadzane na Kopcu Jagiełły. Tym, co wyróżnia nasze Zloty wśród innych harcerskich imprez, jest niepowtarzalna atmosfera. Osoby spoza Wspólnoty, które do nas trafiają, podkreślają zgodnie, że czują się jak w wielkiej rodzinie, działającej zgodnie z dewizą Ruchu: Nieważne, skąd przychodzisz ważne, czego chcesz wspólnie z nami dokonać. Skąd drużyny grunwaldzkie czerpią pomysły na działania? Bogaty dorobek programowo-metodyczny Wspólnoty jest udostępniany drużynom w formie publikacji książkowych. Dotychczas ukazały się drukiem: Z czym w XXI wiek, Z kim w XXI wiek, Jak w XXI wiek. Poradnik drużynowego drużyny grunwaldzkiej. oraz dwa tomy Grunwaldzkich kontekstów. Ogromną zaletą tych publikacji jest fakt, że są one tworzone przez całą Wspólnotę stanowią zbiór artykułów i opracowań, przygotowanych przez instruktorów Wspólnoty, drużynowych i poszczególne drużyny grunwaldzkie.
Czym są przedstawicielstwa Wspólnoty? Przedstawicielstwa to regionalne oddziały Wspólnoty. Działają w chorągwiach: Wielkopolskiej, Łódzkiej, Stołecznej, Śląskiej, Warmińsko-Mazurskiej, Kujawsko- Pomorskiej, Dolnośląskiej i Mazowieckiej. Przedstawiciele reprezentują Wspólnotę w chorągwiach i wspierają śródroczną pracę drużyn uczestniczących we współzawodnictwie grunwaldzkim, między innymi poprzez szkolenia i wspólne przedsięwzięcia programowe. Przedstawicielstwo na Chorągiew Mazowiecką działa od 2007 roku. Kieruje nim hm. Maciej Młynarczyk instruktor Hufca ZHP Sierpc i członek Rady Wspólnoty. Jakie działania będzie podejmować mazowieckie przedstawicielstwo Wspólnoty w najbliższym roku? Od sierpnia do października 2008 roku w Przedstawicielstwie trwają konsultacje związane ze startem drużyn w Grunwaldzkiej Grze Internetowej (patrz niżej). W dniach 21-23 listopada w Ostrołęce odbędzie się jesienny sejmik Przedstawicielstwa, w którym wezmą udział reprezentanci rad drużyn grunwaldzkich oraz drużyn po raz pierwszy uczestniczących we współzawodnictwie grunwaldzkim. W ramach sejmiku odbędą się zajęcia szkoleniowo-warsztatowe oraz sesje robocze i narady, poświęcone przyszłorocznemu Zlotowi Grunwaldzkiemu, którego program będzie w dużym stopniu przygotowany przez Przedstawicielstwo Mazowieckie. Na październik 2008 r. i maj 2009 r. zaplanowaliśmy szkolenia funkcyjnych drużyn, a w dniach 21-24 maja zapraszamy na trasę grunwaldzką XXXII Ogólnopolskiego Rajdu Wisła. Latem wybieramy się, jak co roku, na Zlot Grunwaldzki, a także na wspólny obóz dla chętnych drużyn grunwaldzkich z Mazowsza. Na czym polega Grunwaldzka Gra Internetowa? Grunwaldzka Gra Internetowa to harcerska strategiczna gra sieciowa. Na najbliższe dwa lata drużyny grunwaldzkie wcielą się w role średniowiecznych rodów rycerskich. W realiach Polski pod panowaniem Władysława Jagiełły będą
rozwijać swoje posiadłości i budować swój prestiż, by wystawić jak największe chorągwie rodowe na wielką wojnę z zakonem krzyżackim. Podsumowanie i uroczyste zakończenie Grunwaldzkiej Gry Internetowej nastąpi podczas Jubileuszowego Zlotu Grunwaldzkiego w lipcu 2010 roku. Biletem wstępu do gry jest przygotowanie w formie elektronicznej prezentacji wybranego rodu rycerskiego, który drużyna chce reprezentować w grze. Za wykonanie prezentacji drużyna otrzymuje punkty startowe, które może wydać na urządzenie się w średniowiecznej Polsce może za nie kupić wioskę, czeladź, uzbrojenie i inne towary, czy też urząd dla głowy rodu. Aby osiągnąć cel gry wystawienie jak największej chorągwi rodowej, ród musi zgromadzić odpowiednią liczbę pasowanych rycerzy, a ponadto czeladzi, koni i uzbrojenia. Żeby to sobie zapewnić, może korzystać z licznych opcji działania, jakie daje gra: zarządzać posiadłościami ziemskimi, rozwijając je, by uzyskiwać z nich coraz wyższe dochody, uruchomić produkcję potrzebnych towarów, handlować, budować rodowe siedziby i fundować obiekty sakralne, uczestniczyć w życiu politycznym kraju poprzez udział w sejmikach i wróżdach rodowych, wyplątywać się z intryg, uknutych przez niecnych ludzi, werbować oddziały wojskowe ku obronie swoich posiadłości i dla używania ich w zagranicznych wyprawach wojennych, szukać okazji do oddania zasług w służbie króla, wykazania się męstwem i wiernością, by dostąpić zaszczytu pasowania rycerskiego albo w uznaniu przymiotów ducha i ciała zyskać miano damy gospodarnej, będącej
niezawodną ostoją każdego majątku. Na pozór Grunwaldzka Gra Internetowa przypomina popularne obecnie strategiczne gry sieciowe, takie jak choćby Plemiona. Posiada jednak kilka cech, które ją w istotny sposób wyróżniają: 1) uczestnicy znają się i spotykają w świecie rzeczywistym, gdzie mogą dokonywać ważnych uzgodnień i zawierać strategiczne sojusze; niektóre założenia gry wręcz zmuszają do integracji drużyn w realu (jeśli kilka drużyn w różnych częściach kraju wcieli się w rody pieczętujące się tym samym herbem, tworzą wielki ród herbowy i razem wystawią chorągiew na wojnę z Zakonem; wspólnie też wystąpią na Zlocie Grunwaldzkim 2009); 2) gra w możliwie najwierniejszy sposób oddaje realia późnośredniowiecznej Polski; na straży prawdy historycznej stoją m. in. pracownicy Muzeum Historii Polski partnera gry; 3) niebagatelne walory poznawcze zapewnia grze również instytucja tzw. misji królewskich (patrz niżej). Kluczem do osiągnięcia sukcesu w grze będzie budowanie prestiżu rodu. Można go sobie zapewnić poprzez wznoszenie zamków i kościołów, ale przede wszystkim poprzez zdobywanie majątku i urzędów w zamian za wypełnianie misji królewskich, czyli zadań, które drużyny wykonują w świecie rzeczywistym. Zadania te mogą zakładać np. wyszukanie w źródłach historycznych wskazanych informacji, wykonanie replik broni lub strojów, organizacja i uczestnictwo w imprezach popularyzujących kulturę rycerską (turnieje, pokazy mody, lekcje żywej historii), poznawanie tekstów kultury związanych z etosem rycerskim. Grunwaldzka Gra Internetowa rusza we wrześniu br. Patronat nad grą, realizowaną w partnerstwie z Muzeum Historii Polski, objęli: Przewodniczący ZHP, Marszałek Województwa Warmińsko-Mazurskiego i Wójt Gminy Grunwald. Na koniec dobra wiadomość dla drużyn spoza Wspólnoty: w grze mogą wziąć udział również jednostki harcerskie, które jesienią 2008 roku po raz pierwszy przystąpią do współzawodnictwa grunwaldzkiego. Więcej informacji na stronie http://www.mazowsze.yoyo.pl w zakładce Grunwaldzka Gra Internetowa.
Jakie korzyści odnosi drużyna z przynależności do Wspólnoty? Uczestnictwo we Wspólnocie daje przede wszystkim ogromny zastrzyk pomysłów na ciekawe działania. Dla wielu naszych drużyn na Grunwaldzie zaczęła się przygoda z heraldyką, zwyczajami rycerskimi w obrzędowości drużyny, z grami negocjacyjnymi, z odtwarzaniem średniowiecznych strojów i broni. Ale nie wszyscy we Wspólnocie preferują akurat obcowanie z historią. Są wśród nas drużyny wodne, ratowniczo-medyczne, techniczno-inżynieryjne, łącznościowe, turystyczne, pożarnicze, harcerskiej służby granicznej, czy wreszcie jednostki nie posiadające żadnej specjalności, a realizujące niezwykle różnorodne, bardzo ciekawe programy. Program naszego Ruchu jest na tyle bogaty i wszechstronny, że każda jednostka harcerska może w nim znaleźć ciekawe propozycje działań i bodźce do rozwoju. Tym, co szczególnie cenimy we Wspólnocie, jest możliwość uczenia się od najlepszych drużyn w Polsce. Przenosząc na nasze podwórko to, co podpatrzyliśmy u poznańskiego Herkulesa, łódzkiej Stalowej Trzynastki czy lubelskiej Pogoni, oraz twórczo rozwijając to, do czego inspirują nas kolejne grunwaldzkie zadania, stajemy się wzorem innych drużyn Wspólnoty jednostkami zauważalnymi, wyróżniającymi się w środowisku działania, pociągającymi za sobą innych. Dobrze jest móc się we Wspólnocie spotkać, wymienić doświadczenia, współpracować z wybitnymi metodykami i świetnymi organizatorami. Wreszcie niepowtarzalnym przeżyciem jest udział w każdym Zlocie Grunwaldzkim przeważnie największej, a zawsze najciekawszej imprezie harcerskiego lata, dla której drużyny obozujące na Warmii i Mazurach przerywają swoje obozy, by tych kilka zlotowych dni spędzić na Polu Bitwy.
Jak można przystąpić do Wspólnoty Drużyn Grunwaldzkich? Aby przystąpić do współzawodnictwa o Tytuł i Odznakę Drużyny Grunwaldzkiej, należy wypełnić meldunek (do ściągnięcia ze strony http://www.grunwald.zhp.pl/ meldunki.htm) i do 31 października przesłać go zwykłą pocztą na adres: Ogólnopolski Ruch Programowo-Metodyczny Wspólnota Drużyn Grunwaldzkich Komenda Chorągwi Warmińsko-Mazurskiej ZHP ul. Kopernika 45 10-512 Olsztyn W ciągu kilku tygodni na podany w meldunku adres mailowy przyjdzie potwierdzenie przyjęcia do współzawodnictwa i zaproszenie na zimowy sejmik Wspólnoty. Gdzie można uzyskać więcej szczegółowych informacji o Wspólnocie? Bliższe informacje na temat Ruchu można znaleźć na stronie internetowej http://www.grunwald.zhp.pl, a także na stronie mazowieckiego przedstawicielstwa Wspólnoty: http://www.mazowsze.yoyo.pl. We wrześniu w hufcach znajdą się płyty z filmami ze Zlotu Grunwaldzkiego i trasy grunwaldzkiej Rajdu Wisła, a także z kompletem materiałów metodycznych. Zainteresowanym przesyłamy je również pocztą. Wszelkie pytania można kierować mailowo na adres mazowsze.grunwald@op.pl. W materiale wykorzystano fotografie, wykonane przez phm. Adama Zawadzkiego i phm. Pawła Chmielewskiego.