Ekologiczna uprawa kapusty Dr inż. Beata Studzińska 1
Wybór stanowiska Kapusta ma wysokie wymagania, zwłaszcza dotyczące azotu. Gospodarstwach ekologicznych należy tę roślinę uprawiać na oborniku lub kompoście. Dobrymi przedplonami, wnoszącymi spore ilości azotu wiązanego z powietrza, są wieloletnie rośliny motylkowate w mieszankach z trawami, przyorywane po 1 lub 2 latach uprawy. 2
3
W płodozmianie wskazane jest umieszczanie kapusty po roślinach korzeniących się płycej, np. cebula, ogórek, por, seler. Kapusta, zwłaszcza późna, nie powinna być uprawiana po roślinach silnie wyczerpujących glebę ze składników pokarmowych. Pozostałe wymagania zostały opisane przy brokule. 4
Dobór odmian W gospodarstwach ekologicznych należy zwracać szczególną uwagę na dobór odmian, ich odporność lub tolerancja w stosunku do najgroźniejszych chorób i szkodników, małą wrażliwość na niekorzystne czynniki klimatyczne, silne korzenienie się i zdolność do dobrego wykorzystywania składników pokarmowych. 5
Późne odmiany powinny charakteryzować się długą przydatnością do przechowywania, ponieważ w większości przeznacza się do przechowywania, kwaszenia bezpośrednio po zbiorze i kwaszenia po przechowaniu. W zależności od przeznaczenia plonu wymagana jest różna wielkość główek. Na rynku świeżym bardziej poszukiwane są małe i średnie główki (1-2 kg), do przetwórstwa duże (3-5 kg). 6
Kapusty uprawiane na zbiór wczesny, średniowczesny i późny z przeznaczeniem na rynek świeży sadzi się w dużym zagęszczeniu: - kapusta biała wczesna uprawiana pod folią 60 tys./ha (40x40cm). - kapusta biała wczesna uprawiana w polu 40-50 tys./ha (50x 50 cm do 45x45 cm - kapusta biała śerdniowczesna i późna (dla uzyskania małych główek) 50-60 tys./ha (50x40cm, 50x33cm) 7
8
Produkcja rozsady Rozsada rwana Rozsada z wielodoniczek 9
Zaprawianie nasion przesypanie popiołem drzewnym Ochrona i pielęgnacja rozsadnika Opryski olejkami eterycznymi i/lub pyretryną z dodatkiem mydła potasowego i denaturatu; przeciwko śmietce kapuścianej i paciornicy krzyżowiance przynajmniej 1 x w tygodniu do momentu wysadzania Oprysk Bioalgeenem 2 x w celu pobudzenia do wzrostu systemu korzeniowego. Nawożenie przefementowanym kurzakiem 1x 10
Wysadzanie rozsady Rozsada przed wysadzeniem moczona jest w Bioalgeenie z dodatkiem gnojówki z pokrzywy. rozsada rwana 11
Nawożenie Kapusta głowiasta należy do warzyw o największych wymaganiach pokarmowych, przy plonie 70 ton z hektara kapusta głowiasta późna pobiera z gleby 250 kg N, 90 kg P2O5, 300 kg K2O, 18 kg MgO, 350 kg CaO 12
Dla odmian kapust późnych optymalna zawartość składników pokarmowych w 1 l gleby powinna wynosić: 120-135 N, 60-70 P, 180-210 K, 65-75 Mg oraz 1000-1500 Ca. 13
Odchwaszczanie 14
15
16
17
18
19
Nawadnianie Późne odmiany mają większe wymagania wodne, dlatego norma sezonowa wynosi od 100 do 200 mm. Okresem krytycznym dla kapusty jest czas bezpośrednio po wysadzeniu rozsady w pole, a następnie wiązanie główek. Jednorazowa dawka nawodnienia powinna wynosić od 15 do 25 mm opadu w zależności od rodzaju gleby. 20
21
Mokra zgnilizna bakteryjna Profilaktyka i zwalczanie Nie dopuszczać do przejrzewania głóka (zbyt późnych zbiorów) i przetrzymywania ich zbyt długo na polu. Jeżeli istnieje duże zagrożenie chorobą rośliny opryskiwać profilaktycznie preparatem zawierającym ekstrakt z grejpfruta (Grevitax, ) oraz Phytium oligandrum. 22
Kiła kapusty Odpowiednie zmianowanie - 4-5 letnia przerwa w uprawie roślin kapustowatych na tym samym polu. Wapnowanie gleb kwaśnych o ph poniżej 6,0. Usuwanie z pola porażonych korzeni roślin przed ich zmacerowaniem Uprawa roślin przedplonowych naturalnie przyśpieszających zanikanie zarodników przetrwalnikowych B. brassicae: por, pomidory, fasola, ogórki, owies, gryka, rośliny aromatyczne (mięta), roczne utrzymywanie gleby w czarnym ugorze 23
Analiza próbek gleby z pól rozsadników oraz substratów torfowych na obecność Plasmodiophora brassicae (np. w Instytucie Ogrodnictwa w Skierniewicach). Podlewanie rozsady przed i po wysadzeniu preparatemi biologicznymi Cauli Aktiv Start 1,5% oraz Ernia 1,5% w ilości 2 l/1m 2. Uprawa odmian odpornych na P. brassicae. 24
Czerń krzyżowych Profilaktyka i zwalczanie Wysiewać nasiona dobrej jakości siewnej. 25
Pchełka ziemna Niszczenie chwastów z rodziny kapustowatych przed siewem lub sadzeniem zapobiega rozprzestrzenianiu się chrząszczy. Najbardziej skutecznym sposobem ograniczania występowania tego szkodnika jest przykrywanie rozsadnika a następnie plantacji odpowiedniej gęstości włóknią pp 17 lub markizetą (siatka o oczkach 1 x 1 mm jeszcze lepiej mniejszych 0,6 mm). Pomocne jest również utrzymywanie stałej optymalnej wilgotności gleby, a w przypadku rozsadnika poranne (z rosą) opylanie drobno mielonymi mączkami skalnymi. 26
Bielinki, piętnówki Novodor 1-2 kg/ha Spintor 240 S.C. 0,25-0,4 l/ha 27
Do preparatów służących ograniczaniu występowania rolnic należą nawozy zawierające roślinne olejki eteryczne Activ Start (1 l /ha) + Noctua (1 l/ha). Najbardziej skutecznym sposobem ograniczania tego szkodnika jest przykrywanie plantacji odpowiedniej gęstości włókniną pp 17 lub markizetą (siatka o oczkach 1 x 1 mm jeszcze lepiej mniejszych 0,6 mm). 28
Zbiór Kapusta do przechowywania powinna być zbierana w optymalnej dojrzałości zbiorczej Niedojrzała szybko więdnie i traci swój charakterystyczny zapach i szybko gnije Przejrzała także źle się przechowuje 29
Sprawdzanie dojrzałości analiza zawartości cukrów w głąbie Sprawdzenie długości okresu wegetacji od wysadzenia + analiza warunków atmosferycznych w czasie uprawy 30
Zbiór powinien być prowadzony ostrożnie, tak aby unikać uszkodzeń mechanicznych główek Główek na przechowywanie nie wolno rzucać Załadunek do pojemników przez kładanie 31
0-1oC i wilgotności powietrza 95% 6-8 miesięcy 32
Koniec Dziękuję za uwagę 33