... pieczątka nagłówkowa szkoły... kod pracy ucznia PRZEDMIOTOWY KONKURS GEOGRAFICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW ETAP SZKOLNY Drogi Uczniu, witaj na I etapie konkursu geograficznego. Przeczytaj uważnie instrukcję i postaraj się prawidłowo odpowiedzieć na wszystkie pytania. Arkusz liczy 13 stron i zawiera 28 zadań oraz załącznik w formie mapy fizycznej świata. Przed rozpoczęciem pracy sprawdź czy Twój test jest kompletny. Jeżeli zauważysz usterki, zgłoś Komisji Konkursowej. Odpowiedzi wpisuj czarnym lub niebieskim długopisem bądź piórem. Przy rozwiązywaniu zadań możesz korzystać z przyborów kreślarskich. Nie używaj korektora. Jeśli się pomylisz przekreśl błędną odpowiedź i wpisz poprawną. W przypadku testu wyboru prawidłową odpowiedź zaznacz stawiając znak X na literze poprzedzającej treść wybranej odpowiedzi. Jeżeli pomylisz się, błędne zaznaczenie otocz kółkiem i zaznacz znakiem X inną odpowiedź Oceniane będą tylko odpowiedzi, które zostały umieszczone w miejscu do tego przeznaczonym. Przy każdym zadaniu podano maksymalną liczbę punktów możliwą do uzyskania za jego rozwiązanie. Zadania czytaj uważnie i ze zrozumieniem. Dbaj o czytelność pisma i precyzję odpowiedzi. W zadaniach otwartych przedstaw tok rozumowania prowadzący do wyniku (uzasadnienia odpowiedzi). Pracuj samodzielnie. Czas pracy: 60 minut Liczba punktów możliwych do uzyskania: 64 Powodzenia! Strona 1 z 13
Zadanie 1. (0-1 pkt.) Znalazłeś mapę Europy z zatartą skalą. Wiesz, że odległość mierzona w linii prostej pomiędzy Wrocławiem a Rzeszowem wynosi 300 kilometrów. Na mapie odległość ta wynosi 2 cm. W jakiej skali została wykonana mapa? Zakreśl prawidłową odpowiedź. a) 1 : 15 000 000 b) 1 : 150 000 c) 1 : 1 500 000 Zadanie 2. (0-1 pkt.) W dniu dzisiejszym można obserwować Słońce świecące w momencie górowania dokładnie po południowej stronie nieba, tylko w jednym spośród podanych poniżej miejsc. Podkreśl prawidłową odpowiedź: a) Buenos Aires b) Biegun Południowy c) Paryż Zadanie 3. (0-1 pkt.) W dniu 22 czerwca w miejscowości X zaobserwowano Gwiazdę Polarną na wysokości 50º. Na jakiej szerokości geograficznej położona jest miejscowość X. Zakreśl prawidłową odpowiedź. a) 66ºN b) 50ºN c) c) 24ºN d) d) 90ºN Zadanie 4. (0-1 pkt.) Która godzina czasu miejscowego jest na biegunie południowym w momencie gdy na biegunie północnym jest moment południa słonecznego? Zakreśl prawidłową odpowiedź. a) 12ºº b) 24ºº c) 6ºº d) d) 18ºº Strona 2 z 13
Zadanie 5. (0-1 pkt.) Narysuj cień rzucany o wschodzie słońca w dniu 23 września przez gnomom ustawiony w Rzeszowie. N gnomon Zadanie 6. (0-4 pkt.) Przeanalizuj dokładnie zamieszczoną poniżej mapę topograficzną a następnie wykonaj polecenia. 1) Oblicz różnicę wysokości względnych pomiędzy zaznaczonymi na mapie punktami A i B Obliczenia:...... Odpowiedź:... 2) Oblicz rzeczywistą odległość mierzoną w linii prostej pomiędzy punktami A i B Obliczenia:...... Odpowiedź:... 3) Określ, który stok wzniesienia A jest najbardziej stromy. Podkreśl prawidłową odpowiedź: a) N b) S c) E d) W N Skala 1:15 000 Strona 3 z 13
Zadanie 7. (0-3 pkt.) Przeczytaj uważnie zdania i określ czy są prawdziwe czy fałszywe. Jeżeli informacja w nich podana jest prawdziwa wpisz w kolumnie 3 literę P, a jeżeli fałszywa literę F. L. p ZDANIA Określenie zdania P prawdziwe F - fałszywe 1 2 3 1. Spłaszczenie biegunowe Ziemi spowodowane jest przez siłę odśrodkową. 2. Punktem orientacyjnym dla żeglarzy jest zawsze Gwiazda Polarna. 3. Słońce na tle tego samego gwiazdozbioru pojawia się co 28 dni. 4. Przyciąganie Księżyca jest główną przyczyną spłaszczenia biegunowego Ziemi. 5. Promień równikowy Ziemi jest mniejszy o około 21 kilometrów od promienia biegunowego 6. Przekraczając południk 180º z Azji do Ameryki Północnej powtarzamy tę samą datę. Zadanie 8. (0-2 pkt.) Obok skamieniałości przewodnich wpisz okres geologiczny, dla którego są charakterystyczne. Okresy geologiczne wybierz spośród podanych: karbon, jura, perm, kambr, trzeciorzęd, sylur, czwartorzęd. SKAMIENIAŁOŚC PRZEWODNA AMONIT TRYLOBIT PAPROCIE OKRES GEOLOGICZNY Strona 4 z 13
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2005/2006 Zadanie 9. (0-4 pkt.) Obok każdej nazwy skały, wpisz jej typ genetyczny. Nazwa skały Typ genetyczny marmur gnejs granit gips Zadanie 10. (0-2 pkt.) Przyporządkuj łańcuchy górskie (Tien Szan, Andy, Kordyliery, Sudety, Ural, Góry Betyckie ) do orogenezy, w której powstały ŁAŃCUCHY GÓRSKIE OROGENEZA hercyńska alpejska Zadanie 11 (0-3 pkt.) Ilustracje przedstawiają wybrzeża morskie : dalmatyńskie, szkierowe i riasowe. Wpisz pod ilustracjami właściwy typ wybrzeża. I... Strona 5 z 13
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2005/2006 II... III... Zadanie 12. (0-3 pkt.) Uporządkuj w tabeli jeziora według ich genetycznego typu (Morze Kaspijskie, J. Niewolnicze, J. Bajkał, J. Wener, J. Tanganika, Morze Martwe, J. Aralskie, J. Niedźwiedzie) Jeziora tektoniczne Jeziora reliktowe Jeziora polodowcowe Strona 6 z 13
Zadanie 13. (0-4 pkt.) Spośród wymienionych poniżej roślin wybierz te, które występują w Europie a następnie wpisz do tabeli przyporządkowując właściwym strefom: (pinia, drzewa mangrowe, perz, oleandry, wełnianka, trawy ostnicy, buk, sekwoja, modrzew, araukaria, brzoza karłowata, dracena, sosna, dąb ) Tundra Tajga Lasy liściaste Step Roślinność śródziemnomorska Zadanie 14. (0-2 pkt.) Schemat przedstawia piętrowy układ roślinności w Himalajach. Wpisz w wykropkowane miejsca brakujące nazwy pięter roślinnych. Strona 7 z 13
Zadanie 15. (0-1 pkt.) Na stacji meteorologicznej Lhasa położonej na wysokości 3732 m n.p.m. zmierzona temperatura powietrza wynosiła 16 ºC. Jaką temperaturę powietrza zanotowano w tym samym czasie w schronisku położonym u podnóża Lhasy na wysokości 32 m n.p.m. Zakreśl prawidłową odpowiedź. a) 2,5º b) 34,5º C c) 16ºC Zadanie 16. (0-2 pkt.) Klimatogramy przedstawiają roczny przebieg temperatury powietrza i opadów dla miejscowości położonych w różnych typach klimatu. Spośród podanych stref klimatycznych wybierz właściwe i wpisz pod odpowiednimi klimatogramami (klimat zwrotnikowy, klimat umiarkowany, klimat równikowy, klimat okołobiegunowy) 1 strefa klimatyczna... 2 strefa klimatyczna... 3 strefa klimatyczna... Strona 8 z 13
Zadanie 17. (0-4 pkt.) Uporządkuj warstwy atmosfery w kolejności ich ułożenia od powierzchni Ziemi. Następnie przyporządkuj do odpowiednich warstw jonosferę i ozonosferę. stratosfera, egzosfera, troposfera, termosfera, mezosfera 5)... 4)... 3)... 2)... 1)... Zadanie 18. (0-3 pkt.) Obok czynnych wulkanów, wpisz nazwę kontynentu, na którym się znajdują. Nazwa wulkanu Hekla Krakatau Erebus Kontynent Zadanie 19. (0-6 pkt.) Na mapie (załącznik nr 1) oznaczono dużymi literami półwyspy, liczbami arabskimi akweny, a liczbami rzymskimi wyspy. Rozpoznaj te obiekty i uzupełnij zamieszczoną poniżej tabelę. OBIEKT OZNACZENIE OBIEKT OZNACZENIE Półwysep Alaska Morze Weddella Półwysep York Zatoka Hudsona Półwysep Kamczatka Grenlandia Półwysep Malajski Borneo Morze Ochockie Nowa Ziemia Zatoka Bengalska Nowa Funlandia Strona 9 z 13
Zadanie 20. (0-2 pkt.) Dla wybranych rzek przedstawiono wykresy ilustrujące wielkość przepływów. Przyporządkuj nazwę rzeki, wybierając ją z poniższych propozycji: Amazonka, Murray z Darling, Jenisej I.. II.. III.. Zadanie 21. (0-1 pkt.) Z podanych procesów geologicznych wybierz i podkreśl te, które zaliczamy do procesów endogenicznych (wewnętrznych): wulkanizm, wietrzenie, erozja, ruchy górotwórcze, ruchy masowe, ruchy lądotwórcze, Zadanie 22. (0-1 pkt.) Uporządkuj w kolejności etapy tworzenia się lodowca: firn, śnieg, lód lodowcowy, lodowiec 1)..., 2)..., 3)..., 4)..., Strona 10 z 13
Zadanie 23. (0-1 pkt.) Spośród podanych zestawów obiektów geograficznych, wybierz i zakreśl ten, który zawiera tylko obiekty znajdujące się w Eurazji : a) G. Ahaggar, Pireneje, Tybet, Góry Brooksa, b) W. Tibesti, Alpy, Ural, Nizina Chińska, c) Kaukaz, Hindukusz, Rów Jordanu, Góry Harz, d) Nizina Wschodnioeuropejska, Himalaje, Góry Smocze, Tybet, Zadanie 24 (0-3 pkt.) W oparciu o opisy rozpoznaj i nazwij jedne z najpiękniejszych chronionych prawnie miejsc na świecie. a) Obszar ten położony jest w najgłębszej depresji świata. Wzdłuż jego brzegów wyrastają solne kolumny wznoszące się nad wodą niczym małe góry lodowe. Ze względu na zasolenie osiem razy większe od zasolenia Morza Śródziemnego jezioro to nazwano morzem.... b) Masyw tej góry rozpościera się na długości 80 kilometrów. W jego skład wchodzą 3 stożki wulkaniczne, prawie całkowicie wygasłe. Znajduje się zaledwie kilka stopni na południe od równika a mimo to jego szczyt pokrywa wieczny śnieg.... c) Jest gigantycznym monolitem wyrastającym z otaczającej go pustyni. Można go zobaczyć z odległości około 100 kilometrów. Słynie ze zmiany barw w miarę codziennego przesuwania się promieni Słońca po jego powierzchni. Dla miejscowej ludności stanowi święte miejsce.... Strona 11 z 13
Zadanie 25. (0-3 pkt.) Przyporządkuj nazwy miejsc prawnie chronionych, położonych częściowo lub w całości w województwie podkarpackim do odpowiednich form ochrony przyrody (Prządki Krośnieńskie, Karpaty Wschodnie, Magurski, Czarnorzecko- Strzyżowski) Forma ochrony Park narodowy Park krajobrazowy Rezerwat przyrody Rezerwat biosfery Nazwa obiektu Zadanie 26. (0-1 pkt.) Zakreśl ten zestaw określeń, który zawiera tylko nazwy formacji trawiastych: a) selva, caatinga, prerie, step, campos, b) sawanna, step, campos, puna, caatinga, c) puszta, prerie, step, campos, llanos, d) makia, prerie, step, sawanna, puna, Zadanie 27. (0-2 pkt.) Podkreśl zimne prądy morskie: Prąd Zatokowy, Prąd Benguelski, Prąd Zachodnioaustralijski, Prąd Wschodnioaustralijski, Prąd Peruwiański, Prąd Gwinejski. Zadanie 28. (0-3 pkt.) Oblicz spadek rzeki głównej, której źródła znajdują się na wysokości 300 m n.p.m., a długość zmierzona na mapie wykonanej w skali 1 : 200 000 wynosi 5 cm. Obliczenia........... Odpowiedź:... Strona 12 z 13
Strona 13 z 13