Wstęp Ostatnio o ecodrivingu mówi się coraz częściej i coraz głośniej. Powodem dla którego jest to jeden z popularniejszych tematów w prasie motoryzacyjnej oraz w programach telewizyjnych o tej tematyce jest niewątpliwie stały wzrost cen paliw, kosztów eksploatacji pojazdów, coraz większego ruchu na naszych drogach. Przyczynia się do tego także rosnąca świadomość społeczna o poziomie zanieczyszczenia środowiska, konsekwencjach tego stanu rzeczy i konieczności im przeciwdziałania. Nie bez znaczenia jest też fakt, że stosowanie się do zasad ekojazdy znacznie poprawia bezpieczeństwo na drodze. Zatrucie środowiska naturalnego jest przyczyną groźnych zmian klimatycznych. Są one na tyle poważne, że zmusiły Organizację Narodów Zjednoczonych do podjęcia kroków przeciwdziałających globalnemu ociepleniu. Wyrazem troski o środowisko naturalne jest Protokół z Kioto będący uzupełnieniem Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu z 1997 r. Zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych jest także jednym z najważniejszych celów działań priorytetowych podejmowanych przez Unię Europejską. Co to ma wspólnego z motoryzacją? Transport jest odpowiedzialny za 20 25% światowej emisji dwutlenku węgla. W Polsce sektor transportowy w 2002 roku wyprodukował aż 29,5 mln ton CO 2 i zjawisko to wykazuje tendencję wzrostową. Samochody przyczyniają się do zanieczyszczenia atmosfery średnio w 30%, a w dużych miastach nawet w 70-90% 1 Zgodnie ze strategią Wspólnoty Europejskiej, obowiązującą od 1995 roku, przeciętny poziom emisji CO 2 wytwarzanej przez samochody jeżdżące po unijnych drogach ma zostać obniżony do 130 g/km w roku 2015. W roku 2010 poziom ten wynosił 140 g/km. Wyznaczanie przez UE rygorystycznych celów w tym zakresie, skłania przemysł motoryzacyjny do produkcji pojazdów ekonomicznych oraz przyjaznych środowisku. Jednak w chwili obecnej 216 milionów samochodów na europejskich drogach stanowi znaczące źródło zanieczyszczenia powietrza, będące przyczyną śmierci około 370 tysięcy ludzi rocznie. Szacuje się, że samochody są odpowiedzialne za 12% emisji gazów cieplarnianych w Europie. Mimo że całkowita emisja gazów cieplarnianych w UE stopniowo się zmniejsza, emisja pochodząca z transportu krajowego na terenie 15 starszych państw członkowskich wzrosła od 1990 roku o 26%, przy czym źródłem ponad 90% tych emisji jest transport drogowy. Tym problemem Unia Europejska zajmuje się na kilka różnych sposobów, m.in. jednym z priorytetów jest modernizacja systemów transportu publicznego i zachęcanie ludzi do rzadszego korzystania z samochodów prywatnych na rzecz komunikacji zbiorowej. 2 1 wg Ministerstwa Ochrony Środowiska 2 http://ec.europa.eu/clima/sites/campaign/news/news10_pl.htm
W sytuacji, gdy korzystanie z samochodu dla wielu osób jest koniecznością, zarówno w życiu prywatnym jak i zawodowym, jednym z elementów walki ze zmianami klimatycznymi stał się ecodriving (ekojazda) czyli nowoczesny, oszczędny sposób prowadzenia samochodu. To nowa kultura jazdy pozwalająca na optymalne wykorzystanie nowych rozwiązań technologicznych zastosowanych we współczesnych pojazdach, zmniejszenie zużycia paliwa, kosztów związanych z eksploatacją pojazdu oraz redukcja poziomu emisji gazów cieplarnianych. Z tego też powodu Komisja Europejska od lat prowadzi działania popularyzujące ekojazdę wśród europejskich kierowców. W 2001 roku Komisja zainicjowała program ECO-DRIVING-EUROPE, w którym uczestniczyły Austria, Belgia, Finlandia, Grecja, Hiszpania, Holandia, Niemcy, Portugalia i Szwajcaria. Pięć lat później rozpoczął się europejski projekt ECODRIVEN, którego głównym celem była popularyzacja nauki ekojazdy. W projekcie tym brała udział również Polska. Obecnie jest realizowany kolejny program unijny ECOWILL, kładący nacisk na nauczanie ekojazdy instruktorów nauki jazdy i techniki jazdy, których zadaniem będzie przekazywanie wiedzy zarówno kandydatom na kierowców jak i już doświadczonym posiadaczom prawa jazdy. ECOWILL obejmuje 13 państw członkowskich (także Polskę) i jest realizowany w latach 2010 2013. Polskim partnerem realizującym zadania projektu jest Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. Więcej informacji na temat projektu ECOWILL można znaleźć na stronie www.ecodrive.org Dzięki tym działaniom ekojazda staje się coraz popularniejszym zachowaniem wśród kierowców. Można powiedzieć więcej. Jest coraz bardziej pożądanym zachowaniem. Powód? Taka jazda to ulga nie tylko dla środowiska naturalnego, ale także dla portfela każdego kierowcy. W skali roku oszczędności mogą sięgać nawet do kilkudziesięciu procent środków, które przeznaczamy na zakup paliwa. Definicja Używany powszechnie anglojęzyczny termin ecodriving, czyli po polsku ekojazda, jest dla wielu kierowców synonimem ekonomicznej jazdy, czyli takiego prowadzenia samochodu, aby spalał on jak najmniej paliwa, a przez to koszty jego utrzymania były jak najniższe. Ekojazda to także nowa kultura jazdy, która pozwala na optymalne wykorzystanie nowych rozwiązań technologicznych zastosowanych w nowoczesnych pojazdach i na zwiększeniu poziomu bezpieczeństwa na drogach. Stanowi też ważny element zrównoważonego rozwoju. Ponadto ekojazda przyczynia się do ochrony środowiska i zmniejszenia poziomu jego zanieczyszczenia. Zużycie paliwa i kosztów z nim związanych to element, którego wzrost jest najszybciej zauważalny szczególnie, gdy uwolnimy wodzę ułańskiej fantazji i nieco mocniej potraktujemy pedał
gazu oraz hamulca. Wbrew obiegowym opiniom, minimalne zużycie paliwa podawane przez producentów w ich katalogach bynajmniej nie jest zużyciem wirtualnym i niemożliwym do osiągnięcia. Wymaga to jednak od kierowcy zmiany stylu jazdy, czy też raczej sprzyswojenia pewnych nawyków, które zapewnią obniżenie zużycia paliwa oraz oszczędzą wiele podzespołów samochodu. Omawiając definicję pojęcia ekojazdy, należy mocno podkreślić, ze nie jest to tylko nowoczesny i oszczędny pod względem zużycia paliwa sposób prowadzenia samochodu. Jest to cała filozofia, nowa kultura jazdy, która pozwala nie tylko na optymalne wykorzystanie nowych rozwiązań technologicznych zastosowanych w nowoczesnych pojazdach, ale również zwiększenie poziomu bezpieczeństwa na drogach. Ten ostatni aspekt wydaje się szczególnie istotne na polskich drogach. Ekojazda, przyczynia się w znaczny sposób do poprawy stanu środowiska naturalnego, zmniejszając poziom jego zanieczyszczenia. Reasumując ekojazda jest nowoczesnym, przemyślanym sposobem na oszczędzanie paliwa oraz na szybkie a co najważniejsze bezpieczne dotarcie do celu podróży. Ekokierowca to osoba, która jest świadoma negatywnego wpływu transportu na stan środowiska naturalnego, oraz prowadząca samochód w sposób minimalizujący szkodliwe oddziaływanie na przyrodę. Historia ecodrivingu Na początku lat 90-tych Szwajcarski Federalny Urząd ds. Energii patronował badaniom nad ekonomiczną jazdą. W tym samych czasie zaczęto mówić o tym jaki wpływ na środowisko ma sektor transportu. W efekcie tych działań Szwajcarzy opracowali zasady jazdy zarówno ekonomicznej jak również ekologicznej i zaczęli je propagować wśród kierowców. Ideę ecodrivingu jako następni podchwycili Niemcy, którzy od 1996 roku rozpoczęli szkolenia kierowców pod hasłem Jedź bezpiecznie i oszczędzaj. Również w latach 90 w Finlandii Instutut Motiva sformułował nowe zasady ekojazdy i nadał im nazwę EcoDriving. Od 1998 roku szkolenia z ekojazdy wprowadzono w Szwecji a dwa lata później w Norwegii. W Finlandii ekojazda stała się elementem szkolenia kandydatów na kierowców a jej znajomość jest sprawdzana podczas egzaminu na prawo jazdy. Z upływem czasu kolejne kraje dołączały się do grupy krajów upowszechniających u siebie zasady jazdy ekonomicznej i ekologicznej: Niemcy, Francja czy Hiszpania. Komisja Europejska także zaangażowała środki na wprowadzanie idei ekojazdy w krajach członkowskich. Unia dąży do tego, żeby każda osoba zdająca egzamin praktyczny na prawo jazdy wykazywała się umiejętnościami w zakresie ecodrivingu. Chodzi głównie o nauczenie kandydatów na kierowców technik związanych z ekojazdą oraz podniesienie poziomu ich wiedzy i świadomości w zakresie wpływu transportu na stan środowiska naturalnego oraz na poziom bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Nie bez znaczenia jest też aspekt ekonomiczny.
Ecodriving po polsku Z pierwszego w Polsce kompleksowego badania reprezentatywnego na temat jazdy ekologicznej i ekonomicznej, przeprowadzonego przez TNS OBOP na zlecenie Szkoły Jazdy Renault 3, wynika, że prawie 90% kierowców w Polsce deklaruje, że zależy im na tym, aby jeździć zgodnie z zasadami ekojazdy. Polacy wysoko oceniają swoją wiedzę i umiejętności. Aż 79% uważa, że już teraz jeździ eko, ale zaledwie 7% spośród nich wie, że zużycie paliwa może zwiększyć się o ponad 40%, gdy samochód nie jest prowadzony w sposób płynny w czasie jazdy w mieście. Jak to często bywa praktyka bardzo różni się od złożonych przez kierowców deklaracji. W Polsce tylko garstka entuzjastów skorzystała ze szkoleń ekojazdy. Nie ma możliwości określenia liczby osób, które zaznajomiły się z zasadami ekojazdy za pośrednictwem internetu i prasy, oraz wykorzystują zdobytą tą drogą wiedzę na co dzień. Ze względów ekonomicznych szkolenia ekojazdy przeprowadzają dla swoich pracowników firmy posiadające duże floty samochodowe. Jednak nadal powszechnym zjawiskiem wśród polskich kierowców jest trudna do pokonania bariera mentalna oraz niechęć do zdobywania nowych umiejętności. Nierzadko można spotkać się z opinią, że ekojazda pozbawia jazdę samochodem przyjemności i jest jednoznaczna ze ślamazarnym tempem podróży. Co gorsza z podobnymi opiniami można się spotkać w środkach masowego przekazu. Znawcy tematu nie tylko zniekształcają ideę ekojazdy ale również świadomie pomijają jej znaczenie dla naszego zdrowia (stan środowiska naturalnego) oraz bezpieczeństwa na drogach. A jak wskazują badania są to aspekty, które mają duże znaczenie szczególnie dla osób posiadających dzieci. Ekojazda wiąże się z obniżeniem poziomu hałasu, co ma ogromne znaczenie dla kierowców mieszkających w miastach i przy ruchliwych ulicach. Prowadzone działania promocyjno - edukacyjne oraz wspomniane powyżej badanie pokazuje, że kierowcy chcą jeździć zgodnie z zasadami ekojazdy. Często nawet uważają, że tak właśnie jeżdżą, ale jednocześnie ich wiedza na temat prawidłowych zachowań ekokierowcy jest szczątkowa i oparta na stereotypach. Co czwarty kierowca w Polsce uważa, że ekojazda zmniejsza komfort i płynność jazdy, a co piąty, że zwiększa koszty eksploatacji samochodu. Prawie 20% badanych nie dostrzega zależności pomiędzy ekojazdą a zmniejszeniem oddziaływania samochodu na środowisko i twierdzi, że takiego wpływu nie ma lub nie wie, czy on istnieje. Kierowcy nie rozumieją też wpływu poziomu obrotów silnika na ilość spalanego przez samochód paliwa 42% spośród zadeklarowanych ekokierowców nie wie, przy jakich obrotach najlepiej zmienić bieg. Tylko 12% spośród osób, które zadeklarowały, że jeżdżą ekologicznie i ekonomicznie, zmienia bieg na prawidłowych obrotach silnika swojego auta. Nieco lepiej kształtują się wyniki w przypadku, gdy kierowcy dojeżdżają do czerwonego światła ponad połowa redukuje biegi i na biegu dojeżdża do skrzyżowania, oszczędzając w ten sposób paliwo. Odsetek badanych, którzy nieprawidłowo wykonują 3 Badanie przeprowadzone przez TNS OBOP na zlecenie Szkoły Jazdy Renault (reprezentatywna próba 1659 Polaków w wieku 18-60 lat, posiadających prawo jazdy minimum kat. B). http://www.renault.pl/swiat-renault/ekologia/ekojazda/polacy-chca-jezdzic-eko/index.jsp
tę czynność i zbliżają się do czerwonego światła na jałowym biegu (na tzw. luzie) lub na wciśniętym sprzęgle, rośnie w przypadku osób, które prowadzą samochód tylko raz na tydzień lub raz na 2-3 tygodnie i wynosi odpowiednio 59% i 56%. Prawie 1/4 Polaków uważa, że w przypadku, kiedy kierowca nie prowadzi samochodu w sposób płynny jadąc po mieście, może zwiększyć zużycie paliwa jedynie o 10-14%. W rzeczywistości ta wartość może oscylować wokół 40% na skutek gwałtownych przyśpieszeń czy zmiany biegów przy zbyt wysokich obrotach silnika. Podobne wyniki prezentuje Raport na temat Świadomości Ekologicznej Kierowców, przygotowany przez TNS Pentor w 2009 roku na zlecenie Michellin Polska. Jednakże, z tego samego raportu wynika, że aż 57%. badanych kierowców nie wie jak stosować zasady ekojazdy, ani nawet po co to robić. I widać to wyraźnie na polskich drogach. Niewątpliwie w większości kierowcy są pozytywnie nastawieni wobec działań mających na celu eliminację zagrożeń dla środowiska naturalnego, płynących z użytkowania pojazdów. Kwestie ekologiczne nie są im obojętne a sami określają się świadomymi kierowcami, dla których kwestia ochrony środowiska jest ważna. Respondenci deklarują gotowość do podjęcia kroków które minimalizują negatywny wpływ transportu na otaczającą nas przyrodę. Do tych działań zalicza się m.in. dbałość o prawidłową utylizację zużytych części samochodowych i oleju silnikowego. Należy również zwrócić uwagę na to, że ogromny wpływ na postępowanie kierowców może mieć fakt, iż ekojazda prowadzi do zmniejszonego zużycia paliwa a w konsekwencji obniżenia kosztów z tym związanych. Na oszczędność pieniędzy wpływa też, wynikająca z ecodrivingu, dbałość o stan techniczny pojazdu i umiejętność optymalnego wykorzystania jego możliwości technicznych. Dzięki temu poszczególne podzespoły zużywają się wolniej np. klocki hamulcowe. Sprzymierzeńcami w popularyzacji ekojazdy stają się producenci samochodów, którzy w instrukcjach obsługi pojazdu często zalecają właśnie taki styl jazdy. Również w tym kierunku zmierzają wysiłki konstruktorów, którzy starają się tworzyć pojazdy wymuszające na kierowcach zachowania proekologiczne. I tak sygnały świetlne na tablicy rozdzielczej, brzęczyki mają motywować kierowców do szybszej zmiany biegów, bądź ich redukcji. System start stop, tempomat, opony o zmniejszonym oporze toczenia, lepsza aerodynamika pojazdu, coraz częściej spotykany szósty bieg to wszystko powoduje, że użytkownicy pojazdów niejako automatycznie jeżdżą w sposób ekologiczny i ekonomiczny.
Jak i gdzie się nauczyć ecodrivingu Nawyki oraz przyzwyczajenia kierowców są często tak głęboko zakorzenione, że chcąc prowadzić samochód zgodnie z zasadami ekojazdy, muszą oni niejako na nowo uczyć się określonych zachowań za kierownicą. Ponadto przekonanie o własnych wysokich umiejętnościach powoduje, że kierowcy nie są chętni do podnoszenia kwalifikacji ani nauczenia się czegoś nowego. A przecież zasady ekojazdy nie tylko prowadzą do oszczędności, ale również wpływają na poziom naszego bezpieczeństwa, co zawsze powinno stanowić najważniejszy impuls do podjęcia nauki. Ekojazdy można się nauczyć, korzystając z różnych źródeł. Najlepiej byłoby wziąć udział w krótkim kursie ekojazdy. Takie szkolenia można znaleźć w ofercie wielu szkół jazdy i ośrodków doskonalenia techniki jazdy. Przeszkolony instruktor jazdy może obiektywnie ocenić nasze dotychczasowe umiejętności i w krótkim czasie nauczyć nas podstawowych zasad ekojazdy. Nie chodzi tu o przyswojenie wiedzy teoretycznej, ale o przećwiczenie kilku (np. 2-3) podstawowych technik w trakcie jazdy. O podstawowych zasadach ecodrivingu można dowiedzieć się w prasie motoryzacyjnej i samemu wprowadzić je w życie. Początki mogą być trudne, ale z czasem dobre praktyki wejdą nam w krew. Kolejnym źródłem wiedzy jest internet. Można w nim wyszukać krótkie szkolenia ekojazdy na zasadzie e-learningu. Jest to doskonały sposób na naukę w dogodnym czasie, miejscu i tempie. Złote zasady ekojazdy Podstwowe zasady ekojazdy można krótko ująć w dziesięć złotych reguł. Oto one: 1. Nie wciskaj gazu podczas uruchamiania silnika i nie rozgrzewaj go na postoju. 2. Włączaj wyższy bieg najszybciej jak to możliwe. 3. Jeśli masz wolną drogę, przyspieszaj energicznie wciskając pedał gazu do ¾. 4. Nie przekraczaj 2500 obr./min w silniku benzynowym a 2000 obr./min. w silniku diesla. 5. Pomijaj pośrednie biegi, gdy przyspieszasz i już osiągnąłeś prędkość, z którą możesz jechać na najwyższym biegu. 6. Jak najdłużej jedź na najwyższym możliwym biegu na najniższych możliwych obrotach. 7. Obserwuj drogę przed sobą i reaguj jak najszybciej i jak najłagodniej na dostrzeżone przeszkody.
8. Hamuj silnikiem, zdejmując nogę z gazu; nie jedź na luzie. 9. Przynajmniej raz w miesiącu sprawdzaj ciśnienie w oponach i dbaj o sprawność pojazdu. 10. Nie woź niepotrzebnie bagażnika na dachu, ani zbędnych przedmiotów we wnętrzu pojazdu. Należy powiedzieć jasno, że czym innym są zasady ecodrivingu, które stosuje się na codzień, a czym innym ekstremalna walka o każdą kropelkę benzyny, jaka odbywa się podczas rajdów ekologicznych, czy podczas bicia rekordów w zużyciu paliwa. Zwycięzca Supertestu Ekonomii 2011, organizowanego przez Stowarzyszenie Auto Klub Dziennikarzy Polskich, Piotr Kwapiszewski za kierownicą Skody Skody Octavia GreenLine 1.6 dti II generacji, uzyskał na 300 kilometrowej trasie średnią 1,89 litra zużycia oleju napędowego na 100 kilometrów. Prawdopodobnie został wówczas pobity rekord świata w jeździe zwykłym autem po zwykłej drodze. Przeciętny kierowca nie osiągnie aż tak spektakularnych wyników w zmniejszeniu zużycia paliwa, ale stosując zaledwie kilka z powyższych reguł, może uzyskać efekty, które nie tylko przełożą się na znaczną oszczędność pieniędzy, ale też będą źródłem dużej satysfakcji. Pamiętajmy jednak, że zawsze najważniejszą zasadą jest bezpieczeństwo ponad wszystkim, również w przypadku ekojazdy. Zanim szerzej przejdziemy do omówienia zasad ekojazdy oraz technik z nią związanych, warto zaznaczyć, że oszczędzanie paliwa zaczyna się już na etapie wyboru samochodu. Jeżeli zamierzamy kupić pojazd, zwróćmy uwagę na to, żeby był to pojazd ekonomiczny, dostosowany wielkością do naszych potrzeb, wyposażony w urządzenia redukujące zarówno poziom hałasu jak również emisji CO 2. I tak samochody z silnikiem diesla powinny być zawsze wyposażone w filtr cząsteczek trwałych. Wskaźnik zużycia paliwa, tempomat oraz zaawansowane automatyczne skrzynie biegów także ułatwiają obniżyć zużycie paliwa. A oto kilka praktycznych uwag, które pomogą zastosować w praktyce złote zasady ekojazdy: 1. Uruchom silnik bez wciskania pedału gazu i ruszaj niezwłocznie, bez niepotrzebnego rozgrzewania go na biegu jałowym. Silnik szybciej rozgrzeje się napędzając auto w czasie jazdy, niż bezproduktywnie pracując na postoju. Dzięki takiemu postępowaniu nie zmarnujesz paliwa. Ważne jest też, żeby gasić silnik gdy postój może trwać dłużej niż 20-30 sekund (np. przed przejazdem kolejowym). Ponowne uruchomienie silnika powoduje mniejsze zużycie paliwa niż zużywa on na jałowym biegu przez 5 sekund. Oczywiście nie ma potrzeby robić tego w samochodach wyposażonych w system start stop, gdyż pojazd sam wyłączy silnik. Obawy wielu kierowców przed stosowaniem tej zasady w starszym samochodach są zupełnie bezpodstawne. 2. Włączaj wyższy bieg najszybciej jak to możliwe. Staraj się też dostosowywać prędkość obrotową silnika do prędkości jazdy. Inaczej mówiąc, jadąc na wysokim biegu ze zbyt małą prędkością, zużywamy więcej paliwa. Dlatego w samochodach z silnikiem benzynowym należy utrzymywać ok. 2000 obr./min., a w większości turbodiesli 1500 obr./min. Podane wysokości mają charakter orientacyjny i mogą różnić się nieco w zależności od modelu pojazdu. Pamiętajmy też, że nie warto żyłować silnika, czyli jechać na niskim biegu przy dużej prędkości. Bardzo ważnym elementem ekojazdy jest właściwa zmiana biegów. Jeśli w terenie zabudowanym chcesz zachować płynną jazdę,
jak najprędzej włączaj wyższy bieg. W tym przypadku obowiązuje prosta zasada eko: pierwszego biegu używamy tylko do ruszania i zaraz potem zmieniamy bieg na drugi. Po przekroczeniu prędkości 30 km/h należy wrzucić trójkę, przy 40 km/h włączamy bieg czwarty a przy szybkości 50 km/h piąty bieg. Obroty silnika nie powinny wówczas przekraczać 1500 1700 obrotów na minutę. Przy dynamicznym przyspieszaniu wyższy bieg należy włączać najpóźniej kiedy silnik benzynowy osiągnie 2500 obr./min, natomiast silnik diesla 2000 obr./min. Dlaczego tak? Otóż po przekroczeniu optymalnych obrotów silnika zużycie paliwa gwałtownie wzrosta bez istotnej korzyści dla samej jazdy. Niemalże równie dynamicznie można przyspieszać na wyższym biegu i niższych obrotach, spalając przy tym zdecydowanie mniej paliwa. Wielu kierowców popełnia błąd polegający na przyspieszaniu z bardzo niskich obrotów taka jazda jest bardzo kosztowna. Komputer sterujący pracą silnika i tak otworzy maksymalnie zawory, w celu jak najszybszego rozpędzenia auta. W nowoczesnych dieslach dołączy się do tego turbosprężarka wyciskając z siebie i silnika siódme poty. W przypadku saomochodów w automatyczną skrzynią biegów, aby zmienić bieg na wyższy i jechać na niższych obrotach należy na krótko zdjąć nogę z gazu. 3. Przy dynamicznym przyspieszaniu (np. podczas wyprzedzania lub wjeżdżania na drogę ekspresową czy autostradę) energicznie wciskaj pedał gazu do ¾ głębokości. Po osiągnięciu 2500-2000 obr/min natychmiast włącz wyższy bieg, po czym dalej energicznie przyspieszaj do momentu osiągnięcia żądanej prędkości. Następnie jedź przy możliwie najniższych obrotach na możliwie najwyższym biegu. Pamiętajmy, że silnik pracuje najefektywniej i najbardziej ekonomicznie, gdy jest prawie maksymalnie obciążony. Właśnie temu służy mocne wciśnięcie pedału gazu. Zwróćmy uwagę na fakt, że wciskanie gazu do dechy jest postępowaniem niewłaściwym ze względów bezpieczeństwa. Całkowite wciśnięcie pedału gazu powoduje, że nie mamy rezerwy przyspieszenia, która może okazać się potrzebna w przypadku zaistnienia zagrożenia na drodze. 4. Pomijanie biegów pośrednich. Przy energicznym przyspieszaniu można pomijać trzeci bieg i z drugiego od razu włączyć czwarty, albo z trzeciego bezpośrednio przejść na piąty, jeśli racjonalna prędkość obrotowa silnika na to pozwala. Oczywiście pomijanie biegu pośredniego jest wskazane, gdy na wyższym biegu możesz jechać z prędkością, która została osiągnięta na biegu dwa razy niższym. Pomijanie biegów pośrednich jest uzasadnione faktem, że każda zmiana biegów w górę powoduje większe zużycie paliwa. Pomijanie biegów pozwala na jego zaoszczędzenie a ponadto zmniejsza ilość czynności, które musi wykonać kierowca, co ma znaczenie dla bezpieczeństwa jazdy. 5. Zasady ekojazdy stosuje się również przy redukowaniu biegów. Przede wszystkim starajmy się jeździć płynnie, żeby biegi redukować jak najrzadziej. Jeśli zaistnieje taka konieczność, należy to robić dopiero tuż przed momentem, kiedy silnik mógłby zacząć szarpać. Również przy redukowaniu biegów dobrze jest stosować się do zasady pomijania biegów pośrednich. Czyli z piątki przełączamy się od razu na trójkę, z czwórki na dwójkę, pod warunkiem, że na biegu o dwa niższym prędkość obrotowana nie przekroczy 3000 3500 obr./min. Jednak stosując się do tej zasady zwróćmy uwagę na to, żeby unikać gwałtownych obciążeń mechanizmów przeniesienia napędu.
Wszystkie powyższe wyjaśnienia i uwagi sprowadzają się do jednej zasady: ekojazda to jazda z określoną prędkością na najwyższym możliwym biegu przy najniższych możliwych obrotach. W wielu modelach samochodów można płynnie jechać z określoną prędkością już przy przy obrotah silnika niewiele ponad 1000 obr./min. Jeżeli silnik nie szarpie to znaczy, że jest zdolny do tak powolnego trybu pracy bez szkody dla jego trwałości. W sytuacji, gdy nastąpi szarpanie lub zużycie paliwa chwilowo wzrośnie w stosunku do jazdy na niższym biegu, trzeba zredukować bieg, pamiętając przy tym by obroty silnika przy przyspieszeniu nie przekraczały odpowiednio 2500/2000 na minutę. 6. Podróżując, staraj się jak najdalej obserwować drogę przed sobą i skupiać uwagę na tym co najważniejsze dla bezpiecznej i płynnej jazdy. Dobry kierowca znacznie wcześniej niż przeciętny zauważa sytuacje drogowe, które będą wymagać zmiany prędkości jazdy, kierunku lub pasa ruchu i może wcześniej, a tym samym skuteczniej na nie reagować. Dostrzeganie przeszkód z dużym wyprzedzeniem i przewidywanie rozwoju sytuacji na drodze pozwala zamiast gwałtownie hamować, zastosować technikę hamowania silnikiem, poprzez zdjęcie nogi z gazu. W tym czasie samochód jedzie nie powodując zużycia paliwa, jak również nie zużywając tarcz i klocków hamulcowych. Żeby hamowanie takie było skuteczniejsze, można w miarę spadku prędkości redukować biegi. Hamując silnikiem pamiętajmy, żeby nie wrzucać luzu ani nie wciskać pedału sprzęgła. Jazda na jałowym biegu nie tylko nie jest oszczędna (silnik cały czas spala paliwo), ale wręcz może być bardzo niebezpieczna w przypadku zaistnienia nagłych sytuacji. Kierowca powinien być świadomy, że każde hamowanie jest bezpowrotną stratą energii, dlatego tak ważne jest unikanie gwałtownego hamowania. W ten sposób można zaoszczędzić od 10 do 30% paliwa. Jednym z elementów ekojazdy jest też utrzymanie właściwego odstępu od poprzedzającego pojazdu. Przyjmuje się, że bezpieczna odległość między poruszającymi się samochodami to 2 3 sekundy. Bardzo łatwo sprawdzić, czy taki dystans jest zachowany. Należy wybrać dowolny punkt orientacyjny (znak drogowy, drzewo, budynek) i od momentu kiedy przejedzie obok niego auto jadące przed nami odliczyć w myślach: sto dwadzieścia jeden sto dwadzieścia dwa. Trwa to właśnie 2 sekundy. W tym momencie prowadzony przez nas pojazd powinien znaleźć się na wysokości wybranego obiektu. 7. Oprócz techniki jazdy w ecodrivingu bardzo ważne jest utrzymanie pojazdu w jak najlepszym stanie technicznym. Przede wszystkim należy systematycznie kontrolować ciśnienie w oponach. Zbyt niskie nie dość, że negatywnie wpływa na zużycie paliwa, przyspiesza ich zużywanie się, to przede wszystkim jest niebezpieczne. Istotne znaczenie dla bezpieczeństwa ma także nierównomiernie napompowane opony. W trakcie hamowania mogą one stać się przyczyną poślizgu. Ciśnienie powinno być kontrolowane przynajmniej raz w miesiącu i przed dłuższymi podróżami lub jazdą z dużą prędkością. Dokonując tej czynności należy przestrzegać zasady, że aby uzyskać wiarygodny pomiar, opony nie powinny być rozgrzane długą jazdą lub wysoką temperaturą zewnętrzną. Jednym z wielu czynników wpływających na poziom zużycia paliwa jest rodzaj używanych opon. Krótko mówiąc, im mniejsza opona tym mniejsze opory toczenia. Im mniejsze opory toczenia, tym niższe spalanie paliwa. Opona węższa o 1 cm ma mniejszy opór aerodynamiczny o 1,5%. Bardziej ekonomiczne są opony radialne, w przypadku których opory toczenia mogą być mniejsze nawet o 20% w porównaniu do opon diagonalnych. Coraz większą popularność na rynku zdobywają opony energooszczędne (tzw. ekoopony). Testy przeprowadzane na różnych modelach samochodów potwierdziły, że ekoopony pozwalają oszczedzić od 0,3 do 0,6 l/km w przypadku płynnej, ekonomicznej jazdy. Oszczędności mogą
być nawet 2- czy 3-krotnie wyższe przy mało płynnej, np. miejskiej jeździe. Decydując się na zakup tego rodzaju opon, należy jednak pamiętać, iż charakteryzują się one dłuższą drogą hamowania (o kilka metrów) w stosunku do najlepszych dostępnych na rynku opon tradycyjnych. Bezpośredni wpływ na poziom zużycia paliwa ma to, w jakim stanie utrzymujemy filtr powietrza. Jeśli jest on bardzo zanieczyszczony, może zwiększyć spalanie nawet o 10%. Efektywna eksploatacja filtrów, świec i hamulców także ma wpływ na zużycie paliwa. Oczywiście można powiedzieć, że oszczędności z tego wynikające są niewielkie, ale stosując jednocześnie inne zasady ekojazdy, można osiągnąć naprawdę satysfakcjonujące wyniki. Warto w tym miejscu obalić jeden z mitów, którym posługują się przeciwnicy ecodrivingu. Otóż przepełniony filtr cząsteczek stałych w samochodach z silnikiem diesla nie jest efektem jazdy na niskich obrotach, ale jazdy ze zbyt niską temperaturą silnika np. podczas krótkich podróży. Dlatego w razie potrzeby kilkudziesięciuminutowa przejażdżka po autostradzie może zapobiec zablokowaniu filtra. Jeśli twój samochód jest wyposażony w tempomat, warto z niego korzystać, gdyż urządzenie to jest bardzo pomocne w ecodrivingu. Pozwala nam na utrzymanie stałej prędkości jazdy, a tym samym możliwie niskiej konsumpcji paliwa, zwłaszcza w czasie podróżowania drogami szybkiego ruchu. Według testów przeprowadzonych przez Edmunds.com, tempomat może przyczynić się do oszczędności zużycia paliwa na poziomie około 7%. Te oszczędności mogą nawet być większe, w przypadku dłuższej jazdy po płaskim terenie. Jeżeli prowadzisz w terenie górzystym, włączony tempomat może spowodować zwiększanie prędkości na podjazdach i zmniejszanie w czasie jazdy w dół. Używaj zatem tempomatu selektywnie. 8. Mało który kierwca ma świadomość, jak bardzo na zużycie paliwa ma wpływ obciążenie samochodu. Każdy dodatkowy, często zbędny kilogram bagażu powoduje, że pojazd potrzebuje więcej energii żeby móc się poruszać. Każde dodatkowe 50 kg (również wliczając w to wagę kierowcy i pasażerów) w samochodzie zwiększa zużycie paliwa o 1 2%. Dlatego warto usunąć z bagażnika lub wnętrza pojazdu zbędne przedmioty. Z punktu widzenia ecodrivingu lepiej przewozić bagaż w bagażniku samochodowym, niż w dachowym. Należy też rozsądnie korzystać z bagażników dachowych i rowerowych. Także jazda z pustym bagażnikiem dachowym niepotrzebnie obciąża pojazd, pogarsza jego właściwości aerodynamiczne i w konsekwencji powoduje większe zużycie paliwa nawet o 10-15 procent. Warto więc bagażniki te demontować jeśli z nich nie korzystamy. Rowery lepiej przewozić, korzystając z uchwytów zamontowanych z tyłu samochodu. Na większe zużycie paliwa mają także wpływ relingi i owiewki, więc warto rozważyć ich demontaż jeśli nie są konieczne. 9. Chcąc nauczyć się ekojazdy, wielu kierwców powinno zmienić swoje nawyki związane z korzystaniem z urządzeń pokładowych. Pamiętajmy, że nagłośnienie, sprzęt audio, klimatyzacja także powodują zwiększone zużycie paliwa. Należy więc używać ich rozsądnie. Najbardziej paliwożernym urządzeniem jest klimatyzacja. Okazuje się, że klimatyzacja w ciągu kliku minut po włączeniu może zwiększyć zużycie paliwa nawet o około 4 l/100 km. Dzieje się tak, gdy temperatura na zewnątrz wynosi ok. 30 o C a chcemy wewnątrz pojazdu obniżyć ją do 22 o C. Późniejsze utrzymanie stałej temperatury może nas kosztować od 0,7 do 2 l/100 km. Mniej zapłacimy za korzystanie z klimatyzacji podczas jazdy na autostradzie niż w ruchu miejskim. W tej drugiej sytuacji, gdy
poruszamy się z prędkością poniżej 60 km/h, lepszym rozwiązaniem jest wyłączenie klimatyzacji i chłodzenie wnętrza przez otwarte okna. To samo dotyczy jazdy w korkach, gdzie praca systemu klimatyzacyjnego jest całkowiecie nieefektywna, a zarazem bardzo kosztowna. Sposobem na niewielkie obniżenie kosztów klimatyzacji jest włączanie wraz z nią zamkniętego obiegu powietrza. Ponadto zwracajmy uwagę na to, gdzie parkujemy samochód. Szczególnie w okresie letnim starajmy się znaleźć zacienione miejsce. Przed zbyt dużym nargrzaniem pojazdu spowodowanym przez promienie słoneczne wpadające przez okna chronią specjalne maty. Warto z nich korzystać. 10. Ecodriving to nie tylko zasady których należy przestrzegać prowadząc samochód, ale to także, a może przede wszystkim, filozofia związana z ekologicznym przemieszczaniem się. Okazuje się, że około 25% wszystkich podróży samochodem odbywa się na dystansie poniżej 2 km. a 50% poniżej 5 km. Auto najwięcej paliwa zużywa podczas pierwszych 4 km jazdy, ze względu na nierozgrzany silnik. Jasno z tego wynika, że krótkie podróże są wyjątkowo nieekonomiczne. Takie wyjazdy można spróbować łączyć lub rozważyć skorzystanie z transportu publicznego. Jeszcze lepszym rozwiązaniem będzie przejechanie tych kilku kilometrów rowerem. Nie tylko taniej, ale przede wszystkim zdrowiej. Jeśli krótkie przejazdy wiążą się z dojazdem do miejsca pracy, dobrze byłoby zorganizować grupę współpracowników lub przyjaciół wzajemnie się podwożących. Jest to najlepszy sposób na zredukowanie kosztów i przy okazji zmniejszenie poziomu emisji gazów cieplarnianych do atmosfery. Poniżej podajemy jeszcze kilka wskazówek pomocnych w ekonomicznej i przede wszystkim bezpiecznej jeździć samochodem. Przed wyruszeniem w podróż, zwłaszcza jeśli mamy do pokonania nieznaną nam trasę, poświęćmy trochę czasu na jej zaplanowanie. Opracowując ją sprawdźmy, czy na naszej drodze nie napotkamy remontów lub innych utrudnień związanych z budową nowych dróg. Taka przezorność pozwoli nam na zaoszczędzenie czasu, paliwa podczas szukania najlepszych objazdów, obniżenie poziomu emisji CO 2 i zapewne niepotrzebnego stresu. Doskonałym rozwiązaniem jest korzystanie z nawigacji satelitarnej. W polskich miastach bardzo często jesteśmy skazani na poruszanie się w korku. Jeśli tylko jest to możliwe, stosuj zasadę zwolnij i jedź. Jest ona o wiele lepsza niż zatrzymaj i jedź. Utrzymywanie stałej, nawet minimalnej prędkości zwiększa efektywność zużycia paliwa, ponieważ wprawienie w ruch zatrzymanego pojazdu wymaga większej ilości energii niż utrzymanie go w ruchu. Jadąc w korku wielokrotnie musimy wprawiać pojazd w ruch, stąd koszty takiej jazdy są naprawdę wysokie. Faktycznie zużywa się o 20% więcej paliwa do przyspieszenia po zatrzymaniu niż jadąc 10 km na godzinę. Wielu kierowców ciężarówek praktykuje tę zasadę by ograniczyć zmiany biegów na 10- biegowej skrzyni biegów ciężarówki. Ecodrivingowi sprzyja stosowanie się w miastach do tzw zielonej fali. Sygnalizacja świetlna jest tak zsynchronizowana, aby kierowcy jadąc z dozwoloną prędkością mogli przejechać przez kolejne skrzyżowania bez konieczności zatrzymywania się. Szybsza jazda skutkuje pojawieniem się na kolejnych światłach wcześniej i koniecznością hamowania. Inżynierowie ruchu drogowego optymalizują czas świateł w celu redukcji korków i usprawnienia przepływu pojazdów. Stała prędkość może pomóc kierowcom unikać czerwonych świateł, tym samym jechać bardziej ekonomicznie.
Kolejna wskazówka, o jakiej zawsze należy pamiętać dotyczy sposobu przyspieszania. Istotne jest by do odpowiadającej nam prędkości przyspieszać szybko i zdecydowanie, gdyż zwiększone zużycie paliwa związane z mocniejszym naciśnięciem pedału gazu i tak będzie niższe niż gdybyśmy przyspieszali długo i mozolnie. Nieprawdziwe są opinie, że ecodriving oznacza powolną jazdę a jej zwolennicy to potencjalne zawalidrogi. Ekojazda to nie żółwie ale optymalne tempo. Korzystając z autostrad pamiętajmy jednak, że jazda z prędkością 140 km/h powoduje zużycie paliwa o 20% wyższe niż jazda z prędkością 120 km/h a zwiększenie maksymalnej prędkości o 10 km/h oznacza wzrost średniej prędkości zaledwie o 5 km/h. Zysk w czasie jak widać niewielki, a koszty zdecydowanie wyższe. Weźmy też pod uwagę fakt, że w miarę zwiększania szybkości w bardzo wysokim stopniu rośnie opór aerodynamiczny. Powyżej 80 km/h opór powietrza jest większy niż opory toczenia, w związku z czym zwiększa się poziom zużycia paliwa. Bardzo ważne jest, żeby podróżować płynnie ze stała prędkością. Staraj się zatem jak najrzadziej hamować i przyspieszać, gdyż czynności te wymuszają zwiększone zużycie paliwa. Zbliżając się do sygnalizacji świetlnej lub przeszkody próbujmy wykorzystywać energię kinetyczną swojego samochodu. Kolejne możliwości oszczędzania wiążą się ze zdecydowanym, ale spokojnym ruszaniem spod świateł sygnalizacyjnych. Jeśli ruszamy z piskiem opon, zużycie paliwa w samochodach osobowych wzrasta wówczas nawet do 20 litrów na 100 kilometrów! - mówi nasz ekspert. Najczęstszą przyczyną wysokiego spalania jest tzw. ciężka noga. Jeżdżąc zbyt szybko, spalamy do 20 procent więcej. Ekokierowca musi być osobą asertywną i odporną na zaczepki ze strony innych kierowców. Poziom kultury jazdy na naszych drogach pozostawia wiele do życzenia, więc często spotkamy w czasie podróży kierowców, którzy nie akceptują płynnej, spokojnej jazdy innych uczestników ruchu. Miejmy na uwadze, że zwłaszcza w ruchu miejskim, kierowca który rusza spod świateł z piskiem opon i gwałtownie hamuje przed następnymi, tak naprawdę przejedzie ruchliwa ulicę w takim samych czasie co ekokierowca, ale z pewnością będzie go to o wiele więcej kosztować. I najważniejsze. Każdy kierowca musi uwierzyć, że dzięki swoim nowo nabytym umiejętnościom może zmniejszyć zużycie paliwa, zwiększyć bezpieczeństwo swoje i pasażerów oraz ograniczyć emisję spalin. Dzięki takiemu przekonaniu łatwiej jest przyswoić zasady ekojazdy i wprowadzić je w życie. Wiele dobrych praktyk ekologicznej jazdy daje mały efekt, ale stosując kilka z nich oszczędności kumulują się i w skali roku można osiągnąć znaczące korzyści. Wprowadzanie tych drobnych zmian w stylu jazdy jest najbardziej efektywną drogą do redukcji zużycia paliwa i emisji dwutlenku węgla. Tym samych stajemy się nie tylko kierowcami oszczędnymi, ale też odpowiedzialnymi za stan środowiska naturalnego. Niech to będzie nasz wkład w jego ochronę. Podsumowując ekokierowcy, bez względu na markę samochodu, używając prostych zasad i należycie dbając o pojazd oszczędzają pieniądze i dbają o środowisko i co najważniejsze, zwiększają bezpieczeństwo w ruchu drogowym.
Korzyści wynikające z ecodrivingu O tym jakie korzyści płyną z zastosowania zasad ecodrivingu, wspomniano już omawiając poszczególne techniki jazdy. Warto jednak jeszcze raz je pokrótce opisać, żeby ostatecznie rozwiać wszelkie wątpliwości. Przede wszystkim należy podkreślić, że ekojazda zdecydowanie wpływa na poziom bezpieczeństwa kierowców i innych uczestników ruchu drogowego. Badania wskazują nawet na 30 40% ograniczenie ryzyka wypadków. Sprzyja temu zasada bacznej obserwacji sytuacji daleko przed naszym pojazdem, przewidywania jej rozwoju oraz możliwość wcześniejszego i spokojniejszego reagowania na potencjalne niebezpieczeństwa. Na początku jest to dość trudne, ale z czasem staje się nawykiem. Także dbanie o dobry stan techniczny pojazdu przekłada się na zwiększenie bezpieczeństwa na drogach. W związku z mniejszą liczbą wypadków obniżeniu ulegną również społeczne koszty związane z akcjami ratowniczymi, likwidacją skutków wypadków drogowych, opieką zdrowotną i rehabilitacją ich uczestników. Ponadto okazuje się, że ten styl jazdy sprawia, że stres i zmęczenie związane z podróżą są mniejsze niż u kierowców nie korzystających z ecodrivingu. Także pasażerowie czują się bardziej komfortowo i bezpiecznie podczas płynnej jazdy. Ekojazda doskonale wpisuje się w szeroko rozumianą ochronę środowiska naturalnego. Przede wszystkim zdecydowanie obniża się poziom emisji szkodliwych substancji takich jak dwutlenek węgla, węglowodory, tlenki azotu. Transport samochodowy to jeden z głównych trucicieli środowiska, przyczyniający się do powstawania smogu, kwaśnych deszczów, zanieczyszczenia gleby. Według raportu Światowej Organizacji Zdrowia samochód osobowy w wyniku spalenia 1 litra paliwa wytwarza około 2,5 kg CO 2! Jeśli pomnożć tę liczbę przez ponad miliard zarejestrowanych na świecie pojazdów 4, pokonujących w ciągu roku tysiące kilometrów, to łatwo można sobie wyobrazić ogrom zanieczyszczenia atmosfery. Skutki globalnego ocieplenia klimatycznego można zaobserwować już teraz. Zjawiska te w dużym stopniu odziaływują na nasze zdrowie, powodując m. in. schorzenia układu oddechowego, nowotwory itp. Stosując się do technik ekojazdy obniżamy poziom spalin emitowanych przez nasz samochód, a w konsekwencji chronimy środowisko i swoje zdrowie. Ponadto zmniejszamy też hałas towarzyszący ruchowi drogowemu, co ma duże znaczenie szczególnie w ośrodkach miejskich i co również wpływa na nasze samopoczucie. Wreszcie należy przyjrzeć się oszczędnościom, które pozostają w naszej kieszeni. Średnia oszczędność kosztów związanych z tankowaniem przy stosowaniu zasad ecodrivingu to zazwyczaj około 15%, a dla doświadczonego kierowcy nawet 25%. Przejeżdżając swoim samochodem średnio 15.000 km rocznie możesz zaoszczędzić na paliwie oraz serwisie opon i hamulców 1500-2000 PLN. 5 Ekojazda wydłuża żywotność o co najmniej 50% żywotność opon, tarcz i klocków hamulcowych, co też przekłada się na mniejsze koszty związane z eksploatacją pojazdu. Przyczyni się to do podniesienia jego wartości. 4 Dane z 2010 roku opublikowane przez Amerykańską Agencję Wards 5 http://www.ecodrive.org/download/downloads/polish_leaflet.pdf