Nr 5 / Marzec 2012 W numerze: Przychód z tytułu uczestnictwa w wyjeździe szkoleniowym kontrowersje w orzecznictwie Jak dokumentować zapłatę premii pieniężnych notą księgową czy fakturą korygującą? Umowa pożyczki pieniędzy zaciągnięta przez podmiot z zagranicy nie podlega PCC Likwidacja spółki kapitałowej bez skutków podatkowych na gruncie ustawy VAT orzecznictwo, interpretacje, zagadnienia podatkowe
Przychód z tytułu uczestnictwa w wyjeździe szkoleniowym kontrowersje w orzecznictwie Naczelny Sąd Administracyjny Sygnatura pisma: Wyrok z dnia 20.01.2011 r., sygn. II FSK 1388/10 Podatek dochodowy od osób fizycznych Przychód uczestnika szkolenia wystąpi jedynie w sytuacji, gdy osoba ta osobiście uzyskuje świadczenia w naturze. W przypadku gdy rzeczywistym beneficjentem świadczeń związanych ze szkoleniem (nocleg, przejazdy, wyżywienie itp.) jest inny podmiot np. organizacja samorządu zawodowego zrzeszająca członka samorządu będącego uczestnikiem takiego szkolenia, która to organizacja korzysta z jego wiedzy, to świadczenia w naturze nie stanowią dla uczestnika przychodu w podatku PIT. Wnioskodawca (Okręgowa Izbą Inżynierów Budownictwa) we wniosku o udzielnie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego przedstawił zapytanie odnoszące się do opodatkowania przychodu z tyt. wyjazdu szkoleniowego członków Izby Inżynierów. Wykonywane przez wnioskodawcę zadania wykonują jej organy (Okręgowy Zjazd Izby, Okręgowa Rada Izby, Okręgowa Komisja Rewizyjna, Okręgowy Sąd Dyscyplinarny, Okręgowy Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej). Członkowie organów wybierani są spośród członków Izby podczas zjazdu sprawozdawczo-wyborczego zasadniczo pełniąc swoje funkcje społecznie. Wyjazdy szkoleniowe mają na celu przekazanie uczestnikom szkolenia wiedzy i umiejętności potrzebnych do rozwiązywania problemów działania komisji samorządu zawodowego. Członkowie dojeżdżają do miasta gdzie trwa posiedzenie (często są to pobyty kilkudniowe wraz z zapewnionym noclegiem), a poczęstunek na koszt Izby zapewnia zewnętrzna firma cateringowa. Wnioskodawca zadał klasyczne już pytanie: czy wartość wyjazdu szkoleniowego jest przychodem osób w nim uczestniczących a jeśli tak, to czy w konsekwencji na Izbie ciąży obowiązek pobrania zaliczki na podatek dochodowy i sporządzenie imiennej informacji o wysokości dochodu. WSA we Wrocławiu utrzymał interpretację MF stwierdzającą, iż wartość wyjazdu szkoleniowego wraz ze świadczeniami ubocznymi stanowi przychód w podatku PIT dla uczestnika. Jednakże rozpoznający skargę kasacyjną NSA uchylił wyrok WSA oraz wcześniejszą interpretację MF. Niniejszy wyrok zasługuje na uwagę co najmniej z dwóch powodów. Po pierwsze, stanowi on częściowe zanegowanie stanowiska prezentowanego przez MF po uchwale NSA z 24.10.2011r sygn. II FPS 7/10 w sprawie pakietów medycznych. Obecnie MF rozszerza zakres takiego wnioskowania nawet do potencjalnie przysparzających lub nieokreślonych co do wartości przychodów, co łamie zasadę kategorii zobowiązania podatkowego jako skonkretyzowanego obowiązku podatkowego. Po drugie, NSA na bazie zarzutu kasacyjnego postawił zasadnicze pytanie: czy udział w szkoleniach, których celem jest zdobycie przez członków organu samorządu zawodowego wiedzy dotyczącej działania tych organów, stanowi przysporzenie majątkowe dla tych osób, mające konkretny wymiar finansowy. NSA zauważył, że Izba Inżynierów jest jednostką organizacyjną samorządu zawodowego a możliwość wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie uzależniona jest od obowiązkowej przynależności osoby posiadającej stosowne uprawnienia do właściwej izby samorządu zawodowego. Zarazem członek określonego organu izby nie musi we własnym zakresie zdobywać umiejętności do pełnienia określonych funkcji w organach poprzez uczestnictwo w szkoleniach. Konsekwencją powyższego jest, iż beneficjentem wiedzy zdobytej podczas szkolenia jest Izba Inżynierów, dzięki czemu możliwe jest jej prawidłowe i sprawne funkcjonowanie. Powyższe rozróżnienie sądu nakazuje wyodrębniać te świadczenia, które nie stanowią dla uczestników szkolenia świadczenia osobiste a stanowią o korzyściach podmiotu będącego organizacją zrzeszającą czy nawet pracodawcą. Podobnie wypowiedział się MF w interpretacji indywidualnej z 20 lipca 2011 (IPPB1/415-544/11-2/EC) w zakresie szkoleń dla handlowców. Jacek Dobrucki Partner DMS TAX, doradca podatkowy Nr 5 / Marzec 2012 2
Jak dokumentować zapłatę premii pieniężnych notą księgową czy fakturą korygującą? Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu Sygnatura pisma: Wyrok z dnia 24.02.2012 r., I SA/Wr 73/12 Podatek od towarów i usług Gdy premie pieniężne - jak w przedmiotowej sprawie - wypłacane są z tytułu dokonywania przez nabywcę zakupów o określonej wartości, czy też z tytułu terminowego regulowania zobowiązań, to skoro premie te nie są związane z żadną konkretną dostawą, nie mogą powodować skutku w postaci konieczności zmniejszania obrotów i sporządzania faktur korygujących. Spółka z o.o. występując z wnioskiem o wydanie interpretacji podatkowej wskazała, że podejmując działania w celu intensyfikacji sprzedaży wyrobów, chciałaby stosować również w swojej działalności formę udzielania premii pieniężnych za osiągnięcie określonego pułapu sprzedaży w danym okresie czasowym, np.: miesiąc, kwartał lub rok. Z zawartych umów będzie wynikać klauzula zobowiązująca podatnika do wypłaty premii pieniężnych na rzecz jego kontrahenta w przypadku zrealizowania określonego poziomu zakupów. Wysokość wypłaconej premii określana będzie procentowo lub kwotowo w zależności od wolumenu zakupów dokonanych przez odbiorcę w danym czasie. Warunkiem wypłacenia kontrahentowi przez Spółkę premii pieniężnej będzie, zatem osiągnięcie określonego poziomu zakupu oznaczonych towarów, będących w jej asortymencie i w określonym czasie: miesiąca, kwartału lub roku. Premie będą wypłacane bezgotówkowo (przelewem na konto) albo będą podlegać zaliczeniu na poczet przyszłych zakupów. Strona skarżąca planuje, udzielając premii za dany okres, dokumentować ten fakt wystawiając notę uznaniową. Nota zawierałaby wartość procentową (np.: 1%, 3%, 5%) oraz jej kwotę. Nota taka nie wykazywałaby jednak numerów faktur sprzedażowych, do których premia by się odnosiła, lecz podstawą udzielenia premii pieniężnej byłby wydruk systemowy prezentujący obrót będący podstawą uznania. Jednocześnie podatnik oświadczył, że należna premia pieniężna nie będzie dotyczyła żadnych dodatkowych usług świadczonych przez kontrahenta na jego rzecz, w szczególności nie zobowiąże ona kontrahenta do nabywania jego towarów. Spółka powzięła wątpliwość co do sposobu dokumentowania wypłacanych premii pieniężnych (nota księgowa czy faktura korygująca). W ocenie Spółki wystarczającym jest wystawienie uznaniowej noty księgowej. Minister Finansów uznał jednak, że wypłata premii pieniężnych powinna być dokumentowana fakturami korygującymi, nie zaś notami księgowymi. Organ uznał, iż Spółka będzie mieć możliwość przyporządkowania przyznanego rabatu (premii) do konkretnej dostawy towarów. Nie zgadzając się z takim stanowiskiem Spółka zaskarżyła wydaną interpretację. WSA we Wrocławiu przyznał rację Spółce wskazując na konieczność dokumentowania premii pieniężnych notami księgowymi, a nie fakturami korygującymi. Kwestia opodatkowania oraz dokumentowania premii pieniężnych to wciąż żywy temat w orzecznictwie sądowym. Ostatnie wyroki sądów administracyjnych wskazują, że dokumentowanie premii pieniężnych powinno być dokonywane poprzez wystawienie noty księgowej. Istotne znaczenie w przełamaniu linii orzeczniczej miał wyrok NSA z 24.03.2011 r., I FSK 432/10, w którym sąd wskazał, że o tym czy wynagrodzenie motywacyjne wobec kontrahenta z tytułu wielkości sprzedaży lub terminowości regulowania należności przyjmie formę premii pieniężnej (procentowej lub kwotowej), czy rabatu obniżającego obrót w rozumieniu art. 29 ust. 4 uvat, decyduje wybrana przez przedsiębiorcę strategia gospodarcza, co sprzeciwia się możliwości decydowania przez organ podatkowy o zakwalifikowaniu udzielonej przez podatnika premii pieniężnej jako rabatu obniżającego obrót, a w konsekwencji obowiązkowi dokumentowania takiego zdarzenia fakturą korygującą. Jednakże stanowisko NSA nie jest w tym zakresie jednolite. Z tego też względu problem premii pieniężnych powinien ostatecznie zostać rozstrzygnięty w drodze podjęcia uchwały 7 sędziów NSA, w związku z pytaniem prawnym skierowanym przez NSA (postanowienie z dnia 26.01.2012 r. I FSK 586/11). Paweł Świdkiewicz Starszy konsultant, doradca podatkowy Nr 5 / Marzec 2012 3
Umowa pożyczki pieniędzy zaciągnięta przez podmiot z zagranicy nie podlega PCC Naczelny Sąd Administracyjny Sygnatura pisma: Wyrok z dnia 12.12.2011 r., II FSK 850/10 Podatek od czynności cywilnoprawnych Umowa pożyczki pieniężnej podlega opodatkowaniu PCC jeżeli prawo majątkowe które jest jej przedmiotem wykonywane jest w Polsce. Dlatego w przypadku pożyczki pieniężnej zaciągniętej przez spółkę z siedzibą za granicą od podmiotu z siedzibą w Polsce nie powstanie obowiązek w PCC, gdyż miejscem wykonania świadczenia będzie siedziba pożyczkobiorcy. Spółka wystąpiła do MF z wnioskiem o udzielenie pisemnej interpretacji dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie umowy pożyczki. Spółka wskazała, iż jako spółka prawa holenderskiego z siedzibą w Holandii, zamierza zaciągać pożyczki od osób fizycznych albo osób prawnych mających miejsce zamieszkania/siedzibę na terytorium Polski. Pożyczkodawca nie będzie podmiotem świadczącym profesjonalnie usługi pośrednictwa finansowego, podatnikiem VAT, ani udziałowcem/akcjonariuszem Spółki. W momencie zawarcia umowy pożyczki pieniądze będą znajdowały się na prowadzonym w Polsce rachunku bankowym pożyczkodawcy. Pożyczka zostanie wykonana poprzez przelew środków pieniężnych z rachunku bankowego pożyczkodawcy na rachunek bankowy Spółki znajdujący się w Holandii. Spółka zwróci pieniądze na rachunek bankowy pożyczkodawcy prowadzony w Polsce. Umowa pożyczki może być zawarta bądź na terytorium Polski, bądź poza tym terytorium, a umowa ta będzie podlegać prawu holenderskiemu. W związku z powyższym zadano pytanie: Czy w świetle art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b w związku z art. 1 ust. 4 upcc planowana pożyczka będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem PCC? W ocenie Spółki przedmiotowa umowa pożyczki nie będzie podlegać podatkowi od czynności cywilnoprawnych, niezależnie od miejsca jej zawarcia, gdyż prawa majątkowe wynikające z pożyczki będą wykonywane za granicą (nie znajdzie więc zastosowania art. 1 ust. 4 pkt 1 upcc) oraz pożyczkobiorca (w tym wypadku nabywca prawa majątkowego) ma siedzibę w Holandii, a więc niezależnie od innych okoliczności pożyczki, nie będą spełnione warunki, o których mowa w art. 1 ust. 4 pkt 2 upcc. Organ nie podzielił stanowiska Spółki argumentując, iż pożyczki będą podlegać PCC jeżeli w chwili zawarcia umowy pożyczki jej przedmiot, tj. pieniądze znajdują się na terytorium Polski. Spółka złożyła skargę do WSA, który uznał ją za zasadną. Stanowisko to potwierdził również NSA. Kwestia terytorialności na gruncie upcc nadal budzi wiele wątpliwości interpretacyjnych, zwłaszcza w kontekście kwalifikacji przedmiotu umowy pożyczki pieniędzy. Organy stoją na stanowisku, że będące przedmiotem pożyczki pieniądze powinny być traktowane jako rzeczy i w związku z tym w kontekście powstania obowiązku w PCC rozstrzygające jest miejsce położenia tych rzeczy w chwili zawierania umowy pożyczki. Jeżeli zatem pieniądze w chwili zawierania umowy znajdują się na terytorium Polski to umowa będzie podlegać PCC. Nie można zgodzić się z takim stanowiskiem. Pomija ono bowiem brzmienie art. 720 KC, zgodnie z którym przez umowę pożyczki dający zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku. Literalne brzmienie tego przepisu wskazuje zatem, iż ustawodawca rozróżnia pojęcie rzeczy od pieniędzy. Jak słusznie wskazuje sąd, szczególnie istotne jest to w kontekście tzw. pieniędzy bankowych, gdzie brakuje fizycznych cech banknotów. Z tego względu rozstrzygające dla oceny zaistnienia obowiązku podatkowego w PCC - powinno być miejsce wykonywania prawa majątkowego wynikającego z zawartej umowy. Zgodnie bowiem z art. 1 ust. 4 pkt 1a upcc czynności cywilnoprawne podlegają podatkowi jeżeli ich przedmiotem są rzeczy znajdujące się na terytorium Polski lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium Polski (skoro pieniądze nie są rzeczami to powinny być uznane jako prawa majątkowe). Jeżeli pożyczka została udzielona podmiotowi mającemu siedzibę za granicą (Holandia), to należy przyjąć że prawo to zostało wykonane na terytorium siedziby pożyczkobiorcy, tj. Holandii. Katarzyna Konieczna-Kłobut Młodszy konsultant Nr 5 / Marzec 2012 4
Likwidacja spółki kapitałowej bez skutków podatkowych na gruncie ustawy VAT Naczelny Sąd Administracyjny Sygnatura pisma: Wyrok z dnia 01.12.2011 r., sygn. I FSK 300/11 Podatek od towarów i usług Przekazanie majątku likwidowanej spółki kapitałowej wspólnikowi będącemu osobą prawną nie stanowi dostawy towarów na gruncie uvat, a tym samym nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Wnioskodawca we wniosku o udzielnie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego przedstawił następujący stan faktyczny: Spółka prowadzić będzie działalność w budynku wynajmowanym od zależnej kapitałowo spółki z. o.o., której wnioskodawca będzie jedynym udziałowcem. Budynek oraz grunt, na którym posadowiony będzie budynek będą własnością spółki zależnej. W sytuacji, jeśli z określonych względów biznesowych w przyszłości (restrukturyzacja grupy, analiza kosztów prowadzenia działalności), wnioskodawca podejmie decyzję o likwidacji stanowiącej jego własność spółki zależnej, nieruchomość wraz z innymi aktywami zostanie przejęta na własność wnioskodawcy poprzez przejęcie majątku likwidacyjnego. Przejęciu przez wnioskodawcę podlegać będą wyłącznie poszczególne elementy majątku rzeczowego (w tym nieruchomość), które nie stanowią przedsiębiorstwa bądź zorganizowanej części przedsiębiorstwa. W takim scenariuszu przekazany majątek w ramach likwidacji spółki zależnej będą stanowić poszczególne, wyodrębnione środki trwałe i niepowiązane materialnie i organizacyjnie składniki majątkowe, nabyte z zamiarem wykorzystywania ich do czynności, w stosunku do których przysługiwało pełne prawo do obniżenia podatku należnego VAT na podstawie art. 86 uvat. Spółka zależna nie będzie odliczała podatku naliczonego VAT z tytułu nabycia powyższych składników majątkowych (w tym nieruchomości) w drodze aportu w sposób określony w art. 90 uvat. W związku z powyższym zadano pytanie: czy przekazanie na rzecz Wnioskodawcy składników majątku spółki zależnej, które nie będą stanowić przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55 KC ani ZCP, nie powinno zostać uznane za dostawę towarów ani świadczenie usług w rozumieniu uvat i w konsekwencji nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT? Zdaniem Wnioskodawcy, podział majątku likwidacyjnego pomiędzy wspólników nie stanowi dostawy towarów ani świadczenia usług w rozumieniu VAT, a więc nie powinien podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT. MF uznał stanowisko Wnioskodawcy za nieprawidłowe. Jednakże ostatecznie spór został rozstrzygnięty na korzyść Spółki przez WSA, z czym zgodził się również NSA, uznając skargę kasacyjną MF za niezasadną. Kwestią sporną w przedmiotowej sprawie stanowiło rozstrzygnięcie, czy w świetle uvat przekazanie majątku likwidowanej spółki kapitałowej wspólnikowi będącemu osobą prawną podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem VAT. WSA rozstrzygając sprawę podzielił stanowisko NSA, który już w wyroku z dnia 21.04.2009 r., sygn. akt I FSK 59/08 wskazał, że "wydanie majątku w ramach likwidacji spółki kapitałowej wspólnikowi mającemu osobowość prawną prawie zawsze będzie przekazaniem towarów pomiędzy dwoma podatnikami. Co więcej, skoro towary te stanowią część majątku spółki wykorzystywaną przez nią w działalności gospodarczej, należy założyć, że ich odbiorca również prowadzący taką działalność nie działa jako konsument, a przeciwnie, że przekazane mu towary wykorzysta w działalności gospodarczej". Mając to na uwadze Sąd I instancji trafnie uznał, że w przypadku przekazania majątku likwidowanej spółki kapitałowej wspólnikowi będącemu osobą prawną nie wystąpi "ryzyko", że taki podmiot zostanie ostatecznym konsumentem, który otrzyma towary (wchodzące w skład majątku likwidacyjnego) bez podatku VAT. Tym samym, należy stwierdzić, że stanowisko MF nakazujące opodatkowanie podatkiem VAT czynności przekazania majątku spółki wspólnikowi, który jest osobą prawną poprzez zastosowanie do takiej czynności art. 7 ust. 2 uvat musi być uznane za naruszające zasady: neutralności i powszechności opodatkowania. Żaneta Bugla Asystent ds. podatków Nr 5 / Marzec 2012 5
W celu uzyskania dodatkowych informacji związanych z prezentowanymi treściami prosimy o kontakt pod następującymi adresami e-mail: Redakcja DMS Tax24: Dział Doradztwa Podatkowego: tax24@dmstax.com ddp@dmstax.com lub telefonicznie: 071 79 25 991 Redaktorem DMS Tax24 jest Jacek Dobrucki, partner w DMS TAX Sp. z o.o. Spółka posiada wszelkie prawa autorskie do niniejszej publikacji. Niniejsza informacja nie stanowi czynności doradztwa podatkowego w rozumieniu przepisów ustawy o doradztwie podatkowym. Biuletyn DMS Tax24 ma jedynie charakter informacyjny, a zastosowanie się do jego treści nie może rodzić roszczeń pod adresem jej autorów oraz DMS TAX Sp. z o.o. Cytowanie i/lub rozpowszechnianie treści niniejszego biuletyny jest dozwolone pod warunkiem powołania się na źródło pochodzenia informacji. DMS TAX Sp. z o.o. Spółka Doradztwa Podatkowego ul. Kazimierza Wielkiego 1 50-077 Wrocław Spółka jest wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla Wrocławia- Fabrycznej we Wrocławiu VI Wydział Gospodarczy KRS. Kapitał zakładowy wynosi 50.000 zł i jest w pełni opłacony. KRS 0000231073; REGON 0041354; NIP 894-28-25-006. Zarząd: Jacek Dobrucki; Dawid Michalak; Henryk Suchecki. Nr 5 / Marzec 2012 6