Koleje podstawy Wykład 1 Wprowadzenie. Pojęcia podstawowe dr hab. inż. Danuta Bryja, prof. nadzw. PWr
Literatura 1. Dz. U. RP nr 151.: Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 5 czerwca 2014 roku, zmieniające Rozporządzenie z dnia 10 września 1998 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle kolejowe i ich usytuowanie. 2. Dz. U. nr 33.: Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 26 lutego 1996 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać skrzyżowania linii kolejowych z drogami publicznymi i ich usytuowanie, ze zmianami: Dziennik Ustaw Rzeczpospolitej Polskiej Nr 100 z 9.11.2000, pozycja 1082. 3. Towpik K.: Infrastruktura transportu kolejowego, Oficyna Wyd. Polit. Warszawskiej, Warszawa 2009. 4. Basiewicz T., Rudziński L., Jacyna M.: Linie kolejowe. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2002.
Literatura 5. Id-1 (D-1) Warunki techniczne utrzymania nawierzchni na liniach kolejowych - PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., Warszawa 2005. 6. Id-3 (D-4) Warunki techniczne utrzymania podtorza kolejowego - PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., Warszawa 2005. 7. TSI Techniczne Specyfikacje Interoperacyjności (ang. Technical Specifications for Interoperability TSIs). 8. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/57/WE z dnia 17 czerwca 2008 r., w sprawie interoperacyjności systemu kolei we Wspólnocie 9. http://www.zits.pwr.wroc.pl/makuch/ 10. http://www.transportszynowy.pl 11. http://wektor.il.pw.edu.pl/~zuraw/
Plan wykładów 1. Wprowadzenie. Pojęcia podstawowe 1h. 2. Klasyfikacja kolei. Konwencjonalna sieć kolejowa. Klasyfikacja linii kolejowych 2h 3. Elementy drogi kolejowej: klasyczna nawierzchnia kolejowa (podsypkowa) 2h 4. Elementy drogi kolejowej: podtorze, odwodnienie 2h 5. Elementy drogi kolejowej: zastosowanie geosyntetyków, nawierzchnie bezpodsypkowe 2h 6. Historia kolei. Koleje w Polsce 2h 7. Koleje dużych prędkości 2h 8. Kolokwium zaliczeniowe 2h
Wprowadzenie
Inżynieria kolejowa Dział nauki i wiedzy technicznej obejmujący zagadnienia związane z kolejowym systemem transportowym, na który składa się infrastruktura i tabor kolejowy Wchodzi w skład dwóch dziedzin: inżynierii lądowej i inżynierii transportu Dziedziny powiązane: geotechnika mechanika konstrukcji geodezja inżynieria materiałowa inżynieria środowiska inżynieria mechaniczna, mechanika pojazdów (tabor) aerodynamika (tabor) elektrotechnika i elektronika (trakcja, sterowanie ruchem kolejowym)
Inżynieria lądowa Nauka kształtująca naturalną przestrzeń pod potrzeby egzystencji człowieka Dziedzina wiedzy technicznej zajmująca się zagadnieniami projektowania, wznoszenia (budowy) oraz utrzymania obiektów inżynierskich, takich jak lotniska, mosty, tunele, przepusty, drogi kołowe, drogi szynowe kolejowe i tramwajowe, koleje linowe
Inżynieria transportu Nauka i dziedzina wiedzy technicznej zajmująca się zagadnieniami przemieszczania ludzi, pojazdów i towarów w sposób efektywny i bezpieczny Podstawowe grupy zagadnień: środki transportu (kołowego, szynowego kolejowego i tramwajowego, wodnego morskiego i śródlądowego, lotniczego) projektowanie dróg szynowych i kołowych oraz kanałów żeglownych modelowanie ruchu drogowego i kolejowego projektowanie miejskich systemów transportu, systemy inteligentne analiza przepustowości dróg i skrzyżowań metody prognozowania obciążenia systemów transportowych planowanie transportu ekonomia systemów transportowych wpływ systemów transportowych na środowisko (zanieczyszczenie, hałas, zużycie energii)
Pojęcia podstawowe
Pojęcia podstawowe Transport kolejowy przemieszczanie towarów lub pasażerów przy użyciu pojazdów kolejowych w obrębie danej sieci kolejowej Pojazdy kolejowe środki transportu dostosowane do poruszania się na własnych kołach, z napędem lub bez napędu, po trasie wytyczonej torem kolejowym (tzw. transport sztywnotorowy) Sieć kolejowa układ połączonych ze sobą linii kolejowych, stacji i terminali kolejowych oraz wszystkich rodzajów stałego wyposażenia niezbędnego do zapewnienia bezpiecznej i ciągłej eksploatacji kolejowego systemu transportowego Sieć kolejowa obejmuje zasięgiem teren danego kraju i jest powiązana z układami transportowymi krajów sąsiednich.
Pojęcia podstawowe Infrastruktura kolejowa linie kolejowe oraz inne budowle, budynki i urządzenia wraz z zajętymi pod nie gruntami, usytuowane na obszarze kolejowym, przeznaczone do zarządzania, obsługi przewozu osób i rzeczy, a także utrzymania niezbędnego w tym celu majątku zarządcy infrastruktury. wg ustawy z dnia 28 marca 2003 roku o transporcie kolejowym (Dz.U. 2003 nr 86 poz. 789) Infrastruktura kolejowa umożliwia prowadzenie przewozów przewoźnikom kolejowym i jest zarządzana przez zarządcę infrastruktury.
Pojęcia podstawowe Techniczna infrastruktura transportu kolejowego: drogi kolejowe, w tym obiekty inżynieryjne i urządzenia sterowania i zabezpieczenia ruchu kolejowego (srk) stacje, mijanki i posterunki ruchu budynki i budowle służące do obsługi technicznej taboru i lokomotyw urządzenia transmisji informacji urządzenia odwadniające, wodociągowe i kanalizacyjne urządzenia służące do obsługi pasażerów i przewozu ładunków oraz przejazdy kolejowe wg klasyfikacji UIC (Union Internationale de Chemins de fer) Międzynarodowego Związku Kolejowego
Tor kolejowy element jezdny drogi kolejowej: dwie szyny (dwa toki szynowe) ułożone w ustalonej odległości, podtrzymujące i prowadzące koła pojazdów szynowych Pojęcia podstawowe Linia kolejowa element sieci kolejowej składający się z jednego, dwóch lub kilku torów kolejowych łączących punkty początkowy i końcowy (będące stacjami końcowymi lub węzłowymi) Droga kolejowa budowla kolejowa, na którą składa się nawierzchnia kolejowa wraz z podtorzem, gruntem na którym jest usytuowana, obiektami inżynieryjnymi, siecią trakcyjną, urządzeniami sterowania ruchem kolejowym, przejazdami kolejowymi
Pojęcia podstawowe Obiekty inżynieryjne mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, ściany oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych Most kolejowy Wiadukt kolejowy Estakada Przejście dla pieszych nadziemne Przepust Ściana oporowa Tunel kolejowy
Pojęcia podstawowe Nawierzchnia kolejowa: - klasyczna (podsypkowa) zespół konstrukcyjny składający się z szyn, podkładów, przytwierdzeń, podsypki, ew. warstwy ochronnej - bezpodsypkowa (niekonwencjonalna) zespół konstrukcyjny składający się z szyn i przytwierdzeń oraz bloków, belek lub płyt betonowych (z betonu zbrojonego), ew. warstwy stabilizującej podłoże
Pojęcia podstawowe Podtorze budowla geotechniczna (ziemna), wykonana na gruncie rodzimym (podłoże drogi kolejowej) jako: a) nasyp lub b) przekop, wraz z urządzeniami zabezpieczającymi i odwadniającymi Torowisko górna powierzchnia podtorza kolejowego, na której ułożona jest podsypka lub warstwa ochronna torowisko torowisko 1. nawierzchnia, 2. skarpa, 3. rów odwadniający
Pojęcia podstawowe Pojazd szynowy środek transportu poruszający się wyłącznie po szynach, wprawiany w ruch za pomocą własnego układu napędowego (pojazdy trakcyjne) lub też ciągnięty przez inny pojazd (wagony pasażerskie, wagony doczepne wagonów silnikowych, wagony towarowe i wagony specjalne) Wyróżnia się: pojazdy kolejowe pojazdy tramwajowe pojazdy metra pojazdy transportu wewnętrznego (np. w kopalniach)