Astronomia starożytnego Bliskiego Wschodu. Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny Uniwersytet Wrocławski



Podobne dokumenty
1 Co to jest gwiazda? 2 Gwiazdozbiór. 3 Przedstawienie

Od kryształowych sfer do upadku Plutona

G. Kopacki : Znaki zodiaku i gwiazdozbiory zodiakalne 1/19. Znaki zodiaku. Grzegorz Kopacki Wroc law, 9 I 2015

MECHANIKA NIEBA WYKŁAD r

Aplikacje informatyczne w Astronomii. Internet źródło informacji i planowanie obserwacji astronomicznych

Cykl Metona. Liceum Klasy I III Doświadczenie konkursowe nr 1

Wykład udostępniam na licencji Creative Commons: Ziemia jako planeta

Ruch obiegowy Ziemi. Ruch obiegowy Ziemi. Cechy ruchu obiegowego. Cechy ruchu obiegowego

Człowiek najlepsza inwestycja. Fot.NASA FENIKS PRACOWNIA DYDAKTYKI ASTRONOMII

Zestaw map gwiazd zmiennych vol. 1

Odległość kątowa. Liceum Klasy I III Doświadczenie konkursowe 1

Gwiazdozbiory (konstelacje)

Raport Windykacja styczeń-grudzień 2011

Ziemia jako zegar Piotr A. Dybczyński

Ziemia jako zegar Piotr A. Dybczyński

Wirtualny Hogwart im. Syriusza Croucha

Wirtualny Hogwart im. Syriusza Croucha

Wenus na tle Słońca. Sylwester Kołomański Tomasz Mrozek. Instytut Astronomiczny Uniwersytetu Wrocławskiego

Pozorne orbity planet Z notatek prof. Antoniego Opolskiego. Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny UWr Zakład Fizyki Słońca CBK PAN

Wstęp do astrofizyki I

CASSINI-HUYGENS NA TYTANIE Najnowsze wyniki...

RUCH OBROTOWY I OBIEGOWY ZIEMI

Dyfrakcja to zdolność fali do uginania się na krawędziach przeszkód. Dyfrakcja światła stanowi dowód na to, że światło ma charakter falowy.

Zestaw 1. Rozmiary kątowe str. 1 / 5

Wirtualny Hogwart im. Syriusza Croucha

Niebo nad nami Styczeń 2018

Skala jasności w astronomii. Krzysztof Kamiński

UFO o tych, którzy wiedzą lepiej. Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny Uniwersytet Wrocławski

Istnieje wiele sposobów przedstawiania obrazów Ziemi lub jej fragmentów, należą do nich plany, mapy oraz globusy.

Wędrówki między układami współrzędnych

Co ma piernik do wiatraka? (kilka słów o UFO i nie tylko)

Botein Hamal Sheratan Mesartchim Baran 1. Gwiazdy wchodzące w skład gwiazdozbioru barana: Hamal Sheratan Mesarthim Botein

04. STAROŻYTNY EGIPT

O aktywności słonecznej i zorzach polarnych część I

Geografia jako nauka. Współrzędne geograficzne.

Test sprawdzający wiadomości z rozdziału I i II

Zapisy podstawy programowej Uczeń: 2. 1) wyjaśnia cechy budowy i określa położenie różnych ciał niebieskich we Wszechświecie;

Elementy astronomii w geografii

Autor: Monika Babisz Spis treści

Ziemia jako planeta w Układzie Słonecznym

Zadania do testu Wszechświat i Ziemia

1. Obserwacje nieba 2. Gwiazdozbiór na północnej strefie niebieskiej 3. Gwiazdozbiór na południowej strefie niebieskiej 4. Ruch gwiazd 5.

Kontrola wiadomości Grawitacja i elementy astronomii

CZY TE SCENY TO TYLKO FIKCJA LITERACKA CZY. CZY STAROśYTNI EGIPCJANIE FAKTYCZNIE UMIELI TAK DOBRZE PRZEWIDYWAĆ ZAĆMIENIA?

XXXIX OLIMPIADA GEOGRAFICZNA Zawody III stopnia pisemne podejście 2

Starozytny Egipt. Autorki: Dominika Stróżyńska i Paulina Ratajczak

BLIŹNIĘTA. Karolina Ponikowska 6c

Jaki jest Wszechświat?

LX Olimpiada Astronomiczna 2016/2017 Zadania z zawodów III stopnia. S= L 4π r L

Tomasz Mrozek 1,2, Sylwester Kołomański 1 1. Instytut Astronomiczny UWr 2. Zakład Fizyki Słońca CBK PAN. Astro Izery

Astronomiczny elementarz

Odległość mierzy się zerami

Układy współrzędnych równikowych

Cykl saros. Szkoła Podstawowa Klasy VII-VIII Gimnazjum Klasa III Doświadczenie konkursowe 4

Ściąga eksperta. Ruch obiegowy i obrotowy Ziemi. - filmy edukacyjne on-line. Ruch obrotowy i obiegowy Ziemi.

Odległość kątowa. Szkoła średnia Klasy I IV Doświadczenie konkursowe 5

Projekt instalacji astronomicznych w miejscach publicznych Krakowa

Kinematyka relatywistyczna

Metody badania kosmosu

GWIAZDOZBIORY NIEBIESKIE

Ruch Gwiazd. Szkoła Podstawowa Klasy IV VI Doświadczenie konkursowe nr 3

Kinematyka relatywistyczna

Międzynarodowy Rok Astronomii 2009 luty (Księżyc) Niedziela Poniedziałek Wtorek Środa Czwartek Piątek Sobota

ZAŁĄCZNIK IV. Obliczanie rotacji / translacji obrazów.

Październikowe tajemnice skrywane w blasku Słońca

( W.Ogłoza, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, Pracownia Astronomiczna)

Prezentacja. Układ Słoneczny

Układy współrzędnych równikowych

Współrzędne geograficzne

Rozwiązania przykładowych zadań

PODRĘCZNA INSTRUKCJA ASTRO-EXCELA

Wyznaczanie długości i szerokości geograficznej z obserwacji astronomicznych.

Księżyc to ciało niebieskie pochodzenia naturalnego.

Niebo nad nami Wrzesień 2017

Stanisław Cichocki Natalia Nehrebecka. Wykład 1

Materiały edukacyjne Tranzyt Wenus Zestaw 3. Paralaksa. Zadanie 1. Paralaksa czyli zmiana

4. Ruch obrotowy Ziemi

Znaki zodiaku i rośliny

Ruchy planet. Wykład 29 listopada 2005 roku

Fizyka i Chemia Ziemi

Zadania matur alne z zakresu Ziemia we Wszechświecie. Lata

Aktywne Słońce. Tomasz Mrozek. Instytut Astronomiczny. Uniwersytet Wrocławski

I OKREŚLANIE KIERUNKÓW NA ŚWIECIE

SP Klasa VI, temat 2

BADANIE WYNIKÓW KLASA 1

ETAP II. Astronomia to nauka. pochodzeniem i ewolucją. planet i gwiazd. na wydarzenia na Ziemi.

Konkurs Astronomiczny Astrolabium III Edycja 25 marca 2015 roku Klasy I III Liceum Ogólnokształcącego Test Konkursowy

Sprawozdanie z działalności koła w ramach konkursu A jednak się kręci.

Scenariusz lekcji języka polskiego klasa IV, V, VI

Układ Słoneczny Pytania:

LIV Olimpiada Astronomiczna 2010 / 2011 Zawody III stopnia

KRYTERIA I ZASADY OCENIANIA Z GEOGRAFII W KLASIE I GIMNAZJUM

Historia Fizyki i Astronomii

Konkurs Astronomiczny Astrolabium IV Edycja 26 kwietnia 2017 roku Klasy I III Gimnazjum Test Konkursowy

Tellurium szkolne [ BAP_ doc ]

Ziemia we Wszechświecie lekcja powtórzeniowa

PROPOZYCJA ĆWICZEŃ OBSERWACYJNYCH Z ASTRONOMII DO PRZEPROWADZENIA W OBSERWATORIUM ASTRONOMICZNYM INSTYTUTU FIZYKI UR DLA UCZESTNIKÓW PROJEKTU FENIKS

REGULAMIN I WOJEWÓDZKIEGO KONKURSU WIEDZY ASTRONOMICZNEJ KASJOPEJA

Opozycja... astronomiczna...

Pożegnania. Mapa nieba, miedzioryt, XIX w.

Transkrypt:

Astronomia starożytnego Bliskiego Wschodu Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny Uniwersytet Wrocławski

Egipt Astronomia użyteczna Nie rejestrowano zadmieo Przewidywanie wylewów Nilu Orientacja świątyo źródło: national geographic

Kalendarz Pierwsza wersja powstaje około 43. wieku p.n.e. : rok ma 10 miesięcy po 30 dni każdy (300 dni) kolejne dwa miesiące Tot wygrywa w kości od Ozyrysa brakujące 5 dni dodano bez pomocy bogów tworząc mały miesiąc niezgodnośd 6 godzin nie była regulowana Około 3000 lat p.n.e. kalendarz nabiera ostatecznej formy. copyright: Jimmy Dunn copyright: Jimmy Dunn

Kalendarz Akhet (powódź) Peret (wynurzenie) Shemu (żniwa) Tekh (Thoth) Sf-Bdt (Tybi) Hnsw (Pakhon) Menhet (Phaophi) Rekh Wer (Mekhir) Hnt-Htj (Payni) Hwt-Hrw (Athyr) Rekh Neds (Phamenoth) Ipt-Hmt (Epiph) Ka-Hr-Ka (Khoiak) Renwet (Pharmuthi) Wep-Renpet (Mesore) źródło: www.ancientegyptonline.co.uk

Kalendarz Nowy rok był ustalany. Oficjalnie rozpoczynał się wraz z zaobserwowaniem młodego księżyca po pierwszym heliakalnym wschodzie Syriusza. Pięd dodatkowych dni było poświęcone dzieciom bogini nieba Nut: Ozyrys, Horus, Set, Izyda, Neftyda

Wschód heliakalny Syriusza Wschód heliakalny moment kiedy ciało niebieskie staje się widoczne po raz pierwszy na wschodzie Wschód heliakalny Syriusza (Sotis) zbiegał się w czasie z wylewami Nilu (połowa lipca)

Wschód heliakalny Syriusza

Wschód heliakalny Syriusza

Zegar słoneczny Gnomon pojawia się jednocześnie w Egipcie i Mezopotamii około 2000 r. p.n.e. zegar cieniowy składał się z dwóch części, które wskazywały godziny przed i po południu

Godziny nocne Rok składał się z 36 tygodni. Początek każdego z nich można było powiązad ze wschodem heliakalnym różnych gwiazd. Taka grupa jest podstawą do odmierzania czasu w nocy. Powinniśmy mied w takim razie 18 godzin nocnych. Jednak w rzeczywistości było ich 12, co stało się podstawą podzielenia nocy na 12 godzin

Godziny nocne merkhet Z czasem metoda została udoskonalona poprzez wybranie nowych gwiazd lub grup gwiazd i obserwowania ich przejścia przez południk źródło: http://flutuante.wordpress.com/2008/02/23/orientar-se-entre-seshat-e-toth/

Orientacja piramid Bardzo dobra orientacja względem kierunków świata. Zazwyczaj błąd nie przekracza kilku minut łuku Kanały wentylacyjne są nachylone pod kątem 25:55-26:31 (dla 6 spośród 9 piramid w Giza) W przybliżeniu odpowiada to położeniu gwiazdy Thuban (α Dra) w dolnej kulminacji

Nie przesadzajmy jeśli pomnożymy wysokośd piramidy Cheopsa przez miliard to otrzymamy w przybliżeniu odległośd z Ziemi do Słooca. Wynosi ona 149 505 000 kilometrów. Południk, który przebiega przez Piramidę Cheopsa dzieli kontynenty i oceany na dwie równe części. Wielka Piramida leży również w punkcie ciężkości kontynentów. Jeśli te fakty nie są przypadkiem to miejsce na budowę Wielkiej Piramidy, wyznaczyły istoty, które wiedziały, że ziemia jest kulista i znały rozmieszczenie kontynentów! Gdy obwód podstawy piramidy podzielimy przez podwójną wysokośd, otrzymamy liczbę pi=3,1416. źródło: internet

Nie przesadzajmy Rozmiar klawisza (1.5 cm)x10 14 = 150 mln km Nazwa Ziemia składa się z sześciu liter. 6x10 24 kg = masa Ziemi Suma długości klawiszy wchodzących w skład nazwy Ziemia jest równa 9. 0.9 /dzieo to średnia prędkośd kątowa Ziemi Szerokośd spacji podzielona przez jej długośd daje 0.16666. Jeśli pomnożymy tą wartośd przez 0.1 otrzymamy 0.016666 co odpowiada mimośrodowi orbity ziemskiej Pod gładzikiem znajdują się dwa przyciski. Rozmiar przycisku (1.57) pomnożony przez ich ilośd (2) daje liczbę pi (3.14)!

Mezopotamia (krócej, bo jesteśmy w Egipcie) -rejestrowanie zjawisk -określanie pór zasiewów i zbiorów - znaczenie astrologiczne zjawisk

Współrzędne Używali systemu sześddziesiątkowego Współczesny podział kątów mamy od Babilooczyków Wprowadzili siatkę współrzędnych niebieskich podobną do współczesnych

Gwiazdozbiory zodiakalne 3000 2000 p.n.e. 1 0 o - 30 o 21.03-20.04 LU.HUN.GA - Najemnik Aries Baran 2 30 o - 60 o 21.04-21.05 GU.AN.NA - Byk Niebios Taurus Byk 3 60 o - 90 o 22.05-21.06 MAS.TAB.BA.GAL.GAL/TUR.TUR - Bliźnięta Małe i Wielkie Gemini 4 90 o - 120 o 22.06-22.07 AL.LUL - Krab Kancer Rak 5 120 o - 150 23.07-22.09 UR.MAH - Lew ( Regulusa zwano Królem ) Leo Lew Bliźnięta 6 150 o -180 o 23.08-23.09 AB.SIN [bruzda] - Kłos Virgo Panna 7 180 o - 210 o 23.09-23.10 ZI.BA.AN.NA - Waga Libra Waga 8 210 o - 240 o 24.10-22.11 GlR.TAB - Skorpion Scorpius Skorpion 9 240 o - 270 o 23.11-21.12 PA.BIL.SAG. - Strzelec Sagittarius Strzelec 10 270 o - 300 o 22.12-20.01 SUHUR.MAS. - Koziorożec Capricornus Koziorożec 11 300 o - 330 o 21.01-20.02 GULA - Wodnik Aquaeius Wodnik 12 330 o - 360 o 21.02-20.03 PSC - Ryby Pisces Ryby

Tablice Wenus Tablice Ammi-saduki, który panował w latach 1582-1562 p.n.e. Kompletna lista heliakalnych wschodów i zachodów Wenus Układ danych pozwala stwierdzid, że odkryto cyklicznośd ruchu Wenus Wyznaczony okres synodyczny to 587 dni (współcześnie: 584)

Zadmienia Księżyca pełny cykl: 18 lat 11 i 1/3 dnia prowadzone systematycznie obserwacje pozwoliły Babilooczykom przewidywad zadmienia Księżyca do przewidywania zadmieo Słooca potrzeba znajomości wielu parametrów takich jak rozmiary i odległości Ziemi, Księżyca i Słooca źródło: astronomy picture of the day