I N S T R U K C J A w sprawie organizacji, programu i przebiegu praktyk pedagogicznych studentów Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach I. Zadania praktyki pedagogicznej Ważnym elementem przygotowania studentów do zawodu nauczyciela bibliotekarza jest praktyka pedagogiczna w bibliotekach szkolnych. W toku praktyki pedagogicznej w bibliotekach szkolnych student powinien: 1. zapoznać się z działalnością biblioteki szkolnej poprzez aktywne uczestnictwo w jej pracach organizacyjnych, pedagogicznych i kulturalnych, 2. zapoznać się z warsztatem pracy nauczyciela-bibliotekarza, 3. zapoznać się z nowoczesnymi technologiami informacyjnymi oraz automatyzowaniem procesów bibliotecznych, 4. praktycznie zapoznać się z organizacją oraz dydaktyczno-wychowawczą działalnością szkoły, 5. uczestniczyć w kształceniu biblioteczno-informacyjnym uczniów (edukacja czytelnicza, informacyjna i medialna), 6. praktycznie weryfikować swą wiedzę teoretyczną oraz umiejętności pedagogiczne i dydaktyczno-metodyczne zdobyte przez studentów w toku studiów, 7. wykorzystać praktykę zawodową i umiejętności pedagogiczne nauczycieli w celu podniesienia stopnia przygotowania do zawodu nauczycielskiego. II. Formy praktyki Student w czasie praktyki pedagogicznej przede wszystkim powinien zapoznać się z różnorodnymi rozwiązaniami metodycznymi realizacji i stosowania podstawowych form pedagogicznej działalności biblioteki szkolnej, w tym szczególnie z takimi formami jak: 1. Indywidualna praca z czytelnikiem: a) poradnictwo bibliograficzne, b) pomoc w udostępnianiu zbiorów, c) poradnictwo w zakresie literatury pedagogicznej dla nauczycieli i rodziców uczniów, d) współpraca z aktywem bibliotecznym szkoły, e) współpraca bibliotekarza szkolnego z nauczycielami i wychowawcami klas w zakresie czytelnictwa uczniów, f) współpraca bibliotekarza szkolnego z bibliotekami innych sieci i ewentualnie innymi placówkami informacji naukowej oraz kulturalno-oświatowymi w zakresie edukacji czytelniczej i medialnej uczniów. 2. Lekcje biblioteczne z zakresu edukacji czytelniczej i medialnej: a) hospitacje lekcji nauczyciela bibliotekarza, b) samodzielne lekcje biblioteczne studenta. 3. Imprezy biblioteczne w szkole: 1. pomoc w organizacji szkolnych imprez bibliotecznych, 2. pomoc w organizacji udziału uczniów szkoły w imprezach bibliotecznych innych bibliotek. W miarę możliwości student powinien zapoznać się z metodyką organizacji różnych form imprez bibliotecznych (np. propaganda wizualna biblioteki, czytelnictwa i książki, inscenizacje i małe formy teatralne, konkursy biblioteczne, poranki i wieczorki czytelnicze, spotkania autorskie, wycieczki biblioteczne, wystawki biblioteczne itp.). 3. Ponadto student powinien:
a) hospitować lekcje z innych przedmiotów w szkole oraz lekcje biblioteczne prowadzone przez innych praktykantów w danej szkole; b) hospitować zajęcia pozalekcyjne i ewentualnie pozaszkolne uczniów, zajęcia kółek przedmiotowych, zajęcia świetlicowe, zajęcia dla uczniów mających trudności w nauce; c) brać udział w posiedzeniach Rady Pedagogicznej, Komitetu Rodzicielskiego oraz zebraniach szkolnych organizacji uczniowskich i młodzieżowych; d) zapoznać się z dokumentacją szkolną (w tym szczególnie z planem pracy dydaktyczno-wychowawczej szkoły i rocznym planem pracy biblioteki szkolnej). III. Organizacja i przebieg praktyki 1. Praktyka pedagogiczna organizowana jest: a) dla studentów studiów licencjackich po IV semestrze (jako praktyka ciągła (30 godzin) i nieciągła (90 godz.) w bibliotece szkolnej szkoły podstawowej; łącznie 120 godzin), b) dla studentów studiów magisterskich w czasie IV semestru (jako praktyka nieciągła i ciągła w bibliotece szkolnej): studenci zdobywający uprawnienia pedagogiczne dla szkoły podstawowej i ponadpodstawowej jako praktyka nieciągła (90 godzin) i ciągła (30 godzin) w bibliotece szkolnej w szkole podstawowej lub ponadpodstawowej (łącznie 120 godzin), studenci zdobywający uprawnienia pedagogiczne dla szkoły ponadpodstawowej jako praktyka nieciągła (30 godzin) w bibliotece szkolnej szkoły ponadpodstawowej. 2. Przed rozpoczęciem praktyki student zgłasza się u Dyrektora Szkoły, który zapoznaje go z nauczycielem bibliotekarzem sprawującym opiekę nad przebiegiem praktyki. W tym samym dniu wspólnie ustalają plan przebiegu praktyki, który następnie przekazany zostaje przez studenta do Instytutu Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej (Katowice, Pl. Sejmu Śląskiego 1, pok. 318, tel. 032 2009317). 3. W pierwszych dniach praktyki ciągłej student powinien zapoznać się z ogólną organizacją szkoły i biblioteki szkolnej, prowadzić zajęcia asystenckie w toku indywidualnej pracy bibliotekarza szkolnego oraz hospitować lekcje biblioteczne (przynajmniej jedną) i lekcje z innych przedmiotów (przynajmniej dwie). W następnych dniach praktyki student stopniowo rozszerza swoje zajęcia na pozostałe (wymienione w poz. II) formy pracy. Lekcje biblioteczne (dwie w czasie 120 godz. praktyki oraz jedną w czasie 30 godz. praktyki) student prowadzi na różnych poziomach wiekowych uczniów w oparciu o własny konspekt lekcyjny skonsultowany i oceniony przez nauczyciela bibliotekarza opiekuna praktyki. 4. Opiekunem praktyk nie może być nauczyciel stażysta lub nauczyciel kontraktowy (chyba, że nauczyciel pracuje minimum 2 lata). 5. Opiekun praktyk sprawuje merytoryczny nadzór nad praktykantem, udziela mu porad i wskazówek niezbędnych do realizacji wskazanych zadań. 6. W czasie trwania praktyki student prowadzi systematycznie dzienniczek praktyki (według podanego wzoru), w którym zapisuje terminy i tematy wszystkich zajęć (w tym lekcji hospitowanych i samodzielnie prowadzonych, konferencji, pracy biblioteki itd.). 7. Kontrolę przebiegu praktyki pedagogicznej przeprowadzają nauczyciele akademiccy Instytutu Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytetu Śląskiego.
8. W razie choroby opiekuna lub jego zmiany, należy niezwłocznie o tym fakcie powiadomić Instytut. IV. Zaliczenie praktyki 1. Praktykę pedagogiczną zalicza się w Instytucie Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej po jej zakończeniu, na podstawie złożonej w wyznaczonym terminie dokumentacji. Jest to: a) dziennik praktyki, w którym student systematycznie zapisuje tematykę i terminy wszelkich zajęć na praktyce (opieczętowany i podpisany przez opiekuna, według podanego wzoru); b) notatki pohospitacyjne hospitowanych przez praktykanta lekcji bibliotecznych i lekcji z innych przedmiotów szkolnych (według podanego wzoru); c) konspekty przeprowadzonych lekcji bibliotecznych (potwierdzone przez nauczycielaopiekuna); d) ogólne sprawozdanie studenta zawierające spostrzeżenia dotyczące organizacji pracy szkoły, planu dydaktyczno-wychowawczego szkoły i biblioteki szkolnej oraz uwagi o przebiegu praktyki; e) opinia Dyrektora Szkoły o przebiegu praktyki i ocena przydatności praktykanta do zawodu nauczyciela-bibliotekarza (opieczętowana i podpisana przez Dyrektora, Nauczyciela Opiekuna praktyki według podanego wzoru); f) uwagi nauczycieli akademickich Instytutu kontrolujących praktykę; g) rachunek oraz umowa o dzieło wypełnione przez Nauczyciela Opiekuna praktyki. WZÓR DZIENNICZKA PRAKTYKI 1. Zapis na stronie tytułowej dziennika: a) Nazwisko i imię studenta /adres domowy/ b) Czas trwania praktyki c) Dokładny adres szkoły d) Tytuł, nazwisko i imię Dyrektora Szkoły e) Tytuł, nazwisko i imię nauczyciela Opiekuna praktyki 2. Treść zapisu w karcie dziennika praktyki: Data/dzień tygodnia Godziny od-do Ilość godzin Rodzaj zajęć /Szczegółowe określenie zajęć i tematyki Uwagi obserwacje i --------------------------------------- podpis Opiekuna praktyki Pieczątka Szkoły KARTA OBSERWACJI LEKCJI (przykład) Lekcja:.. (przedmiot) Klasa: Temat: Data:..
Jaki jest główny cel zajęć? W jaki sposób nauczyciel rozpoczyna lekcję? Jaka atmosfera panuje na zajęciach? Czy uczniowie są aktywni na zajęciach? W jaki sposób nauczyciel aktywizuje uczniów? W jaki sposób nauczyciel podaje instrukcje do zadań? Czy zadania są adekwatne do poziomu i wieku uczniów? Jakie metody i techniki wykorzystuje nauczyciel? Jakie formy pracy dominują na lekcji? Jakie są najmocniejsze strony obserwowanej lekcji? SCHEMAT OPINII o studencie Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej UŚ odbywającym praktykę pedagogiczną w bibliotece szkolnej Dyrekcja Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach uprzejmie prosi o wydanie pisemnej opinii o przebiegu praktyki pedagogicznej oraz ocenę przydatności do zawodu nauczyciela-bibliotekarza studenta odbywającego praktykę w tamtejszej szkole. 1. Postawa studenta a) czy student wykazał zdyscyplinowanie w pracy, czy przychodził punktualnie na zajęcia, nie opuszczał zajęć? b) czy przygotowywał się sumiennie do prowadzonych lekcji i innych zajęć? c) jaki był stosunek studenta do uczniów, do Opiekuna, do Grona Nauczycielskiego? d) czy wykazał zainteresowanie pracą pedagogiczną w szkole? e) czy cechowała go kultura bycia i zachowania się w nowym środowisku? 2. Poziom przygotowania rzeczowego a) czy zakres posiadanej wiedzy rzeczowej studenta był wystarczający do prowadzenia lekcji próbnych? b) czy student nie popełnił błędów rzeczowych? c) w jakiej dziedzinie wiedzy rzeczowej stwierdził nauczyciel luki i braki? 3. Poziom przygotowania pedagogicznego a) czy student w czasie praktyki wykazywał się wiedzą pedagogiczną i psychologiczną? b) czy zakres wiedzy dydaktyczno-metodycznej studenta był wystarczający do obserwacji i prowadzenia lekcji próbnych? c) czy student wykazał umiejętności w doborze i stosowaniu odpowiednich metod nauczania; jakie w tej dziedzinie wykazywał jeszcze braki?
d) czy wykazywał orientację w doborze i umiejętnym wykorzystaniu różnych środków i pomocy naukowych? 4. Zakres prac i zajęć studenta na praktyce: a) ilość hospitowanych lekcji b) ilość lekcji próbnych c) inne zajęcia hospitowane i prowadzone przez studenta 5. Ogólna opinia Opiekuna o przydatności kandydata do zawodu nauczycielskiego 6. Opinia powinna zawierać pieczęć Szkoły i Dyrektora, podpis Opiekuna i Dyrektora szkoły