Poprzedni odcinek Akademii PC Kuriera poświęcony był dalszemu opisowi roli zdarzeń w aplikacji. Omówione zostały również kontrolki czyli podstawowe komponenty, z jakich tworzony jest interfejs użytkownika. Okna dialogowe Okna dialogowe mają postać predefiniowanego okna, używanego w celu informowania użytkownika oraz wyświetlania prostych informacji. tandardowe okno dialogowe zazwyczaj ma swój określony styl (informacyjne, ostrzegawcze, itd.), tytuł, informację dla użytkownika i przyciski. Ilość oraz rodzaj przycisków zależy od charakteru okna. Zazwyczaj standardowe okno dialogowe nie zawiera ich więcej niż trzy, a jeden z przycisków jest przyciskiem domyślnym. Aby wyświetlić okno dialogowe, można skorzystać z klasy MessageBox oraz jej metody how. Okna dialogowe ćwiczenie Celem następującego ćwiczenia jest utworzenie aplikacji złożonej z formularza zawierającego przycisk. Po naciśnięciu przycisku zostanie wyświetlone najprostsze okno dialogowe, zawierające napis Witaj w Akademii PC Kuriera oraz przycisk OK. korzystając z wiadomości z odcinków 1 i 2 utwórz nowy projekt Windows Application na formularzu Form1 umieść przycisk kliknij dwukrotnie przycisk na formularzu, aby rozpocząć edycję kodu obsługi zdarzenia pomiędzy wiersze: Private ub Button1_Click(ByVal sender As Object, ByVal e As ystem.eventargs) Handles Button1.Click End ub wprowadź poniższy kod (Uwaga: powyższy kod powinien zostać zapisany w dwóch liniach): MessageBox.how("Witaj w Akademii PC Kuriera!") Zwróć uwagę, że po wprowadzeniu nawiasu ( Visual tudio wyświetla pomoc dotyczącą argumentów lub parametrów, jakich może wymagać dana metoda (w tym przypadku metoda how). Jak widać, metoda how pozwala wyświetlić okno dialogowe na 12 różnych sposobów. Aby pomoc wyświetlała informacje na temat danego sposobu wywołania metody how (a różnią się one ilością i typem parametrów), należy skorzystać z górnego i dolnego klawisza kursora. Uwaga: Jeżeli metoda wymaga więcej niż jednego argumentu, wszystkie argumenty muszą zostać rozdzielone znakiem przecinka. Poniższa tabela prezentuje znaczenie poszczególnych argumentów, jakie można przekazać przy wywołaniu metody how: Nazwa i typ parametru text As tring caption As tring buttons Znaczenie Określa tekst, jaki zostanie wyświetlony w głównej części okna (np. Czy na pewno chcesz zakończyć działanie aplikacji?) Określa tekst widoczny w belce tytułowej okna dialogowego. Określa przyciski, jakie będzie zawierało okno dialogowe. Przyciski te można określić klikając dwukrotnie ich nazwę w momencie rozwinięcia okna z podpowiedzią. Istnieje możliwość skorzystania z następujących zestawów przycisków: Tak, Nie (Yes, No); Przerwij, Ponów, Ignoruj (Abort, Retry, Ignore); OK OK / Anuluj (OK, Cancel); Ponów / Anuluj (Retry, Cancel); Tak, Nie, Anuluj (Yes, No, Cancel)
Icon defaultbutton Options Określa ikonę określającą charakter okna (informacja o błędzie, pytanie, ) Przykład: MessageBoxIcon.Question wyświetla znak zapytania symbolizujący pytanie skierowane do użytkownika. Określa, który z przycisków będzie przyciskiem domyślnym. Jeśli okno dialogowe zostanie wyświetlone, a użytkownik naciśnie klawisz Enter, to będzie to równoznaczne z naciśnięciem przycisku domyślnego. Przyciski określone są poprzez odpowiedni numer oznacza to, że np. dla przycisków Tak, Nie MessageBoxDefaultButton.Button2 oznaczać będzie, że domyślnym przyciskiem jest przycisk Nie (ponieważ jest to drugi z kolei przycisk). Określa opcje dodatkowe (np. wyrównanie tekstu do prawej). Dokładniejszy opis tego parametru znajduje się dokumentacji do Visual tudio.net - MessageBoxOptions Enumeration. Rys. 1 parametry metody how Okna dialogowe wyświetlanie danych wprowadzanych przez użytkowników Jak pamiętasz z poprzedniego odcinka Akademii, pole tekstowe dysponuje własnością Text, odpowiedzialną za treść prezentowaną przez to pole. W jaki więc sposób można wyświetlić okno dialogowe prezentujące dane wprowadzone przez użytkownika? Aby go poznać, wykonajmy następujące ćwiczenie: korzystając z wiadomości z odcinków 1 i 2 utwórz nowy projekt Windows Application na formularzu Form1 umieść przycisk na formularzu Form1 umieść pole tekstowe kliknij dwukrotnie przycisk na formularzu, aby rozpocząć edycję kodu obsługi zdarzenia pomiędzy wiersze: Private ub Button1_Click(ByVal sender As Object, ByVal e As ystem.eventargs) Handles Button1.Click End ub wprowadź poniższy kod (Uwaga: powyższy kod powinien zostać napisany w dwóch liniach): MessageBox.how(TextBox1.Text) uruchom aplikację poprzez kliknięcie polecenia tart w menu Debug w polu tekstowym na formularzu wprowadź dowolny napis kliknij przycisk, aby sprawdzić działanie okna dialogowego Jak widzisz, okno dialogowe może również wyświetlać wartości, określone poprzez odwołanie się do konkretnej kontrolki i własności. tylizacja i formatowanie kodu Kod, jaki tworzyłeś dotychczas był bardzo prosty składał się najwyżej z dwóch linii. W miarę rozwijania aplikacji jej kod znacznie się jednak zwiększa. Aby był on łatwy w analizie i przejrzysty, korzystaj w czasie jego tworzenia z następujących zasad nazewnictwa zmiennych i obiektów:
korzystaj z konwencji Pascala lub konwencji wielbłąda jeśli nazwa powstaje ze złożenia kilku słów, to każde z nich rozpoczynaj od dużej litery (konwencja wielbłąda każde oprócz pierwszego) np. zakonczaplikacje lub ZakonczAplikacje korzystaj z gramatyki języka używaj rzeczowników dla nazw obiektów, a czasowników dla metod bądź systematyczny korzystaj z przyjętej strategii nazewnictwa w czasie tworzenia całego kodu aplikacji zapamiętaj, że nazwy nie mogą być dowolne nazwy muszą być inne niż słowa kluczowe języka, muszą zaczynać się od litery lub znaku podkreślenia, mogą zawierać litery, cyfry oraz znak podkreślenia Więcej na temat wytycznych znajdziesz w pomocy do Visual tudio.net w artykule Design Guidelines for Class Library Developers Kolejnym aspektem wpływającym na czytelność i estetykę kodu jest jego odpowiednie formatowanie poprzez wcięcia, łamanie długich linii kodu oraz komentowanie. Korzystaj z wcięć, aby odpowiednio wyróżnić fragmenty kodu wykonywane jako blok poleceń. Najczęściej wcięcia wykorzystuje się w czasie stosowania pętli oraz wyrażeń warunkowych. Aby wciąć zaznaczony blok kodu, naciśnij klawisz Tab lub skorzystaj z przycisku Increase Indent na pasku narzędzi Text Editor. Aby sprawdzić bieżące ustawienia wcięć Visual tudio.net, wykonaj następujące czynności: Wybierz polecenie Options z menu Tools Kliknij folder Text Editor, a następnie folder Basic Klinij opcję Tabs, aby sprawdzić lub zmienić ustawienia wcięć oraz stan opcji mart Intending rys. 2 opcje Visual tudio.net dotyczące wcięć kodu Znaczenie poszczególnych opcji: Indenting (wcięcia): None (brak) Po naciśnięciu klawisza Enter wcięcia nie są automatycznie dodawane, kursor lokowany jest w pierwszej kolumnie. Block (blokowe) - Po naciśnięciu klawisza Enter nowa linia będzie posiadała takie same wcięcie jak linia poprzedzająca. mart (inteligente) Wcięcia tworzone są zgodnie z regułami danego języka np. po wpisaniu słowa For rozpoczynającego jedną z pętli w VB.NET następna linia (pierwsza z lini ciała pętli) będzie posiadała wcięcie większe o jeden znak tabulatora. Tabs (tabulatory) Tab size (wielkość tabulatora) określa liczbę znaków spacji odpowiadających jednemu znakowi tabulacji. Indent size (wielkość wcięcia) określa ilość znaków, które zostaną dodane na początku wiersza po nacisnięciu klawisza TAB. Dodawane wcięcie tworzone jest ze znaków tabulacji oraz spacji.
Insert spaces (umieszczaj spacje), Keep tabs (zachowuj znaki tabulacji) opcja określająca znaki, przy pomocy których dokonywane będą wcięcia. Znak kontynuacji linii Tworzony kod często zawierał będzie linie, które nie będą mogły być w całości wyświetlone w edytorze kodu. Powodować to może żmudną konieczność przewijania okna edytora kodu. Dodatkowo, jeśli kod w danej linii korzysta z dużej liczby argumentów lub parametrów, łatwo popełnić jest błąd, przekazując je w niewłaściwej kolejności lub niepełnej ilości. Aby zwiększyć czytelność takiego kodu, możesz łamać jego wiersze korzystając ze znaku kontynuacji linii. Znak ten ma postać znaku podkreślenia poprzedzonego znakiem spacji. pójrzmy na nastepujący przykład, zaczerpnięty z jednego z powyższych zadań: Kod w jednym wierszu, nie złamany: MessageBox.how("Login: " & Login.Text & ", Hasło: " & Haslo.Text) Kod złamany dzięki znakowi kontynuacji linii: MessageBox.how("Login = " & Login.Text & _ ", Hasło = " & Haslo.Text) Należy zwrócić szczególną uwagę na łamanie linii zawierających długie ciągi wartości zmiennych. Podzielenie długiego ciągu znaków umożliwia operator konkatenacji (w postaci znaku &). Pamiętaj o zachowaniu wszystkich znaków spacji w łączonych ciągach znaków, np.: Nie prawidłowo MessageBox.how("Użytkownik:" & Uzytkownik.Text) Prawidłowo MessageBox.how("Użytkownik: " & Uzytkownik.Text) Komentowanie kodu Odpowiednia ilość komentarzy jest niezwykle istotna. W sytuacji gdy kod przekazywany jest innemu programiście lub gdy programista wraca do pracy nad projektem i usuwania błędów po upływie określonego czasu, brak komentarzy jest powodem niepotrzebnej straty czasu. Wynika ona z konieczności powtórnej jego analizy (w skrajnych przypadkach programista kontynuujący rozwój projektu często woli rozpocząć pracę od nowa). Aby tworzone komentarze nie były nadmiarowe, możesz skorzystać z poniższej listy uwag: Każda z procedur i funkcji powinna zawierać komentarz opisujący działanie, wymagane argumenty oraz zwracaną wartość, Procedury i funkcje o długim i złożonym kodzie powinny być dzielone wewnętrznie na mniejsze jednostki. Każda taka jednostka powinna posiadać komentarz opisujący stan i warunek wykonania następującego bloku kodu, Każda ze zmiennych powinna posiadać komentarz opisujący jej przeznaczenie lub role w kodzie aplikacji, Każda ze struktur decyzyjnych powinna posiadać komentarz opisujący kryterium działania danego fragmentu kodu oraz jego znaczenie i rolę. Znakiem pozwalającym dodać do kodu VB.NET komentarz jest znak apostrofu ( ). Każdy ciąg znaków w danym wierszu po napotkaniu znaku apostrofu jest ignorowany przez kompilator. Dzięki temu komentarze mogą być umieszczane zarówno za kodem np: MessageBox.how("Użytkownik:" & Uzytkownik.Text) wyświetl użytkownika jak i mogą być samodzielnym wierszem w kodzie: teraz wyświetl użytkownika MessageBox.how("Użytkownik:" & Uzytkownik.Text)
Komentowanie wielu linii kodu jest możliwe dzięki poleceniom Comment election i Uncomment election na pasku narzędzi Text Editor. Po zaznaczeniu kilku linii kodu w oknie edytora kodu oraz wybraniu jednego z powyższych poleceń, do każdej z linii zostanie dodany odpowiedni znak komentarza (w wypadku polecenia Uncomment election znak ten zostanie usunięty). rys. 3 pasek narzędzi Text Editor z wyróżnionymi ikonami poleceń dotyczących wcięć i komentarzy Uwagi: - Niestety nadal nie można korzystać z komentarzy blokowych znanych np. z C++, C# - Można korzystać ze słowa kluczowego Rem znanego z poprzednich wersji języka równoznacznego pod względem znaczenia znakowi apostrofu Zmienne Prawie każda aplikacja w czasie działania przechowuje w pamięci różnego rodzaju dane, wykorzystywane przez swój kod. Przykładem takiej sytuacji może być pobieranie danych dotyczących konta użytkownika (jego login i hasło) przez formularz logowania i późniejsze wykorzystanie tych danych przez główny formularz aplikacji, zapewniający dostęp do funkcji. Jak widać w powyższym przykładzie, dane o użytkowniku naszej aplikacji muszą być przechowane w pamięci oraz zmieniają się zależnie od działania użytkownika. Dane, z jakich korzysta aplikacja, które są przez nią przechowywane i które mogą zmieniać się w czasie jej działania, przechowywane są właśnie w zmiennych. Ponieważ dane te mogą mieć różną postać oraz znaczenie, należy rozważyć trzy kluczowe aspekty zmiennej: Jak dużo pamięci potrzeba do przechowania informacji? Jaki typ danych zmienna ma przechowywać? Dla jakiego kodu zmienna ma być widoczna? Wspólny ystem Typów (Common Type ystem) Typy danych, sposób ich wykorzystania i zarządzania w czasie działania aplikacji określony jest przez Wspólny ystem Typów (Common Type ystem - CT), stanowiący część Wspólnego Środowiska Uruchamiania (Common Language Runtime CLR). Każdy z typów danych w Visual Basic.NET odpowiada typowi zdefiniowanemu w CT. Ponieważ identyczne założenie spełnia każdy z języków programowania platformy.net, możliwe jest tworzenie aplikacji i rozwiązań przy pomocy dowolnej ich kombinacji. Przykładowo, tworzona w Visual Basic.NET aplikacja może korzystać z komponentów tworzonych w C++.NET oraz kodu i funkcji napisanych w C#, czy też dowolnym innym języku platformy.net. CLR i CT oferuje więc: integrację działania pomiędzy każdym z języków programowania platformy.net bezpieczeństwo typów danych w kodzie dostęp do każdego z typów danych następuje w dobrze zdefiniowany i bezpieczny sposób zarządzanie i wysoką wydajność działania Typy referencjyjne i typy wartościowe CT zapewnia obsługę dwóch typów wartości: typów referencyjnych i typów wartościowych. Typy wartościowe - przechowują wartość zmiennej bezpośrednio. Każda ze zmiennych typu wartościowego posiada własną kopię danych, wskutek czego dowolna zmiana wartości takiej zmiennej nie oddziałuje na wartość pozostałych zmiennych. Typy referencyjne - przechowują wskaźnik do adresu pamięci, pod którym przechowywana jest wartość. Jeśli więc na dany adres wskazują dwie różne zmienne typu referencyjnego, to zmiana wartości jednej ze zmiennych będzie oddziaływała na wartość drugiej zmiennej.
rys. 4 klasyfikacja typów danych w.net Framework Poniższa tabela prezentuje najczęściej wykorzystywane wbudowane typy danych: Typ danych Dopuszczalne wartości Zajętość pamięci Boolean True lub False (Prawda lub Fałsz) 2 bajty Date Data z przedziału 0001.01.01 0:00:00 a 23:59:59 9999.12.31 8 bajtów Decimal Liczba ze znakiem złożona maksymalnie z 29 cyfr, nie 16 bajtów większa niż 7,9228*10^28 Double Liczba ze znakiem z przedziału od -4.94065645841246544E- 8 bajtów 324 do +1.79769313486231570E+308 Integer Liczba ze znakiem z przedziału od -2,147,483,648 do 4 bajty +2,147,483,647 ingle Liczba ze znakiem z przedziału od -3.4028235E+38 do 4 bajty 1.401298E-45 tring Ciąg znaków Unicode o długości od 0 do około 2 miliardów znaków Zależnie od długości Na tym zakończymy bieżący odcinek Akademii PC Kuriera. W kolejnym odcinku dowiemy się więcej na temat typów danych oraz deklarowania zmiennych. Programujący w Visual Basic 6 dowiedzą się także, jakie zmiany wprowadzono w języku Visual Basic.NET. Poruszony zostanie również temat zakresu widoczności zmiennych oraz konwersji typu.