WSTÊP DO STANDARDÓW KURSÓW INSTRUKTORSKICH W ZHP

WSTÊP DO STANDARDÓW KURSÓW INSTRUKTORSKICH W ZHP Za³¹cznik nr 2 do Uchwa³y GK ZHP nr 50/2011 z dnia 29.03.2011 r. w sprawie dokumentów dotycz¹cych pracy z kadr¹ 1. Standardy zawieraj¹ obowi¹zkowe treœci, które musz¹ byæ uwzglêdnione w programach kursów przygotowuj¹cych kadrê ZHP do pe³nienia okreœlonej funkcji. Miernikiem ich realizacji s¹ przyjête w standardzie zamierzenia. 2. Komenda kursu na podstawie dokonanej oceny realizacji zamierzeñ przyznaje dyplom ukoñczenia kursu. Komenda kursu mo e tak e okreœliæ dodatkowe warunki konieczne do uzyskania dyplomu. Dyplom ukoñczenia kursu (z wyj¹tkiem kursów przewodnikowskich, podharcmistrzowskich i harcmistrzowskich) jest potwierdzeniem kwalifikacji do pe³nienia funkcji. 3. Ukoñczenie kursu potwierdza w rozkazie odpowiedni komendant (powo³uj¹cy komendê kursu). 4. Osoby, które nie spe³ni³y warunków ukoñczenia kursu, otrzymuj¹ potwierdzenie uczestnictwa w kursie. 5. Za realizacjê treœci kursów, zgodnie ze standardami, odpowiada komenda (komendant) kursu oraz zespó³ kadry kszta³c¹cej, który jest organizatorem tego kursu. 6. Treœci okreœlone w standardach mog¹ byæ ³¹czone w dowolny sposób w zale noœci od koncepcji zajêæ i czasu, którym dysponujemy. Zamierzenia s¹ realizowane przez ca³y czas trwania kursu. 7. Przy poszczególnych dzia³ach zosta³ okreœlony sugerowany minimalny czas zajêæ (w godzinach zegarowych), który powinien umo liwiæ realizacjê zamierzeñ. 8. Po dokonaniu zmian w uk³adzie treœci kursu na dyplomie (zarówno zewnêtrznym, jak i wewnêtrznym) mo na w odmienny sposób ni jest to okreœlone w standardzie opisaæ treœci kursu z uwzglêdnieniem realnej liczby godzin. Ca³kowita minimalna liczba godzin kursu musi byæ zachowana. 9. Przez e-learning rozumie siê kszta³cenie na odleg³oœæ z wykorzystaniem Internetu. Zajêcia e-learningu uzupe³niaj¹ tradycyjny proces kszta³cenia. Podaj¹c na dyplomie liczbê godzin kursu, nale y okreœliæ procentowy w nich udzia³ zajêæ w formie e-learningu. 10. Podstawowe przygotowanie do funkcji, zagwarantowane realizacj¹ standardu kursu, mo na uzupe³niaæ o inne treœci w zale noœci od potrzeb i mo liwoœci œrodowiska. 11. Realizacja standardu to nie tylko przekazanie wiedzy, ale tak e doskonalenie umiejêtnoœci i kszta³towanie postaw wymagaj¹ce ca³ej sfery duchowego prze ycia obrzêdowoœci, przygody czy puszczañstwa. Ca³oœæ kursu z za³o enia jest prowadzona metod¹ harcersk¹. Zgodnie z przes³aniem hm. Stefana Mirowskiego Kursu instruktorskiego nie mo na odbyæ. Kurs trzeba prze yæ. STANDARDY SZKOLEÑ INSTRUKTORSKICH 1

KURS PODHARCMISTRZOWSKI Za³¹cznik nr 8 do Uchwa³y GK ZHP nr 50/2011 z dnia 29.03.2011 r. w sprawie dokumentów dotycz¹cych pracy z kadr¹ I. CEL KURSU Celem kursu jest przygotowanie instruktora do zdobycia stopnia podharcmistrza oraz do prowadzenia i pracy w zespo³ach instruktorskich. II. WYMAGANE TREŒCI ORAZ ZAMIERZENIA Wiedza o ZHP TREŒCI Podstawowe dokumenty ZHP: Statut ZHP i Strategia rozwoju ZHP Podstawy wychowawcze Kodeks instruktorski System pracy z kadr¹ ZAMIERZENIA Po kursie uczestnik bêdzie: potrafi³ korzystaæ ze Statutu ZHP, zna³ dokument Strategia rozwoju ZHP i potrafi³ go wcieliæ w ycie na swoim polu s³u by instruktorskiej, zna³/rozumia³ strukturê ZHP, zna³ i rozumia³ rolê ZHP jako stowarzyszenia, wiedzia³, jaka jest rola instruktora w organizacji, zna³ jego prawa i obowi¹zki, zna³ i rozumia³ zapisy Kodeksu instruktorskiego, zna³ i rozumia³ Podstawy wychowawcze ZHP, zna³ dokument System pracy z kadr¹ w ZHP, potrafi³ stosowaæ System pracy z kadr¹ w ZHP w praktyce, Harcerski system wychowawczy metoda harcerska Metodyki grup wiekowych zna³ elementy i cechy metody harcerskiej, potrafi³ wykorzystaæ HSW w praktyce, rozumia³ metodyki grup wiekowych, zna³ charakterystykê wszystkich metodyk, Harcerski system wychowawczy Odpowiedzialny instruktor ZHP Postawa instruktorska Rola osobistego przyk³adu instruktora Planowanie w³asnego rozwoju harmonia w yciu Indywidualna œcie ka rozwoju Instruktor opiekun, mentor Budowanie autorytetu lidera potrafi³ okreœliæ, na czym polega rola i postawa instruktora jako opiekuna i wychowawcy, umia³ okreœliæ wzór osobowy instruktora ZHP, potrafi³ okreœliæ swoje mocne i s³abe strony, potrafi³ wskazaæ i opisaæ swój autorytet, umia³ zaplanowaæ swój rozwój harcerski, osobisty i zawodowy, umia³ nazwaæ swoje kompetencje harcerskie zgodnie z nazewnictwem zrozumia³ym poza organizacj¹, zna³ rolê opiekuna próby instruktorskiej, zna³ system stopni instruktorskich, potrafi³ konstruowaæ program próby na stopieñ przewodnika, rozumia³ potrzebê ci¹g³ego kszta³cenia siê, rozumia³, na czym polega wziêcie odpowiedzialnoœci za ZHP, potrafi³ wykorzystaæ instrument Indywidualna œcie ka rozwoju do pracy z kadr¹, wiedzia³, jak wzmacniaæ wizerunek i budowaæ swój autorytet, potrafi³ wzbogacaæ i rozwijaæ swój warsztat pracy, 2 STANDARDY SZKOLEÑ INSTRUKTORSKICH

Podstawy planowania pracy Umiejêtnoœci interpersonalne Praca z grup¹ Planowanie krótko- i d³ugoterminowe Zarz¹dzanie projektem Zasady komunikacji Umiejêtnoœæ komunikacji Udzielanie informacji zwrotnej Motywowanie Wspieranie, ocenianie Prezentacja i wyst¹pienia publiczne Struktura hufca i chor¹gwi jako jednostek wspieraj¹cych pracê instruktora Budowanie i kierowanie zespo- ³em instruktorskim Procesy grupowe Instruktor lider zespo³u instruktorskiego rozumia³ potrzebê planowania, zna³ zasady planowania (analiza sytuacji z uwzglêdnieniem potrzeb, formu³owanie celów, budowanie zadañ, zasady organizacji czasu, ocena), potrafi³ wyznaczyæ cele i zamierzenia oraz na ich podstawie zaplanowaæ pracê, zna³ zasady zarz¹dzania projektami, potrafi³ zarz¹dzaæ projektem, zna³ czynniki wp³ywaj¹ce na proces komunikowania siê, zna³ zasady dotycz¹ce komunikacji, potrafi³ konstruowaæ prawid³owe komunikaty, potrafi³ przeprowadziæ rozmowê instruktorsk¹, zna³ zasady budowania informacji zwrotnej, potrafi³ udzielaæ informacji zwrotnej, zna³ ró ne rodzaje udzielania informacji zwrotnej, potrafi³ oceniaæ wykonanie zadañ, zna³ zasady konstruowania wyst¹pieñ publicznych, zna³ zasady prezentacji, potrafi³ przeprowadziæ prezentacjê na zadany temat przed grup¹, rozumia³ potrzebê motywowania, potrafi³ przeprowadziæ rozmowê motywuj¹c¹, umia³ motywowaæ, wykorzystuj¹c do tego ró ne narzêdzia, potrafi³ wspó³tworzyæ hufiec jako wspólnotê instruktorsk¹ i wspólnotê dru yn, potrafi³ wspó³dzia³aæ w grupie instruktorów przy realizacji zadañ, wiedzia³, jakie zespo³y instruktorskie dzia³aj¹ w hufcu i chor¹gwi, zna³ zadania i p³aszczyzny wspó³pracy miêdzy zespo³ami w hufcu i chor¹gwi, zna³ etapy rozwoju grupy, rozró nia³ dzia³anie grup formalnych i nieformalnych, potrafi³ reagowaæ w sytuacjach kryzysowych w pracy z grup¹, zna³ i rozró nia³ role grupowe w zespole, potrafi³ rozwi¹zywaæ konflikty pojawiaj¹ce siê w grupie, zna³ rolê lidera w grupie, zna³ ró ne rodzaje stylów kierowania zespo³em, potrafi³ wskazaæ wady i zalety poszczególnych stylów w odniesieniu do realizacji zadañ, projektów i etapu rozwoju grupy, posiada³ umiejêtnoœæ kierowania zespo³em, umia³ delegowaæ zadania, Hufiec jako wspólnota Wspó³praca skautowa Edukacja miêdzykulturowa i miêdzynarodowa Projekty miêdzynarodowe wiedzia³, jakie korzyœci dla harcerskiego programu, harcerskich dzia- ³añ, p³yn¹ z edukacji miêdzynarodowej, zna³ mo liwoœci wspó³pracy miêdzynarodowej (projekty, obozy, udzia³ w imprezach miêdzynarodowych) oraz umia³ wskazaæ ich wady i zalety (szanse i zagro enia), potrafi³ wykorzystaæ tematykê miêdzynarodow¹ w swojej pracy (propozycje programowe, projekty, przedsiêwziêcia). STANDARDY SZKOLEÑ INSTRUKTORSKICH 3

III. WSKAZÓWKI ORGANIZACYJNE 1. Wymagania dotycz¹ce uczestników: minimalny wiek ukoñczone 18 lat; stopieñ instruktorski otwarta próba phm.; minimalna liczba uczestników 10; zalecana wielkoœæ maksymalna dru yny kursowej 18. 2. Wymagania dotycz¹ce kadry: komendant kursu posiada co najmniej srebrn¹ odznakê kadry kszta³c¹cej; komenda kursu (przygotowuj¹ca kurs i obecna podczas trwania kursu) co najmniej w stopniu podharcmistrza, posiadaj¹ca OKK; liczba kadry (komendant i inni cz³onkowie komendy) minimum 1 osoba na 6 uczestników. 3. Inne sprawy organizacyjne: Wskazówki dotycz¹ce sposobu organizacji kursu: w sposób ci¹g³y lub weekendowo. Czas trwania kursu: minimum 6 dni lub 3 weekendy, ogó³em minimum 54 h. Wskazówki do e-learningu: zajêcia e-learningu nie powinny obejmowaæ wiêcej ni 10% ogólnych treœci kursu. W ramach e-learningu najlepiej realizowaæ treœci dotycz¹ce dokumentów. Dyplomy: Kursanci, którzy spe³nili warunki ukoñczenia kursu, otrzymuj¹ dyplom ukoñczenia kursu. Pozostali uczestnicy otrzymuj¹ dyplom uczestnictwa w kursie (nie oznacza pozytywnego ukoñczenia kursu). Wystawiane s¹ dwa dyplomy ukoñczenia: wewnêtrzny (z nazewnictwem ZHP) i zewnêtrzny (z nazewnictwem zrozumia³ym poza organizacj¹). Na dyplomach nale y umieœciæ: imiê, nazwisko oraz numer PESEL kursanta, imiê i nazwisko komendanta kursu, jego numer OKK, nazwê zespo³u organizuj¹cego kurs, treœci i liczbê godzin trwania kursu z okreœleniem procentowym liczby godzin zajêæ zrealizowanych w e-learningu. Treœci na dyplomie z sugerowan¹ liczb¹ godzin w blokach: Dyplom wewnêtrzny KURS PODHARCMISTRZOWSKI Wiedza o ZHP 4 h Metoda harcerska sposób wychowania 5 h Odpowiedzialny instruktor ZHP 9 h Podstawy planowania pracy 10 h Umiejêtnoœci interpersonalne 12 h Hufiec jako wspólnota 4 h Praca z grup¹ 8 h Wspó³praca skautowa 2 h Dyplom zewnêtrzny KURS LIDERÓW ZESPO ÓW INSTRUKTORSKICH Wiedza o ZHP Metoda harcerska sposób wychowania Postawa i rozwój osobisty lidera Podstawy planowania pracy Umiejêtnoœci interpersonalne Budowanie wspólnoty wolontariuszy dzia³aj¹cych na terenie powiatu Praca z grup¹ Wspó³praca miêdzynarodowa organizacji pozarz¹dowych Razem 54 h Sprawy formalne zwi¹zane z organizacj¹ kursu: kursy organizuje zespó³ na poziomie chor¹gwi, kadrê mianuje komendant chor¹gwi, komendant kursu wydaje dyplomy (w tym zewnêtrzne), komendant chor¹gwi publikuje w rozkazie listê osób, które ukoñczy³y kurs. Dokumentacja: program kursu jest przed kursem zatwierdzany przez szefa zespo³u oraz przesy³any (w formie elektronicznej) do wiadomoœci zespo³u nadrzêdnego; dokumentacja po kursie trafia do archiwum chor¹gwi (program, ocena i podsumowanie kadry, ocena uczestników, konspekty zajêæ, lista uczestników, zestawienie wp³ywów i wydatków). 4. Warunki ukoñczenia kursu: aktywny udzia³ we wszystkich zajêciach; wykonanie dodatkowego zadania lub dodatkowych zadañ zleconych przez komendê kursu, takich jak np. realizacja projektu w czasie trwania kursu. 5. Ewaluacja: prowadzona przez uczestników: ocena ca³ego kursu (opcjonalnie ocena ka dych zajêæ lub ca³ego dnia); prowadzona przez kadrê: podsumowanie ca³ego kursu (³¹cznie z podsumowaniem ocen uczestników) w formie pisemnej jako ostatni dokument kursowy; wskazane jest przeprowadzenie dalszej ewaluacji po pó³ roku i po roku badanie, jak wiedza zdobyta na kursie jest wykorzystywana przez kursantów. 4 STANDARDY SZKOLEÑ INSTRUKTORSKICH

KURS KOMENDANTÓW SZCZEPÓW Za³¹cznik nr 9 do Uchwa³y GK ZHP nr 50/2011 z dnia 29.03.2011 r. w sprawie dokumentów dotycz¹cych pracy z kadr¹ I. CEL KURSU Celem kursu jest przygotowanie instruktorów do pe³nienia funkcji komendantów i zastêpców komendantów szczepów. II. WYMAGANE TREŒCI ORAZ ZAMIERZENIA TREŒCI ZAMIERZENIA Po kursie uczestnik bêdzie: Modele funkcjonowania szczepu Praca z kadr¹ w szczepie polityka kadrowa Geneza powstania szczepów i idea ich dzia³ania Prawne podstawy funkcjonowania szczepu i jego jednostek Konstytucja szczepu Funkcje w szczepie, rola szczepowego Organizowanie szczepu do pracy Pozyskiwanie kadry dla szczepu Rozwój kadry w szczepie (stopnie, uprawnienia, rozwój przez pe³nienie funkcji, IŒR) Wspó³praca z zespo³ami hufca (zespo³em kadry kszta³c¹cej hufca, KSI, namiestnictwami itp.) Opis funkcji w szczepie Kszta³cenie zastêpowych i pozosta³ej ma³ej kadry rozumia³ ideê dzia³ania szczepów, zna³ prawne podstawy funkcjonowania dru yn i szczepu, potrafi³ pokierowaæ powstawaniem konstytucji szczepu, wiedzia³, jak wykorzystaæ konstytucjê w dzia³aniu szczepu, wiedzia³, jaka jest rola i zadania komendanta w pracy szczepu, wiedzia³, jak zorganizowaæ szczep do dzia³ania i jak podzieliæ zadania miêdzy funkcyjnych, zna³ korzyœci, wynikaj¹ce z dzia³ania rady szczepu, wiedzia³, jak pozyskiwaæ i szkoliæ kadrê dla potrzeb szczepu przy wspó³pracy z zespo³ami hufcowymi, wiedzia³, jak stymulowaæ kadrê szczepu do rozwoju (stopnie, uprawnienia, rozwój przez pe³nienie funkcji, IŒR), potrafi³ przygotowaæ z zespo³em opis funkcji w szczepie, potrafi³ zorganizowaæ w szczepie pracê z ma³¹ kadr¹ (szczególnie kursy zastêpowych), Planowanie pracy szczepu Planowanie d³ugofalowe i roczne, strategia rozwoju szczepu; ewaluacja Kierowanie projektem (planowanie i przeprowadzanie du- ych imprez) potrafi³ z zespo³em przygotowaæ strategiê szczepu na kilka lat oraz plany roczne, potrafi³ realizowaæ plan pracy, uwzglêdniaj¹c zmiany wprowadzane w wyniku ewaluacji pracy szczepu, potrafi³ pokierowaæ wspólnymi przedsiêwziêciami dru yn oraz du ymi imprezami ca³ego szczepu, Program wychowawczy w szczepie Wspólne przedsiêwziêcia dru- yn Korzystanie z propozycji programowych GK, chor¹gwi i hufca Dokumentacja programowa szczepu Formy pracy szczepu umia³ wykorzystaæ w pracy szczepu propozycje programowe z hufca, chor¹gwi i GK ZHP, wiedzia³, jak prowadziæ dokumentacjê programow¹ szczepu, zna³ ró ne formy pracy szczepu, STANDARDY SZKOLEÑ INSTRUKTORSKICH 5

Tworzenie wspólnoty szczepowej Zapewnienie ci¹gu wychowawczego i rozwi¹zywanie problemów z tym zwi¹zanych Miejsce szczepu we wspólnocie hufca zna³ zalety dzia³ania szczepu, wiedzia³, jak w szczepie zapewniæ dobre funkcjonowanie ci¹gu wychowawczego, wiedzia³, jak rozwi¹zywaæ problemy zwi¹zane z zachowaniem ci¹gu wychowawczego, zna³ rolê i zadania szczepu w pracy hufca, rozumia³ rolê szczepu w tworzeniu wspólnoty instruktorskiej hufca, HAL i HAZ Szczep jako wspólnota zapewniaj¹ca ci¹g wychowawczy Gospodarka w szczepie Organizacja obozu i zimowiska szczepu (ze szczególnym uwzglêdnieniem budowania programu) NAL i NAZ w szczepie Pozyskiwanie œrodków Dokumentacja finansowa i gospodarcza Wychowanie gospodarcze potrafi³ zaplanowaæ zimowisko i obóz szczepu, potrafi³ zbudowaæ program obozu szczepu w taki sposób, by zapewniæ samodzielnoœæ podobozów dru yn, wiedzia³, jak mo na zorganizowaæ w szczepie NAL i NAZ, wiedzia³, jak pozyskaæ œrodki na dzia³alnoœæ szczepu, zna³ dokumentacjê finansow¹ i gospodarcz¹ szczepu, potrafi³ prowadziæ w szczepie wychowanie gospodarcze, Szczep w œrodowisku dzia³ania Pozyskiwanie sojuszników do dzia³ania Ruch Przyjació³ Harcerstwa, kontakt z rodzicami i dyrekcjami szkó³ Rola i zadania szczepu pod k¹tem potrzeb szko³y i gminy/ dzielnicy/osiedla PR w szczepie promocja harcerstwa w œrodowisku Wspó³praca szczepu z innymi organizacjami i stowarzyszeniami wiedzia³, jak pozyskaæ dla szczepu sojuszników, wiedzia³, jak za³o yæ ko³o przyjació³ harcerstwa i jak z nim pracowaæ, potrafi³ modyfikowaæ pracê szczepu w zale noœci od potrzeb zewnêtrznych (szko³a i gmina/dzielnica/osiedle), potrafi³ promowaæ harcerstwo w miejscu dzia³ania szczepu, zna³ zasady wspó³pracy ZHP z innymi organizacjami i stowarzyszeniami (PTTK, Wojsko Polskie, Lasy Pañstwowe itp.), Wspó³praca skautowa Edukacja miêdzykulturowa i miêdzynarodowa Projekty miêdzynarodowe potrafi³ okreœliæ, jakie s¹ mo liwoœci wspó³pracy miêdzynarodowej szczepu (projekty, obozy, udzia³ w imprezach miêdzynarodowych), potrafi³ wykorzystaæ tematykê miêdzynarodow¹ w pracy szczepu (propozycje programowe, projekty, przedsiêwziêcia), potrafi³ zaplanowaæ, zorganizowaæ, przeprowadziæ projekt wzmacniaj¹cy, zwiêkszaj¹cy œwiadomoœæ przynale noœci do œwiatowego ruchu skautowego. 6 STANDARDY SZKOLEÑ INSTRUKTORSKICH

III. WSKAZÓWKI ORGANIZACYJNE 1. Wymagania dotycz¹ce uczestników: minimalny wiek ukoñczone 18 lat; stopieñ instruktorski phm. lub ukoñczony kurs phm.; minimalna liczba uczestników 8; zalecana wielkoœæ maksymalna dru yny kursowej 18. 2. Wymagania dotycz¹ce kadry: komendant kursu posiada odznakê kadry kszta³c¹cej (wskazane jest doœwiadczenie w pracy w szczepie); komenda kursu (przygotowuj¹ca kurs i obecna podczas trwania kursu) co najmniej w stopniu podharcmistrza; liczba kadry (komendant i inni cz³onkowie komendy) minimum 1 osoba na 6 uczestników. 3. Inne sprawy organizacyjne: Wskazówki dotycz¹ce sposobu organizacji kursu: kurs mo na zorganizowaæ w dowolny sposób, preferowany jest kurs weekendowy z mo liwoœci¹ realizacji zadañ w domu w okresie miêdzy spotkaniami. Czas trwania kursu: minimum 4 dni lub minimum dwa weekendy, ogó³em minimum 36 h. Dyplom wewnêtrzny KURS KOMENDANTÓW SZCZEPÓW Modele funkcjonowania szczepu 6 h Praca z kadr¹ w szczepie 6 h Planowanie pracy szczepu 4 h Program 4 h Szczep jako wspólnota 4 h HAL i HAZ 4 h Gospodarka w szczepie 4 h Szczep w œrodowisku dzia³ania 2 h Wspó³praca skautowa 2 h Wskazówki do e-learningu: zajêcia e-learningu nie powinny obejmowaæ wiêcej ni 25% ogólnych treœci kursu. W ramach e-learningu najlepiej realizowaæ treœci z dzia³ów: pozyskiwanie œrodków, propozycje programowe i planowanie. Dyplomy: Kursanci, którzy spe³nili warunki ukoñczenia kursu, otrzymuj¹ dyplom ukoñczenia kursu. Pozostali uczestnicy otrzymuj¹ dyplom uczestnictwa w kursie (nie oznacza pozytywnego ukoñczenia kursu). Wystawiane s¹ dwa dyplomy ukoñczenia: wewnêtrzny (z nazewnictwem ZHP) i zewnêtrzny (z nazewnictwem zrozumia³ym poza organizacj¹). Na dyplomach nale y umieœciæ: imiê, nazwisko oraz numer PESEL kursanta, imiê i nazwisko komendanta kursu, jego numer OKK, nazwê zespo³u organizuj¹cego kurs, treœci i liczbê godzin trwania kursu z okreœleniem procentowym liczby godzin zajêæ zrealizowanych w e-learningu. Treœci na dyplomie z sugerowan¹ liczb¹ godzin w blokach: Dyplom zewnêtrzny KURS SZEFÓW ZESPO ÓW WOLONTARIUSZY HARCERSKICH WYCHOWAWCÓW (KOMENDANTÓW SZCZEPÓW) Modele funkcjonowania zespo³u wolontariuszy wychowawców (szczepu) Praca z kadr¹ w szczepie Planowanie pracy szczepu Program wychowawczy w szczepie Szczep jako wspólnota Obozy i zimowiska harcerskie Gospodarka w szczepie Szczep w œrodowisku dzia³ania Wspó³praca miêdzynarodowa organizacji pozarz¹dowych Razem 36 h Sprawy formalne zwi¹zane z organizacj¹ kursu: kursy organizuje zespó³ na poziomie chor¹gwi, kadrê mianuje komendant chor¹gwi, komendant kursu wydaje dyplomy (w tym zewnêtrzne), komendant chor¹gwi publikuje w rozkazie listê osób, które ukoñczy³y kurs. Dokumentacja: program kursu jest przed kursem zatwierdzany przez szefa zespo³u oraz przesy³any (w formie elektronicznej) do wiadomoœci zespo³u nadrzêdnego; dokumentacja po kursie trafia do archiwum chor¹gwi (program, ocena i podsumowanie kadry, ocena uczestników, konspekty zajêæ, lista uczestników, zestawienie wp³ywów i wydatków). 4. Warunki ukoñczenia kursu: aktywny udzia³ we wszystkich zajêciach; wykonanie dodatkowego zadania lub dodatkowych zadañ zleconych przez komendê kursu, takich jak np.: opracowanie strategii rozwoju szczepu lub rocznego planu pracy szczepu, opracowanie planu du ej akcji programowej szczepu, opracowanie planu akcji zarobkowej szczepu, opracowanie planu obozu lub zimowiska szczepu, opracowanie elementów obrzêdowoœci szczepu. 5. Ewaluacja: prowadzona przez uczestników: ocena ca³ego kursu (opcjonalnie ocena ka dych zajêæ lub ca³ego dnia); prowadzona przez kadrê: podsumowanie ca³ego kursu (³¹cznie z podsumowaniem ocen uczestników) w formie pisemnej jako ostatni dokument kursowy; wskazane jest przeprowadzenie dalszej ewaluacji po pó³ roku i po roku badanie, jak wiedza zdobyta na kursie jest wykorzystywana przez kursantów. STANDARDY SZKOLEÑ INSTRUKTORSKICH 7

KURS NAMIESTNIKÓW Za³¹cznik nr 10 do Uchwa³y GK ZHP nr 50/2011 z dnia 29.03.2011 r. w sprawie dokumentów dotycz¹cych pracy z kadr¹ I. CEL KURSU Celem kursu jest przygotowanie instruktorów do pe³nienia funkcji namiestników. II. WYMAGANE TREŒCI ORAZ ZAMIERZENIA TREŒCI ZAMIERZENIA Po kursie uczestnik bêdzie: Podstawy wychowawcze ZHP Harcerski system wychowawczy mia³ œwiadomoœæ swojej roli w realizacji celów ZHP, rozumia³, jak funkcjonuje harcerski system wychowawczy, Struktura ZHP w kontekœcie wspierania dru- ynowych Struktura hufca i chor¹gwi Zadania i zale noœci zespo³ów instruktorskich na ró nych szczeblach organizacji wiedzia³, jak skorzystaæ ze wsparcia p³yn¹cego z referatów chor¹gwianych i wydzia³ów GK, potrafi³ wspó³pracowaæ z referatem chor¹gwianym, wiedzia³, jakie ma obowi¹zki wobec referatu, Usytuowanie namiestnictwa w hufcu Dzia³anie namiestnictwa Planowanie Cele i zadania namiestnictwa Regulamin pracy komendy i komendanta a kompetencje namiestnika Wspó³praca z innymi zespo³ami w hufcu Opis funkcji namiestnika Sk³ad namiestnictwa Ró ne modele pracy namiestnictwa Kto mo e zostaæ namiestnikiem? Rola obrzêdowoœci Zasady tworzenia obrzêdowoœci Planowanie pracy namiestnictwa, planowanie d³ugo- i krótkoterminowe Bud et namiestnictwa umiejêtne wykorzystanie œrodków Ewaluacja dzia³añ namiestnictwa zna³ cele i zadania namiestnictwa, wiedzia³, jak¹ rolê spe³nia regulamin pracy komendanta i komendy hufca podczas okreœlania zadañ w hufcu, potrafi³ wspó³pracowaæ z KSI przy realizacji prób na stopnie, potrafi³ wspó³pracowaæ z ZKK przy kszta³ceniu dru ynowych, potrafi³ okreœliæ obszar wspó³pracy i umia³ wspó³pracowaæ z innymi namiestnictwami i innymi zespo³ami programowymi, umia³, we wspó³pracy z innymi namiestnictwami, zaplanowaæ dzia³ania wspieraj¹ce ci¹g wychowawczy, rozumia³ rolê opisu funkcji namiestnika i umia³ wzi¹æ udzia³ w tworzeniu w³asnego opisu funkcji, zna³ ró ne modele pracy namiestnictwa, wiedzia³, jak dobraæ kadrê do poszczególnych modeli pracy namiestnictwa, wiedzia³, jakie warunki musi spe³niaæ, by pe³niæ funkcjê namiestnika, rozumia³ znaczenie obrzêdowoœci w pracy namiestnictwa, potrafi³ stworzyæ obrzêdowoœæ namiestnictwa zgodnie z metod¹ harcersk¹, potrafi³ zaplanowaæ pracê namiestnictwa na rok oraz na kilka lat (stworzyæ wizjê, definiowaæ cele d³ugo- i krótkoterminowe, sporz¹dziæ plan operacyjny), potrafi³ zaplanowaæ bud et namiestnictwa i pracowaæ z nim, potrafi³ pracowaæ z planem pracy namiestnictwa, wyci¹gaæ z niego wnioski i korygowaæ dzia³ania (ewaluacja), potrafi³ wspieraæ dru ynowych w planowaniu pracy, 8 STANDARDY SZKOLEÑ INSTRUKTORSKICH

Korzystanie z propozycji programowych zna³ propozycje programowe i wiedzia³, jak je wykorzystaæ, umia³ uwzglêdniæ propozycje GK i chor¹gwi w planie pracy namiestnictwa i wskazaæ dru ynowym sposoby wykorzystania i korzyœci p³yn¹ce z realizacji propozycji, potrafi³ zaplanowaæ i przeprowadziæ imprezy programowe, wzmacniaj¹ce pracê wychowawcz¹ prowadzon¹ w dru ynach, Propozycje programowe Wspó³praca skautowa Edukacja miêdzykulturowa i miêdzynarodowa Projekty miêdzynarodowe wiedzia³, jakie s¹ formy wspó³pracy zagranicznej, wiedzia³, jakie korzyœci dla harcerskiego programu, harcerskich dzia- ³añ p³yn¹ z edukacji miêdzynarodowej, potrafi³ wskazaæ, okreœliæ, jakie s¹ mo liwoœci wspó³pracy miêdzynarodowej (projekty, obozy, udzia³ w imprezach miêdzynarodowych), potrafi³ wykorzystaæ tematykê miêdzynarodow¹ w swojej pracy (propozycje programowe, projekty, przedsiêwziêcia), potrafi³ zaplanowaæ, zorganizowaæ, przeprowadziæ projekt wzmacniaj¹cy, zwiêkszaj¹cy œwiadomoœæ przynale noœci do œwiatowego ruchu skautowego, Kszta³cenie kadry Wspó³udzia³ w kszta³ceniu kadry dla dru yn (dru ynowych i przybocznych) Wspieranie szczepów i dru yn w kszta³ceniu zastêpowych i pozosta³ej ma³ej kadry Aktywne metody i techniki w kszta³ceniu wiedzia³, jakie przepisy w zakresie kszta³cenia dru ynowych obowi¹zuj¹ w ZHP, potrafi³ we wspó³pracy z zespo³em kadry kszta³c¹cej kszta³ciæ dru ynowych, potrafi³ wspieraæ dru ynowych w kszta³ceniu kadry dru yn, wiedzia³, jak wspieraæ kszta³cenie zastêpowych, potrafi³ zaplanowaæ i przeprowadziæ zajêcia na szkoleniach dla dru- ynowych, potrafi³ wykorzystywaæ aktywne formy kszta³cenia w pracy namiestnictwa i dzia³aniach przez nie prowadzonych, Lider Ocena pracy dru yn; wspó³zawodnictwo/kategoryzacja dru yn Wychowanie gospodarcze w dru ynach Doradztwo programowo-metodyczne Tworzenie wspólnoty dru ynowych i przybocznych Dba³oœæ o wszechstronny rozwój dru ynowych Praca z m³od¹ kadr¹ Namiestnik jako lider instruktorów Ocenianie i korygowanie zachowañ wiedzia³, na jakie elementy zwróciæ uwagê przy ocenianiu pracy dru yn, potrafi³ okreœliæ zasady wspó³zawodnictwa/kategoryzacji, umia³ wspieraæ wychowanie gospodarcze w dru ynach, w tym funkcjonowanie sk³adki cz³onkowskiej, potrafi³ prowadziæ doradztwo programowo metodyczne dla dru ynowych, wiedzia³, jak stworzyæ wspólnotê instruktorsk¹ dru ynowych i przybocznych hufca, potrafi³ pracowaæ z m³od¹ kadr¹ (w wieku wêdrowniczym), wykorzystuj¹c metodykê wêdrownicz¹, wiedzia³, jak wspieraæ rozwój dru ynowych, wiedzia³, jakie umiejêtnoœci lidera sprzyjaj¹ prowadzeniu namiestnictwa, potrafi³ motywowaæ dru ynowych i kadrê namiestnictwa do dzia³ania, wiedzia³, z jakich instrumentów mo e skorzystaæ w motywowaniu dru ynowych, umia³ radziæ sobie z podstawowymi sytuacjami konfliktowymi w namiestnictwie, potrafi³ oceniaæ pracê dru ynowych, zna³ podstawowe zasady budowania informacji zwrotnej i potrafi³ jej udzielaæ, Praca z dru ynowymi Pozyskiwanie œrodków Pozyskiwanie œrodków na dzia- ³alnoœæ Pisanie wniosków grantowych Rozliczanie grantów wiedzia³, jak i sk¹d pozyskaæ œrodki finansowe na dzia³alnoœæ, mia³ podstawow¹ wiedzê na temat pisania wniosków grantowych i ich rozliczania. STANDARDY SZKOLEÑ INSTRUKTORSKICH 9

III. WSKAZÓWKI ORGANIZACYJNE 1. Wymagania dotycz¹ce uczestników: minimalny wiek ukoñczone 18 lat; stopieñ instruktorski podharcmistrz lub ukoñczony kurs podharcmistrzowski; minimalna liczba uczestników 8; zalecana wielkoœæ maksymalna dru yny kursowej 18. 2. Wymagania dotycz¹ce kadry: komendant kursu posiada co najmniej srebrn¹ odznakê kadry kszta³c¹cej, wskazane doœwiadczenie w pracy z dru ynowymi; komenda kursu (przygotowuj¹ca kurs i obecna podczas trwania kursu) co najmniej w stopniu podharcmistrza; liczba kadry (komendant i inni cz³onkowie komendy) minimum 1 osoba na 6 uczestników. 3. Inne sprawy organizacyjne: Wskazówki dotycz¹ce sposobu organizacji kursu: kurs mo na zorganizowaæ w dowolny sposób, preferowany jest kurs weekendowy z mo liwoœci¹ realizacji zadañ w domu w okresie miêdzy spotkaniami. Czas trwania kursu: minimum 4 dni lub dwa weekendy; ogó³em minimum 36 h. Wskazówki do e-learningu: zajêcia e-learningu nie powinny obejmowaæ wiêcej ni 25% ogólnych treœci kursu. Dyplomy: Kursanci, którzy spe³nili warunki ukoñczenia kursu, otrzymuj¹ dyplom ukoñczenia kursu. Pozostali uczestnicy otrzymuj¹ dyplom uczestnictwa w kursie (nie oznacza pozytywnego ukoñczenia kursu). Wystawiane s¹ dwa dyplomy ukoñczenia: wewnêtrzny (z nazewnictwem ZHP) i zewnêtrzny (z nazewnictwem zrozumia³ym poza organizacj¹). Na dyplomach nale y umieœciæ: imiê, nazwisko oraz numer PESEL kursanta, imiê i nazwisko komendanta kursu, jego numer OKK, nazwê zespo³u organizuj¹cego kurs, treœci i liczbê godzin trwania kursu z okreœleniem procentowym liczby godzin zajêæ zrealizowanych w e-learningu. Treœci na dyplomie z sugerowan¹ liczb¹ godzin w blokach: Dyplom wewnêtrzny KURS NAMIESTNIKÓW Podstawy wychowania w ZHP 1 h Struktura ZHP w kontekœcie wspierania dru ynowych 2 h Usytuowanie namiestnictwa w hufcu 4 h Dzia³anie namiestnictwa 3 h Planowanie 3 h Propozycje programowe 2 h Wspó³praca skautowa 2 h Kszta³cenie kadry 3 h Praca z dru ynowymi 10 h Lider 3 h Pozyskiwanie œrodków 3 h Dyplom zewnêtrzny KURS METODYKÓW WSPIERAJ CYCH PRACÊ HARCERSKICH WYCHOWAWCÓW System wychowania dzieci i m³odzie y w ZHP Struktura ZHP w kontekœcie wspierania wolontariuszy-wychowawców Rola metodyków w strukturze ZHP na poziomie powiatu Zasady dzia³ania zespo³u wspieraj¹cego wolontariuszy-wychowawców Planowanie pracy Propozycje programowe Wspó³praca z organizacjami pozarz¹dowymi w innych krajach Kszta³cenie wolontariuszy-wychowawców Sta³e wspieranie pracy wolontariuszy-wychowawców Lider Pozyskiwanie œrodków na pracê organizacji pozarz¹dowej Razem 36 h Sprawy formalne zwi¹zane z organizacj¹ kursu: kursy organizuje zespó³ na poziomie chor¹gwi, kadrê mianuje komendant chor¹gwi, komendant kursu wydaje dyplomy (w tym zewnêtrzne), komendant chor¹gwi publikuje w rozkazie listê osób, które ukoñczy³y kurs. Dokumentacja: program kursu jest przed kursem zatwierdzany u szefa zespo³u oraz przesy³any (w formie elektronicznej) do wiadomoœci zespo³u nadrzêdnego; dokumentacja po kursie trafia do archiwum chor¹gwi (program, ocena i podsumowanie kadry, ocena uczestników, konspekty zajêæ, lista uczestników, zestawienie wp³ywów i wydatków). 4. Warunki ukoñczenia kursu: aktywny udzia³ we wszystkich zajêciach, wykonanie dodatkowego zadania lub dodatkowych zadañ zleconych przez komendê kursu, takich jak np.: opracowanie planu pracy namiestnictwa, opracowanie planu du ej akcji programowej hufca, opracowanie elementów obrzêdowoœci namiestnictwa. 5. Ewaluacja: prowadzona przez uczestników ocena ca³ego kursu (opcjonalnie ocena ka dych zajêæ lub ca³ego dnia), prowadzona przez kadrê: podsumowanie ca³ego kursu (³¹cznie z podsumowaniem ocen uczestników) w formie pisemnej jako ostatni dokument kursowy, wskazane jest przeprowadzenie dalszej ewaluacji po pó³ roku i po roku badanie, jak wiedza zdobyta na kursie jest wykorzystywana przez kursantów. 10 STANDARDY SZKOLEÑ INSTRUKTORSKICH

KURS KADRY KSZTA C CEJ Za³¹cznik nr 11 do Uchwa³y GK ZHP nr 50/2011 z dnia 29.03.2011 r. w sprawie dokumentów dotycz¹cych pracy z kadr¹ I. CEL KURSU Celem kursu jest przygotowanie instruktorów ZHP do pe³nienia funkcji cz³onka Zespo³u Kadry Kszta³c¹cej. II. WYMAGANE TREŒCI ORAZ ZAMIERZENIA Przygotowanie szkolenia TREŒCI Analiza potrzeb szkoleniowych Organizacja form kszta³cenia Rodzaje form kszta³cenia Standardy kursów ZAMIERZENIA Po kursie uczestnik bêdzie: potrafi³ zdefiniowaæ potrzeby szkoleniowe, potrafi³ zorganizowaæ ró ne formy kszta³cenia na poziomie hufca i chor¹gwi, zna³ standardy kursów i potrafi³ z nimi pracowaæ, zna³ dobre praktyki w organizacji szkoleñ w ZHP, Przygotowanie zajêæ Planowanie ze szczególnym uwzglêdnieniem definiowania celów i zamierzeñ Konspekt zajêæ i praca z konspektem Dobór metod szkoleniowych przy uwzglêdnieniu wieku i doœwiadczenia kursantów Atrakcyjne formy kszta³ceniowe Ocena zajêæ Ewaluacja kursu (krótko- i d³ugoterminowa potrafi³ definiowaæ cele i zamierzenia, potrafi³ zaplanowaæ zajêcia i umia³ napisaæ oraz zrealizowaæ konspekt zgodnie z metod¹ harcersk¹, zna³ ró norodne metody i techniki szkoleniowe i potrafi³ je stosowaæ, potrafi³ dobieraæ metody i techniki szkolenia do treœci, celów, czasu i specyfiki grupy, umia³ zaplanowaæ atrakcyjne formy kszta³ceniowe, potrafi³ stosowaæ ró ne formy oceny zajêæ, potrafi³ dokonaæ ewaluacji kursu i wdra aæ wnioski z niej wynikaj¹ce, Sztuka komunikacji Trudne sytuacje w pracy z grup¹ Prowadz¹cy zajêcia jako lider Motywowanie, wspieranie i ocenianie kursantów Informacja zwrotna wiedzia³, jak æwiczyæ umiejêtnoœæ komunikowania siê, umia³ pracowaæ z ró nymi typami grup szkoleniowych, wiedzia³, jakie umiejêtnoœci lidera sprzyjaj¹ procesowi kszta³cenia, zna³ rolê motywowania w procesie kszta³cenia, potrafi³ motywowaæ, wspieraæ, oceniaæ uczestników szkoleñ i udzielaæ im informacji zwrotnej, umia³ udzieliæ informacji zwrotnej kadrze kursu, Kszta³cenie kadry w ZHP System pracy z kadr¹ w ZHP System stopni instruktorskich zna³ i potrafi³ pos³ugiwaæ siê dokumentami dotycz¹cymi kszta³cenia, Ewaluacja Umiejêtnoœci interpersonalne Dokumenty kszta³ceniowe Sprawdzenie wiedzy i umiejêtnoœci Zajêcia prowadzone przez uczestników kursu umia³ zaplanowaæ i przeprowadziæ zajêcia, umia³ dobraæ odpowiednie formy i metody do nauczanych treœci, umia³ pracowaæ z grup¹, umia³ po zajêciach dokonaæ samooceny, umia³ oceniaæ zajêcia innych. STANDARDY SZKOLEÑ INSTRUKTORSKICH 11 1

III. WSKAZÓWKI ORGANIZACYJNE 1. Wymagania dotycz¹ce uczestników: minimalny wiek ukoñczone 18 lat; stopieñ instruktorski podharcmistrz lub ukoñczony kurs podharcmistrzowski; minimalna liczba uczestników 8; zalecana wielkoœæ maksymalna dru yny kursowej 18. 2. Wymagania dotycz¹ce kadry: komendant kursu posiada co najmniej srebrn¹ odznakê kadry kszta³c¹cej; komenda kursu (przygotowuj¹ca kurs i obecna podczas trwania kursu) instruktorzy posiadaj¹cy OKK; liczba kadry (komendant i inni cz³onkowie) minimum 1 osoba na 8 uczestników. 3. Inne sprawy organizacyjne: Wskazówki dotycz¹ce sposobu organizacji kursu: kurs mo na zorganizowaæ w dowolny sposób. Czas trwania kursu: minimum 3 dni plus czas na przeprowadzenie i ocenê zajêæ przez kursantów (kursanci powinni uczestniczyæ w zajêciach prowadzonych przez siebie i innych oraz ich ocenie); ogó³em minimum 29 h. Wskazówki do e-learningu: zajêcia e-learningu nie powinny obejmowaæ wiêcej ni 25% ogólnych treœci kursu. W ramach e-learningu najlepiej realizowaæ tematy dotycz¹ce dokumentów dla kadry kszta³c¹cej, zasad pisania konspektu, sztuki prezentacji w teorii. Dyplomy: Kursanci, którzy spe³nili warunki ukoñczenia kursu, otrzymuj¹ dyplom ukoñczenia kursu. Pozostali uczestnicy otrzymuj¹ dyplom uczestnictwa w kursie (nie oznacza pozytywnego ukoñczenia kursu). Wystawiane s¹ dwa dyplomy ukoñczenia: wewnêtrzny (z nazewnictwem ZHP) i zewnêtrzny (z nazewnictwem zrozumia³ym poza organizacj¹). Na dyplomach nale y umieœciæ: imiê, nazwisko oraz numer PESEL kursanta, imiê i nazwisko komendanta kursu, jego numer OKK, nazwê zespo³u organizuj¹cego kurs, treœci i liczbê godzin trwania kursu z okreœleniem procentowym liczby godzin zajêæ zrealizowanych w e-learningu. Treœci na dyplomie z sugerowan¹ liczb¹ godzin w blokach: Dyplom wewnêtrzny KURS KADRY KSZTA C CEJ Przygotowanie szkolenia 6 h Przygotowanie zajêæ 6 h Ewaluacja 4 h Umiejêtnoœci interpersonalne 10 h Dokumenty kszta³ceniowe 1 h Zajêcia prowadzone przez uczestników kursu 2 h (na ka dego uczestnika) Dyplom zewnêtrzny KURS CZ ONKÓW ZESPO ÓW TRENERSKICH NGO Przygotowanie szkolenia Przygotowanie zajêæ Ewaluacja szkoleñ Umiejêtnoœci interpersonalne trenera Prowadzenie dokumentacji szkoleniowej Praktyka trenerska Razem 29 h Sprawy formalne zwi¹zane z organizacj¹ kursu: kursy organizuje zespó³ na poziomie chor¹gwi, kadrê mianuje komendant chor¹gwi, komendant kursu wydaje dyplomy (w tym zewnêtrzne), komendant chor¹gwi publikuje w rozkazie listê osób, które ukoñczy³y kurs. Dokumentacja: program kursu jest przed kursem zatwierdzany u szefa zespo³u oraz przesy³any (w formie elektronicznej) do wiadomoœci zespo³u nadrzêdnego; dokumentacja po kursie trafia do archiwum chor¹gwi (program, ocena i podsumowanie kadry, ocena uczestników, konspekty zajêæ, lista uczestników, zestawienie wp³ywów i wydatków). 4. Warunki ukoñczenia kursu: aktywny udzia³ we wszystkich zajêciach, opracowanie konspektu zajêæ, pozytywna ocena poprowadzonych zajêæ. 5. Ewaluacja: prowadzona przez uczestników ocena ca³ego kursu (opcjonalnie ocena ka dych zajêæ lub ca³ego dnia), prowadzona przez kadrê: podsumowanie ca³ego kursu (³¹cznie z podsumowaniem ocen uczestników) w formie pisemnej jako ostatni dokument kursowy, wskazane jest przeprowadzenie dalszej ewaluacji po pó³ roku i po roku badanie, jak wiedza zdobyta na kursie jest wykorzystywana przez kursantów. 12 STANDARDY SZKOLEÑ INSTRUKTORSKICH