Tworzenie serwisów WWW opartych na CMS Joomla

Tworzenie serwisów WWW opartych na CMS Joomla 1. Omówienie systemu joomla. 2. Przygotowanie do instalowania joomla. 3. Instalowanie joomla. 4. Panel administracyjny omówienie menu i ustawień. 5. Sekcje i kategorie. 6. Tworzenie artykułu. 7. Tworzenie menu. 8. Moduły. 9. Komponenty. 10. Użytkownicy systemu joomla. 11. Szata graficzna. Ad. 1 Joomla jest kompletnym i bogatym zestawem narzędzi służących do łatwego, szybkiego i wygodnego zarządzania treścią stron internetowych. System Joomla jest obecnie jednym z najpopularniejszych systemów zarządzania treścią (CMS - Content Management System). Wykorzystywany jest na całym świecie przez tysiące ludzi, firm i organizacji, jako narzędzie do sprawnego i wygodnego zarządzania stronami i serwisami internetowymi. Pozwala na publikację dowolnych rodzajów treści (teksty, zdjęcia, grafiki, dokumenty, multimedia). Joomla jest oprogramowaniem bezpłatnym (Licencja GNU GPL), dzięki czemu nie trzeba ponosić wydatków na drogie, komercyjne oprogramowanie. Większość dostępnych komponentów do Joomla również jest udostępniana bez opłat. Nieprzerwany, dynamiczny rozwój stawia system Joomla w czołówce najpopularniejszych systemów CMS na świecie. Dodatki, które warto doinstalować do przeglądarki: 1

Ad. 3 Instalacja na zewnętrznym serwerze, np. na cba.pl Instalacja na serwerze lokalnym Serwerem lokalnym może być: 2

Omówienie instalacji na zewnętrznym serwerze 1. Po założeniu Konata na cba.pl, należy zalogować się do panelu administracyjnego. 2. Wchodzimy w zakładkę oprogramowanie i dodajemy joomla 2.5.18 3

4 Materiał i instrukcje pomocnicze do zapoznania się z systemem Joomla

Systemy CMS, takie jak Joomla, charakteryzują się tym, że składają się z dwóch części (interfejsów): Frontu (Frontend) - właściwej witryny, którą widzi każdy internauta; Zaplecza (Backend) - panelu administracyjnego Twojego serwisu; Domyślna witryna po zainstalowaniu: 7

Po wpisaniu w adresie przeglądarki w moim przypadku http://zastepstwa.cba.pl/joomla/administrator/ loguję się do zaplecza: 8

Panel administracyjny Zapoznanie się z panelem administracyjnym w odpowiednich kolejnościach: 1. Witryna twój profil. 2. Witryna konfiguracja globalna Menu Witryna Twój profil Aby sprawdzić ustawienia swojego profilu, lub dokonać w nich zmian, kliknij w menu Witryna pozycję Twój profil, lub kliknij na pulpicie przycisk Twój profil. Obszar okna Profil użytkownika podzielony jest na dwie części: Szczegóły twojego profilu oraz Ustawienia podstawowe. W sekcji Szczegóły twojego profilu możesz zmienić: Pełna nazwa najczęściej jest to imię i nazwisko użytkownika. W przypadku konta administratora, który obecnie jest zalogowany, domyślnie pełna nazwa to Super User. To co wpiszesz do tego pola będzie widoczne później np. w polu utworzony przez, przy artykułach w Twoim serwisie; Użytkownik (login) to co wpiszesz w to pole, będzie używane domyślnie w formularzu logowania zarówno na stronie frontowej Twojego serwisu, jak i na zapleczu. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby zmienić domyślną nazwę admin na jakąkolwiek inną. Może to podnieść poziom bezpieczeństwa witryny, ponieważ atakujący najczęściej sprawdza hasło dla domyślnej nazwy użytkownika; Hasło kiedy chcesz zmienić obecne hasło, wpisz w to pole nowe hasło; 10

Powtórz hasło wpisz takie samo hasło jak w polu Hasło; Email w tym polu misi być wpisany Twój adres e-mail; Dodatkowo masz pokazaną informację kiedy założone zostało Twoje konto (Data założenia konta) oraz kiedy system zarejestrował Twoje ostatnie poprawne logowanie (Ostatnia wizyta). W sekcji Ustawienia podstawowe możesz wybrać z listy szablon, który chcesz używać po zalogowaniu się do zaplecza (Szablon zaplecza), domyślny język zaplecza (Język zaplecza) oraz witryny (Język witryny), a także edytor (Edytor), którym chcesz się posługiwać. Możesz także wybrać Serwer pomocy, czyli witrynę, z której system będzie korzystał kiedy klikniesz ikonę Pomoc. W pozycji Strefa czasowa możesz ustawić swoją strefę czasową. Menu witryna Konfiguracja globalna Zobaczysz wówczas ekran Konfiguracja globalna z pięcioma kartami (zakładkami, linkami): Witryna, System, Serwer, Uprawnienia, Filtrowanie tekstu. Karta Witryna Na karcie Witryna znajdują się ustawienia dotyczące serwisu, podzielone na sekcje: Ogólne, Metadane, Optymalizacja dla wyszukiwarek, Ciasteczka. 1. W sekcji Ogólne znajdują się informacje konfiguracyjne takie jak: nazwa witryny, domyślny edytor, jakim będzie można się posługiwać podczas generowania treści, domyślna liczba pozycji (np. artykułów) na listach wyświetlanych w Twoim serwisie i panelu administracyjnym. W sekcji tej można wyłączyć witrynę oraz zdefiniować komunikat, jaki pojawi się w przeglądarce, kiedy użytkownik będzie próbował wyświetlić wyłączoną witrynę. 2. Sekcja Metadane pozwala na zdefiniowanie opisu witryny oraz słów kluczowych. Ponieważ wszystkie treści w CMS Joomla generowane są dynamicznie i zapisywane w bazie danych, wyszukiwarki mają spore trudności z indeksowaniem takich serwisów. Dlatego też twórcy systemu Joomla zaimplementowali specjalne ustawienia optymalizacji (SEO Search Engine Optimalization), dzięki którym możliwe jest dostosowanie treści dla wyszukiwarek (sekcja Optymalizacja dla wyszukiwarek). System współdziałając z bazą danych, przydziela numery identyfikacyjne każdemu artykułowi, odnośnikowi lub modułowi, adresy url generowane przez system mogą być skomplikowane i dosyć długie, a przez to niezrozumiałe dla wyszukiwarek. Zresztą zerknij teraz na pasek adresu swojej wyszukiwarki. 3. Jeżeli zostanie włączona opcja Proste adresy w sekcji Optymalizacja dla wyszukiwarek, to system przekształci skomplikowany adres w uproszczony, bardziej czytelny zarówno dla użytkownika jak i wyszukiwarek. Jeżeli na przykład serwis generuje adresy typu: http://www.twojserwis/index.php/kontakt i chcesz uzyskać adres typu: http://www.twojserwis/kontakt to musisz przy pozycji Korzystaj z mod_rewrite zaznaczyć opcję Tak. Pamiętaj jednak, aby po zapisaniu takich ustawień w folderze: Dysk:xampphtdocsrecenzje zmienić nazwę pliku htaccess.txt na.htaccess (pamiętaj o kropce przed nazwą!). Jeżeli chcesz aby na końcu każdego adresu Twojej witryny był przyrostek.html, np.: http://www.twojserwis/kontakt.html to zaznacz przy pozycji Adresy z przyrostkiem pole: Tak. 11

Jeżeli uważasz, że fajnie byłoby, gdyby w adresach występowały np. polskie znaki, to zaznacz obok opcji Aliasy w unikodzie pole: Tak. Wówczas możliwe są np. adresy typu: http://localhost/recenzje/mój-świetny-artykuł.html :-) Kolejna opcja: Nazwa witryny do tytułów stron pozwala zdecydować, czy nazwa witryny podana w sekcji Ogólne ma być dołączana do tytułów wszystkich stron. Możesz zadecydować, czy ma być przed, czy po tytule artykułu. 4. Kolejna sekcja: Ciasteczka, pozwala na zdefiniowanie nazwy domeny dla ciasteczek sesji oraz ścieżkę, dla której ciasteczko będzie poprawne. Dzięki tej opcji możliwe jest np. jednokrotne logowanie do różnych subdomen. Na przykład posiadasz domenę: mojastrona.pl i dodatkowo subdomenę: blog.mojastrona.pl. Bez ciasteczek użytkownicy musieliby logować się osobno na mojastrona.pl i osobno na blog.mojastrona.pl. Opierając się na powyższych informacjach ustaw wszystkie opcje według własnego uznania. Karta System Na karcie System masz do dyspozycji cztery sekcje: 1. Ogólne, w której masz do dyspozycji trzy opcje: Tajny szyfr - jest to kod wygenerowany przez Joomla!, który będzie służył do szyfrowania sesji - nie zmieniaj tej opcji!; Katalog dzienników, czyli logi w których system zapisuje zaistniałe zdarzenia. Obecnie masz wpisaną ścieżkę lokalną. Wytnij cały początek pozostawiając tylko wpis: logs; Serwer pomocy z którego będą pobierane treści do pomocy podręcznej dostępnej na zapleczu. Masz do wyboru dwie opcje. Proponuję zostawić Joomla help wiki 1.6!; 2. Diagnostyka. Tutaj możesz zadecydować, czy Joomla! ma wyświetlać informacje diagnostyczne i błędy SQL, jeśli takie wystąpią. W przypadku wystąpienia błędów, będą one wyświetlane na dole strony, zarówno na stronie frontowej jak i na zapleczu. UWAGA! Nie włączaj tych opcji na witrynie produkcyjnej! 3. Pamięć podręczna. Możesz zdecydować, czy chcesz korzystać z pamięci podręcznej - wówczas Twoja strona będzie się trochę szybciej wczytywała i wybrać jaki poziom (konserwatywny, progresywny) wybierasz. Dodatkowo możesz zdecydować, czy obsługa buforowania ma być w pliku, czy w postaci uproszczonej pamięci podręcznej. Na koniec możesz określić maksymalny czas przechowywania informacji w pamięci podręcznej. 4. W sekcji: Sesja decydujesz po jakim czasie bezczynności zalogowanego użytkownika, system powinien go wylogować oraz jaki mechanizm ma zastosować Joomla! do identyfikacji zalogowanych użytkowników, kiedy ciasteczka są wyłączone. Karta Serwer Karta Serwer służy do konfiguracji takich ustawień jak strefa czasowa, FTP, baza danych oraz poczta. 1. W sekcji Ogólne zdefiniuj katalog tymczasowy, który używany jest np. podczas instalacji dodatkowych rozszerzeń lub szablonów. Wytnij cały początek, który obecnie jest i pozostaw tylko wpis: tmp. W sekcji tej możesz również ustawić opcje związane z kompresją stron i raportowaniem błędów. 12

Ciekawą opcją jest możliwość zapewnienia Twoim użytkownikom bezpiecznego (szyfrowanego) przesyłania danych, np. podczas logowania. Jeżeli posiadasz odpowiednio skonfigurowany serwer WWW i certyfikat SSL, to możesz zadecydować, czy połączenie szyfrowane ma być zastosowane tylko w przypadku dostępu do zaplecza Twojej witryny, czy też dla całej witryny. 2. W sekcji Lokalizacja wybierz swoją lokalizację, np. Warsaw. 3. Sekcja FTP to te same ustawienia, które dostępne były w kroku 5 podczas instalacji. Jeżeli nie ma takiej potrzeby, to pozostaw tą sekcję z ustawieniami domyślnymi. 4. Baza danych. Tutaj są zapisane informacje, które już zostały przez Ciebie wpisane podczas instalacji systemu. Nie ma potrzeby ich zmieniać! 5. W sekcji Poczta w razie potrzeby ustawiasz inny sposób wysyłania poczty z Twojej witryny. Jeżeli zaistnieje taka potrzeba, w tym miejscu zmienisz adres e-mail, z którego ma być wysyłana poczta oraz nazwę nadawcy. W większości przypadków nie ma potrzeby zmiany opcji Obsługa poczty, więc na razie nie wnikajmy w szczegóły pozostałych opcji. Karta Uprawnienia Karta Uprawnienia - jest to miejsce, gdzie możesz określić globalne uprawnienia dla poszczególnych grup użytkowników. Generalnie nie ma potrzeby zmiany domyślnych ustawień. Pamiętaj jednak, że jeżeli dokonasz zmian dla jakiejś grupy, to zostaną one również zastosowane dla podgrup, komponentów i zawartości. Aby zobaczyć jakie są obecne ustawienia dla poszczególnych grup, kliknij w nazwę danej grupy. Zobaczysz wówczas po prawej stronie ustawienia obecne, natomiast w kolumnie środkowej zobaczysz ustawienia, które można zmienić. Karta Filtrowanie tekstu Opcje dostępne na tej karcie mogą być pomocne wówczas, gdy treść Twojego serwisu tworzona jest przez wielu redaktorów. Dzięki nim możesz mieć większą kontrolę nad składnią języka HTML w przesyłanych przez redaktorów (współpracowników) artykułach. W zależności od Twoich potrzeb, możesz zdecydować np., że cały kod HTML zostanie usunięty podczas zapisywania artykułu, niezależnie od tego, czy użytkownik używa edytora WYSIWYG, czy nie. Domyślnie takie ustawienie posiada grupa Public oraz Registered. Artykuły Artykuły w Joomla są podstawowym nośnikiem treści witryny. Przez artykuł rozumiemy w Joomla! dowolną treść. Może to być zarówno kilka zdań wpisu na blogu, jak i wielostronicowy poradnik. Tekst artykułów może być formatowany, można go ilustrować grafikami, filmami wideo, nagraniami dźwiękowymi, można w nim umieszczać odnośniki do innych stron. Artykuły można dzielić na wprowadzenie i tekst główny, a także dzielić na strony. 13

Żadna z tych czynności nie wymaga znajomości specjalnych technik - w Joomla! mamy do dyspozycji wygodny edytor, dzięki czemu dodawanie treści jest bardzo proste. Menu i moduły Joomla Do tworzenia i zarządzania menu służą w Joomla!: Projektant menu - komponent zaplecza administracyjnego, który udostępnia administratorom narzędzia do tworzenia i konfiguracji menu i pozycji menu, Menedżer modułów - komponent zaplecza administracyjnego, który wyposaża administratorów w narzędzia do tworzenia i konfiguracji modułów udostępniających menu w witrynie. 1. Moduł Menu witryny Moduł Menu witryny umożliwia wyświetlanie dowolnych menu, czyli spisów treści witryny - głównego, lokalnego, użytkownika, górnego, dolnego, ogólnodostępnego, dostępnego tylko dla uprawionych. Każda witryna Joomla! ma przynajmniej jedno domyślne menu tworzone na stronie Projektant menu. Jedno menu może być wyświetlane w kilku modułach. W module można wyświetlić jeden, wszystkie albo wybrane poziomy menu hierarchicznego. 2. Moduły Obok treści głównej, obsługiwanej przez komponenty, na stronach witryny Joomla! wyświetlane są moduły. Umożliwiają one użytkownikom witryny wykonywanie pewnych działań, np. logowanie się do witryny, wyszukiwanie informacji, albo prezentują treści towarzyszące, np. reklamy. W standardowej instalacji Joomla! jest około 25 modułów witryny i kilkanaście modułów zaplecza. Ten niewielki zestaw można dowolnie powiększać, instalując dodatkowe moduły oferowane przez niezależnych projektantów. Moduły wzbogacają strony Joomla! i ułatwiają odwiedzającym korzystanie z witryny. Na stronach Joomla! osadzane są w specjalnych obszarach zwanych pozycjami modułów. Pozycje modułów rozmieszczone są wokół obszaru przeznaczonego na główną treść stron witryny Joomla. Mogą również być osadzane przez operatorów wewnątrz treści głównej, np. wewnątrz artykułów. Znaczniki pozycji modułów zakodowane są w szablonie witryny. Rozszerzenia szablony szablonyopcje 14

Klikając na podgląd danego szablonu możemy dowiedzieć się o odpowiednich nazwach i rozmieszczeniu pozycji w szablonie, np. Ze strony http://pliki.joomla.pl/ można pobierać dowolne dodatki i komponenty. Instalacja edytora JCE 1.5 - język polski 15