OCENA STANU BEZPIECZEŃSTWA SANITARNEGO POWIATU ZA 2013 r.

Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Szczecinie 71-342 Szczecin, ul. Wincentego Pola 6, tel.: 091-4870313, fax: 091-4861141 OCENA STANU BEZPIECZEŃSTWA SANITARNEGO POWIATU ZA 2013 r.

SPIS TREŚCI EPIDEMIOLOGIA... 5 Wstęp. 5 I. Sytuacja epidemiologiczna w zakresie chorób zakaźnych 6 1. Sytuacja epidemiologiczna wybranych chorób zakaźnych. 6 1.1. Zatrucia i zakażenia pokarmowe 6 1.2. Decyzje administracyjne wydane w 2013 r. Na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 5.12.2008 r. o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.. 8 1.3. Wirusowe zapalenie wątroby. 8 1.3.1. Wirusowe zapalenie wątroby typu A... 8 1.3.2. Wirusowe zapalenie wątroby typu B... 9 1.3.3. Wirusowe zapalenie wątroby typu C... 9 1.4. Grypa sezonowa. 10 1.5. Choroby wieku dziecięcego... 12 1.6. Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i/lub mózgu 17 1.6.1. Bakteryjne zapalenie opon mózgowych.. 17 1.6.2. Wirusowe zapalenie opon mózgowych... 17 1.6.3. Wirusowe zapalenie mózgu 18 1.7. Inwazywja choroba meningokokowi. 18 1.8. Borelioza z Lyme... 18 1.9. Styczność, narażenie na wściekliznę potrzeba szczepień... 19 1.10. Choroby przenoszone drogą płciową... 23 1.11. Gruźlica 24 2. Realizacja szczepień ochronnych. 25 2.1. Niepożądane odczyny poszczepienne 27 Podsumowanie i wnioski.. 27 II. Stan sanitarny podmiotów działalności leczniczej.. 27 1. Decyzje administracyjne wydane na podmioty działalności leczniczej, z wyodrębnieniem decyzji dot. opiniowania pomieszczeń. 28 2. Podmioty działalności leczniczej.... 28 2.1. Szpitale..... 28 2.2. Zakażenia szpitalne 65 3. Przychodnie, ośrodki zdrowia, poradnie i ambulatoria... 66 3.1. Indywidualne, indywidualne specjalistyczne i grupowe praktyki lekarskie, lekarzy oraz pielęgniarek i położnych.. 68 Podsumowanie i wnioski... 71 HIGIENA ŻYWNOŚCI, ŻYWIENIA I PRZEDMIOTÓW UŻYTKU 72 Wstęp. 72 I. Stan sanitarny obiektów żywności, żywienia i materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością oraz kosmetyków (ogólna ocena obiektów) 77 II. Jakość zdrowotna środków spożywczych oraz materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością, jakość zdrowotna środków spożywczych.... 98 III. Zatrucia pokarmowe. 101 IV. Współpraca z innymi inspekcjami, instytucjami podjętych w ramach określonych akcji.. 101 V. Znakowanie... 104 VI. Nadzór nad obrotem grzybami i przetwórstwem grzybów, nadzór nad obrotem grzybami i przetwórstwem grzybów... 108 VII. Ocena sposobu żywienia i podejmowane działania związane z edukacją dotyczącą prawidłowego żywienia.. 110 VIII. Nadzór nad suplementami diety, środkami spożywczymi specjalnego przeznaczenia żywieniowego.... 110

IX. Nadzór nad przebiegiem imprez masowych..... 114 HIGIENA PRACY 118 I. Nadzór bieżący nad zakładami pracy 118 II. Ocena narażenia na czynniki rakotwórcze lub mutagenne.. 122 III. Ocena narażenia na szkodliwe czynniki biologiczne. 124 IV. Nadzór nad substancjami chemicznymi i ich mieszaninami.. 127 V. Choroby zawodowe.. 128 HIGIENA KOMUNALNA... 130 Wstęp. 130 I. Liczba obiektów pod nadzorem. 130 II. Ogólna liczba kontroli.. 130 III. Liczba załatwionych interwencji. 130 IV. Liczba zamknięć / unieruchomień / wyłączeń z użytkowania obiektu lub jego części.. 132 V. Zmiany w infrastrukturze nadzorowanych obiektów (wodnych, stałych, środków transportu). 133 VI. Charakterystyka obiektów... 137 1. Jakość wody przeznaczonej do spożycia... 137 2. Baseny kąpielowe.. 140 3. Kąpieliska i miejsca wykorzystywane do kąpieli.. 141 4. Stan sanitarny obiektów 141 VII. Cmentarze i zakłady pogrzebowe w kontekście nadzoru nad postępowaniem ze zwłokami i szczątkami ludzkimi.. 153 VIII. Szpitale.. 155 1. Zaopatrzenie szpitali w wodę do spożycia. 155 2. Postępowanie z bielizną szpitalną i pralnictwo.. 157 3. Postępowanie z odpadami medycznymi w aspekcie ochrony zdrowia ludzkiego z uwzględnieniem spełnienia wymogów rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie szczegółowego postępowania z odpadami medycznymi. 165 4. Postępowanie ze zwłokami w aspekcie ochrony zdrowia ludzkiego, prosektoria... 170 5. Postępowanie z odpadami komunalnymi... 173 IX. Inne informacje o podjętych działaniach i przedsięwzięciach. 174 1. Zabezpieczenie imprez masowych. 175 X. Podsumowanie wnioski. 176 HIGIENA DZIECI I MŁODZIEŻY. 177 Wstęp. 177 1. Szkoły i inne placówki oświatowo-wychowawcze oraz wypoczynek dzieci i młodzieży 177 2. Warunki sanitarno techniczne placówek... 178 3. Warunki zdrowotne w placówkach.... 179 Podsumowanie... 186 ZAPOBIEGAWCZY NADZÓR SANITARNY... 188 1. Liczba wydanych opinii, uzgodnień w ramach strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. 188 2. Liczba wydanych opinii w ramach oceny oddziaływania na przedsięwzięć środowisko. 188 3. Liczba uzgodnionych pod względem wymagań higienicznych i zdrowotnych dokumentacji projektowych... 188 4. Liczba przeprowadzonych kontroli, wizji lokalnych. 188 5. Liczba wydanych opinii sanitarnych dotyczących dopuszczenia do użytkowania obiektu budowlanego.... 188 6. Liczba sprzeciwów w dopuszczeniu do użytkowania obiektu... 188 7. Ważniejsze obiekty dopuszczone do użytkowania mające istotny wpływ na stan sanitarny powiatu... 188 8. Inne sprawy.... 189 OŚWIATA ZDROWOTNA I PROMOCJA ZDROWIA. 190 I. Krajowe interwencje programowe. 190 3

1. Profilaktyka nadwagi i otyłości... 190 2. Profilaktyka palenia tytoniu... 192 2.1. Czyste Powietrze Wokół Nas... 192 2.2. Nie Pal Przy Mnie, Proszę.. 193 2.3. Znajdź Właściwe Rozwiązanie.... 194 2.4. Światowy Dzień Bez Tytoniu.. 196 2.5. Światowy Dzień Rzucania Palenia.. 197 2.6. Odświeżamy nasze miasta.tob3cit (Tobacco Free Cities)... 198 3. Profilaktyka używania substancji psychoaktywnych. 199 4. Profilaktyka HIV/AIDS. 200 II. Wojewódzkie interwencje programowe... 201 III. Lokalne interwencje programowe... 202 IV. Interwencje nieprogramowe 203 1. Profilaktyka grypy. 203 2. Światowy Dzień Zdrowia.. 204 3. Bezpieczne Ferie.... 204 4. Bezpieczne Wakacje... 205 5. Profilaktyka Zatruć Metanolem.. 206 6. Ogólnopolska Noc Profilaktyki.. 207 7. Inne działania.. 207 Spis tabel. 208 Spis rycin.... 210 4

EPIDEMIOLOGIA Wstęp Sytuację epidemiologiczną chorób zakaźnych w Szczecinie w 2013 r. można uznać za dobrą. Nie obserwowano epidemicznego wystąpienia chorób zakaźnych, zaś wzrost zachorowań na niektóre choroby zakaźne miał podobnie jak w latach ubiegłych charakter sezonowy, lub był kontynuacją trendów wieloletnich obserwowanych wcześniej. Rok 2013 był drugim rokiem, w którym Oddział Epidemiologii prowadził nadzór nad chorobami przenoszonymi drogą płciową oraz gruźlicą. W związku z możliwością wystąpienia pandemii grypy kontynuowany był w 2013 r. nadzór nad grypą oparty na systemie SENTINEL. System ten jest zintegrowanym systemem nadzoru epidemiologicznego i wirusologicznego. W 2013 r. zarejestrowano znaczny wzrost zachorowań na grypę sezonową. W przeciwieństwie do lat poprzednich, gdzie głównym czynnikiem etiologicznym bakteryjnych zakażeń i zatruć pokarmowych były pałeczki Salmonella, w 2013 r. najwięcej zachorowań spowodowanych było obecnością bakterii Clostridium difficile. Przez cały rok sprawowany był nadzór nad realizacją Programu Szczepień Ochronnych i prawidłową dystrybucją preparatów szczepionkowych. Pomimo ścisłej współpracy z pracownikami punktów szczepień działającymi na naszym terenie uzyskano niższy, niż w latach poprzednich stopień immunizacji populacji dzieci i młodzieży. Istotnymi działaniami z zakresu nadzoru nad placówkami działalności leczniczej była realizacja planu ich kontroli, ze szczególnym uwzględnieniem oddziałów o profilu zabiegowym, diagnostycznym i położniczo - noworodkowym. Oprócz kontroli kompleksowych szpitali przeprowadzone zostały kontrole tematyczne oddziałów dializ pod kątem przestrzegania reżimu przeciwepidemicznego i zapobiegania zakażeniom szpitalnym oraz kontrole pracowni endoskopowych i bloków operacyjnych jednego dnia. Obiekty działalności medycznej kontrolowane były w zakresie: bieżącego stanu sanitarnohigienicznego pomieszczeń, reżimu p/epidemicznego, przestrzegania procedur zapobiegającym zakażeniom i chorobom zakaźnym oraz przestrzegania zakazu palenia tytoniu i wyrobów tytoniowych Ponadto realizowane były działania zmierzające do poprawy zgłaszalności zakażeń szpitalnych w zakładach opieki zdrowotnej oraz kontynuowano współpracę z zespołami ds. kontroli zakażeń szpitalnych poprzez wspólne działania przeciwepidemiczne w ogniskach zakażeń szpitalnych. W myśl ustawy z 2011 r. o działalności leczniczej w roku sprawozdawczym kontynuowano wydawanie decyzji podmiotom leczniczym (dot. spełnienia warunków umożliwiających udzielanie świadczeń zdrowotnych) wystawiono 187 decyzji odbiorowych 5

w tym 2 negatywne. W 2013 r. zarejestrowano na terenie miasta Szczecin 2 nowopowstałe szpitale. I. Sytuacja epidemiologiczna w zakresie chorób zakaźnych 1. Sytuacja epidemiologiczna wybranych chorób zakaźnych Opracowanie przedstawia zasadnicze dane dotyczące kształtowania się sytuacji epidemiologicznej wybranych chorób zakaźnych na terenie Szczecina w 2013 r., w odniesieniu do lat 2011-2013. Raport przygotowano na podstawie rocznych sprawozdań o zachorowaniach na choroby zakaźne, zakażeniach i zatruciach sporządzonych dla Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego Państwowego Zakładu Higieny w Warszawie. 1.1. Zatrucia i zakażenia pokarmowe Na terenie PSSE w Szczecinie w 2013 r. odnotowano łącznie 10 zbiorowych zatruć pokarmowych. Wśród zgłoszonych ognisk chorób przenoszonych drogą pokarmową w pięciu przypadkach czynnikiem etiologicznym były rotawirusy, w dwóch przypadkach Salmonella enteritidis, w dwóch przypadkach - rotawirusy i adenowirusy oraz w jednym przypadku zatrucia, czynnik etiologiczny nie został ustalony. Odnotowane ogniska chorób przenoszonych drogą pokarmową miały miejsce w 3 przypadkach w domu rodzinnym, w 3 przypadkach w placówkach opiekuńczych, zaś w 4 przypadkach w placówkach opieki zdrowotnej. Ponadto w 2013 r. zarejestrowano 285 zachorowań na biegunkę wywołaną rotawirusami (współczynnik zapadalności 69,7/100 tys. mieszkańców), z czego hospitalizowano 98,3 % przypadków. W 2012 r. zarejestrowano 273 przypadki biegunki rotawirusowej (współczynnik zapadalności 66,7/100 tys. mieszkańców), hospitalizowano 96,3 % przypadków zachorowań. Wśród wirusowych zakażeń jelitowych w 2013 r. zarejestrowano 24 przypadki biegunki wywołanej przez adenowirusy (współczynnik zapadalności 5,9/100 tys. mieszkańców), wszystkie przypadki zachorowań były hospitalizowane. W 2012 r. zarejestrowano 44 przypadki biegunki adenowirusowej (współczynnik zapadalności 10,8/100 tys. mieszkańców), w tym 42 osoby (95,5 %) były hospitalizowane. W 2013 r. odnotowano ogółem 322 przypadków bakteryjnych zakażeń pokarmowych (współczynnik zapadalności 78,7/100 tys. mieszkańców), w 2012 r. zgłoszono łącznie 212 podobnych zachorowań (współczynnik zapadalności 51,8 na 100 tys. mieszkańców). Najwięcej zachorowań, bo aż 236 przypadków (współczynnik zapadalności 57,7/100 tys. 6

mieszkańców), spowodowanych było obecnością bakterii Clostridium difficile zaś w 2012 r. zarejestrowano 91 przypadków tych zakażeń (współczynnik zapadalności 22,2/100 tys. mieszkańców). Drugim co do wielkości czynnikiem etiologicznym powodująca zakażenia pokarmowe była Salmonella spp. W 2013 r. w porównaniu z latami 2011 i 2012 (gdzie odnotowano ich po 51 przypadków zachorowań) odnotowano o 2 przypadki mniej (49) - współczynnik zapadalności 12,0 na 100 tys. mieszkańców. W 2013 r. potwierdzono, iż bakteryjne zatrucia pokarmowe wywoływane były między innymi również przez: Escherichia coli w 12 przypadkach, Campylobacter w 8 przypadkach, Clostridium perfringens w 2 przypadkach, a także Yersinia enterocolitica w 1 przypadku. W 2013 r. w porównaniu do lat 2011-2012 nie odnotowano żadnego zachorowania na czerwonkę bakteryjną. Na obszarze miasta Szczecin w latach 2012-2013 nie odnotowano zachorowań na dur brzuszny, dury rzekome oraz zatruć jadem kiełbasianym. Tab. 1. Zatrucia i zakażenia pokarmowe o etiologii bakteryjnej w Szczecinie w latach 2011-2013. Liczba zachorowań i współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców Rok Nazwa chorobowej jednostki ogółem lata 2011-2013 Liczba zachorowań Liczba zachorowań w % Liczba zachorowań 2011 2012 2013 Współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców Liczba zachorowań Współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców Liczba zachorowań Współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców Zatrucia i zakażenia pokarmowe 499 74,8 80 19,7 155 37,9 264 64,5 Salmonellozy jelitowe 151 22,6 51 12,6 51 12,5 49 12 Salmonellozy pozajelitowe 15 2,3 5 1,2 5 1,2 5 1,2 Czerwonka bakteryjna 2 0.3 1 0,2 1 0,2 0 0 Ogółem 667 100 137 33,7 212 51,8 318 77,7 W 2013 r. zgłoszono również 321 przypadków wirusowych zakażeń jelitowych nieokreślonych (współczynnik zapadalności 78,5/100 tys. mieszkańców) oraz 454 przypadki biegunki i zapalenia żołądkowo-jelitowego o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu (współczynnik zapadalności 111,0/100 tys. mieszkańców), które w zdecydowanej większości nie zostały potwierdzone badaniami ani nie wymagały hospitalizacji. W 2012 r. zgłoszono kolejno 322 (współczynnik zapadalności 78,7/100 tys. mieszkańców) i 593 (współczynnik 7

zapadalności 145,0/100 tys. mieszkańców) przypadków zachorowań na ww. jednostki chorobowe W 2013r. na terenie PSSE Szczecin zgłoszono i zarejestrowano zatrucia grzybami u 5 osób. W żadnym przypadku, pomimo wykonanych badań, nie został potwierdzony czynnik etiologiczny zatrucia. Ponadto zgłoszono 2 przypadki zatrucia nasionami bielunia 1.2. Decyzje administracyjne wydane w 2013 r. Na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 5.12.2008 r. o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi W 2013 r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Szczecinie wydał 23 decyzje administracyjne nakazujące osobom przebywającym na terytorium RP poddanie się obowiązkom wynikającym z art. 5 ust.1 ustawy z dnia 5.12.2008 r. o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. W związku ze stwierdzeniem obecności pałeczek Salmonella w badaniach kału wydano 21 decyzji administracyjnych, w tym: 19 decyzji odsuwających dzieci od uczęszczania do przedszkola i 2 decyzje odsunięcia od wykonywania pracy w miejscach, gdzie może dojść do przeniesienia zakażenia na inne osoby. W 2013 r. wydano również 2 decyzje administracyjne nakazujące poddanie się obowiązkowej hospitalizacji w związku z przerwanym leczeniem p/prątkowym w przebiegu gruźlicy płuc. Obie wydane decyzje dotyczyły jednej i tej samej osoby. Zalecenia zostały wykonane, osoba chora stawiła się na leczenie szpitalne. 1.3. Wirusowe zapalenie wątroby 1.3.1. Wirusowe zapalenie wątroby typu A W 2013 r. nie odnotowano żadnego zachorowania na WZW typu A. Na przestrzeni 3 ostatnich lat odnotowano spadek zachorowań na tę jednostkę chorobową. W 2011 r. odnotowano 3 zachorowania (współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców wyniósł 0,7), zaś w 2012 r. o 2 zachorowania mniej (współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców wyniósł 0,2). Tab. 2. Wirusowe zapalenia wątroby typu A. Liczba zachorowań i wskaźnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców w latach 2011-2013 Zarejestrowane wirusowe zapalenia wątroby typu A WZW A Rok 2011 2012 2013 Liczba zachorowań 3 1 0 Wskaźnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców 0,7 0,2 0 8

1.3.2. Wirusowe zapalenie wątroby typu B W 2013 r. zgłoszono 3 przypadki WZW typu B w tym 1 WZW typu B ostre. W dwóch ostatnich latach liczba ta utrzymuje się na tym samym poziomie. Od 2011 r. wzrosła o jeden przypadek. Tab. 3. Wirusowe zapalenia wątroby typu B. Liczba zachorowań i wskaźnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców w latach 2011-2013 WZW B Rok 2011 2012 2013 Zarejestrowane wirusowe zapalenia wątroby typu B Liczba zachorowań 2 3 3 Wskaźnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców 0,2 0,7 0,9 W analizowanym okresie zarejestrowano 35 nowo wykryte przypadki zakażeń wirusem zapalenia wątroby typu B (współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców wyniósł 8,6). Jest to o 15 przypadków rejestracji mniej niż w latach 2011 i 2012. Tab. 4. Nosicielstwo wirusowego zapalenia wątroby typu B. Liczba zachorowań i wskaźnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców w latach 2011-2013 Nosicielstwo WZW typu B Rok 2011 2012 2013 Zarejestrowani nosiciele HBs Ag Liczba zachorowań 50 50 35 Wskaźnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców 12,3 12,2 8,6 1.3.3. Wirusowe zapalenie wątroby typu C W 2013 r. zarejestrowano 2 przypadki wirusowego zapalenia wątroby typu C w Szczecinie (współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców wyniósł 0,5). Liczba rejestrowanych osób chorych na WZW typu C od 2011 r. zmniejsza się. Tab. 5. Wirusowe zapalenia wątroby typu C. Liczba zachorowań i wskaźnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców w latach 2011-2013 WZW C Rok 2011 2012 2013 Zarejestrowane wirusowe zapalenia wątroby typu C Liczba zachorowań 10 8 2 współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców 2,5 1,9 0,5 9

W prezentowanym okresie zarejestrowano 161 nowo wykrytych przypadków zakażeń wirusem zapalenia wątroby typu C (współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców wyniósł 39,4). W 2011 r. zarejestrowano ich 100, zaś w 2012 już o 46 przypadków więcej. Tab. 6. Nosicielstwo wirusowego zapalenia wątroby typu C. Liczba zachorowań i wskaźnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców w latach 2011-2013 Nosicielstwo WZW C Rok 2011 2012 2013 Zarejestrowani nosiciele HCV Liczba zachorowań 100 146 161 współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców 24,6 35,7 39,4 i C. W 2013 r. zarejestrowano 1 przypadek zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu B 1.4. Grypa sezonowa W okresie od 01.01.2013 r. do 31.12.2013 r. do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Szczecinie zgłoszono 17305 przypadków podejrzeń i zachorowań na grypę (współczynnik zapadalności 4231 na 100 tys. mieszkańców) W analizowanym okresie odnotowano 119 przypadków potwierdzonych badaniami laboratoryjnymi, zachorowań na grypę. W tym zarejestrowano 52 przypadki grypy AH1N1, 36 przypadków grypy A oraz 31 przypadków grypy B. Nie zarejestrowano żadnego zgonu z powodu grypy. Podobnie jak w roku ubiegłym (2012) raportowanie zachorowań i podejrzeń zachorowań na grypę było uzupełnione o system wybiórczego nadzoru epidemiologicznego (Sentinel). Lekarze biorący udział w programie, mieli możliwość przeprowadzania badań wirusologicznych, weryfikujących rozpoznanie kliniczne grypy. Nadzór Sentinel w dalszym ciągu prowadzony był we współpracy z wybranymi lekarzami świadczącymi podstawową opiekę zdrowotną (32 lekarzy z 7 przychodni). Przesyłanie danych przez podmioty działalności medycznej pozwoliło na monitorowanie aktualnie krążących typów wirusa w danym rejonie. Gromadzenie danych odbywało się przez cały rok, ze szczególnym uwzględnieniem sezonu grypowego (wrzesień-kwiecień). Z wykresów, które przedstawiają poniższe ryciny wynika iż z roku na rok rejestrowanych jest coraz więcej zachorowań/ podejrzeń zachorowań na grypę. 10

Ryc. 1. Liczba przypadków podejrzeń i zachorowań na grypę w Szczecinie w latach 2011-2013 podejrzenia i zachorowania na grypę liczba przypadków 18000 16000 14000 12000 10000 8000 6000 4000 2000 0 17305 2761 3052 2011 2012 2013 rok Ryc. 2. Liczba przypadków podejrzeń i zachorowań na grypę w Szczecinie w latach 2011-2013 Współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców podejrzenia i zachorowania na grypę współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców 4500 4000 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 4231 680 746,2 2011 2012 2013 rok W 2013 r. wśród 17305 przypadków podejrzeń i zachorowań na grypę, zarejestrowano u dzieci do 4 -go r.ż. 5973 przypadków w tym potwierdzonych 56 zachorowań na grypę. W przedziale wieku od 5-14 r.ż. - 3258; od 15-64 r.ż. - 6955 oraz powyżej 65 r.ż.- 1119. W porównaniu z dwoma poprzednimi latami (2011 r. i 2012 r.), w 2013 r. wzrosła liczba 11

zachorowań i wynosiła w porównaniu z rokiem 2012 o 14253 więcej (w 2012 r. zgłoszono 3052 zachorowań i podejrzeń zachorowań - współczynnik zapadalności wynosił 746,2/100 tys. mieszkańców) zaś w porównaniu z rokiem 2011 o 14544 (w 2011 r. zgłoszono 2761 zachorowań i podejrzeń zachorowań - współczynnik zapadalności wynosił 680/100 tys. mieszkańców). 1.5. Choroby wieku dziecięcego W 2013 r. podobnie jak w latach ubiegłych nie odnotowano zachorowań na błonicę, poliomyelitis, odrę i tężec. W grupie chorób zakaźnych wieku dziecięcego, przeciwko którym prowadzi się systematyczne szczepienia ochronne, utrzymuje się dobra sytuacja epidemiczna. Ospa wietrzna W analizowanym okresie obserwuje się tendencję wzrostową liczby odnotowanych przypadków ospy wietrznej, co w rzeczywistości nie przekłada się na faktyczny wzrost liczby zachorowań, a jest skutkiem poprawy zgłaszalności zachorowań przez podmioty działalności leczniczej. Wysoka zapadalność na ospę wietrzną, ryzyko wystąpienia powikłań u dzieci immunologicznie kompetentnych, bez obciążeń zdrowotnych w wywiadzie oraz koszty finansowe z tym związane wydają się uzasadniać zapobieganie powikłaniom ospy wietrznej poprzez uodpornienie czynne. Jest więc słuszne i wskazane dalsze rozpropagowywanie stosowania szczepień przeciwko ospie wietrznej wśród lekarzy rodzinnych, pediatrów i ich pacjentów. Na przestrzeni 3 ostatnich lat odnotowano naprzemienny spadek i wzrost zachorowań na ospę wietrzną. W 2013 r. do Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Szczecinie zgłoszono 1455 przypadków ospy (współczynnik zapadalności 355,7 na 100 tys. mieszkańców), stanowiło to o 10 przypadków zgłoszonych zachorowań więcej niż w roku 2011. W porównaniu do roku 2012, w ubiegłym roku odnotowano spadek zachorowań na ospę wietrzną o 195 zachorowań. W 2013 r. najwięcej zachorowań odnotowano w przedziale wiekowym 2-5 lat. 12

Ryc. 3. Liczba przypadków zachorowań na ospę wietrzną w Szczecinie w latach 2011-2013 1650 1600 1650 liczba przypadków 1550 1500 1450 1400 1350 1444 1455 1300 2011 2012 2013 rok Ryc. 4. Zachorowania na ospę wietrzną w Szczecinie w latach 2011-2013 współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0 403,4 335,7 355,7 2011 2012 2013 rok Aktualna sytuacja epidemiologiczna wynika prawdopodobnie z tego, iż obowiązkowym szczepieniom p/ospie wietrznej szczepi się tylko dzieci z grup ryzyka. Z tego też powodu ospa wietrzna jest najczęściej zgłaszaną chorobą wieku dziecięcego. Różyczka W 2013 r. odnotowano 92 (współczynnik zapadalności 22,4 na 100 tys. mieszkańców) zachorowania na różyczkę. W stosunku do roku poprzedniego gdzie odnotowano 62 zachorowania, nastąpił wzrost zachorowań. 13

Ryc. 5. Liczba przypadków zachorowań na różyczkę w Szczecinie w latach 2011-2013 liczba przypadków 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 92 57 62 2011 2012 2013 rok Ryc. 6. Zachorowania na różyczkę w Szczecinie w latach 2011-2013. Współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców 25 współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców 20 15 10 5 0 22,5 14 15,1 2011 2012 2013 rok Należy nadmienić iż największą liczbę zachorowań odnotowano u dorosłych mężczyzn, w przedziale wiekowym 20-24 lata. Nagminne zapalenie przyusznic świnka W latach 2011-2013 odnotowuje się naprzemienny spadek i wzrost zachorowań wśród mieszkańców Szczecina. W 2013 r. odnotowano 29 zachorowań na świnkę (współczynnik zapadalności 7,0 na 100 tys. mieszkańców), w stosunku do roku poprzedniego gdzie odnotowano 46 zachorowań nastąpił spadek zachorowań. 14

Ryc. 7. Liczba przypadków zachorowań na świnkę (nagminne zapalenie przyusznic) w Szczecinie w latach 2011-2013 liczba przypadków 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 46 29 20 2011 2012 2013 rok Ryc. 8. Zachorowania na świnkę (nagminne zapalenie przyusznic) w Szczecinie w latach 2011-2013. Współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców 12 współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców 10 8 6 4 2 0 11,2 7,1 4,9 2011 2012 2013 rok Można wnioskować, iż spadek zachorowań związany jest m. in. z zwiększeniem wszczepialności przeciw odrze, śwince, różyczce, które to szczepienia zostały wprowadzone w 1994 r. dla dzieci w 13-14 miesiącu życia Płonica (szkarlatyna) W latach 2011-2013 odnotowuje się naprzemienny spadek i wzrost zachorowań na płonicę wśród mieszkańców Szczecina. W 2012 r. zanotowano 351 zachorowań, natomiast w 2011 i 2013 r. odnotowano spadek zachorowań. 15

Ryc. 9. Liczba przypadków zachorowań na płonicę w Szczecinie w latach 2011-2013 400 liczba przypadków 350 300 250 200 150 100 50 0 351 261 250 2011 2012 2013 rok Ryc. 10. Zachorowania na płonicę w Szczecinie w latach 2011-2013. Współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 85,8 64,3 61,1 2011 2012 2013 rok W 2011 r. i 2013 r. liczba zachorowań na płonicę utrzymywała się na zbliżonym poziomie i wynosiła odpowiednia 261 i 250 zachorowań. W 2012 r. zarejestrowano ich wzrost i wynosił on już 351 zachorowań. 16

1.6. Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i/lub mózgu 1.6.1. Bakteryjne zapalenie opon mózgowych W 2013 r. odnotowano 2 zachorowania zapalenia opon mózgowych w przebiegu inwazyjnej choroby meningokokowej oraz 2 wywołane przez Streptococcus pneumoniae. Wszystkie osoby chore były hospitalizowane. W 2013 r. odnotowano 1 zgłoszenie zachorowania na bakteryjne zapalenie mózgu Tab. 7. Zestawienie zachorowań na wirusowe i bakteryjne zapalenie opon mózgowordzeniowych w Szczecinie w latach 2011-2013. Liczba przypadków i współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców Rok 2011 2012 2013 Rodzaj zapalenia opon mózg-rdzeniowych Liczba zachorowań Współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców Liczba zachorowań Współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców Liczba zachorowań Współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców bakteryjne 20 5,0 13 3,1 4 wirusowe 30 7,4 14 3,4 1 0,2 Tab. 8. Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu z podziałem wg etiologii Choroby zakaźne - zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu nie określone Rok 2011 2012 2013 2 7 2 O etiologii Neisseria meningitidis 1 2 2 O etiologii Streptococcus pneumoniae 2 1 2 O etiologii staphylococcus aureus 0 0 1 1.6.2. Wirusowe zapalenie opon mózgowych W analizowanym okresie zgłoszono 6 zachorowań na wirusowe zapalenie opon mózgowych. Wszystkich pacjentów (3 dzieci i 3 dorosłych) hospitalizowano w Samodzielnym Publicznym Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym w Szczecinie. 17

1.6.3. Wirusowe zapalenie mózgu W 2013 r. odnotowano 1 zgłoszenie zachorowania na wirusowe zapalenie mózgu (u 22 - letniego pacjenta). Pacjent hospitalizowany był w Samodzielnym Publicznym Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym w Szczecinie. Po przebytym leczeniu pacjent został wypisany do domu w stanie dobrym. 1.7. Inwazywja choroba meningokokowa W 2013 r. odnotowano 2 zachorowania na inwazyjną chorobę meningokokową w przebiegu zapalenia opon mózgowych i posocznicy. Na chorobę te zachorowały dzieci w wieku 2 i 4 lat. Pacjentów hospitalizowano w Samodzielnym Publicznym Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym w Szczecinie 1.8. Borelioza z Lyme W 2013 r. w Szczecinie zarejestrowano 109 przypadków zachorowań na boreliozę (współczynnik zapadalności 26,6 na 100 tys. mieszkańców). Hospitalizacji wymagało 11 osób (10,1 % przypadków), w tym 1 pacjent z neuroboreliozą pod postacią zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. W 2012 r. w Szczecinie zarejestrowano 76 przypadków zachorowań na boreliozę (współczynnik zapadalności 18,6 na 100 tys. mieszkańców), z czego hospitalizowano 14 osób (18,4 % przypadków), w tym 3 pacjentów z neuroboreliozą pod postacią zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. W porównaniu z rokiem 2011 wzrosła liczba zarejestrowanych osób, u których stwierdzono boreliozę. Większa liczba zachorowań w 2013 r. prawdopodobnie jest spowodowana poprawą zgłaszalności zachorowań na wczesną postać boreliozy. Ryc. 11. Liczba przypadków zachorowań na boreliozę w Szczecinie w latach 2011-2013 120 liczba przypadków 100 80 60 40 20 92 76 109 0 2011 2012 2013 rok 18

Ryc. 12. Borelioza - współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców Szczecina w latach 2011-2013 30 współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców 25 20 15 10 5 0 26,7 22,7 18,6 2011 2012 2013 rok 1.9. Styczność, narażenie na wściekliznę potrzeba szczepień Wścieklizna (lyssa) jest chorobą zakaźną o ostrym przebiegu i niemalże światowym zasięgu. Wywołuje ją wirus atakujący ośrodkowy układ nerwowy ssaków (mózgowie, rdzeń kręgowy) w tym również ludzi. Do zakażenia wścieklizną dochodzi wskutek ugryzienia przez zainfekowane zwierzę, a także poprzez kontakt z jego śliną, gdy kontakt ten następuje w miejscu skaleczenia, zadrapania. Nieleczona wścieklizna prawie zawsze prowadzi do śmierci. W latach 2011-2013 liczba zgłoszonych i zarejestrowanych pokąsanych zmieniała się i z roku na rok obserwowano spadek zgłaszanych pokąsań. W 2013 r. liczba pokąsanych ludzi przez zwierzęta wyniosła 397 przypadków pokąsań (współczynnik zapadalności wynosił 97,1 na 100 tys. mieszkańców) to jest o 9 mniej niż w u 2012 r. 406 przypadków pokąsań (współczynnik zapadalności wynosił 121,7 na 100 tys. mieszkańców). 19

Ryc. 13. Pokąsania ludzi w Szczecinie w latach 2011-2013. Liczba przypadków pokąsania ludzi przez zwierzęta liczba przypadków 500 400 300 200 100 0 500 406 397 2011 2012 2013 rok Ryc. 14. Pokąsania ludzi w Szczecinie w latach 2011-2013. Współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców pokąsania ludzi przez zwierzęta współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 162,4 123,2 97,1 2011 2012 2013 rok 20

Tab. 9. Zestawienie liczby pokąsań ludzi przez zwierzęta chore lub podejrzane o wściekliznę w Szczecinie w latach 2011-2013 Rok bieżący Ogółem 2011 2012 2013 Gatunek zwierząt Liczba przypadków ogółem za lata 2011-2013 Pokąsania w % Liczba przypadków Współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców Liczba przypadków Współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców Liczba przypadków Współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców ogółem 1303 100 500 123,2 406 99,2 397 97,1 pies 973 74,7 376 92,6 304 74.3 293 71,64 kot 268 20,6 105 25,9 81 19,8 82 20,04 szczur 16 1,2 5 1,2 4 1 7 1,71 nietoperz 14 1,1 1 0,2 10 2,4 3 0,74 tchórzofretka 10 0,8 4 1 2 0,5 4 0,98 inne zwierzęta 22 1,7 9 2,2 5 1,2 8 1,96 Wg gatunku zwierząt, które pokąsały poszkodowanych w 2013 r. dominowały pokąsania przez psy 293 przypadków pokąsań, na drugim miejscu znalazły się koty 82 przypadki pokąsań, w następnej kolejności pokąsania przez szczury 7 pokąsań (w tym 1 szczura domowego), fretki - 4 i nietoperze 3 przypadki. Na pozostałe 8 pokąsań przypadały pojedyncze pokąsania przez zwierzęta takie jak: dzik, kuna, sarna, zebra, koszatniczka. W przypadku pokąsania lub oślinienia przez zwierzę podejrzane lub chore na wściekliznę, przed zachorowaniem chroni podana jak najszybciej po zakażeniu szczepionka przeciw wściekliźnie. Szczepienia ludzi prowadzone były w 2013 r. w Poradni Profilaktyki Wścieklizny Samodzielnego Publicznego Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Szczecinie przy ul. Arkońskiej 4. Lekarze pracujący w Poradni oceniali stopień narażenia pacjenta na zakażenie wścieklizną i kwalifikowali do ewentualnych szczepień. 21

Tab. 10. Liczba szczepionych osób p/w wściekliźnie w Szczecinie w latach 2011-2013 Ogółem w latach 2011-2013 Rok bieżący 2011 2012 2012 Liczba osób szczepionych p/w wściekliźnie Liczba przypadków Liczba przypadków Współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców Liczba przypadków Współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców Liczba przypadków Współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców 283 98 24,1 106 42,4 79 19,3 W 2013 r. liczba zaszczepionych pokąsanych wynosiła 79 (wskaźnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców wyniósł 19,32 %), zaszczepiono więc o 27 osób pokąsanych mniej niż w 2012 r. (106 pokąsanych zaszczepionych). W 63 przypadkach podjęto szczepienia przeciwko wściekliźnie pokąsanym przez zwierzęta domowe zaś w 16 przypadkach przez zwierzęta dzikie. W 2013 r. dziewięć przypadków wymagało hospitalizacji, z czego u sześciu osób podano zarówno surowicę jak i szczepienia z powodu pokąsania przez: nietoperza (3 przypadki), dzika (2 przypadki) oraz psa (1 przypadek). W pozostałych 70 przypadkach wdrożono szczepienia i pogryzieni leczeni byli ambulatoryjnie. Ryc. 15. Liczba szczepionych osób p/w wściekliźnie w Szczecinie w 2013 r. szczepienia p/wściekliźnie 120 liczba przypadków 100 80 60 40 20 0 98 106 79 2011 2012 2013 rok 22

Ryc. 16. Szczepienia p/w wściekliźnie osób pokąsanych przez zwierzęta w 2013 r. Współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców szczepienia p/wściekliźnie współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 42,4 24,1 19,32 2011 2012 2013 rok 1.10. Choroby przenoszone drogą płciową Rok 2013 był drugim rokiem w którym prowadzono rejestrację przez PSSE w Szczecinie chorób przenoszonych drogą płciową. W roku 2013 zarejestrowano ogółem 38 przypadków chorób przenoszonych drogą płciową (współczynnik zapadalności 9,3 na 100 tys. mieszkańców) w tym 15 przypadków kiły, 15 przypadków rzeżączki oraz 8 przypadków zakażenia chlamydiami. Odnotowano o 20 przypadków więcej zachorowań na choroby przenoszone drogą płciową w roku 2013 iż w roku 2012 Tab. 11. Zachorowania na choroby przenoszone drogą płciową wśród mieszkańców Szczecina w roku 2013 Choroby przenoszone drogą płciową Kiła Wyszczególnienie A50 Kiła wrodzona i kiła noworodków A51.0-2 pierwotna A51.3-4 wtórna A51.5 utajona wczesna A52.8 utajona późna A51.9; A52.0-7; A52.9; A53 inna i nie określona A 54 Rzeżącz ka A 55 Ziarnica weneryczna wywołana przez Chlamydie A 56 Inne choroby wywołane przez Chlamydie N 34.1 Inne nierzeżączko we zakażenia układu moczopłciow ego Powiat Szczecin 0 1 10 2 1 1 15 0 8 0 w tym: 0 0 Miasto 0 1 10 2 1 1 15 0 8 0 Wieś 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 23

Mężczyźni 0 1 10 1 1 0 15 0 3 0 Kobiety 0 0 0 1 0 1 0 0 5 0 Wg grup wiekowych: 0 0 0-14 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 15-19 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 20-29 0 0 6 0 1 1 0 0 4 0 30-44 0 0 4 2 0 0 0 0 4 0 45-64 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 65 i więcej 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Liczba osób objętych nadzorem: ogółem 38 W analizowanym okresie zdecydowaną przewagę w zakażeniach przenoszonych drogą płciową stanowią mężczyźni. W porównaniu z 2012 r. trzykrotnie wzrosła liczba zachorowań na rzeżączkę z 5 zarejestrowanych przypadków w 2012 r. do 15 przypadków w 2013 r. 1.11. Gruźlica Od 1.01.2013 r. zgłoszono łącznie 169 pacjentów hospitalizowanych w Specjalistycznym Szpitalu im. prof. A. Sokołowskiego w Szczecinie, ul. Sokołowskiego 11 z powodu podejrzenia zachorowania na gruźlicę bez względu na miejsce zameldowania. W odniesieniu do 2012 r. nastąpił nieznaczny wzrost (167) zgłoszonych podejrzeń zachorowań. U 41 pacjentów (w 2012 r. 32) mających zameldowanie w Szczecinie potwierdzono zachorowanie na gruźlicę, 7 osób zmarło, a wykluczono podejrzenie gruźlicy u 7 osób (mykobakteriozy) i 9 osób jest w dalszym ciągu hospitalizowanych. Pozostałych 105 pacjentów hospitalizowanych to osoby z zameldowaniem poza Szczecinem. W leczeniu ambulatoryjnym po odprątkowaniu pozostaje 75 pacjentów z wszystkich zarejestrowanych w 2013 r. Po raz pierwszy zarejestrowano 3 pacjentów, u których wystąpiła gruźlica jako choroba współistniejąca z zakażeniem HIV są to pacjenci leczeni w Poradni Nabytych Niedoborów Immunologicznych w Szczecinie. W 2013 r. wystawiono 2 decyzje administracyjne dotyczące osoby, która samowolnie opuściła szpital przed zakończeniem leczenia p/prątkowego, wydano 1 postanowienie o nałożeniu grzywny w wysokości 300 zł, której nieściągnięto z powodu wykonania decyzji. 24

tabela poniżej. Dane dotyczące zachorowania na gruźlicę wśród mieszkańców Szczecina prezentuje Tab. 12. Podejrzenia zachorowania i zachorowania na gruźlicę w 2013 r. w rozbiciu na płeć i grupy wiekowe Gruźlica w tym Wyszczególnienie wszystkie postacie razem płucna zakaźna (prątkująca) niezakaźna innych narządów Powiat: Szczecin 48 48 41 7 0 w tym: Miasto 48 48 41 7 0 Wieś 0 0 0 0 0 Mężczyźni 38 38 33 5 0 Kobiety 10 10 8 2 0 Wg grup wiekowych: 0-14 0 0 0 0 0 15-19 0 0 0 0 0 20-29 1 1 1 0 0 30-44 14 14 14 0 0 45-64 21 21 17 4 0 65 i więcej 12 12 9 3 0 Liczba osób objętych nadzorem: ogółem 64 Analizując dane dotyczące osób hospitalizowanych w 2013 r. przez Specjalistyczny Szpital im. prof. A. Sokołowskiego w Szczecinie, ul. Sokołowskiego 11 w porównaniu z rokiem 2012 zaobserwowano nieznaczny wzrost wszystkich osób hospitalizowanych. Niepokojącym zjawiskiem jest pojawienie się zachorowań na gruźlicę pozostającej w korelacji z zakażeniem HIV 2. Realizacja szczepień ochronnych W 2013 r. program Szczepień Ochronnych na terenie miasta Szczecina realizowany był przez 66 świadczeniodawców w 98 gabinetach szczepień, które obejmowały swoją opieką 25

226 309 osoby, z czego 156 851 stanowiły osoby powyżej 19 roku życia. Przeprowadzono 235 kontroli punktów szczepień, w tym 61 kontroli tematycznych. W trakcie kontroli gabinetów szczepień szczególną uwagę zwracano na: wykonawstwo szczepień ochronnych; kwalifikację do szczepień; analizę dokumentacji szczepień; przepływu kart uodpornienia (dokumentowanie przychodzących i wychodzących kart); procedury sanitarno-higieniczne immunizacji; bieżący stan sanitarny; warunki przechowywania szczepionek; zachowanie łańcucha chłodniczego; sposób postępowania ze sprzętem jednorazowego użytku; przestrzeganie ustawy z dnia 9.11.1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. z 1996 r., Nr 10, poz. 55 ze zm.). Nadzorem objęto 83 zgłoszone przez punkty szczepień tzw. matki oporne, co skutkowało, wysłaniem 83 wezwań i przeprowadzeniem dodatkowych analiz wszczepialności tych dzieci. Na skutek podjętych działań, immunizacji zostało poddane 44 dzieci. Natomiast rodzice/opiekunowie prawni nie podjęli w terminie 13 wezwań do szczepień, w przypadku 7 wezwań adresat nie mieszka pod danym adresem, 3 osoby wyjechały z kraju. Opiekunowie prawni 6 osób podpisali oświadczenie, że nie wyrażają zgody na szczepienie. W przypadku 7 osób dostarczono okresowe zwolnienie lekarskie ze szczepień. Pomimo ścisłej współpracy z pracownikami punktów szczepień działającymi na naszym terenie uzyskano niższy, niż w latach poprzednich stopień immunizacji populacji dzieci i młodzieży. Oprócz szczepień obowiązkowych na terenie miasta w 2013 r. przeprowadzono immunizację z grupy szczepień zalecanych, nie finansowanych ze środków znajdujących się w budżecie Ministra Zdrowia. W ramach tych działań w Punktach szczepień przeprowadzono: 13089 szczepień przeciwko grypie; 601 szczepień przeciwko ospie wietrznej; 123 szczepienia przeciwko zakażeniom wirusem brodawczaka ludzkiego; 309 szczepień przeciwko zakażeniom Neisseria meningitidis; 1363 szczepienia przeciwko WZW typu A; 2632 szczepienia przeciwko zakażeniom Streptococcus pneumoniae; 937 szczepień przeciwko biegunce rotawirusowej; 26

320 szczepień przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu; 687 szczepień przeciwko durowi brzusznemu. W 2013 r. według zaleceń Głównego Inspektora Farmaceutycznego, na terenie działania Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Szczecinie wydano: 5 decyzji o wycofaniu z obrotu preparatów szczepionkowych, o czym w trybie natychmiastowym powiadomiono placówki. 2.1. Niepożądane odczyny poszczepienne W 2013 r. do Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Szczecinie zgłoszono 10 odczynów poszczepiennych, w tym 6 wycofano, a 4 uznano jako zgłoszenie uzasadnione. Podsumowanie i wnioski 1. Sytuację epidemiologiczną chorób zakaźnych w Szczecinie w 2013 r. można uznać za dobrą. Nie obserwowano epidemicznego wystąpienia chorób zakaźnych, zaś wzrost zachorowań na niektóre choroby zakaźne miał podobnie jak w latach ubiegłych charakter sezonowy, lub był kontynuacją trendów wieloletnich obserwowanych wcześniej. 2. Nie zarejestrowano zachorowań na czerwonkę, WZW typu A, dur brzuszy, dury rzekome, zatruć jadem kiełbasianym, błonicę, poliomyelitis, odrę i tężec. 3. Zdecydowanie polepszyła się zgłaszalność przez lekarzy zachorowań/podejrzeń zachorowań na choroby zakaźne; 4. Z roku na rok następuje spadek zgłoszeń pokąsań ludzi przez zwierzęta. Tym samym maleje liczba wykonanych szczepień ludzi p/wściekliźnie. 5. Niepokojący jest niższy, niż w latach poprzednich stopień immunizacji populacji dzieci i młodzieży. Spowodowane jest to między innymi poprzez intensywne działania grup i ruchów antyszczepionkowych na stronach internetowych. II. Stan sanitarny podmiotów działalności leczniczej Działalność kontrolno- represyjna: Liczba kontroli - 1048 Liczba mandatów - 5 na kwotę 1100 zł 27

Tab. 13. Liczba obiektów w ewidencji Rodzaj placówki Liczba obiektów wg ewidencji liczba skontrolowanych obiektów % obiektów skontrolowanyc h Działalność lecznicza wykonywana przez podmioty leczniczej Działalność lecznicza wykonywana przez praktykę zawodową 490 361 73,6 % 964 225 23,3 % Razem 1454 586 40,3 % 1. Decyzje administracyjne wydane na podmioty działalności leczniczej, z wyodrębnieniem decyzji dot. opiniowania pomieszczeń Liczba wystawionych decyzji na stan sanitarno-techniczny i higieniczny: 8 w tym dla: szpitali - 6 pomiotów leczniczych - 1 praktyki zawodowe 1 Decyzje o wstrzymaniu działalności lub zamknięciu obiektu: brak Liczba i suma wystawionych decyzjo-rachunków dla: szpitali 10 na kwotę 3568,3 zł podmiotów leczniczych- 35 na kwotę 4782,10 zł praktyki zawodowe 30 na kwotę 2878,8 zł Liczba wystawionych decyzji opinii dla: szpitali 5 podmiotów leczniczych 64 praktyk zawodowych - 118 2. Podmioty działalności leczniczej 2.1. Szpitale W 2013 r. na terenie działalności Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Szczecinie funkcjonowało 9 szpitali. Poniżej opracowano dane (za rok 2013) dot. każdego ze szpitali, zwracając szczególną uwagę na ich stan techniczny i funkcjonalność, stosowane w szpitalu środki do dezynfekcji, utrzymanie bieżącej czystości placówki i sterylizację. Przedstawiono również ocenę 28

działalności szpitalnych zespołów ds. zapobiegania i zwalczania zakażeń szpitalnych z uwzględnieniem występujących w nich w 2013 r. zakażeń szpitalnych. Specjalistyczny Szpital im. prof. A Sokołowskiego ul. Sokołowskiego 11, 70-891 Szczecin Tab. 14. Liczba łóżek i pacjentów Specjalistyczny Szpital im. prof. A. Sokołowskiego w Szczecinie - Zdunowie nazwa oddziału Liczba łóżek w oddziale Liczba pacjentów hospitalizowanych Oddział I gruźlicy i chorób płuc 86 2262 Oddział II Onkologii Klinicznej i Chemioterapii 16 1503 Oddział 111 gruźlicy i chorób płuc 72 2397 Oddział IV chorób wewnętrznych 47 1931 Oddział V chirurgii urazowo-ortopedycznej 52 1792 Oddział VI chirurgii urazowo-ortopedycznej 55 1936 Oddział VII Kliniczny chirurgii klatki piersiowej 60 1596 Oddział VI1I chirurgii ogólnej i naczyniowej 41 1066 Oddział Intensywnej Terapii 5 33 Szpital ogółem 434 14516 Specjalistyczny Szpital im. prof. A. Sokołowskiego w Szczecinie - Zdunowie, w 2013 r. przeprowadził odnowienie wszystkich pomieszczeń w budynku głównym szpitala i budynku administracyjno - gospodarczym po robotach związanych z wymianą instalacji C.O., C.W.U. oraz Z.W.U., w ramach realizowanego zamierzenia budowlanego obejmującego kompleksową termomodernizacji obiektów szpitala wraz z budową nowego źródła ciepła i chłodu, sieciami między obiektowymi oraz instalacjami wewnętrznymi w obiektach szpitalnych, kompleksową modernizacją a także rozbudowę źródeł i sieci gazów medycznych na terenie Szpitala. 29

Utrzymanie bieżącej czystości i porządku odbywało się zgodnie z zapisami umowy i Planem Higieny, świadczone było przez Konsorcjum firm sprzątających "Impel" Cleaning Sp. z o.o. i Hospital Serwice Company Sp. z o.o. umowa nr 20/u/utrz.czystości szpitala/2013 z dnia 03.10.2013 r. (umowa na 48 miesięcy). Firma dysponowała sprzętem: duże zintegrowane wózki kuwetowe i wózki dwuwiaderkowe oraz małe wózki jednokomorowe. Wózki znajdowały się w oddziałach w pomieszczeniach porządkowych, gdzie po wykonanych czynnościach sprzątania podlegają procesowi mycia i dezynfekcji. Postępowanie z mopami po użyciu uwzględnia ich pranie wraz z dezynfekcją świadczone przez Firmę Kortex przy ul. Szczawiowej w Szczecinie. Szpital nie posiadał własnych komór dezynfekcyjnych - usługa realizowana była w ramach umowy nr 58/U/pranie dezynf.bielizny/ii/201212013 zawartej 21.02.2013 r. na okres 48 miesięcy z konsorcjum firm (DGP Laundry Partner Sp. z o.o., Gos-Zec Sp z o.o. DGP Dozorbud Grupa Polska Sp. z o.o. gdzie oddawane były koce, kołdry, materace i poduszki. Dezynfekcja endoskopów - odbywała się w pracowni badań endoskopowych w pomieszczeniu dekontaminacji sprzętu przy użyciu myjni automatycznych. W pracowni wykonywane były badania endoskopowe górnego i dolnego odcinka przewodu pokarmowego. W obszarze pracowni znajduje się kabina higieny osobistej. Proces dezynfekcji opisany w instrukcji postępowania z endoskopem do wglądu w miejscu. Dezynfekcja basenów i kaczek - odbywała się w procesie termicznej dezynfekcji w urządzeniach myjąco-dezynfekujących, Szpital posiadał również maceratory, wymienione urządzenia znajdowały się w wydzielonych do tego celu pomieszczeniach w obrębie każdego oddziału. W zależności od potrzeby (np. w przypadku awarii urządzenia) szpital stosował preparaty środka dezynfekcyjnego - Medicarina w stężeniu 6 000, 10 000 ppm do dezynfekcji kaczek lub basenów. Dezynfekcja narzędzi wielorazowego użycia - przeprowadzana była w miejscu ich stosowania w obszarze oddziałów, bloku operacyjnego, gabinetu zabiegowo-opatrunkowego jako proces dezynfekcji manualnej lub maszynowej (blok operacyjny). Do manualnej dezynfekcji narzędzi używane były kuwety z sitem. Proces dekontaminacji narzędzi wielorazowego użycia opisany jest w Instrukcji dezynfekcji Programu Kontroli Zakażeń. W 2013 r. Szpital posiadał 2 przelotowe sterylizatory parowe w Sterylizatorni i 1 nieprzelotowy na Bloku Operacyjnym: typ MST-V6612 VS2 nr 21246 Bellimed - rok prod. - 2012 - Sterylizatornia seria As 66 I 2-nr 56 SMS - rok prod. -1997 - Sterylizatornia Vacuclav 23 B+ Melag - rok prod. - 2008 - Blok Operacyjny oraz sterylizator plazmowy nieprzelotowy Sterrad 100S Johnson-Johnson, rok prod.1999 Sterylizatornia 30

Szpital korzystał z usługi zewnętrznej, na sterylizację - tlenkiem etylenu ( gazówka") - umowa z Samodzielnym Publicznym Szpitalem Klinicznym Nr 2 PUM, Szczecin ul. Powstańców Wielkopolskich 72. Sprzęt do sterylizacji myty i dezynfekowany na Bloku Operacyjnym i w Oddziałach w/g obowiązującego planu dezynfekcji. Transportowany do sterylizatorni, tam pakowany i sterylizowany. Do kontroli procesów sterylizacji szpital zatrudnia wydzielony personel po ukończonym kursie kwalifikacyjnym z zakresu sterylizacji i dezynfekcji. Podobnie do transportu, Szpital posiada wydzielony personel. Kontrola biologiczna zewnętrzna -1 x na kwartał - Sporal A - 7 próbek badań + 3 z Bloku Operacyjnego (razem 10); do kontroli biologicznej wewnętrznej stosowany był test szybkiego odczytu - Indicatori Smart-Read sterylizacja parowa- 1 x dziennie monitorowany każdy sterylizator+ wsad z implantami - 607 (razem z blokiem operacyjnym) sterylizacja plazmowa - każdy wsad monitorowany testem biologicznym (581 badań). W 2013 r. brak zakwestionowanych badań. Chemiczny wskaźnik paskowy klasy IV, umieszczany w każdym pakiecie. Kontrola wsadu - 1 wskaźnik umieszczany w komorze sterylizatora przy drzwiach komory. Prowadzone były protokoły sterylizacji dla każdego sterylizatora oraz Protokoły zdawczo- odbiorcze, które podobnie jak wydruki ze sterylizatora, są archiwizowane przez 10 lat. W 2013 r. zarejestrowano awarie urządzeń sterylizacyjnych, jednakże usuwane były natychmiast. Przechowywanie materiału po sterylizacji - materiał po sterylizacji krótkotrwale przechowywany był w sali sterylnej Sterylizatorni (temp., wilgotność), następnie transportowany wózkiem transportowym lub windą na Blok Operacyjny i tam przechowywany w magazynie materiałów sterylnych. Materiał z oddziałów odbierany jest przez pracowników oddziałów i tam przechowywany w zamkniętych pojemnikach, lub miejscach wyznaczonych np. zamykanych szafach. W 2013 r. w Szpitalu działał Zespół i Komitet Kontroli Zakażeń - powołany został zarządzeniem nr 3/2013 z dnia 07.01.2013 r. Pracownicy Zespołu Kontroli Zakażeń Szpitalnych posiadają kwalifikacje wymagane do pełnienia poszczególnych funkcji: Przewodniczący Zespołu - specjalista drugiego stopnia w zakresie ortopedii i traumatologii, kurs specjalistyczny dla przewodniczących zespołu organizowany przez Polskie Towarzystwo Zakażeń Szpitalnych; 31

Członek Zespołu - pielęgniarka Specjalista ds. epidemiologii - specjalizacja z zakresu pielęgniarstwa epidemiologicznego; Członek Zespołu - dr n med. mikrobiolog, specjalista pierwszego stopnia z mikrobiologii lekarskiej. Szpital nie posiada laboratorium mikrobiologicznego. Badania z zakresu medycznej diagnostyki laboratoryjnej analitycznej i mikrobiologicznej świadczyła dla Szpitala w 2013 r. Firma Diagnostyka Sp. z o.o. w ramach umowy nr l/lab/badania/2010 zawartej 09.07.2010 r. na okres 12 lat. W Szpitalu przeprowadzono aktualizację procedur przeciwepidemicznych poprzez Instrukcję użytkową dezynfekcji sprzętu i powierzchni, która będzie aktualna do dnia 05.11.2014 r. czyli do czasu nowego przetargu. Kontrole wewnętrzne przeprowadzono w oddziałach szpitalnych w ilości 9 polegały one na ocenie przestrzegania wprowadzonych procedur. Szpital zapewnia warunki izolacji pacjentów z zakażeniami oraz chorobą zakaźną. Odbywa się to w obszarze Odcinka Ftyzjatrii oddziału I Chorób Płuc i Gruźlicy oraz w wydzielonym odcinku Oddziału 1, II Chorób Płuc i Gruźlicy. Pacjentów z podejrzeniem zakażenia i wymagających izolacji lub kohortowania (w pozostałych oddziałach) szpital obejmuje opieką w salach 1, 2 i 3-osobowych z węzłem sanitarnym w zależności od możliwości danego Oddziału. Szkolenia personelu - Zespół w 2013 r. przeprowadził 37 szkoleń dla 278 pracowników w tym 15 szkoleń doskonalących oraz 22 szkoleń podstawowych z zakresu epidemiologii. W 2013 r. w Szpitalu przeprowadzane były zabiegi dezynsekcji i deratyzacji. Zabiegi przeprowadzała firma W. Protas Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe z siedzibą w Szczecinie Tab. 15. Stosowane środki dezynsekcji i deratyzacji L p. Rodzaj zastosowanego środka Miejsce, w którym środek został zastosowany częstotliwość 1. K-OTHRINE 2,5 FLOW Oddział 1 Prosektura 1 2. RAT KILLER PERFECT Apteka - mag. spirytusów 1 Histopatologia 1 32