IBRS TriC CHIŃSKI RYNEK JABŁEK A.D. 2014

IBRS TriC CHIŃSKI RYNEK JABŁEK A.D. 2014 Aneta Saleem IBRS TriC 05.12.2014

I. SPIS TREŚCI I. WPROWADZENIE... 2 II. Światowy rynek jabłek... 3 III. Trendy na rynku owoców w Chinach (2013-2014)... 4 IV. Rynek jabłek w Chinach... 5 A. Produkcja jabłek w Chinach... 5 B. Eksport i import jabłek... 6 C. Konsumpcja jabłek w Chinach... 8 D. Ceny jabłek w Chinach... 10 E. Sok jabłkowy... 11 F. Prognozy... 12 V. KANAŁY DYSTRYBUCJI JABŁEK NA RYNKU KRAJOWYM... 12 A. Rynek e-sprzedaży w Chinach... 13 1. Sprzedaż owoców on-line... 14 VI. PODSUMOWANIE... 15 Biogram i kontakt 16 Aneta Saleem IBRS TriC 1

I. WPROWADZENIE Chiny są jednym z największych na świecie producentów i konsumentów produktów rolnych. Populacja Chin jest czterokrotnie wyższa niż Stanów Zjednoczonych, ale chińskie pola uprawne zajmują jedynie 75% całości obszarów rolnych w USA. Chiny wykorzystują intensywne praktyki rolnicze do produkcji dużych ilości płodów rolnych z ograniczonych zasobów ziemi, wody i innych zasobów naturalnych. Od czasów zainicjowania w 1979 roku reformy gospodarczej, chińscy rolnicy mają więcej swobody w podejmowaniu decyzji o rodzaju prowadzonej działalności. Wielu rolników wybrało uprawę owoców i warzyw, ponieważ ich produkcja jest bardziej opłacalna niż produkcja zbóż. Jabłka są produkowane w niemal każdym regionie Chin. Produkcja jabłek w Chinach wzrosła diametralnie w ciągu ostatnich 30 lat: z 7 milionów ton w 1976 roku aż do 27,9 mln ton w 2007 roku. W roku 1990 Chiny przeskoczyły USA w rankingu największych na świecie plantatorów jabłek, a w 2003 r. stały się ich największym eksporterem. W ciągu zaledwie dwóch dekad, Chiny przeobraziły się z małego rynku owoców i warzyw na największego na świecie producenta i eksportera jabłek. Chińskie jabłka są dużo tańsze od tych produkowanych w innych krajach (przykładowo jabłka amerykańskie są dwukrotnie droższe). Różnica w cenie wynika z dwóch czynników: po pierwsze, koszty produkcji w Chinach są znacznie niższe; po drugie, mimo zmian w rolnictwie chińskie jabłka są z reguły niższej jakości niż te pochodzące z Europy Zachodniej i Stanów Zjednoczonych. 1 1 Na podstawie: http://www.ers.usda.gov/topics/international-markets-trade/countriesregions/china/basic-information.aspx, http://www.idosi.org/wjas/wjas7(6)/7.pdf Aneta Saleem IBRS TriC 2

II. Światowy rynek jabłek Na całym świecie (na skalę handlową) produkuje się 75 mld ton jabłek. Z tego ponad 10% jest sprzedawanych w postaci nieprzetworzonej. Chiny są zdecydowanie największym producentem jabłek produkują 37 miliardów ton (FAO, dane za rok 2012), co stanowi około połowy całkowitej produkcji (handlowej). Inni więksi producenci to: USA (4,1 mld ton), Turcja (2,9), Polska (2,9), Włochy (2,4) i Francji (1,9). 2 : Najwięksi producenci jabłek na świecie (produkcja w tonach): Producent Chiny 2008 2009 2010 2011 2012 29'851'163 31'684'445 33'265'186 35'987'221 37'001'590 USA 4'358'710 4'402'070 4'210'060 4'272'840 4'110'046 Turcja 2'504'490 2'782'370 2'600'000 2'680'080 2'889'000 Polska 2'830'870 2'626'270 1'877'910 2'493'080 2'877'336 2 http://www.freshplaza.com/article/114803/poland-passes-china-as-largest-apple-exporter) Aneta Saleem IBRS TriC 3

III. Trendy na rynku owoców w Chinach (2013-2014) W roku 2013 wzrosło zainteresowanie zdrowym stylem życia oraz podniosła się świadomość konsumentów w kwestii znaczenia wprowadzania świeżych i naturalnych produktów do diety, co zaowocowało m.in. zwiększeniem sprzedaży owoców i warzyw. Wraz ze wzrostem dochodów Chińczyków oraz zainteresowaniem "egzotycznymi" owocami, wzrósł także import owoców z innych krajów. Największy wzrost w 2013 r. odnotowano w przypadku sprzedaży żurawiny i borówek, które zyskały popularność ze względu na wysokie wartości odżywcze. Sprzedaż jabłek i gruszek charakteryzowała się niewielkimi zmianami w porównaniu do roku 2012, głównie ze względu na w miarę stałą, wysoką liczbę konsumentów jabłek. Jabłka są owocami powszechnie spożywanymi w Chinach (i jednymi z owoców ulubionych) i w 2013r. stanowiły one 27% całości konsumpcji wszystkich owoców. Tradycyjne rynki i targi pozostały ważnym kanałem sprzedaży owoców w Chinach. Jednakże, wraz z powstawaniem nowych super- i hipermarketów na terenie całego kraju, coraz większa liczba konsumentów zaczęła preferować zakupy w tych miejscach, ze względu na różnorodność towaru i zróżnicowanie w cenach. 3 Rok 2013 to także dynamiczny rozwój e-commerce. Produkcja owoców w Chinach w okresie 2008-2013: Źródło : Euromonitor International 3 Euromonitor International from trade associations, trade press, company research, trade interviews, trade sources. Aneta Saleem IBRS TriC 4

IV. Rynek jabłek w Chinach A. Produkcja jabłek w Chinach Struktura chińskiego przemysłu owocowo-rolnego składa się z milionów małych gospodarstw domowych. Gospodarstwa zajmujące się uprawą jabłek zwykle posiadają powierzchnię od 5 do 10 mu (około 0.33-0.66 ha). Taka struktura produkcyjna znacząco osłabia konkurencyjność Chin na globalnym rynku jabłek. Najczęściej uprawianą odmianą jabłek jest Fuji (stanowi ona prawie 70% całkowitej produkcji). Preferencje chińskich konsumentów w kwestii odmian jabłek pozostają stosunkowo stabilne, więc prognozuje się, że Fuji pozostanie dominującą odmianą w Chinach. Przemysł koncentruje się raczej na poprawie jakości produkcji tej popularnej odmiany aniżeli na poszukiwaniu i uprawie nowych odmian. Inna uprawiana odmiana to Gala (w odmianach: Delicious, Golden Delicious, Jonagold, oraz Ralls ). 4 Uprawa jabłoni przesuwa się coraz bardziej na zachód, na prowincje Shaanxi, Gansu i Xinjiang, gdzie koszty produkcji są niższe. Od roku 2009 największym producentem jabłek i skoncentrowanego soku jabłkowego jest prowincja Shaanxi. Produkcja jabłek w Chinach i w Polsce latach 2008-2013: Źródło : baza danych Euromonitor International 4 China's Agricultural Trade: Competitive Conditions and Effects on U.S. Exports. Aneta Saleem IBRS TriC 5

Produkcja jabłek według prowincji (2008-2012): Żródło : http://gain.fas.usda.gov/recent%20gain%20publications/fresh%20deciduous%20fruit%20annual_beijing_china%20- %20Peoples%20Republic%20of_11-29-2013.pdf B. Eksport i import jabłek W 2013r. całkowita wielkość eksportu chińskich jabłek osiągnęła 994664 ton, przy wzroście o 1,9% w stosunku do 2012 roku. Szczytowe miesiące sprzedaży to styczeń, marzec, kwiecień, listopad i grudzień w każdym miesiącu notuje się ponad 100 tys. ton sprzedanych jabłek. Azja i Europa są największymi odbiorcami chińskich jabłek. Pod względem wielkości sprzedaży, Tajlandia, Indonezja i Filipiny stanowią największych nabywców. Aneta Saleem IBRS TriC 6

Eksport jabłek z Chin oraz ich procentowy udział w eksporcie światowym (1984-2005): Źródło: http://www.ifama.org/files/20091004_formatted.pdf W przypadku importu, łącznie 38.724 ton jabłek jest importowanych do Chin. W 2013 roku Chiny dopuszczały eksport jabłek jedynie z Argentyny, Australii (Tasmania), Francji i Japonii. W roku 2013 umowy z Chile, USA i Nową Zelandią zostały czasowo wstrzymane. W listopadzie 2014 przywrócono import jabłek ze stanu Washington (USA). 5 Eksporterzy jabłek 2009 2010 2011 2012 2013 Wielkość eksportu w tonach Świat 10,332,542 11,053,450 10,926,937 10,809,822 13,331,741 China 1,634,595 1,560,756 1,437,413 1,385,418 1,376,067 Poland 779,473 717,198 551,670 980,643 1,230,249 5 http://en.chinafvf.com/news/69.html Aneta Saleem IBRS TriC 7

Stany Zjednoczone 982,405 949,667 1,011,471 1,066,976 1,088,713 Źródło: International Trade Center http://www.intracen.org Obecnie (od początku 2014r.) największym eksporterem jabłek jest Polska (pomimo dużo mniejszej niż Chiny produkcji jabłek). 6 Do 2014 roku rynek w Chinach był dla polskich jabłek zamknięty, ale w bieżącym roku sytuacja zaczęła się poprawiać. Nieurodzaj w Chinach zmusza ten kraj do importu jabłek z innych krajów, co daje polskim przedsiębiorcom szansę na wkroczenie na chiński rynek z polskim jabłkami. Istotne dla Polski jest też samo nastawienie samych Chińczyków, którzy chętnie kupują produkty z Unii Europejskiej, wierząc, że produkty stamtąd pochodzące mają wyższą, aniżeli ich krajowe produkty, jakość. 7 C. Konsumpcja jabłek w Chinach Kuchnia jest istotną częścią kultury chińskiej. Dieta jest uznawana za kluczowy element medycyny tradycyjnej. Podstawą posiłków są zboża, produkty pochodzenia zwierzęcego oraz, w nieco mniejszym stopniu, owoce i warzywa. Wielu Chińczyków ceni produkty naturalne, bez dodatków chemicznych, wyprodukowane w ekologiczny sposób (92% konsumentów jest zainteresowanych kwestią naturalności w zakresie innowacji produktów). 8 Jabłko jest w Chinach symbolem pokoju i jest uznawane za odpowiedni w wielu sytuacjach prezent darowany np. z okazji świąt, urodzin czy odwiedzin. Kwiaty jabłoni (symbol uniwersalnego, bądź też kobiecego piękna) często wykorzystywane są jako element dekoracji domu, dając nadzieję na błogosławieństwo i bogactwo. W północnych Chinach dzikie kwiaty jabłoni kwitną wiosną i są symbolem tej pory roku. 1 Jabłko jest jednym z popularniejszych owoców tradycyjnie wykorzystywanych podczas obchodów chińskiego Nowego Roku. 6 http://www.thenews.pl/1/12/artykul/167864,poland-overtakes-china-as-worlds-top-appleexporter. 7 http://www.polskieradio.pl/42/3166/artykul/1231001,polskie-jablka-nie-pojada-do-chin-bo - zaspali-urzednicy. 8 http://www.lsa-conso.fr/alimentation-en-chine-les-modes-de-consommation-des-chinois,188545. Aneta Saleem IBRS TriC 8

Jabłka są drugim najpopularniejszym owocem spożywanym w Chinach i jego sprzedaż rośnie z roku na rok. W ciągu 10 lat (2004-2014) konsumpcja krajowa wzrosła prawie dwukrotnie. Sezon Produkcja Import Konsumpcja krajowa jabłek Jabłka przetworzone Eksport 2004/05 2005/06 2006/07 2007/08 2008/09 2009/10 2010/11 2011/12 2012/13 23675 37 17830 5040 842 20400 30 15882 3780 768 26059 34 18123 7000 971 24800 40 16058 7760 1022 29800 49 23875 4800 1173 31681 61 24941 5600 1201 33263 74 26520 5760 1057 35985 73 30647 4400 1012 38500 43 32317 5200 1026 2013/14 38000 24 32874 4200 950 Źródło: USDA statistics http://apps.fas.usda.gov Aneta Saleem IBRS TriC 9

Wzrost krajowej konsumpcji jabłek w Chinach w okresie 1991-2013: Źródło: http://www.indexmundi.com/agriculture/?country=cn&commodity=apples&graph=freshdomestic-consumption Generalnie, duża część Chińczyków preferuje jabłka, które są soczyste, chrupiące i średnio słodkie, a jeżeli chodzi o cechy zewnętrzne - błyszczące i średnich rozmiarów (i takie właśnie są jabłka odmiany Fuji). Większe i ciemnoczerwone jabłka pochodzące z Waszyngtonu są zaś ulubionym wyborem jeśli chodzi o owoce w formie prezentu. 9 D. Ceny jabłek w Chinach Chińczycy zwracają dużą uwagę na ceny produktów żywnościowych. W sezonie 2011/2012 wielu konsumentów odmówiło płacenia wysokiej ceny za jabłka, co spowodowało ostrożniejszą postawę handlowców w sezonie 2012/2013. Dla przykładu, w prowincji Gansu, cena skupu jabłek odmiany Fuji spadła z RMB 9.6($1.50) do RMB 7.0 ($1.10). W prowincjach Shaanxi i Shandong, ceny z RMB 6.4 ($1.02) i RMB 5.7 ($0.90) spadły do RMB 5.8 ($0.92) oraz RMB 5.4 ($0.86). 10 9 USDA report: China, Peoples Republic of market development reports: A is for apple, c is for China a view from the south (2009). 10 http://gain.fas.usda.gov/recent%20gain%20publications/fresh%20deciduous%20fruit%20annu al_beijing_china%20-%20peoples%20republic%20of_11-2-2012.pdf Aneta Saleem IBRS TriC 10

E. Sok jabłkowy Koncentrat soku jabłkowego jest w większości przeznaczony na eksport. W 2012 roku Chiny eksportowały 750 tyś. ton koncentratu soku jabłkowego, a w 2013 roku wielkość ta zmniejszyła się o 1,7% do 601,5 tyś. ton. W 2013 roku Chiny sprowadziły też 1811 ton soku jabłkowego (zanotowano więc 75% wzrost w porównaniu wartości z 2012). Sok jabłkowy z Chin trafia głównie do USA (318,571 MT w 2013r.), następnie Japonii (68,236 MT), Rosji (49,080 MT) oraz Kanady (32,750 MT). 11 Zwiększenie konsumpcji jabłek w Chinach, które obserwuje się w ostatnich latach, spowodowało zmniejszenie produkcji jabłek przetworzonych, a tym samym i eksportu soku jabłkowego za granicę. Dwie trzecie dostaw soku jabłkowego w USA pochodzi obecnie z Chin, dlatego zmniejszenie produkcji powoduje wzrost cen w USA. 12 2011/2012 2012/2013 2013/2014 2014/2015 E (1,000 MT) 626 741 503 500 Produkcja skoncentrowanego soku jabłkowego w Chinach: Na podstawie: http://usapple.org/pdf/outlookpres/outlook2014/9_michaelchoi.pdf 11 http://usapple.org/pdf/outlookpres/outlook2014/9_michaelchoi.pdf\ 12 http://online.wsj.com/news/articles/sb10000872396390443890304578010454127914748?mg=reno64- wsj&url=http%3a%2f%2fonline.wsj.com%2farticle%2fsb1000087239639044389030457801045412791474 8.html. Aneta Saleem IBRS TriC 11

F. Prognozy 13 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Sprzedaż jabłek prognozy 21,746.2 22,072.4 22,381.4 22,672.4 22,944.4 23,196.8 Euromonitor International prognozuje, że w najbliższych kilku latach sprzedaż jabłek w Chinach będzie się charakteryzowała niewielkim wzrostem. Oczekiwany wzrost sprzedaży jabłek w okresie 2013-2018 wynosi 6.7%. V. KANAŁY DYSTRYBUCJI JABŁEK NA RYNKU KRAJOWYM Większość owoców jest najpierw skupowanych przez drobnych handlowców owoców, którzy łączą dostawy z kilku gospodarstw, a następnie sprzedają je innym podmiotom gospodarczym. Sprzedaż jabłek krajowych w supermarketach wzrosła znacznie w ostatnich latach, ale ten rynek wciąż stanowi jedynie niewielki udział w całkowitej konsumpcji. Chiński rynek świeżych jabłek wykorzystuje dwa podstawowe kanały dystrybucji. Pierwszy kanał służy dotarciu do konsumentów bogatszych, głównie populacji mieszkającej w miastach, którym wysokiej jakości jabłka są sprzedawane poprzez sieci supermarketów, restauracje, hotele i małe stragany miejskie. Jabłka sprzedawane za pośrednictwem tego kanału pochodzą głównie z importu, ale są to także wyższej jakości jabłka wyprodukowane w kraju. Drugi kanał służy pozostałym chińskim konsumentom i są to jabłka produkcji krajowej, o zróżnicowanej jakości, w większości sprzedawanych przez tradycyjne lokalne targi i stragany. Ponieważ jabłka są uprawiane przez miliony drobnych gospodarstw domowych, dostawa produktu na rynek wymaga kilku ogniw w łańcuchu dostaw, a każdy z nich podnosi koszt ceny końcowej. Około 80-90 % jabłek sprzedawanych jest drobnym przedsiębiorcom kupują je oni bezpośrednio od rolników. Cena jabłka 13 Na podstawie Euromonitor International. Aneta Saleem IBRS TriC 12

dla przeciętnego konsumenta Chin jest znacznie wyższa od kosztów produkcji, ponieważ produkt zmienia wielokrotnie swojego właściciela, zanim trafi do konsumenta. 14 A. Rynek e-sprzedaży w Chinach E-commerce rozwija się w Chinach bardzo dynamicznie. Obecnie jest to drugi rynek świata pod względem liczby aktywnych zakupowo internautów i prognozuje się, że w 2015 roku liczba konsumentów on-line osiągnie w Chinach liczbę 30 milionów 15. Dominującą pozycję na ryku e-sprzedaży mają w Chinach portale: Alibaba, Alipay i Taobao. www.alibaba.com 14 China's Agricultural Trade: Competitive Conditions and Effects on U.S. Exports. 15 http://www.visitcopenhagen.dk/sites/default/files/asp/visitcopenhagen/corporate/pdffiler/analyser/chinavia/chinavia_-_review_of_chinas_outbound_travel_market_2013_-_final.pdf Aneta Saleem IBRS TriC 13

1. Sprzedaż owoców on-line Do połowy 2013 r., sprzedaż detaliczna świeżej żywności w Internecie w Chinach była stosunkowo niewielka. Było to głownie związane z trudnościami w zakresie logistyki, wysokich kosztów dystrybucji i oraz zwyczajów konsumentów do kupowania żywności na tradycyjnych targach, oraz w super- i hipermarketach. W lipcu 2013 nastąpił jednak przełom i popularność zaczęły zyskiwać internetowe sklepy. Pod koniec 2013 roku, transakcje elektroniczne stanowiły w Chinach 7,8% całkowitej sprzedaży detalicznej. E-handel kwitnie zwłaszcza w największych miastach, takich jak Szanghaj czy Pekin. Sprzedawcy internetowi koncentrują się głównie na wysokiej jakości produktów i sprawnie działającej usłudze dostawy 16. Przewiduje się, że sprzedaż owoców on-line będzie z roku na rok rosnąć, zwłaszcza w obszarze importowanych owoców wysokiej jakości. Według szacunków iresearch, w 2015 r. internetowa sprzedaż owoców będzie stanowić 10% całkowitej sprzedaży detalicznej. 17 16 http://www.freshplaza.com/article/128675/daily-evolution-in-chinas-fruit-and-vegetable-market 17 http://www.pma.com/content/articles/2014/11/fresh-produce-ecommerce-in-china Aneta Saleem IBRS TriC 14

VI. PODSUMOWANIE Chiny należą do największych producentów i konsumentów jabłek na świecie. Zwiększające się zarobki Chińczyków umożliwiają zakupy produktów coraz to wyższej jakości, co przekłada się na m.in. wzrost konsumpcji owoców i warzyw. Większość chińskich konsumentów z niskimi zarobkami przykłada uwagę do cen produktów często więc uznają owoce za drugorzędne, w hierarchii potrzeb, produkty. Priorytetem jest wszak kupno ryżu, podstawy diety większości Chińczyków. Ponieważ jednak powiększa się populacja klasy średniej, zwiększa się również popyt na owoce. Chińskie jabłka z roku na rok są coraz wyższej jakości, ale i tak to jabłka importowane (głównie z UE i USA) cieszą się największą popularnością wśród finansowo lepiej sytuowanych obywateli Chin. Ponieważ jabłka należą do najpopularniejszych owoców w kraju, a krajowa produkcja jest niewiele wyższa od lokalnego zapotrzebowania, przekłada się to na zmniejszającą się produkcję soku jabłkowego, wzrost cen świeżych jabłek oraz zwiększenie importu jabłek z innych krajów. Przewiduje się, że konsumpcja jabłek nadal będzie rosnąć, ale w niewielkim stopniu. Najczęściej uprawianą odmianą jest i pozostanie Fuji. Odmiana Gala pozostanie mniej popularną, głównie ze względu na jej krótszy termin przechowywania. Coraz większą rolę w dystrybucji owoców będzie odgrywać Internet, do którego zaufanie w Chinach wzrasta. Popularność zdobywają też zakupy grupowe oraz wyspecjalizowane sklepy z owocami, oferujące m.in. dostawę do domu. Aneta Saleem IBRS TriC 15

Aneta Saleem infobroker, bibliotekarz akademicki, od 2012 roku pracujący w Hotel Management School w Szwajcarii. Absolwentka Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa na Uniwersytecie Wrocławskim, ze specjalizacją Biblioteki cyfrowe. Specjalizuje się w źródłach informacji z hospitality management. zakresu marketingu, turystyki oraz W Instytucie Badań Rynkowych i Społecznych TriC odpowiedzialna za działania infobrokerskie. BigChina.pl to pierwszy w Polsce portal dla ludzi chcących handlować z Chinami, zwłaszcza dla importerów z Chin. W BigChina.pl łatwo wyszukać chiński produkt (zdjęcie plus opis) oraz jego eksportera. W serwisie znajduje się też wiele cennych w wiedzę artykułów o imporcie pisanych przez specjalistów, a także forum dla ludzi zainteresowanych biznesem z Chinami: forum.bigchina.pl. BigChina Sp. z o.o. Biurowiec Portus ul. Kamieńskiego 51 - Parter 30-644 Kraków Tel. +48 12 394 65 04 Fax. + 48 12 341 49 87 e-mail: info@bigchina.pl www.bigchina.pl Instytut Badań Rynkowych i Społecznych TriC to profesjonalna agencja badawczo-informacyjna zajmująca się badaniami społecznymi i rynkowymi, wyszukiwaniem informacji (infobrokeringiem) i tworzeniem informacyjnych rozwiązań IT dla klientów. Żyjemy z dostarczania wiedzy dla firm, mediów i instytucji publicznych. IBRS TriC ul. Aleja Ptasia 41 62-081 Przeźmierowo tel.: 512 960 460 tel.: 61 225 67 70 e-mail: tric@tric.pl www.tric.pl Aneta Saleem IBRS TriC 16