Instrumenty finansowe w programach ramowych UE Michał Gorzelak Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Instrumentów Finansowych Programów Unii Europejskiej Związek Banków Polskich Dolnośląskie Spotkania Biznesowe 20-23 maja 2014 r. Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Instrumentów Finansowych Programów Unii Europejskiej 2007-2013: Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Programu ramowego na rzecz konkurencyjności innowacji (CIP). Od 2014: KPK ds. Instrumentów Finansowych Programów UE Działa na mocy uchwały Rady Ministrów z 7 stycznia 2014 Działa przy Związku Banków Polskich. Oferuje wsparcie informacyjno-promocyjne i doradcze dotyczące instrumentów finansowych programów UE. Bezpłatnie, na terenie całego kraju. 1
Jakie programy obsługuje KPK IF PUE? KPK oferuje wsparcie w zakresie instrumentów finansowych we wszystkich programach UE, w których uwzględniono instrumenty finansowe dla przedsiębiorców. Programy rozpoczęte przed rokiem 2014, ale nadal aktywne: Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji (CIP, środki aktywne do 2017 r.) Siódmy program ramowy Wspólnoty Europejskiej w zakresie badań, rozwoju technologicznego i demonstracji (środki aktywne do 2016 r.) Europejski Instrument Mikrofinansowy Progress (środki aktywne do 2020 r.) Programy na lata 2014-2020: COSME - program na rzecz konkurencyjności przedsiębiorstw oraz MŚP Horyzont 2020 program ramowy na rzecz badań naukowych i innowacji Program Kreatywna Europa na rzecz sektorów kultury i kreatywnego Program na rzecz przemian i innowacji społecznych ( EaSI ) 3 KPK IF PUE oferuje wsparcie dla: przedsiębiorców (beneficjentów ostatecznych instrumentów finansowych), rynku finansowego (obsługa pośredników finansowych oraz kandydatów na pośredników), instytucji otoczenia biznesu (uzupełnienie oferty, współpraca), regulatorów (wsparcie w planowaniu i wdrożeniu instrumentów publicznych, w kwestiach pomocy publicznej itp.) MISJA: one-stop-shop w zakresie informacji o instrumentach finansowych we wszystkich programach UE 4 2
POTWIERDZONA JAKOŚĆ Dostęp MŚP do finansowania Banki od ponad roku utrzymują wysokie wymogi w zakresie oczekiwanych zabezpieczeń spłaty kredytu. Banki, które zaostrzyły politykę kredytową uzasadniały to podwyższonym ryzykiem przyszłej sytuacji gospodarczej oraz ryzykiem poszczególnych branż. Większych ograniczeń w dostępie do kredytu doznają MŚP niż duże przedsiębiorstwa. Źródło: NBP, 2014 3
Bariery w dostępie MŚP do finansowania MŚP szczególnie w pierwszych latach działalności są szczególnie wrażliwe na problem niedostępności finansowania. Mają krótką historię kredytową, mogą zaoferować niewielkie zabezpieczenie, ich przeżywalność jest niska. W przypadku kredytów i pożyczek (inwestycyjnych i obrotowych) dla mikro i MŚP główną przyczyną odmowy bywa brak zdolności kredytowej lub brak zabezpieczeń. Przyczyny odmowy przyznania finansowania zwrotnego, IBS na podstawie GUS, 2013 W czym może pomóc gwarancja UE? Źródło: NBP, 2014 4
Dla kogo gwarancje UE? Beneficjenci kredytów z gwarancją CIP wg rodzaju działalności: Źródło: Opracowanie własne KPK na podstawie danych Pośredników Finansowych oraz ETO. Doświadczenia tych którzy już skorzystali? Czy nadal prowadziłbyś działalność albo uruchamiał projekt sfinansowany kredytem gwarantowanym z CIP, gdyby gwarancja nie była dostępna? Źródło: KE Ponad 2/3 badanych przedsiębiorców beneficjentów CIP zaniechałoby rozwoju gdyby nie otrzymało unijnej gwarancji. 31% w ogóle zaniechałoby działalności. 5
Program CIP: korzyści dla przedsiębiorców gwarancje UE są bezpłatne (przedsiębiorca nie płaci za zabezpieczenie) brak statusu i obciążeń pomocy publicznej brak lub niższe zabezpieczenia od kredytobiorcy brak lub niższy wkład własny kredytobiorcy wydłużony okres kredytowania uproszczone procedury praca z instrumentami i instytucjami, które staną się podstawą systemu wsparcia unijnego po 2013 r. ułatwiona dostępność (dostępny w całej Polsce) i szeroka gama uruchomionych instrumentów, w tym finansowanie obrotowe Program CIP: dostępne formy wsparcia kredyty inwestycyjne kredyty obrotowe kredyty na zakup środków transportu kredyty dla firm rozpoczynających działalność kredyty i pożyczki hipoteczne kredyty Europejskiego Banku Inwestycyjnego kredyty na finansowanie kontraktów poręczenia kredytowe poręczenia dla mikro i start up poręczenia dla innowacji leasing dla firm rozpoczynających działalność 6
Program CIP: Narodowi Pośrednicy Finansowi z aktualną ofertą dla przedsiębiorców Bank Pekao S.A. o Kredyt inwestycyjny o Prosty kredyt inwestycyjny SIL o Prosty kredyt inwestycyjny AutoSIL o Kredyt obrotowy w rachunku kredytowym dla firm rozpoczynających działalność Bank Przemysłowo-Handlowy S.A. o Kredyt inwestycyjny o Auto Sezam kredyt na zakup samochodów Program CIP: Narodowi Pośrednicy Finansowi z aktualną ofertą dla przedsiębiorców Fundusz Poręczeń Kredytowych POLFUND S.A. o Poręczenie na START (dla przedsiębiorców działających nie dłużej niż 3 lata) o Poręczenie Biznes Ekspres o Poręczenie Micro Invest 2 Alior Bank o Kredyt Biznes Start obrotowy i inwestycyjny Środki programu dostępne do 2017 r. 7
Europejski instrument mikrofinansowy PROGRESS Instrumenty finansowe: gwarancje dla instytucji mikrofinansowych (udzielających pożyczek do 25 tys. euro, przeznaczonych na zakładanie lub rozwijanie działalności małych firm), finansowanie pożyczkowe i kapitałowe dla instytucji mikrofinansowych. Pośrednicy w Polsce: FM Bank www.fmbank.pl Inicjatywa Mikro www.inicjatywamikro.pl Środki dostępne do 2020 r. 7 Program Ramowy - mechanizm finansowania badań naukowych Instrumenty finansowe: Risk Sharing Finance Facility (RSFF): finansowanie projektów badawczych i innowacyjnych realizowanych przez duże podmioty Risk Sharing Instrument (RSI): gwarancje i regwarancje dla pośredników finansowych, oferujących produkty finansowe dla firm do 500 zatrudnionych, prowadzących działalność badawczą / innowacyjną Pośrednicy finansowi 7PR w Polsce: o Bank Pekao SA o Raiffeisen-Leasing Polska o Deutsche Bank Poland Środki dostępne do 2016 r. 8
Co po 2013? COSME program na rzecz konkurencyjności przedsiębiorstw oraz MŚP Horyzont 2020 program ramowy na rzecz badań naukowych i innowacji Program na rzecz przemian i innowacji społecznych EaSI Program Kreatywna Europa na rzecz sektorów kultury i kreatywnego Wciąż trwają programy dotychczasowe (CIP, Progress, 7 PR) Instrumenty finansowe w programie COSME Instrumenty dłużne (Loan Guarantee Facility): gwarancje i regwarancje dla pośredników finansowych (banków, firm leasingowych, funduszy poręczeniowych itp.) oferujących produkty finansowe dla MSP. Instrumenty kapitałowe (Equity Facility for Growth): finansowanie inwestorskie dla funduszy realizujących inwestycje podwyższonego ryzyka (venture capital) lub oferujących finansowanie pośrednie (mezzanine) dla małych iśrednich przedsiębiorstw w fazie ekspansji lub wzrostu. Szczególna uwaga dla MSP prowadzących działalność międzynarodową. Budżet instrumentów finansowych: 1,4 mld euro. 9
Instrumenty finansowe w programie Horyzont 2020 HORYZONT 2020 program ramowy w zakresie badań naukowych i innowacji Instrument Pożyczkowy dla Badań i Innowacji (Loans Service for R&I): finansowanie projektów badawczych i innowacyjnych realizowanych przez duże przedsiębiorstwa (powyżej 500 zatrudnionych), uniwersytety, instytucje badawcze itp. Od 7,5 do 25 mln euro, budżet: 107,7 mln euro w 2014; 92,5 mln w 2015 r. Instrument Pożyczkowy dla Badań i Innowacji w MSP (SMEs & Small Midcaps R&I Loans Service): gwarancje dla pośredników finansowych, udzielających pożyczek przedsiębiorstwom do 500 zatrudnionych, w celu wzmocnienia działalności badawczej i innowacyjnej. Gwarancje obejmą do 50% potencjalnych strat. Od 25 tys. do 7,5 mln euro, budżet: 87,75 mln euro w 2014, 72,7 mln w 2015 r. Instrumenty finansowe w programie Horyzont 2020 Instrument Kapitałowy dla Badań i Innowacji (Equity Facility for R&I): finansowanie inwestorskie dla funduszy realizujących inwestycje wysokiego ryzyka, w celu poprawy dostępu do finansowania dla przedsiębiorstw do 500 zatrudnionych we wczesnej fazie rozwoju, dla wzmocnienia działalności badawczej i innowacyjnej. Szczególny nacisk na ekoinnowacje. Budżet: 40,0 mln euro w 2014, 36,0 mln w 2015 r. Budżet instrumentów finansowych programu H2020: 2,8 mld euro. Dostępność? Instrumenty finansowe w ramach H2020 oraz COSME oczekiwane w III kw. 2014 r. 10
Instrumenty finansowe w programie EaSI EaSI - Program na rzecz zatrudnienia i innowacji społecznych Oś mikrofinansów i przedsiębiorczości społecznej wsparcie dla dwóch sekcji: mikrofinanse dla grup w trudnej sytuacji i mikroprzedsiębiorstw, przedsiębiorczość społeczna. Dla każdej sekcji minimum 45% z budżetu 193,1 mln euro. Grupy w trudnej sytuacji: młodzi, bezrobotni, wykluczeni społecznie, bez zdolności kredytowej itp. Przedsiębiorstwo społeczne: realizuje cele społeczne, a nie zysk. Cele: poprawa dostępu do mikrofinansowania dla przedstawicieli słabszych grup społecznych, którzy chcą założyć lub rozwinąć swoją działalność, oraz dla mikroprzedsiębiorstw. Budowanie potencjału instytucjonalnego dostawców mikrokredytów. Wspieranie rozwoju przedsiębiorstw społecznych. Narzędzia: gwarancje, finansowanie pożyczkowe i kapitałowe. Instrumenty finansowe w programie Kreatywna Europa KREATYWNA EUROPA program na rzecz sektorów kultury i kreatywnego Instrument finansowy: Guarantee facility for Cultural & Creative Sectors: gwarancje dla pośredników oferujących pożyczki dla organizacji i przedsiębiorstw z sektorów kulturalnego i kreatywnego (małych, średnich, mikro). Budżet instrumentu finansowego: 120 mln euro, dostępny od 01.01.2015 r. 2015 Q1: wybór Capacity Building Manager (CBM), dla zachęcenia instytucji finansowych do współpracy z CCS i wsparcia w projektowaniu produktów. 2015 Q2: Wybór pośredników finansowych (np. konsorcjum instytucji finansowej oraz instytucji kulturalnej. Pożyczki dla CCS od 2016. 11
Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Instrumentów Finansowych Programów Unii Europejskiej Zapraszamy do współpracy przedsiębiorców, instytucje finansowe, instytucje otoczenia biznesu, przedstawicieli administracji, dziennikarzy, wszystkich zainteresowanych instrumentami finansowymi programów UE: programy@zbp.pl Dziękuję za uwagę Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Instrumentów Finansowych Programów Unii Europejskiej Związek Banków Polskich ul. Kruczkowskiego 8 00 380 Warszawa tel/fax +48 22 696 64 95 kontakt: programy@zbp.pl więcej na: www.instrumentyfinansoweue.gov.pl www.kpk.info.pl Prezentacja służy wyłącznie celom informacyjnym. KPK nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystywanie informacji zawartych w niniejszym dokumencie w celach prowadzonej działalności gospodarczej przez osoby trzecie. Ponadto, dokument ten nie może stanowić podstawy do zgłaszania roszczeń wobec KPK. 12