REKOMENDACJE DOTYCZĄCE POTRZEB SZKOLENIOWYCH PRACOWNIKÓW JEDNOSTEK POMOCY SPOŁECZNEJ NA 2012 ROK TORUŃ, 2011 ROK
Spis treści: WSTĘP... 3 Metodologia przeprowadzonych badań... 4 POTRZEBY SZKOLENIOWE PRACOWNIKÓW OŚRODKÓW POMOCY SPOŁECZNEJ... 7 POTRZEBY SZKOLENIOWE PRACOWNIKÓW POWIATOWYCH CENTRÓW POMOCY RODZINIE... 8 BADANIE KADRY PRACOWNIKÓW JEDNOSTEK POMOCY SPOŁECZNEJ... 10 REKOMENDACJE... 14 1
2
WSTĘP Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Toruniu od 2008 r. realizuje w ramach Poddziałania 7.1.3 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki projekt systemowy pn Akademia pomocy i integracji społecznej Wsparcie kadr, który zakłada przede wszystkim organizację szkoleń w obszarze rozwoju form aktywnej integracji i pracy socjalnej zarówno dla kadry kierowniczej, jak i pracowników jednostek pomocy i integracji społecznej. Diagnoza potrzeb szkoleniowych pracowników jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, oraz rekomendacje w niej zawarte zostały opracowane na potrzeby realizacji tego projektu w roku 2012. Podnoszenie kwalifikacji zawodowych jest niezwykle istotnym czynnikiem funkcjonowania systemu pomocy społecznej. Jednym z zadań samorządu województwa zapisanych w ustawie z 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (Dz. U. z 2004 roku, Nr 64, poz. 593 z późniejszymi zmianami) jest organizowanie kształcenia, w tym prowadzenie publicznych szkół służb społecznych oraz szkolenia zawodowego kadr pomocy społecznej (Art. 21, pkt 2). Niniejszy dokument zawiera rekomendacje dotyczące potrzeb pracowników jednostek pomocy społecznej w kwestii podnoszenia kwalifikacji zawodowych poprzez szkolenia, studia licencjackie, magisterskie i podyplomowe oraz uzyskiwania stopni specjalizacji w zawodzie pracownika socjalnego. Niniejsze opracowanie jest wynikiem badania potrzeb szkoleniowych pracowników jednostek pomocy społecznej oraz badania kadry powiatowych centrów pomocy rodzinie i ośrodków pomocy społecznej prowadzonego przez Dział Analiz i Programowania ROPS w Toruniu. Informacja na temat potrzeb szkoleniowych pracowników ośrodków pomocy społecznej i powiatowych centrów pomocy rodzinie znalazły się już w Bilansie potrzeb w zakresie aktywnej integracji dla województwa kujawsko-pomorskiego na rok 2012. Bilans sporządzono na podstawie informacji przekazanych ze wszystkich ops-ów i pcpr-ów do ROPS w Toruniu. Badanie kadry jednostek pomocy społecznej pod kątem uzyskanego poziomu wykształcenia oraz potrzeb dotyczących podnoszenia poziomu wykształcenia i uzyskiwania kolejnych stopni specjalizacji w zawodzie pracownika socjalnego jest częścią większego 3
badania kadry jednostek pomocy społecznej. Zwrot ankiet z jednostek pomocy społecznej był stuprocentowy (19 pcpr, 140 ops, 4 mopr/mops). Rekomendacje, na podstawie których zostanie opracowana oferta kierunków studiów oraz programy szkoleń organizowanych przez Dział Szkoleń i Współpracy ROPS w Toruniu zostały sformułowane w oparciu o wyniki badań przeprowadzonych wśród pracowników jednostek pomocy społecznej, ale również na podstawie prognozy problemów, które mogą pojawiać się w przyszłości. Metodologia przeprowadzonych badań Badania zostały przeprowadzone za pomocą ankiet opracowanych na podstawie takich dokumentów jak: - Ustawa z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej; - Zasady przygotowania, realizacji i rozliczania projektów systemowych Ośrodków Pomocy Społecznej, Powiatowych Centrów Pomocy Rodzinie oraz Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013 z dnia 1 stycznia 2011 roku; - Szczegółowy Opis Priorytetu z dnia 1 czerwca 2010 roku. Badaniem objęto 4 miejskie ośrodki pomocy rodzinie (społecznej), 140 ośrodków pomocy społecznej oraz 19 powiatowych centrów pomocy rodzinie z województwa kujawsko pomorskiego. Ankiety zostały rozesłane drogą pocztową. W niniejszych opracowaniach poprzez jednostki pomocy społecznej należy rozumieć ośrodki pomocy społecznej oraz powiatowe centra pomocy rodzinie w województwie kujawsko-pomorskim. Otrzymano 100% zwrot ankiet. Nie wszystkie jednostki odpowiedziały na poszczególne pytania, ewentualne braki, bądź kwestie niejasne wyjaśniano z respondentami drogą telefoniczną lub e-mailową. 4
Badanie potrzeb w zakresie aktywnej integracji dla województwa kujawsko-pomorskiego na rok 2012 prowadzone od maja do lipca 2011 r. * Budowa kwestionariusza ankiety została zmodyfikowana zgodnie z aktualnie obowiązującymi dokumentami, jednakże stanowi kontynuację kwestii poruszanych w ubiegłych latach. Ponadto zakres pytań zawartych w ankiecie został skonsultowany z pracownikami Działu Naboru i Promocji EFS. Opracowane zostały trzy wzory ankiet. Zdecydowana większość pytań była tożsama dla wszystkich grup respondentów, tylko niektóre kwestie zostały ujęte w sposób zgodny z kompetencjami danej jednostki. Raport podzielony został na dwie części. Pierwsza dotyczy ośrodków pomocy społecznej, a druga powiatowych centrów pomocy rodzinie. Miejskie ośrodki pomocy rodzinie (społecznej) zostały odpowiednio ujęte w części gminnej. Należy zaznaczyć, iż znaczący wpływ na całościowy obraz sytuacji mają odpowiedzi udzielane przez miejskie ośrodki pomocy rodzinie (społecznej), które dość znacznie zawyżają średnie wartości otrzymane w odniesieniu do poszczególnych zagadnień. Badanie pracowników jednostek pomocy społecznej realizowane na przełomie października i listopada 2011 r. W ankiecie skierowanej do jednostek pomocy społecznej zapytano o liczbę pracowników z wyszczególnieniem kadry zarządzającej (dyrektorzy, kierownicy, zastępcy dyrektorów/kierowników), kluczowych pracowników instytucji pomocy społecznej, do których zaliczają się osoby zatrudnione na stanowisku pracownika socjalnego, głównego specjalisty, starszego specjalisty pracy socjalnej, koordynatora, starszego specjalisty pracy socjalnej, specjalisty pracy socjalnej, starszego pracownika socjalnego, aspiranta pracy socjalnej, asystentów rodziny, pracowników zajmujących się bezpośrednio aktywną integracją oraz pozostałych pracowników (m.in. pracownik świadczeń rodzinnych, księgowy, inspektor, koordynator, terapeuta, opiekun, psycholog, informatyk itp.) W kategorii pozostali pracownicy zostali uwzględnieni również pracownicy jednostek funkcjonujących w strukturach ops/pcpr, (np. w MOPS * Raport z badania został zawarty w Bilansie potrzeb w zakresie aktywnej integracji dla województwa kujawsko-pomorskiego na rok 2012. 5
Bydgoszcz ujęto ośrodki interwencji kryzysowej oraz ośrodki wsparcia będące w strukturach MOPS). 6
POTRZEBY SZKOLENIOWE PRACOWNIKÓW OŚRODKÓW POMOCY SPOŁECZNEJ W tegorocznym badaniu potrzeb szkoleniowych zaprezentowane w ankiecie tematy szkoleń otrzymały łącznie 10.618 wskazań, w ubiegłorocznym badaniu było to 7.402 (wzrost o 30%). W tej sytuacji można pokusić się o wniosek mówiący o znacznym wzroście świadomości potrzeb szkoleniowych wśród pracowników jednostek pomocy społecznej, nawet biorąc pod uwagę przyrost liczby pracowników ops na przestrzeni lat 2005-2010, średnio na poziomie 5% *. Największe potrzeby szkoleniowe wśród pracowników jednostek pomocy społecznej dotyczą głównie: sposobów pracy socjalnej (łącznie 2.466 wskazań w tej grupie tematów) oraz przepisów prawa (łącznie 1.555). Tendencja ta utrzymuje się od roku ubiegłego. Najbardziej popularne zagadnienia wymagające szkoleń to: - stres i wypalenie zawodowe (386 wskazań), - praca w ramach zespołów interdyscyplinarnych (372), - przemoc w rodzinie (369), - ustawa o pomocy społecznej (366), - Kodeks Postępowania Administracyjnego (365), - praca z trudnym klientem (357), - ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (328), - mediacje rodzinne (328). Analizując rozkład wskazań dotyczących najbardziej preferowanego tematu szkoleń można wnioskować, że problem stresu i wypalenia zawodowego w większym stopniu dotyczy pracowników socjalnych, gdyż wskazało go 301 osób (tj. 48% wskazań w bloku z zakresu szkoleń doskonalących kompetencje interpersonalne), niż kadry kierowniczej (50 wskazań, tj. 35% ogółu z tego bloku tematycznego). Kilkakrotnie w analizowanym materiale pojawia się też potrzeba podnoszenia wiedzy z zakresu pracy z osobami zagrożonymi przemocą w rodzinie. Widać, iż jest to temat nie do * Średnia została obliczona na podstawie danych zawartych w Diagnozie stanu zastanego za rok 2011, średnia obejmuje lata 2005-2010. 7
końca rozpoznany, być może wymagający przeprowadzenia dodatkowych badań i wnikliwszej analizy. POTRZEBY SZKOLENIOWE PRACOWNIKÓW POWIATOWYCH CENTRÓW POMOCY RODZINIE W celu zaprojektowania programu szkoleń na rok 2012 w ramach projektu systemowego Akademia pomocy i integracji społecznej wsparcie kadr przeprowadzono badanie ankietowe również wśród pracowników Powiatowych Centrów Pomocy Rodzinie województwa kujawsko-pomorskiego. Zebrane dane wskazują, iż zainteresowanie proponowanymi szkoleniami wśród pracowników pcpr utrzymuje się na podobnym poziomie w stosunku do roku ubiegłego. Niewielkie przesunięcia można odnotować pomiędzy poszczególnymi blokami tematycznymi. Mniej osób niż w roku ubiegłym jest zainteresowanych szkoleniami z zakresu aktywnej integracji (spadek z 70 do 55 osób). Również niższą liczbę wskazań uzyskały szkolenia z obszaru: zarządzania projektami (spadek z 166 do 151 osób) oraz stosowania przepisów prawa, choć ten obszar tematyczny wciąż pozostaje w czołówce zainteresowania pracowników jednostek pomocy społecznej (spadek z 180 do 163 osób). Najbardziej popularnym blokiem szkoleniowym pozostają sposoby pracy socjalnej. Nie bez znaczenia jest tu fakt, że ów blok zawiera najwięcej propozycji szkoleń (11). Szkolenia, na które istnieje największe zapotrzebowanie to: - stres i wypalenie zawodowe (42 wskazania), - piecza zastępcza (40 wskazań), - ustawa o pomocy społecznej (35 wskazań), - negocjacje i mediacje (32 wskazania), - lokalny system opieki nad dzieckiem i rodziną (30 wskazań), - Kodeks Postępowania Administracyjnego (30 wskazań), - rodzicielstwo zastępcze (28 wskazań), - mediacje rodzinne (28 wskazań), - superwizja w pracy socjalnej (26 wskazań), - przemoc w rodzinie (26 wskazań). 8
Potrzeby szkoleniowe wnioski z badania przeprowadzonego w jednostkach pomocy społecznej: W opinii pracowników ops i pcpr w województwie kujawsko-pomorskim najbardziej preferowanymi formami wsparcia udzielanymi w ramach projektu systemowego ROPS są: doradztwo i warsztaty szkoleniowe. Dość wysoką liczbę wskazań otrzymały również kursy. Wśród pracowników, zarówno ops jak i pcpr, istnieje spore uświadomione zapotrzebowanie na podnoszenie wiedzy, zwłaszcza w dwóch blokach tematycznych: sposobów pracy socjalnej i przepisów prawa. Pracownicy jednostek reagują na zmieniające się regulacje prawne i zgłaszają potrzeby szkoleń w powyższych obszarach. Za przykład mogą posłużyć zagadnienia pieczy zastępczej i kontroli zarządczej w jednostkach samorządu terytorialnego, gdzie pojawienie się tych tematów wśród listy rekomendowanych szkoleń spotkało się ze sporym zainteresowaniem respondentów. Wykazywane zapotrzebowanie na szkolenia istotne dla wdrażania Priorytetu VII PO KL, takie jak ekonomia społeczna, czy partnerstwo, nie jest zbyt wysokie. W obu grupach respondentów: pracowników ops i pcpr, najbardziej popularnym tematem szkoleń, który otrzymał największą liczbę wskazań jest zagadnienie stresu i wypalenia zawodowego. 9
BADANIE KADRY PRACOWNIKÓW JEDNOSTEK POMOCY SPOŁECZNEJ W odrębnym badaniu przeprowadzonym przez Dział Analiz i Programowania ROPS w Toruniu zbadano liczbę pracowników ops i pcpr, również pod kątem uzyskanego przez te osoby poziomu wykształcenia i posiadanych stopni specjalizacji w zawodzie pracownika socjalnego. Podstawowym celem tego badania było zdiagnozowanie zapotrzebowania pracowników ops i pcpr na podnoszenie poziomu wykształcenia poprzez udział w studiach podyplomowych na potrzeby Działu Współpracy i Szkoleń ROPS w Toruniu przygotowującego się do realizacji kolejnego etapu projektu Akademia pomocy i integracji społecznej Wsparcie kadr na rok 2012, w ramach którego będzie finansowane kształcenie kadry również w formach szkolnych. Tabela 3. Liczba pracowników jednostek pomocy społecznej w województwie kujawsko-pomorskim ogółem PCPR MOPR/MOPS OPS Razem w tym mężczyźni ogółem w tym mężczyźni ogółem w tym mężczyźni Kadra zarządzająca 26 4 37 5 175 15 238 Kluczowi pracownicy 67 5 394 17 762 31 1223 w tym: zajmujący się aktywna integracją Asystenci rodziny 43 2 319 8 659 29 1021 - - 6-5 - 11 Pozostali 92 6 444 71 1149 85 1685 Razem 185 15 881 93 2091 131 3157 Zgromadzone dane obrazują stan zatrudnienia na dzień 31 września 2011 r. Zgodnie z zebranymi informacjami powiatowe centra pomocy rodzinie zatrudniają 185 pracowników, miejskie ośrodki pomocy rodzinie/społecznej usytuowane w miastach na prawach powiatu zatrudniają 881 osób, natomiast ośrodki pomocy społecznej zatrudniają 2091 pracowników. Całkowita liczba pracowników kluczowych, do których zaliczono pracowników socjalnych o różnym stopniu zaszeregowania i aspirantów pracy socjalnej, wynosi łącznie 1223 osoby, co stanowi 39% ogólnego stanu zatrudnienia. 10
Tabela 4. Staż pracy wśród kadry zarządzającej i pracowników kluczowych PCPR MOPR/MOPS OPS Razem 0-3 lat 32 86 171 289 4-10 lat 28 84 243 355 11-15 lat 15 63 92 170 16-20 lat 3 54 133 190 pow. 20 lat 5 144 284 433 Razem 83 431 923 1437 Powyższa tabela przedstawia zestawienie pracowników kluczowych i kadry zarządzającej pod kątem stażu pracy. Większość przedstawicieli kadry zarządzającej i kluczowych pracowników jednostek pomocy społecznej charakteryzuje się stosunkowo długim stażem zatrudnienia w pomocy społecznej, aż 55% osób pracuje powyżej 10 lat na aktualnie zajmowanym stanowisku. Pracownicy ops-ów mają statystycznie dłuższy staż pracy niż pracownicy pcpr-ów. Tabela 5. Wykształcenie pracowników jednostek pomocy społecznej PCPR MOPR/MOPS OPS % % % Podstawowe - - 6 1 54 3 Zawodowe 2 1 24 3 214 10 Średnie 26 14 307 35 756 36 Licencjackie 30 16 91 10 298 14 Magisterskie 127 69 453 51 769 37 Razem 185 100 881 100 2091 100 W badaniu zapytano o poziom wykształcenia kadry jednostek pomocy społecznej. Z zebranych danych wynika, że w powiatowych centrach pomocy rodzinie jest największy odsetek osób z wykształceniem wyższym magisterskim (127 osób, co stanowi 69% ogółu zatrudnionych). W miejskich ośrodkach pomocy rodzinie/społecznej usytuowanych w największych miastach regionu (Bydgoszcz, Toruń, Włocławek, Grudziądz) wskaźnik ten kształtuje się na poziomie 51% (453 osób), zaś w pozostałych ośrodkach pomocy społecznej jest to liczba 769 osób, czyli 37% zatrudnionych. Podobna tendencja utrzymuje się również jeśli chodzi o wykształcenie na poziomie licencjatu, gdzie również pcpr-y uzyskują najwyższy procentowy udział pracowników o tym poziomie wykształcenia (16%). Natomiast ops-y w tym zakresie nieznacznie wyprzedzają miejskie ośrodki pomocy usytuowane w miastach na prawach powiatu, w których to jednostkach odpowiednio 14% i 10% pracowników legitymuje się wykształceniem wyższym licencjackim. 11
Znaczny udział wśród pracowników ops-ów mają osoby z wykształceniem średnim, łącznie są to 1063 osoby (35% w mopr/mops i 36% w ops). Ponadto, aż 41 osób z wykształceniem średnim to pracownicy rekrutujący się z kadry zarządzającej, a 452 osoby to pracownicy kluczowi z wykształceniem średnim. Tabela 6. Liczba pracowników jednostek pomocy społecznej, którzy uzyskali specjalizację lub ukończyli studia podyplomowe PCPR MOPR/MOPS OPS Razem Studnia podyplomowe 58 100 254 412 Specjalizacja I stopnia 18 125 255 398 Specjalizacja II stopnia 2 24 48 74 Organizacja pomocy społ. 29 47 183 259 Spośród 3157 pracowników ops i pcpr, 412 osób ukończyło studia podyplomowe, 398 osób posiada specjalizację w zawodzie pracownika socjalnego I stopnia, 74 osoby posiadają specjalizację w zawodzie pracownika socjalnego II stopnia. Specjalizację w zakresie organizacji pomocy społecznej łącznie posiada 259 osób. Spośród 1223 pracowników kluczowych, wśród których znajdują się pracownicy socjalni o różnym stopniu zaszeregowania oraz aspiranci pracy socjalnej, 434 osoby posiadają specjalizację I lub II stopnia w zawodzie pracownika socjalnego. Spośród wszystkich pracowników zapotrzebowanie na podjęcie specjalizacji z tego obszaru wykazuje 276 osób, w tym specjalizacją I stopnia byłoby zainteresowanych 79 osób, a specjalizacja II stopnia 197 osób. Na wysokim poziomie kształtuje się zainteresowanie specjalizacją z zakresu organizacji pomocy społecznej. Aż 86 osób deklaruje chęć podjęcia tej specjalizacji, a 259 osób taką specjalizację już posiada (liczba osób zajmujących stanowiska kierownicze wynosi 238). 12
Tabela 7. Liczba pracowników zainteresowanych podjęciem specjalizacji lub studiów podyplomowych PCPR MOPR/MOPS OPS Razem Studia licencjackie 5 16 61 82 Studnia magisterskie 7 38 111 156 Studia podyplomowe 59 124 324 507 Specjalizacja I stopnia 4 15 60 79 Specjalizacja II stopnia 8 70 119 197 Organizacja pomocy społ. 19 11 56 86 W badaniu zapytano jednostki pomocy społecznej o liczbę osób zainteresowanych podnoszeniem wykształcenia poprzez ukończenie studiów licencjackich, magisterskich, podyplomowych, oraz kolejnych stopni specjalizacji w zawodzie pracownika socjalnego. Z uzyskanych odpowiedzi wynika, iż 82 osoby (w tym 5 pracowników pcpr, 16 pracowników mopr/mops i 61 pracowników ops) byłyby zainteresowane podjęciem studiów licencjackich, 156 osób (w tym 7 pracowników pcpr, 38 pracowników mopr/mops i 111 pracowników ops) chciałoby podjąć studia magisterskie, natomiast, aż 507 osób (w tym 59 pracowników pcpr, 124 pracowników mopr/mops oraz 324 pracowników ops) jest zainteresowanych studiami podyplomowymi. Wśród kierunków studiów, które najchętniej podjęliby respondenci (łącznie 745 osób) wymieniane są: organizacja pomocy społecznej, oligofrenopedagogika, negocjacje i mediacje, administracja, zarządzanie zasobami ludzkimi, psychologia, pedagogika, zarządzanie i marketing, zarządzanie funduszami UE, rehabilitacja społeczna osób niepełnosprawnych, gerontologia, rehabilitacja i rewalidacja, doradztwo zawodowe, praca socjalna, praca z dzieckiem i rodziną, studium terapii i treningu grupowego, praca socjalna. Oprócz tego, 79 pracowników wyraża zainteresowanie podjęciem specjalizacji I stopnia w zawodzie pracownika socjalnego, a 197 pracowników chciałoby podjąć specjalizację II stopnia. Potrzebę ukończenia specjalizacji w zakresie organizacji pomocy społecznej deklaruje 86 osób. 13
REKOMENDACJE Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom pracowników jednostek pomocy społecznej w województwie kujawsko-pomorskim należy prowadzić szkolenia i doskonalenie zawodowe w preferowanych przez nich formach: warsztatów szkoleniowych i kursów. Należy również wzmacniać funkcje doradczą projektu szkoleniowego ROPS. Zalecanymi do realizacji blokami szkoleniowymi są zwłaszcza: sposoby pracy socjalnej i przepisy prawa. Wśród pracowników, zarówno ops jak i pcpr, istnieje spore uświadomione zapotrzebowanie na podnoszenie wiedzy w tych obszarach. Pracownicy jednostek reagują na zmieniające się regulacje prawne i zgłaszają potrzeby szkoleń w tych obszarach, które podlegają nowej kodyfikacji. Za przykład mogą posłużyć zagadnienia pieczy zastępczej i kontroli zarządczej w jednostkach samorządu terytorialnego, gdzie pojawienie się tych tematów wśród listy rekomendowanych szkoleń na rok 2012 spotkało się ze sporym zainteresowaniem respondentów. Tym niemniej nie należy zaniedbywać działań promocyjnych dotyczących szkoleń istotnych dla wdrażania Priorytetu VII PO KL, takich jak: ekonomia społeczna, czy realizacja projektów w partnerstwach, mimo iż wykazywane zapotrzebowanie na szkolenia z tego zakresu nie jest zbyt wysokie. W celu rozpowszechnienia realizacji projektów systemowych w partnerstwach niezbędne jest przybliżanie metod pracy w partnerstwie, jako istotnego działania z punktu widzenia osiągania celów Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Cenną informację dla organizatora szkoleń, powinno stanowić, iż w obu grupach respondentów (pracownicy ops i pcpr) najbardziej popularnym tematem szkoleń, który otrzymał największą liczbę wskazań, jest zagadnienie stresu i wypalenia zawodowego. Jest to o tyle istotne, iż zgodnie z wynikami przeprowadzonego badania wśród pracowników ops i pcpr przeważa grupa osób pracujących w obszarze pomocy społecznej od wielu lat. Z tego względu w harmonogramie szkoleń na nadchodzący rok warto uwzględnić szkolenia z zakresu przeciwdziałania stresowi i wypaleniu zawodowemu. 14
W planie szkoleń na nadchodzący rok należałoby uwzględnić również szkolenia na temat pracy z grupami zagrożonymi wykluczeniem społecznym. Jednostki wskazują zwłaszcza na potrzebę podnoszenia wiedzy o osobach będących ofiarami przemocy w rodzinie, rodzinach wieloproblemowych, osobach uzależnionych od alkoholu i osobach bezradnych w sprawach opiekuńczo-wychowawczych. Wyniki płynące z badania potrzeb informacyjnych wśród pracowników jednostek pomocy społecznej również potwierdzają potrzebę podnoszenia wiedzy na temat grup zagrożonych wykluczeniem społecznym, wśród których czołowe miejsce zajmują ofiary przemocy w rodzinie. * Sugeruje się także stały monitoring potrzeb szkoleniowych wśród pracowników jednostek pomocy społecznej w celu reagowania na pojawiające się potrzeby doskonalenia zawodowego. W tym kontekście, mając na uwadze nowe zadania nakładane na powiaty i gminy w zakresie tworzenia Oceny zasobów pomocy społecznej zaleca się przeprowadzenie szkoleń umożliwiających poprawne wypełnienie narzędzia przygotowywanego przez Instytut Rozwoju Służb Społecznych. Z badań prowadzonych przez sekcję OIS wynika, że kadra pomocy społecznej deklaruje trudności w dostępie do danych, zwłaszcza danych dotyczących grup zagrożonych wykluczeniem społecznym. * Jako przyczynę trudności w dostępie do danych wskazuje się głównie brak danych w instytucjach. Biorąc pod uwagę zasygnalizowany problem oraz nowe zadania dla gmin i powiatów, wynikające z konieczności przygotowania Oceny zasobów pomocy społecznej, która zawierać będzie między innymi szereg danych społeczno-demograficznych o zasięgu regionalnym, należałoby rozważyć popularyzację szkoleń w zakresie sposobów docierania do danych gromadzonych przez GUS i inne instytucje. Równie zasadne w tym kontekście wydaje się propagowanie wśród jednostek pomocy społecznej potrzeby zbierania danych i ich wykorzystywania do planowania inicjatyw w sferze pomocy społecznej. * Potrzeby informacyjne jednostek pomocy społecznej w województwie kujawsko-pomorskim raport opracowany przez Dział Analiz i Programowania Sekcja OIS, Toruń, 2011 r. * Jak wyżej 15
Najczęściej wskazywaną formą szkolną umożliwiającą pracownikom jednostek pomocy społecznej podnoszenie kwalifikacji są studia podyplomowe. Zważywszy na znaczny odsetek praconwików (56%), którzy posiadają już wykształcenie wyższe z dyplomem licencjata lub magistra, (wśród pracowników kluczowych i kadry zarządzającej ten współczynnik jest jeszcze wyższy, kształtuje się na poziomie 65%) warto rozważyć możliwość przygotowania oferty studiów podyplomowych. W miarę możliwości można również rozważyć organizację studiów licencjackich i magisterskich. Podniesieniem poziomu wykształcenia poprzez ukończenie tego rodzaju studiów pozostaje zainteresowana grupa 238 osób. 16