RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 204656 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 356374 (22) Data zgłoszenia: 30.09.2002 (51) Int.Cl. A63B 19/00 (2006.01) A63B 19/02 (2006.01) A63B 19/04 (2006.01) A63B 23/00 (2006.01) A63B 22/00 (2006.01) A61H 3/00 (2006.01) (54) Przyrząd do ćwiczeń korekcyjnych dzieci z porażeniem mózgowym i wadami postawy (43) Zgłoszenie ogłoszono: 05.04.2004 BUP 07/04 (76) Uprawniony i twórca wynalazku: Domagalska Małgorzata,Sosnowiec,PL Szopa Andrzej,Wilkowice,PL (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: 29.01.2010 WUP 01/10 (74) Pełnomocnik: Pawlik Joanna, Biuro Doradztwa Technicznego i Usług Patentowych PLIK s.c. PL 204656 B1
2 PL 204 656 B1 Opis wynalazku Przedmiotem wynalazku jest przyrząd do ćwiczeń korekcyjnych dzieci z porażeniem mózgowym i wadami postawy, stanowiący wyposażenie sal gimnastycznych, gabinetów rehabilitacyjnych oraz ośrodków zdrowia, mających w profilu leczenie dzieci i osób z wadami postawy oraz rehabilitację narządów ruchu u osób ze schorzeniami neurologicznymi typu porażenie mózgowe czy paraplegia. W różnego rodzaju schorzeniach tzw. "wieku rozwojowego", szczególnie w mózgowym porażeniu dziecięcym, w wadach postawy, dochodzi do nieprawidłowego ustawienia poszczególnych segmentów ciała względem siebie - głównie obręczy barkowej, kręgosłupa oraz obręczy biodrowej. Zmiany te zachodzą w tych trzech płaszczyznach (czołowej, strzałkowej, poprzecznej) i chociaż zawsze najbardziej widoczna jest zmiana w jednej z tych płaszczyzn, (jak np. w przypadku skoliozy dominuje zawsze skrzywienie boczne kręgosłupa), to obligatoryjnie dochodzi równocześnie do zmiany jego ustawienia w dwóch pozostałych płaszczyznach : w strzałkowej dochodzi do równoczesnego pogłębienia lub spłycenia krzywizn fizjologicznych (kifozy piersiowej oraz lordoz : lędźwiowej i szyjnej), a także do rotacji (skręcenia) kręgosłupa w płaszczyźnie poprzecznej. Jakakolwiek zmiana ustawienia jednego z wyżej wymienionych segmentów ciała pociąga za sobą w konsekwencji zmianę ustawienia segmentów pozostałych (przeważnie wyższego i niższego). Każda zmiana ustawienia wskazanego wyżej segmentu ciała, w dowolnej płaszczyźnie, w układzie wielosegmentowym jakim jest ciało człowieka, pociąga za sobą obligatoryjnie zmianę ustawienia tego segmentu w pozostałych dwóch płaszczyznach. Najbardziej rozpowszechnionym dotychczas sposobem korekcji wad postawy, w tym schorzeń kręgosłupa są prowadzone pod nadzorem terapeuty ćwiczenia gimnastyczne, polegające na wykonywaniu przez pacjenta, przed lustrem zespołu ćwiczeń, w celu wypracowania u ćwiczącego nawyku utrzymania prawidłowej sylwetki ciała. Metoda ta jest bardzo angażującym świadomość sposobem terapii, wymagającym stałej koncentracji na prawidłowości ustawienia ciała i kontroli mchów, pionizujących kręgosłup. Terapia ta nie zdaje egzaminu u osób ze schorzeniami neurologicznymi, mającymi trudności w sterowaniu ruchem. Inne sposoby leczenia wad postawy realizowane przy pomocy przyrządów do rehabilitacji schorzeń kręgosłupa polegają na stosowaniu konstrukcji wsporczych, wyposażonych w system zaczepów i prowadnic. Przykładem takiego przyrządu jest patent nr PL 146324, według którego podstawowym elementem konstmkcyjnym jest słup prowadzący z prowadnicą przeciwciężaru, zakotwiony w ścianie i podłożu gabinetu. Słup wyposażony jest w wysięgnik, w którym znajdują się krążki kierujące przez które przewinięta jest lina, z jednej strony zakończona pętlą, a z drugiej strony zaczepiona do przeciwciężaru regulowanego i również osadzonego przesuwnie w prowadnicy. Słup prowadzący ma przekrój kołowy, a na nim umieszczony jest przesuwnie suwak, z jednej strony zakończony ramieniem, na końcu którego znajduje się rolka kierująca, przez którą przewinięty jest koniec liny z pętlą, a po przeciwnej stronie ramienia suwak ma przecięcie z zaciskiem. Słup prowadzący, od strony ramienia ma nacięty wzdłuż rowek, w który wchodzi wpust mocowany do suwaka. Inny rodzaj urządzenia stabilizującego postawę podaje patent nr PL 160067, według którego przyrząd treningowy stanowi stabilizator stojakowy, składający się z ramy nośnej połączonej z podstawą, przy czym na ramie nośnej umocowane jest rozłącznie oprzyrządowanie, w postaci oparcia górnego, środkowego, dolnego, siedziska odciążającego i podnóżka. W górnej części ramy nośnej zamocowane są suwliwie i obrotowo dwa wysięgniki zakończone nakładkami przeciwślizowymi. Znane jest również z opisu patentowego nr PL 173468 urządzenie rehabilitacyjne dla chorych z zaburzeniami postawy, wykorzystujące zestaw kolumn osadczych, do których za pomocą zespołu cięgien elastycznych przymocowuje się ćwiczącego. System ten umożliwia stabilizację pacjenta poprzez ruchome, sprężyste bądź elastyczne zaczepy, odciążając mięśnie szkieletowe chorego. Inny rodzaj odciążenia mięśni kręgosłupa z równoczesną jego pionizacją opisuje patent amerykański nr US 4539979, patent niemiecki nr DE 2738567 oraz patent europejski nr EP 0022838. Według tych rozwiązań stabilizacja pionowej pozycji następuje w wyniku naciągu w płaszczyźnie wzdłużnej kręgosłupa. Siła naciągu regulowana jest przeciwciężarem lub jak w przypadku patentu europejskiego nr EP 0022838 śrubą naciągową umieszczoną w prowadnicy konstrukcji wsporczej. Wadą znanych rozwiązań urządzeń jest ich mała uniwersalność oraz skomplikowana konstrukcja, zwłaszcza w zakresie elementów mechanicznych. W większości przypadków stosowane w terapii schorzeń kręgosłupa przyrządy działają tylko w jednej płaszczyźnie, pionowego rozciągania mięśni szkieletowych i nastawianiu kręgosłupa w tzw. płaszczyźnie czołowej. Znane urządzenia nie korygują
PL 204 656 B1 3 w pełni wad postawy, a przede wszystkim nie eliminują zaburzeń postawy wywołanych zmianami ustawienia kręgosłupa w pozostałych płaszczyznach, tzw. strzałkowej oraz poprzecznej. Ponadto, podczas ćwiczeń terapeutycznych wymagana jest stała samokontrola ćwiczącego w zakresie prawidłowego ustawienia ciała, odciążenia ciała, odciążenia mięśni i precyzyjnego wykonywania zadanych mchów. Urządzenia te nie nadają się do ćwiczeń i terapii pacjentów ze schorzeniami neurologicznymi, typu porażenie mózgowe. Celem wynalazku jest opracowanie przyrządu, umożliwiającego pacjentowi (dziecku) cierpiącemu na porażenie mózgowe w utrzymaniu poprawnej pozycji kręgosłupa bez angażowania percepcji i samokontroli w prawidłowym ustawieniu ciała jak również utrwalenia nawyku prawidłowej postawy ciała oraz jej korekcji, prowadzonej równocześnie we wszystkich trzech płaszczyznach, odpowiedzialnych za wady postawy. Przyrząd do ćwiczeń korekcyjnych dzieci z porażeniem mózgowym i wadami postawy, składający się z kolumn wsporczych osadzonych na dwóch podstawach i wyposażony w opaski oraz zespół cięgiem sztywnych, elastycznych i sprężystych, stabilizujących sylwetkę ćwiczącego, zawierający trzy centryczne obręcze, według wynalazku polega na tym, że obręcz zewnętrzna osadzona jest suwliwie i wahadłowo na pionowych prowadnicach kolumn wsporczych, natomiast obręcz środkowa posiada dwa ruchome połączenia z obręczą zewnętrzną, umożliwiające jej ruch wahadłowy względem obręczy zewnętrznej, w jej płaszczyźnie pionowej. Przy czym obręcz środkowa stanowi wyprofilowaną prowadnicę dla osadzonej w niej i wykonującej ruch obrotowy obręczy wewnętrznej, będącej w kształcie koła. Układ obręczy względem siebie jest taki, że zapewnia prawidłowe ustawienie pozycji pacjenta w poszczególnych segmentach jego ciała. Na obwodzie obręczy wewnętrznej oraz na podstawie dolnej i górnej przyrządu, znajdują się zaczepy pod uchwyty cięgien, zakończonych opaskami mocującymi, przytwierdzanymi do ciała ćwiczącego. Zaletą przyrządu do ćwiczeń korekcyjnych dzieci z porażeniem mózgowym i wadami postawy jest prosta budowa urządzenia, a jej konstrukcja umożliwia dostosowanie go do indywidualnych cech ćwiczącego. Ustawienie pacjenta w pozycji pionowej wewnątrz przyrządu jest całkowicie bezpieczne, a odciążenie mięśni szkieletowych poprzez system naciągowy o różnej sile napięcia umożliwia prowadzenie ćwiczeń rehabilitacyjnych. Przyrząd według wynalazku realizuje w pełni terapię trójpłaszczyznowej korekcji poszczególnych segmentów ciała, działając w płaszczyźnie czołowej (równoległej do czoła), wzdłuż której przebiegają np. skłony boczne tułowia, płaszczyźnie strzałkowej (równoległej do strzały wbitej prostopadle w klatkę piersiową), wzdłuż której przebiegają np. skłony tułowia w tył lub w przód oraz w płaszczyźnie poprzecznej, równoległej do podłoża, wzdłuż której przebiegają mchy zaprzeczania głową lub skręty obręczy barkowej w stosunku do obręczy biodrowej i odwrotnie. Za pomocą przyrządu do ćwiczeń korekcyjnych prowadzonych u dzieci z porażeniem mózgowym i wadami postawy, według wynalazku można skorygować nieprawidłowe ustawienia wybranych segmentów ciała względem siebie, równocześnie we wszystkich trzech płaszczyznach oraz spioniować ciało dziecka, nadając mu prawidłową pozycję. Przyrząd do ćwiczeń korekcyjnych dzieci z porażeniem mózgowym i wadami postawy, w przykładzie wykonania wynalazku zilustrowano na rysunku, przedstawiającym przyrząd w widoku aksjonometrycznym, z równoczesną demonstracją działania przyrządu, przy udziale ćwiczącego. Przyrząd do ćwiczeń korekcyjnych dzieci z porażeniem mózgowym i wadami postawy, stanowi sztywną konstrukcję złożoną z dwóch kolumn wsporczych 8 umieszczonych na dwóch ośmiokątnych podstawach 10, 11, wyposażonych w system zaczepów 6. Wewnątrz konstrukcji umieszczony jest zespół trzech centrycznych obręczy 1, 2, 3, z których obręcz zewnętrzna i mająca kształt ośmiokąta, osadzona jest suwliwie i wahadłowo na pionowych prowadnicach 9 kolumn wsporczych 8, a obręcz środkowa 2 również w kształcie ośmiokąta, posiada dwa ruchome połączenia 4 z obręczą zewnętrzną 1, umożliwiające ruch wahadłowy obręczy środkowej 2 względem obręczy zewnętrznej 1, w jej płaszczyźnie pionowej. Przy czym obręcz środkowa 2 stanowi równocześnie wyprofilowaną prowadnicę 5 dla osadzonej w niej i wykonującej ruch obrotowy obręczy wewnętrznej 3. Obręcz wewnętrzna 2 wykonana jest w kształcie koła, na którego obwodzie znajdują się zaczepy 6 pod system uchwytów elastycznych cięgien 7 o różnej sile naciągu, zakończone opaskami mocującymi 12, przypinanymi do ciała ćwiczącego. System cięgien 7 oraz opasek mocujących 12 przytwierdzonych z jednej strony do zaczepów 6 górnej podstawy 11 przyrządu i obręczy środkowej 3 układu obręczy, a z drugiej strony do ciała ćwiczącego, zapewnia stabilizację pozycji pacjenta i właściwe ustawienie ciała, w trakcie wykonywania ćwiczeń korekcyjnych. Prawidłowe ustawienie pozycji pacjenta poprzez ustawienie względem siebie poszczególnych segmentów ciała realizowane jest za pomocą trzech obręczy
4 PL 204 656 B1 1, 2, 3, działających w płaszczyźnie czołowej, strzałkowej i poprzecznej i odpowiadających kolejno za skłony boczne tułowia, skłony tułowia w tył lub w przód oraz skręty obręczy barkowej względem obręczy biodrowej ćwiczącego. Zastrzeżenie patentowe Przyrząd do ćwiczeń korekcyjnych dzieci z porażeniem mózgowym i wadami postawy, składający się z kolumn wsporczych osadzonych na dwóch podstawach i wyposażony w opaski oraz zespół cięgiem sztywnych, elastycznych i sprężystych, stabilizujących sylwetkę ćwiczącego, zawierający trzy centryczne obręcze, znamienny tym, że obręcz zewnętrzna (1) osadzona jest suwliwie i wahadłowo na pionowych prowadnicach (9) kolumn wsporczych (8), natomiast obręcz środkowa (2) posiada dwa ruchome połączenia (4) z obręczą zewnętrzną (1) umożliwiające ruch wahadłowy obręczy środkowej (2) względem obręczy zewnętrznej (1) w jej płaszczyźnie pionowej, przy czym obręcz środkowa (2) stanowi równocześnie wyprofilowaną prowadnicę (5) dla osadzonej w niej i wykonującej nich obrotowy obręczy wewnętrznej (3), mającej kształt koła, którego obwód oraz obie podstawy (10, 11) wyposażone są w zaczepy (6) pod uchwyty cięgien (7), zakończonych opaskami mocującymi (12), przy czym układ obręczy (1, 2, 3) względem siebie jest taki, że zapewnia prawidłowe ustawienie pozycji pacjenta w poszczególnych segmentach jego ciała.
PL 204 656 B1 5 Rysunek
6 PL 204 656 B1 Departament Wydawnictw UP RP Cena 2,00 zł.