Załącznik do Uchwały Nr XXXI/369/05 Rady Miejskiej w Piszu z dnia 10 lutego 2005r. PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY PISZ na lata 2005 2006 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Pisz
Spis treści Strona I. OBSZAR I CZAS REALIZACJI PLANU ROZWOJU LOKALNEGO 4 II.. AKTUALNA SYTUACJA SPOŁECZNO GOSPODARCZA NA OBSZARZE OBJĘTYM WDRAŻANIEM PLANU...5 1. Położenie, powierzchnia, ludność...5 2. Środowisko przyrodnicze.5 3. Turystyka..7 4. Zagospodarowanie przestrzenne.. 8 4.1. Uwarunkowania ochrony środowiska naturalnego.. 8 4.2. Infrastruktura techniczna.. 9 4.3. Własność nieruchomości 16 4.4. Stan obiektów dziedzictwa kulturowego 18 4.5. Identyfikacja problemów...20 5. Gospodarka.20 5.1. Struktura podstawowych branż na terenie gminy...25 5.3. Główni pracodawcy...25 5.4. Identyfikacja problemów...26 6. Sfera społeczna...27 6.1. Sytuacja demograficzna i społeczna terenu...27 6.2. Warunki i jakość życia mieszkańców, w tym poziom bezpieczeństwa..33 6.3. Grupy społeczne wymagające wsparcia.. 45 6.4. Rynek pracy....46 6.5. Identyfikacja problemów 48 III. ZADANIA POLEGAJĄCE NA POPRAWIE SYTUACJI NA DANYM OBSZARZE...49 1 Lista zadań 49 2. Lista zadań do zrealizowania wynikających z hierarchii ważności...52 IV. REALIZACJA ZADAŃ I PROJEKTÓW....54 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Pisz 2 2
1. Planowane projekty i zadania inwestycyjne planowane na lata 20052006 do dofinansowania z ZPORR... 54 2. Planowane projekty i zadania inwestycyjne na lata następne. 73 V. POWIĄZANIE PROJEKTÓW Z INNYMI DZIAŁANIAMI REALIZOWANYMI NA TERENIE GMINY/POWIATU/WOJEWÓDZTWA.....74 VI. OCZEKIWANE WZKAŹNIKI OSIAGNIĘĆ PLANU ROZWOJU LOKALNEGO...75 VII. PLAN FINANSOWY NA LATA 2005 2006 I NA NASTĘPNE PLANOWANE LATA....77 VIII SYSTEM WDRAŻANIA.....83 IX. SPOSOBY MONITOROWANIA, OCENY I KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ..84 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Pisz 3 3
I. OBSZAR I CZAS REALIZACJI PLANU ROZWOJU LOKALNEGO. Plan rozwoju lokalnego jest dokumentem programowym niezbędnym do aplikowania funduszy strukturalnych Unii Europejskiej w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego priorytet 3 Rozwój lokalny, działanie 3.1 Obszary wiejskie i działanie 3.2 Obszary podlegające restrukturyzacji. Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Pisz obejmuje miasto Pisz oraz teren wiejski gminy Pisz w skład, której wchodzą 42. jednostki pomocnicze (sołectwa): Babrosty, Bogumiły, Borki, Ciesina, Hejdyk, Imionek, Jagodne, Jeglin, Jeże, Kałęczyn, Karpa, Karwik, Kocioł, Kocioł Duży, Kociołek Szlachecki, Kwik, Liski, Łupki, Łysonie, Maldanin, Maszty, Pietrzyki, Pilchy, Pogobie Średnie, Pogobie Tylne, Rakowo Piskie, Rostki, Snopki, Stare Guty, Szczechy Małe, Szczechy Wielkie, Szeroki Bór Piski, Trzonki, Turośl, Turowo, Turowo Duże, Uściany, Wąglik, Wiartel, Zawady, Zdory, Zdunowo. Czas realizacji zadań wynikających z planu rozwoju lokalnego określono na lata 20052006. Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Pisz 4 4
II. AKTUALNA SYTUACJA SPOŁECZNOGOSPODARCZA NA OBSZARZE WDRAŻANIA PLANU. 1. Położenie, powierzchnia, ludność Gmina Pisz położona jest w południowowschodniej części województwa warmińskomazurskiego, w powiecie piskim. Część północna gminy (na północ od linii RucianePiszRybitwy) należy do Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, część centralna i południowo zachodnia ( na południe od jeziora Śniardwy i miasta Pisz) leży w obrębie Równiny Mazurskiej natomiast część wschodnia ( na południe od jeziora Roś i wschód od rzeki Pisy) leży w obrębie Pojezierza Ełckiego. Gmina Pisz graniczy od północy z gminą Orzysz, od wschodu z gminą Biała Piska, od południa z gminami: Kolno, Turośl, Łyse, Rozogi. Powierzchnia gminy wynosi 63.480 ha, w tym: użytki rolne 17.774 ha, lasy i grunty zadrzewione i zakrzaczone 30.332 ha, grunty zabudowane i zurbanizowane 1.478 ha, wody 12.317 ha, nieużytki 1.347 ha, tereny różne 232 ha. Gmina Pisz jest obszarowo największą gminą w Polsce. W gminie Pisz zamieszkuje 26.977 osób, z czego w mieście mieszka 19.237 osób a na terenie wiejskim 7.740 osób. 2. Środowisko przyrodnicze Północna część gminy charakteryzuje się lekko pagórkowatą rzeźbą terenu z wyraźnymi pozostałościami okresu glacjalnego. Widoczne są tu pagórki morenowe, szerokie niecki wypełnione przez jeziora oraz mniejsze zagłębienia terenu. Część centralna i południowozachodnia, leżąca w obrębie Równiny Mazurskiej, charakteryzuje się małymi deniwelacjami terenu rozciętego jedynie niewielkimi ciekami wodnymi. Równina Mazurska jest pozostałością równiny sandrowej, powstałej na skutek obfitych przepływów wód z topniejącego lodowca w czasie ostatniego zlodowacenia. Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Pisz 5 5
Natomiast część wschodnia, należąca do Pojezierza Ełckiego, charakteryzuje się głębokimi dolinami oraz rynnami wypełnionymi przez wody jezior. Na obszarze gminy Pisz dominują słabe gleby piaszczyste, położone na terenach sandrowych. Znaczna ich część jest obecnie zalesiona. Duże obszary zajmują również gleby pochodzenia organicznego, w większości torfowe a także murszowe i mułowoglejowe. Nielicznie występują dość żyzne gleby gliniaste i piaszczyste na obszarach morenowych, gleby bielicowe, czarne ziemie a w dolinie Pisy mady. Przydatność rolnicza gleb gminy Pisz jest niska. Wśród gleb ornych dominują gleby kompleksu żytniego słabego i bardzo słabego (90 %). Wśród użytków zielonych więcej jest użytków słabych i bardzo słabych (kompleks 3z) niż użytków średnich (kompleks 2z). Ten stan rzeczy odzwierciedla bonitacja gleb użytkowanych rolniczo. 70 % to gleby klasy V i VI. Łąki są nieco lepszej jakości (44 % w klasie IV) niż grunty orne i pastwiska. Wody zajmują 19,4 % powierzchni gminy. Gmina Pisz leży w całości w zlewni rzeki Pisy wypływającej z jeziora Roś. Odwadnia ona środkową i południową część Systemu Wielkich Jezior Mazurskich i uchodzi do rzeki Narwi. Jeziora, które zajmują stosunkowo dużą powierzchnię, skoncentrowały się głównie w północnej i zachodniej części gminy. Największe z nich to Śniardwy powierzchnia 7158 ha (część leżąca na terenie gminy Pisz), Roś 1959 ha, Seksty 796 ha Pogubie Wielkie 674 ha, Kocioł 307 ha, Białoławki 272 ha, Nidzkie 186 ha (część), Brzozolasek 159 ha, Wiartel 152 ha, Jegocin 129 ha, Kaczerajno 104 ha. Większość jezior połączona jest ze sobą rzekami i kanałami. Cechy klimatu kontynentalnego zaznaczają się tu silniej niż w innych rejonach Polski, co objawia się wyższą amplitudą wahań temperatur w ciągu roku, niższymi temperaturami zimą. Okres wegetacji trwa tu 190 dni. Ponadto na charakter klimatu mają wpływ czynniki lokalne (wody i lasy). Duża powierzchnia wód otwartych sprzyja parowaniu co powoduje częstsze zachmurzenia i opady a zdolność wody do akumulacji ciepła, wpływa na rozkład temperatur. Częstym zjawiskiem są zarówno przymrozki w kwietniu i maju jak i roztopy w zimie. Średnia roczna temperatura wynosi ok. 6 o C a suma opadów 550 mm. Roślinność naturalna jest odzwierciedleniem warunków glebowych, topograficznych i klimatycznych. Na rozległych równinach sandrowych, na zachód od Pisy, z ubogimi bielicowymi glebami piaszczystymi i niskim poziomie wód gruntowych dominują siedliska borów sosnowych (40 % powierzchni lądowej gminy). Głównym gatunkiem tu występującym jest sosna z domieszką świerka. Nieco żyźniejsze mineralne siedliska zajmują bory mieszane sosnowodębowoświerkowe (25 % powierzchni lądowej). Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Pisz 6 6
Występują one na terenach morenowych na wschód od Pisy. 7 % powierzchni lądowej gminy pokrywają olsy z dominującym gatunkiem olszy czarnej. Wśród naturalnych zbiorowisk należy również wymienić świerszczyny niżowe, zdominowane przez świerk z domieszką dębu,osiki i brzozy oraz bory bagienne. Na uwagę zasługuje znikomy zasięg grądów, w których dominują lipa, dąb i grab. Pomniki przyrody dąb szypułkowy na terenie Fabryki Sklejka Pisz S.A. dwa dęby szypułkowe w Leśnictwie Orle dwa dęby szypułkowe w Leśnictwie Turośl lipa drobnolistna w Leśnictwie Rybitwy kasztanowiec w Rakowie Piskim lipa drobnolistna przy drodze do wsi Rybitwy lipa drobnolistna w Rakowie Piskim wierzba wąskolistna przy drodze do wsi Łupki głaz narzutowy w Kotle Dużym lipa drobnolistna przy drodze polnej w Kotle Dużym cztery dęby szypułkowe przy domku myśliwskim nad jez. Seksty, Leśnictwo Orle dąb szypułkowy przy polu namiotowym, Leśnictwo Orle sosna pospolita w Leśnictwie Lipnik 3. Turystyka Obszar gminy Pisz stanowi bardzo atrakcyjny pod względem przyrodniczym fragment obszaru strefy Pojezierzy. Duże powierzchnie wodne, otoczone lasami o siedliskach korzystnych dla rekreacji, kwalifikują obszary te do atrakcji turystycznej na skalę międzynarodową. Po przemianach ustrojowych w Polsce (198990) zmieniły się trendy w rozwoju turystyki. Sytuacja społecznoekonomiczna wymusiła rezygnację z organizacji turystyki masowej, opartej na ośrodkach wczasowych wielkich zakładów pracy, na rzecz turystyki indywidualnej, rodzinnej i agroturystyki. Baza noclegowa na terenie gminy Pisz: hotele 204 miejsca, kwatery prywatne 198 miejsc, kwatery AGROTUR 71 miejsc, domki campingowe 532 miejsca, pola namiotowe i biwakowe 1000 miejsc. Gastronomia: Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Pisz 7 7
Restauracje i bary oferują 643 miejsca. Czartery Jachtów: Ośrodki wczasowe i osoby prywatne oferują 115 koi na jachtach. Szlaki turystyczne: piesze: Pisz PTTK Jabłoń jez. Brzozolasek jez.wiartel Lipa Przednia przystanek PKS Przerośl (19 km) wodne: Pisz Warszawa (225 km), Pisz Węgorzewo (108 km), Pisz Szeroki Ostrów (27 km), Pisz Ruciane Nida (37 km), Pisz Wojnowo (49 km), Ruciane Nida jez. Nidzkie jez. Wiartel Jabłoń Pisz (29,5 km), Mikołajki jez. Śniardwy Pisz (27 km). 4. Zagospodarowanie przestrzenne 4.1. Uwarunkowania ochrony środowiska naturalnego 50 % powierzchni gminy zajmują obszary chronionego krajobrazu Puszcza i Jeziora Piskie utworzonego na mocy rozporządzenia Wojewody Suwalskiego dnia 2 maja 1991r. oraz obszary chronionego krajobrazu otuliny Mazurskiego Parku Krajobrazowego utworzone rozporządzeniem Wojewody WarmińskoMazurskiego z dnia 14 kwietnia 2003r. Do terenów nie objętych zasięgiem obszaru chronionego krajobrazu należą: teren miasta Pisz oraz tereny o stosunkowo intensywnej gospodarce rolnej na południowo wschodnich obrzeżach gminy, Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Pisz 8 8
fragment Puszczy Piskiej o dominującej funkcji produkcyjnej, pomiędzy Pisą, Pogobiem i Zdunowem, na zachód od Pogobia i Zdunowa oraz na południe od jeziora Nidzkiego, tereny Mazurskiego Parku Krajobrazowego. Na obszarze tym zakazuje się: lokalizowania nowych obiektów zaliczanych do przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko w rozumieniu przepisów o ochronie środowiska, lokalizacji budownictwa letniskowego poza miejscami wyznaczonymi, dokonywania zmian stosunków wodnych, jeśli służą innym celom niż ochrona przyrody i zrównoważone wykorzystanie użytków rolnych i leśnych oraz gospodarki rybackiej, likwidowania małych zbiorników wodnych, starorzeczy oraz obszarów wodnobłotnych, wylewania gnojowicy z wyjątkiem nawożenia własnych gruntów, utrzymywania otwartych rowów i zbiorników ściekowych organizowania rajdów motorowych i samochodowych, umyślnego zabijania dziko żyjących zwierząt, niszczenia nor, legowisk zwierzęcych, tarlisk i złożonej ikr, ptasich gniazd oraz wybierania jaj, wypalania roślinności, wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu, z wyjątkiem obiektów związanych z zabezpieczeniem przeciwpowodziowym. W 1977 roku, na terenie 7 gmin, utworzono Mazurski Park Krajobrazowy z czego 101 km 2 leży na terenie gminy Pisz. Gro tego obszaru zajmują wody jeziora Śniardwy. Park obejmuje część gruntów w obrębach Snopki, Karwik, Szczechy Wielkie, Zdory i Kwik. Na terenie gminy Pisz znajdują się 2 rezerwaty przyrody: Jezioro Pogubie Wielkie i Jezioro Nidzkie. Na terenach rezerwatów oraz parku krajobrazowego obowiązują zakazy wynikające z aktów ich powołania. Strefami ciszy objęte są następujące jeziora: Nidzkie, Pogubie Wielkie i Małe, Wiartel, Brzozolasek, Kaczerajno, Jagodzin, Białoławki, Kocioł. 4.2.Infrastruktura techniczna Stan systemu komunikacji Na podstawowy układ dróg gminy składają się: drogi krajowe drogi powiatowe drogi gminne 52,4 km, 171,7 km, 133,4 km. Około 47 % (145,2 km) dróg posiada nawierzchnię gruntową, 5 % tłuczniową lub brukową, 34 % smołową i 14 % asfaltową. Główną oś Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Pisz 9 9
północpołudnie układu drogowego gminy Pisz stanowi droga krajowa Nr 63 Łomża Kolno Pisz Orzysz Giżycko Węgorzewo Granica Państwa przebiegająca przez miejscowości: Jeże, Pisz, Maldanin, Szczechy Wielkie, Kociołek Szlachecki. Oś wschódzachód tworzy droga krajowa nr 58 Ruciane Nida Pisz Biała Piska Szczuczyn, biegnąca przez miejscowości: Snopki, Pisz, Babrosty, Kocioł Duży. Poza drogami krajowymi większe znaczenie dla komunikacji regionalnej mają drogi powiatowe: Pisz Wiartel Turośl Karwica, Wiartel Ruciane Nida, od drogi krajowej nr 63 do Białej Piskiej (najkrótszy dojazd do Białej Piskiej z części wschodniej i południowowschodniej gminy). Z punktu widzenia komunikacji wewnątrzgminnej (dojazd do Pisza) największe znaczenie mają: ciąg dróg łączący strefę zachodnią oraz Wiartlem (Turośl, Hejdyk, Ciesina), ciąg dróg łączący większość strefy puszczańskiej (Zdunowo, Uściany, Wielki Las) z Wiartlem i pośrednio z Piszem, droga Pisz Pogonie Tylne, ciąg dróg łączący miejscowości strefy wschodniej (borki, Kałęczyn, Bogumiły, Turowo, Liski i Zawady) z drogą krajową nr 63. W północnej części gminy większość dróg ma charakter dróg dojazdowych do drogi krajowej nr 63. Z dróg gminnych, na terenie wiejskim, najważniejsze znaczenie mają: droga Jagodne Maszty przez Piskie Wody łącząca najkrótszą drogą miejscowości w południowo wschodniej części gminy z miastem Pisz, droga Stare Guty Maszty, Babrosty Łupki, Zdory Kwik. Na układ komunikacyjny miasta Pisz składa się sieć ulic o ruchu ponadlokalnym i lokalnym. Z punktu widzenia powiązań zewnętrznych na, podstawę układu komunikacyjnego miasta stanowią ulice w ciągu dróg krajowych: ulice Warszawska, Wojska Polskiego (fragment), Kościuszki, Dworcowa (fragment) i Orzyska, w ciągu drogi krajowej nr 63, przejmują ruch tranzytowy z Polski centralnej (Warszawa, Łomża, Ostrołęka) na północ (Giżycko, Węgorzewo); ponadto ulica Orzyska stanowi jedyne połączenie Miasta z miejscowościami północnej części gminy, natomiast ulica Warszawska przejmuje ruch z południowowschodniej części gminy, ulice Olsztyńska, Grunwaldzka, Kościuszki i Wojska Polskiego, w ciągu drogi krajowej nr 58, przejmują ruch tranzytowy z Kierunku Mrągowa i Rucianego Nidy w stronę Białej Piskiej, Grajewa i Augustowa; ponadto ulica Wojska Polskiego przejmuje większość ruchu ze strefy wschodniej, natomiast Olsztyńska ruch lokalny ze Snopek, ulice Gdańska i Klementowskiego zbierają ruch z całej puszczańskiej i zachodniej strefy gminy, ulica Leśna z Pogobia Tylnego i Pogobia Średniego, ulica Pionierów i Długa stanowi ciąg wylotowy w kierunku Łupek. Z punktu widzenia ruchu lokalnego na terenie miasta, podstawowe znaczenie ma fakt, że Pisz podzielony jest na cztery sektory rzeką Pisą (północpołudnie) oraz linią kolejową EłkRuciane (wschódzachód), stanowiącymi istotne bariery Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Pisz 10 10
dla komunikacji kołowej. Codzienny ruch wewnątrz miasta odbywa się przede wszystkim na linii wschódzachód. Trasami o największym natężeniu ruchu są: główny węzeł komunikacyjny miasta, od skrzyżowania ulic Dworcowej, Grunwaldzkiej i Klementowskiego do skrzyżowania ulicy Wojska Polskiego, Warszawskiej i Pionierów, w tym jedyny most drogowy na Pisie tutaj koncentruje się cały ruch tranzytowy oraz ruch lokalny między lewobrzeżną i prawobrzeżną częścią Miasta, ulice Klementowskiego i Gdańska, łączące dzielnice mieszkaniowe obu części miasta z dużymi zakładami pracy (PZPS, Holzwerk), odcinek ulicy Warszawskiej od ul. Czerniewskiego do skrzyżowania z ulicą Wojska Polskiego prowadzący ruch z Osiedla Dużego i Osiedla Wschód do prawobrzeżnej części miasta, odcinek ulicy Wojska Polskiego od ulicy Trzcinowej do skrzyżowania z ulicą Warszawską zbierający ruch z Osiedla Dużego, Osiedla Wschód i Łupki, ulica Trzcinowa, łącząca Osiedle Łupki z ulicą Wojska Polskiego, ulice Czerniewskiego i Wołodyjowskiego, łączące południową część Osiedla Dużego oraz osiedle Wschód odpowiednio z ulicą Warszawską i ulicą Wojska Polskiego, ulice Pionierów i Długa łącząca centrum miasta z osiedlami domków jednorodzinnych oraz miejscowość Łupki i dalej położone ośrodki wypoczynkowe. Długość dróg gminnych wynosi 133,4 km z tego tylko 34,2 km jest o nawierzchni twardej i ulepszonej. Wykaz ulic i dróg gminnych na terenie miasta Pisz Lp Nazwa ulicy, drogi Długość w m Powierzchnia w m 2 Rodzaj nawierzchni ulicy, drogi jezdni chodnika 1 Al. J. Piłsudskiego 248,00 2694,00 1488,00 ulepszona 2 Wąska 75,00 733,00 396,00 322,00 ulepszona 3 Parkowa 1201,00 9966,00 9267,00 509,00 gruntowa 4 Wyzwolenia 145,00 972,00 716,00 256,00 ulepszona 5 Młodzieżowa 282,00 4553,00 1432,00 1545,00 ulepszona 6 Kominiarska 168,00 1391,00 756,00 gruntowa 7 Szeroka 116,00 1927,00 1508,00 gruntowa 8 K.J. Gałczyńskiego 253,00 3854,00 1398,00 942,00 ulepszona 9 J. Słowackiego 181,00 2295,00 907,00 433,00 ulepszona 10 Spokojna 600,00 6000,00 4157,00 512,00 ulepszona 11 M. Kajki 175,00 1195,00 820,00 332,00 ulepszona 12 PCK 647,00 7491,00 3920,00 95,00 ulepszona 13 Sienkiewicza 222,00 4100,00 1332,00 ulepszona 14 Krańcowa 56,00 1450,00 601,00 gruntowa 15 Daleka 41,00 496,00 291,00 gruntowa 16 Miła 96,00 1853,00 756,00 ulepszona 17 Mała 65,00 657,00 375,00 ulepszona 18 Trzcinowa 520,00 18731,00 4280,00 1917,00 ulepszona 19 J. Tuwima 590,00 11605,00 3917,00 ulepszona 20 Jastrzębia 160,00 2072,00 1028,00 gruntowa 21 Krucza 144,00 1913,00 943,00 ulepszona 22 Bociania 262,00 3091,00 1364,00 gruntowa Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Pisz 11 11
23 Żurawia 420,00 5193,00 2604,00 gruntowa 24 Wronia 112,00 1750,00 954,00 ulepszona 25 Sowia 76,00 1036,00 551,00 gruntowa 26 Orla 63,00 931,00 463,00 gruntowa 27 Gołębia 74,00 1050,00 546,00 gruntowa 28 Jaśminowa 130,00 1692,00 855,00 gruntowa 29 Świerkowa 130,00 1705,00 858,00 gruntowa 30 Klonowa 120,00 1564,00 805,00 gruntowa 31 Agrestowa 74,00 1103,00 585,00 gruntowa 32 Wiśniowa 122,00 1716,00 815,00 ulepszona 33 Różana 98,00 1281,00 686,00 ulepszona 34 Zatorowa 309,00 5049,00 2526,00 ulepszona 35 Działka Nr 136/7 345,00 7641,00 1433,00 gruntowa 36 Łąkowa 365,00 5868,00 2271,00 gruntowa 37 Zielna 152,00 1936,00 1003,00 gruntowa 38 Jeziorna 377,00 6049,00 3000,00 ulepszona 39 Akacjowa 262,00 3174,00 1619,00 gruntowa 40 Chabrowa 200,00 2364,00 1324,00 gruntowa 41 Świętojańska 403,00 4794,00 2421,00 ulepszona 42 Kalinowa 120,00 1546,00 1061,00 ulepszona 43 Łabędzia 154,00 1842,00 1015,00 gruntowa 44 Ogrodowa 192,00 1346,00 960,00 gruntowa 45 Kowieńska 729,00 8983,00 4368,00 gruntowa 46 Piaskowa 38,00 909,00 175,00 ulepszona 47 Jesionowa 145,00 1861,00 970,00 gruntowa 48 Brzozowa 133,00 1714,00 798,00 gruntowa 49 Sosnowa 302,00 3749,00 1812,00 gruntowa 50 Topolowa 133,00 1734,00 798,00 gruntowa 51 Stefana Batorego 935,00 18894,00 8415,00 gruntowa 52 Dębowa 130,00 1675,00 910,00 gruntowa 53 Bukowa 285,00 3534,00 1995,00 gruntowa 54 Jodłowa 50,00 735,00 350,00 gruntowa 55 Droga do Plaży Miejskiej 972,00 6104,00 4360,00 ulepszona 56 Jasna 144,00 1954,00 922,00 gruntowa 57 Słubicka 266,00 8714,00 2261,00 gruntowa 58 J.O. Zagłoby 298,00 8497,00 3673,00 ulepszona 59 Wołodyjowskiego 894,00 36521,00 6612,00 1170,00 ulepszona 60 Jaworowa 193,00 2507,00 1158,00 gruntowa 61 Grabowa 61,00 868,00 366,00 gruntowa 62 Działka Nr 100 170,00 794,00 595,00 gruntowa 63 Droga do oczyszczalni miejskiej 310,00 2939,00 2009,00 ulepszona 64 Wojska Polskiego przedłużenie 370,00 4837,00 3246,00 ulepszona 65 Dojazd do działki nr 1125 70,00 626,00 350,00 gruntowa 66 Dojazd do Supermarketu 200,00 1600,00 1100,00 ulepszona 67 Dojazd do POM (dz. Nr 1139/17) 190,00 1974,00 1520,00 ulepszona 68 Pogodna 250,00 3798,00 1500,00 gruntowa 6 Dobra 130,00 1672,00 780,00 gruntowa 9 70 R. Misińskiego 345,00 4207,00 2070,00 gruntowa 71 Suwalska 210,00 2698,00 1260,00 gruntowa Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Pisz 12 12
72 Żytnia 90,00 1121,00 540,00 gruntowa 73 Piwna 270,00 3259,00 1620 gruntowa 74 Miodowa 70,00 930,00 350,00 gruntowa 75 Smocza 120,00 1575,00 600,00 gruntowa 76 Pszeniczna 130,00 1737,00 650,00 gruntowa 77 Rysia 140,00 1969,00 700,00 gruntowa 78 Lisia 130,00 1671,00 650,00 gruntowa 79 Wilcza 260,00 4171,00 1560,00 gruntowa 80 Działka nr 278/1 175,00 1116,00 8570,00 gruntowa 81 Droga do Parku XXX lecia 277,00 1385,00 997,00 gruntowa Z powyższej tabeli wynika, że blisko 62 % ulic na terenie miasta wymaga utwardzenia i budowy chodników. Przez gminę Pisz przebiega linia kolejowa Ełk Pisz Szczytno. W chwili obecnej połączenia pasażerskie utrzymane są tylko na trasie Pisz Szczytno Olsztyn. Siecią połączeń autobusowych objęte są 34 miejscowości, zamieszkałe przez 75 % mieszkańców gminy. Elektroenergetyka Punktami zasilania w energię elektryczną odbiorców w obrębie gminy są: Główny punkt zasilający 110/15 kv Pisz zasilany liniami napowietrznymi 110 kv NidaPisz i KolnoPisz, Główny punkt zasilający 110/15 kv Nida zasilany liniami napowietrznymi 110 kv SzczytnoNida i PiszNida, Z GPZ 110/15 kv wyprowadzone są linie SN 15 kv zasilające stacje transformatorowe zlokalizowane w pobliżu odbiorców, do których doprowadzona jest energia liniami nn 0,4 kv. Na terenie Miasta znajdują się 72 stacje transformatorowe o łącznej mocy ok. 19.500 kva, a na terenie gminy 109 stacji o łącznej mocy 10.007 kva. Gazownictwo Długość sieci gazowej na terenie miasta wynosi 20,8 km. Sieć miejska zaopatrywana jest w gaz propanbutan z mieszalni gazu znajdującej się przy ul. Olsztyńskiej (trzy zbiorniki każdy o pojemności 25 ton).gaz propanbutan wykorzystywany jest przede wszystkim do celów bytowych. Długość czynnej sieci gazowej wynosi 20,4 km (660 przyłączeń do budynków). Z sieci gazowej korzysta 4144 gospodarstw domowych tj. ok. 84 % mieszkańców Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Pisz 13 13
Pisza. Na terenie wiejskim nie ma sieci gazowniczych. Mieszkańcy korzystają głównie z gazu butlowego. Ciepłownictwo Do roku 2004 system ciepłowniczy miasta Pisz był systemem rozproszonym, zasilanym z jednej dużej ciepłowni Fabryki Sklejka Pisz S.A. oraz 56 mniejszych kotłowni osiedlowych i indywidualnych. W roku 2004r. oddano do użytku ciepłownię o mocy 21 MW na paliwo odnawialne (drewno), która zastąpi mniejsze kotłownie osiedlowe a w przyszłości indywidualne. Ponadto znaczna część miasta, w tym w szczególności obszary zabudowy mieszkaniowej niskiej, zaopatrywana jest w ciepło z kotłowni domowych. Szacuje się, że w ten sposób w ciepło zaopatrywana jest 1/3 mieszkańców miasta. Na terenie wiejskim, w nowszych budynkach, ciepło pochodzi z kotłowni domowych a w starym budownictwie pieców. Zaopatrzenie w wodę Podstawowym źródłem wody dla miasta Pisz jest ujęcie miejskie przy ul. Gdańskiej. Przy obecnej produkcji wody i utrzymującej się tendencji spadkowej w zużyciu wody, zarówno wydajność studni jak i przepustowość pozostałych obiektów jest wystarczająca dla zabezpieczenia potrzeb mieszkańców miasta i okolicznych miejscowości. Rozbudowana sieć wodociągowa na terenie miasta (ok. 57,8 km) zaopatruje w wodę 97,6 % mieszkańców. Do ważniejszych obiektów nie objętych jeszcze siecią wodociągową należą najnowsze kwartały Osiedla Łupki. długość czynnej sieci rozdzielczej 57,8 km liczba przyłączy do budynków mieszkalnych 1594 szt zużycie wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności 1082,1 dam 3 zużycie wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności z sieci wodociągowej 897,1 dam 3 zużycie wody w gospodarstwach domowych 695,1 dam 3 liczba mieszkańców korzystająca z sieci wodociągowej 18 768 osób Dane: GUS Bank Danych Regionalnych 2003r (miasto) Na terenie wiejskim gminy Pisz ze zbiorowego zaopatrzenia w wodę korzysta 52,6 % mieszkańców. Długość sieci wodociągowej wynosi 44,1 km oraz 561 sztuk przyłączy domowych. Na 42 miejscowości 23 z nich posiadają sieć wodociągową. Ze stacji uzdatniania wody w Piszu zaopatrywane są Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Pisz 14 14
następujące miejscowości: Jagodne, Borki, Kałęczyn, Babrosty, Maldanin, Snopki i Wąglik. Z ujęcia wody w Kotle: Kocioł, Kocioł Duży, Stare Guty, Pietrzyki, Rakowo, Rakowo Piskie, z ujęcia wody w Liskach: Liski, Zawady, Maszty, Bogumiły, Turowo, z ujęcia wody w Wiartlu: Wiartel, Jaśkowo, z ujęcia wody Turowo Duże: wieś Turowo Duże, z ujęcia wody w Karpie: miejscowość Karpa, z ujęcia w Kociołku Szlacheckim Kociołek Szlachecki. Ponadto na terenie gminy istnieje ok. 100 ujęć lokalnych, w większości zaopatrujących leśniczówki, szkoły, ośrodki wypoczynkowe oraz duże gospodarstwa rolne. Z powyższego wynika, że obecnie istnieje silny kontrast pomiędzy rolniczymi strefami wschodnią i południowowschodnią, które w znacznej większości są zwodociągowane, a pozostałymi obszarami wiejskimi, na których miejscowości korzystające z wodociągów należą do wyjątków. długość czynnej sieci rozdzielczej 44,1 km liczba przyłączy do budynków mieszkalnych 561 szt zużycie wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności 109,9 dam 3 zużycie wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności z sieci wodociągowej 83,9 dam 3 zużycie wody w gospodarstwach domowych 82,7 dam 3 liczba mieszkańców korzystająca z sieci wodociągowej 4073 osób Dane: GUS Bank Danych Regionalnych 2003r. (wieś) Gospodarka ściekowa Na terenie miasta Pisz funkcjonuje jedna oczyszczalnia ścieków komunalnych z podwyższonym usuwaniem biogenów. Maksymalna przepustowość wynosi 5200 m 3 /d. Oczyszczalnia musi być dostosowana do wymagań zgodnych ze standardami europejskimi. Długość sieci kanalizacyjnej wynosi 66,1 km. Do większych terenów, na których brak jest sieci sanitarnej lub jest ona fragmentaryczna należą: Osiedle Duże, z wyjątkiem ulic PCK i Konopnickiej, tereny przemysłowe pomiędzy ulicą Czerniewskiego i Jagodną, zabudowa mieszkaniowa i przemysłowo składowa od ulic Polnej i Sienkiewicza do bocznicy kolejowej PZPS, większość zabudowy jednorodzinnej na Osiedlu Mazurska i przy ulicy Pionierów, najnowsze kwartały Osiedla Łupki. Wykaz ulic nie objętych systemem kanalizacyjnym: Wąglicka, Świerczewskiego, Żeromskiego, Jagiełły, Sikorskiego, Spacerowa, Poprzeczna, Mała, Bliska, Urocza, Kominiarska, Polna, część Sienkiewicza, Mickiewicza, Mieszka I, Bema, Skrzetuskiego, Usługowa, Krańcowa, Daleka, Wąska, Słubicka, Pogodna, Dobra, Jagodna. Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Pisz 15 15
oczyszczalnie ścieków komunalnych 1 obiekt ścieki oczyszczone łącznie z wodami infiltracyjnymi i ściekami dowożonymi 1060 dam 3 * ścieki oczyszczone odprowadzone kanalizacją 667 dam 3 długość czynnej sieci kanalizacyjnej 66,1 km liczba przyłączeń do budynków mieszkalnych 1078 szt liczba mieszkańców korzystająca z sieci kanalizacyjnej 16475 osób długość sieci kanalizacji deszczowej 12,37 km ** Dane: GUS Bank Danych Regionalnych 2003 (miasto) * ścieki oczyszczone z terenu miasta i wsi ** dane PWiK sp. z o.o. w Piszu Na terenach wiejskich gospodarka ściekowa jest daleka od uporządkowania. Funkcjonują tu 2 oczyszczalnie ścieków w Szerokim Borze i Turowie Dużym oczyszczające ścieki tylko z tych miejscowości. Do oczyszczalni w Piszu odprowadzane są ścieki z następujących miejscowości: Kałęczyn, Borki, Jagodne, część miejscowości Łupki, Maldanin, Snopki, Wiartel, Wiartel Mały. W pozostałych miejscowościach gminy, bądź nie ma urządzeń gospodarki ściekowej, bądź ograniczają się do zbiorników gnilnych często nieszczelnych. oczyszczalnie ścieków komunalnych 2 obiekty ścieki oczyszczone odprowadzone kanalizacją 16,5 dam 3 długość czynnej sieci kanalizacyjnej 33,2 km liczba przyłączeń do budynków mieszkalnych 207 szt liczba mieszkańców korzystająca z sieci kanalizacyjnej 1448 osób Dane: GUS Bank Danych Regionalnych 2003 (wieś) Gospodarka odpadami Gospodarka odpadami opiera się o wysypisko śmieci, eksploatowane od 1992r po starej żwirowni, położone w miejscowości Kocioł Duży o powierzchni 6,3 ha. Trafiają tu odpady z gminy i miasta Pisz oraz z gminy Biała Piska. Wysypisko to nie posiada uszczelnienia folią ani drenażu co uniemożliwia kontrolę rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń. Nie jest wyposażone w wagę ani w specjalistyczny kompaktom. Na terenie gminy i miasta zbiórką, transportem i składowaniem odpadów komunalnych zajmuje się Zakład Usług Komunalnych sp. z o.o. w Piszu. Dysponuje on następującym sprzętem do gromadzenia i wywozu odpadów: 4 śmieciarki, 3 hakowce do transportu kontenerów Kp7 i podobnych. Odpady zbierane są głownie do kontenerów SM 110 2237 szt., KP7 o pojemności 7,2 m 3 100 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Pisz 16 16
szt., POK 11 o pojemności 2,2 m 3 60 szt. W mieście w niewielkim stopniu funkcjonuje system segregacji odpadów. 4.3.Własność nieruchomości Strukturę własności gruntów na terenie gminy Pisz przedstawiają poniższe tabele: Teren wiejski gminy Pisz Grunty według władających Pow. w ha Udział w % Grunty Skarbu Państwa 46.830 75,0 Grunty osób fizycznych 13.781 22,1 Grunty Skarbu Państwa i Gminy oddane w użytkowanie 341 0,5 wieczyste Grunty spółek prawa handlowego 330 0,5 Grunty Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej 220 0,3 Grunty powiatu 219 0,3 Grunty kościołów i związków wyznaniowych 117 0,2 Grunty Gminy 638 1,1 RAZEM 62.476 100,0 Miasto Pisz Grunty według władających Pow. w ha Udział w % Grunty Skarbu Państwa 87 8,7 Grunty osób fizycznych 231 23,0 Grunty Skarbu Państwa i Gminy oddane w użytkowanie 175 17,4 wieczyste Grunty spółek prawa handlowego 0 0 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Pisz 17 17
Grunty Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej 0 0 Grunty powiatu 44 4,4 Grunty kościołów i związków wyznaniowych 15 1,5 Grunty Gminy 452 45,0 RAZEM 1004 100,0 Jak wynika z powyższych tabel, na terenie gminy, własność gruntów zdominowana jest przez własność Skarbu Państwa, w którego władaniu pozostaje 75 % obszaru, z czego 49 % przypada na grunty Lasów Państwowych, 19 % to wody i 7 % to grunty we władaniu Agencji Nieruchomości Rolnych. Zasięg gruntów lasów państwowych pokrywa się niemal z zasięgiem lasów. Grunty ANR skupiają się głownie na ścianie wschodniej w okolicach Borek, Turowa, Kotła Dużego, Lisek i Babrost. Grunty te są dzierżawione przez osoby fizyczne i w niedługim czasie zostaną im sprzedane. Drugą grupą władających są osoby fizyczne głownie indywidualne gospodarstwa rolne. Grunty komunalne na terenie gminy (1,1 %) to przede wszystkim przylegający do miasta obszar pomiędzy ul. Warszawską a Pisą, tereny wyrobisk i wysypiska w Kotle Dużym i kilkaset niewielkich działek we wsiach i ich pobliżu, w tym na terenach przewidzianych pod zabudowę m.in. w Karwiku, Pilchach, Pogobiu Średnim, Zdunowie, Maldaninie, Wiartlu, Snopkach i Wągliku. W mieście dominują grunty komunalne, będące w wyłącznym władaniu gminy(45%), rozciągające się na większości obszarów niezabudowanych w lewobrzeżnej części miasta. Grunty Skarbu Państwa skupiają się niemal wyłącznie na prawym brzegu Pisy, gdzie dominują nad komunalnymi. Na osiedlach mieszkaniowych zabudowie jednorodzinnej widać postępującą prywatyzację gruntów, które uprzednio były gruntami gminnymi. 4.4.Stan obiektów dziedzictwa kulturowego Na terenie gminy Pisz zachowało się niewiele obiektów zabytkowych. Wykaz obiektów podlegających ochronie konserwatorskiej przedstawia poniższa tabela: Nazwa obiektu Miejscowość Stan techniczny Właściciel Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Pisz 18 18
Park dworski Borki zdewastowany ANR Cmentarz ewangelicki Imionek zdewastowany Gmina Kościół ewangelicki murowany (obecnie Jeże dobry Parafia parafia rzymskokatolicka p.w. Św. rzymkat Piotra i Pawła) Cmentarz wojskowy z I wojny światowej Jeże dostateczny Kościół ewangelicki murowany (obecnie parafia rzymskokatolicka p.w. MB Gietrzwałdzkiej Park dworski Park dworski Kociołek Szlachecki Kociołek Szlachecki Łupki (Ośrodek Szkol. Wychow.) dobry dostateczny dostateczny Parafia rzymkat ANR Skarb Państwa Układ Urbanistyczny XVXVII w. Pisz zły Gmina Kościół ewangelicki mur. szachulcowy, koniec XVII w. przebudowany (obecnie parafia rzymskokatolicka p.w. Św. Jana Chrzciciel) Pisz dobry Parafia rzymkat Dom przy ul. Daszyńskiego nr 6, murowany, XIX w. Pisz dobry Własność prywatna Dom przy ul. Rybackiej nr 8, murowany, Pisz dobry Gmina XVIII/XIX w. Nieczynny cmentarz komunalny przy ul. Pisz zły Gmina Dworcowej, XIX w. Cmentarz ewangelicki, XIX w. Pogonie Średnie zły Gmina Cmentarz wojskowy z I wojny światowej Snopki dostateczny Cmentarz ewangelicki, XIX w. Stare Uściany dostateczny Gmina Kościół ewangelicki murowany (obecnie parafia rzymskokatolicka p.w. MB Częstochowskiej) Turośl dobry Parafia rzymkat Cmentarz ewangelicki, XIX w. Wiartel zły Gmina Poza obiektami objętymi ochroną konserwatorską do ważniejszych składników materialnego dziedzictwa kulturowego, o znaczeniu lokalnym, należy wymienić: cmentarze, m.in. w Kwiku, Wągliku, Pogobiu Tylnym, Zawadach, Masztach, Snopkach przykłady dawnego budownictwa miejskiego: kamienice z XIX w. przy ul. Lipowej 5 i 22 kamienice z XIX w. przy ul. Rybackiej rynek (Plac Daszyńskiego) Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Pisz 19 19
przykłady tradycyjnego budownictwa wiejskiego: Karwik, Zdory kilka chałup drewnianych, park i zabudowania dworskie z XIX w. w Kociołku Szlacheckim dobrze zachowane elementy układów urbanistycznych przykłady dawnego budownictwa przemysłowego i sztuki inżynierskiej: śluza Karwik i Kanał Jegliński (zbud. 18451849) wiatrak holenderski w Rostkach (XIX w.) obiekty magazynowe przy ul. Grunwaldzkiej i Dworcowej w Piszu wieża ciśnień przy ul. Gdańskiej fragment dawnej linii kolejowej północ południe (nasypy, fragmenty mostu na Kanale Jeglińskim) pozostałości obiektów militarnych i fortyfikacji Czarci Ostrów na Jez. Śniardwy resztki Twierdzy Ełk, zbudowanej w II poł. XVIII w. i rozebranej fragmenty murów i resztki piwnic zamku krzyżackiego w Piszu zespół bunkrów nad jez. Jegocin (kwatera główna Goringa i dowództwo Luftwaffe z II wojny światowej bunkier przy ul. Orzyskiej umocnienia w Jeżach stanowiska archeologiczne (neolit wczesne średniowiecze): Bogumiły, Czarcia Wyspa, Imionek, Jeglin, jez. Pogubie, Jeże, Kałęczyn, Karwik, Kobusy k. Imionka, Lipnik k. Jeży, Liski, Rybitwy, Szczechy Wielkie, Szeroki Ostrów, Turośl, Wiartel, Wyszka k. Kwiku, Zdory 4.5. Identyfikacja problemów ograniczenia w lokalizacji obiektów wynikające z różnych form ochrony przyrody brak odpowiedniej infrastruktury komunikacyjnej, w szczególności drugiej przeprawy przez rzekę Pisę w Piszu, zły stan dróg w szczególności powiatowych i gminnych brak zaopatrzenia w gaz ziemny z krajowych sieci gazowniczych brak sieci gazowych na terenie wiejskim niedostateczne wyposażenie miasta w sieć ciepłowniczą (na terenach wiejskich brak sieci ciepłowniczych) Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Pisz 20 20
50 % terenów wiejskich nie objętych jest zbiorowym zaopatrzeniem w wodę 30 % terenów miejskich i 70 % terenów wiejskich nie ujętych jest w systemy kanalizacyjne konieczność modernizacji oczyszczalni ścieków brak odpowiedniego składowiska odpadów komunalnych zgodnego z obowiązującymi przepisami niewielka ilość nieruchomości gruntowych w dyspozycji gminy zły stan obiektów materialnego dziedzictwa kulturowego konieczność rewitalizacji obszarów miejskich i odnowy wsi. 5. Gospodarka 5.1.Struktura podstawowych branż na terenie gminy Gospodarka gminy Pisz opiera się głównie na dwóch filarach leśnictwie i rolnictwie. W tych dwóch sektorach zatrudnienie znajduje blisko 27% ogółu zatrudnionych. Natomiast dalsze ok. 20% związana jest z zakładami przetwarzającymi drewno i produkty rolne. Trzecią dziedziną dającą utrzymanie ludności jest sfera budżetowa (22% ogółu pracujących). Można powiedzieć, że od kondycji tych trzech sektorów zależy w dużej mierze stan większości pozostałych dziedzin, dla których firmy i pracownicy stanowią podstawowy rynek. Dotyczy to zwłaszcza takich branż, jak handel hurtowy i detaliczny, wszelkiego rodzaju usługi, transport i budownictwo mieszkaniowe. Dziedziny te dają dziś zatrudnienie ok. ¼ ogółu pracujących. Należy zwrócić uwagę na duże różnice w strukturze gospodarczej pomiędzy częścią wiejską i miejską gminy Pisz. W mieście skupia się niemal cała działalność produkcyjna, przy czym zdecydowanie największym zakładem produkcyjnym są Piskie Zakłady Przemysłu Sklejek, zatrudniające blisko 1000 osób. Z miastem związana jest także większość pracowników sfery budżetowej, stanowiących 29% pracujących. Tak wysoki udział zatrudnionych w sferze budżetowej wynika z ponad lokalnych funkcji w ochronie zdrowia, oświaty i administracji, jakie pełni Pisz jako siedziba powiatu. Również w mieście koncentruje się działalność związana z handlem i wszelkiego rodzaju usługami na rzecz ludności i firm. Na terenie wiejskim gminy dominuje zatrudnienie w rolnictwie, z którym bezpośrednio związanych jest prawie 80% wszystkich pracujących. Poza rolnictwem najwięcej osób pracuje w sferze budżetowej (przede wszystkim nauczyciele) i leśnictwie, przy czym dział ten daje stałe zatrudnienie niewielu osobom, stwarza jednak możliwość pracy sezonowej dla kilkuset osób rocznie. Bardzo wymowny jest znikomy poziom zatrudnienia w usługach na wsi. Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Pisz 21 21
Podmioty Gospodarki Narodowej według sektorów i wybranych form prawnoorganizacyjnych w 2002r. w Gminie Pisz (Dane: Rocznik Statystyczny Województwa WarmińskoMazurskiego 2003r). Ogółem Sektor W tym publiczny prywatny przedsiębiorstwa państwowe spółki pozostałe prawa handlowego spółdzielnie osoby fizyczne Ogółem 2117 155 1926 2 50 116 14 1684 Miasto 1715 138 1577 2 44 105 12 1341 Wieś 402 17 385 6 11 2 343 rolnictwo Słabe gleby piaszczyste oraz duży udział użytków zielonych wymuszają niejako kierunki w produkcji rolnej. W produkcji roślinnej dominują głównie zboża, ziemniaki oraz rośliny pastewne z przeznaczeniem na paszę dla zwierząt. Produkcja zwierzęca opiera się głównie na hodowli bydła mlecznego (produkcja mleka) i produkcji żywca wołowego. Na terenie gminy powoli zanika produkcja żywca wieprzowego. Charakterystyka gospodarstw rolnych (Dane: US Olsztyn 2003, Podstawowe Informacje ze Spisów Powszechnych Gmina MiejskoWiejska Pisz) Grupy obszarowe użytków rolnych Liczba gospodarstw ogólna Powierzchnia w ha użytków lasów i gruntów rolnych leśnych Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Pisz 22 22
Ogółem 990 15116 14188 393 do 1 ha 205 122 81 4 1 5 289 839 717 37 5 10 119 943 874 26 10 15 114 1534 1416 57 15 20 88 1645 1518 74 20 30 79 2043 1895 68 30 50 59 2333 2231 52 50 ha i więcej 37 5657 5456 75 Użytkowanie gruntów w gospodarstwach rolnych (Dane: US Olsztyn 2003, Podstawowe Informacje ze Spisów Powszechnych Gmina MiejskoWiejska Pisz) Wyszczególnienie ha % Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Pisz 23 23
Ogółem użytki rolne grunty orne w tym odłogi ugory sady łąki pastwiska lasy i grunty leśne pozostałe grunty 15116 14188 6330 1776 453 5 5135 2717 393 536 100,0 93,9 41,9 11,7 3,0 0,0 34,0 18,0 2,6 3,5 Powierzchnia zasiewów głównych ziemiopłodów (Dane: US Olsztyn 2003, Podstawowe Informacje ze Spisów Powszechnych Gmina MiejskoWiejska Pisz) Wyszczególnienie ha % Ogółem 4101 100,0 zboża strączkowe jadalne na nasiona ziemniaki pastewne pozostałe w tym warzywa 3257 4 284 541 15 9 79,4 0,1 6,9 13,2 0,4 0,2 Pogłowie zwierząt gospodarskich (Dane: US Olsztyn 2003, Podstawowe Informacje ze Spisów Powszechnych Gmina MiejskoWiejska Pisz) Bydło 7355 w tym krowy 3906 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Pisz 24 24
Trzoda chlewna 2839 w tym lochy 270 Owce 13 w tym maciorki 3 Kozy 31 w tym samice 14 Konie 259 w tym konie 3letnie i starsze 177 Króliki (samice) 168 Drób ogółem 42621 w tym drób kurzy 41610 Obsada zwierząt gospodarskich w sztukach dużych na 100 ha użytków rolnych wynosi 46. 5.2.Ilość osób zatrudnionych w danych sektorach Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Pisz 25 25
osoby Wyszczególnienie Ogółem aktywni zawodowo w tym Bezrobotni razem miasto wieś 11235 8164 3071 3545 2564 981 Indywidualne gospodarstwa rolne Działalność produkcyjna Ochrona zdrowia i opieka społeczna Edukacja Budownictwo Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo Handel i naprawy Administracja publiczna i obrona narod. Działki rolne Transport składowanie i łączność Zaopatrzenie w energię, gaz i wodę Pośrednictwo finansowe Obsługa nieruchomości i firm Pozostała działalność Hotele i restauracje Rybactwo 1414 1526 742 601 526 262 723 343 140 366 172 170 242 379 68 16 45 1451 742 510 501 62 662 343 15 325 170 170 225 325 54 0 1369 75 0 91 25 200 61 0 125 41 2 0 17 54 14 16 Niepokojącym zjawiskiem jest to, że od kilku lat na ryku pracy nie zachodzą duże zmiany. Na stałym, wysokim poziomie utrzymuje się liczba bezrobotnych. 5.3.Główni pracodawcy Lp Nazwa zakładu Branża 1 Fabryka Sklejka Pisz S.A. Przetwórstwo drewna, produkcja sklejek 2 Holzwerk s.c. Przetwórstwo drewna 3 Zespół Ekonomicznej Obsługi Szkół i Przedszkoli Usługi 4 Szpital Powiatowy w Piszu Ochrona zdrowia 5 Jukon sp. z o.o. Usługi leśne 6 Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Energetyka 7 Poczta Polska Usługi 8 Zespół Szkół Zawodowych + warsztaty szkolne Edukacja 9 Policja Powiatowa Administracja publiczna i obrona narodowa 10 Nadleśnictwo Pisz Administracja publiczna 11 Bank PKO BP S.A. Usługi finansowe Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Pisz 26 26
Lp Nazwa zakładu Branża 12 Urząd Gminy i Miasta Administracja publiczna 13 PPHU RG Zakład krawiecki Usługi 14 Starostwo Powiatowe Administracja publiczna 15 Bank PBH PBK S.A. Usługi finansowe 16 Telekomunikacja Polska S.A. Usługi 17 PPHU PANBAH Stolarstwo 18 Urząd Skarbowy Administracja publiczna 19 Państwowa Straż Pożarna Administracja publiczna 20 Piskie Towarzystwo Budownictwa Społecznego Budownictwo 21 Zakład Remontowo Budowlany ZGODA Budownictwo 22 Trans Kom PKS Transport 23 MiejskoGminny Ośrodek Pomocy Społecznej Administracja publiczna 24 ZPU Kłosbud silikatowy Produkcja cegieł, bloczków 25 PHU Kolbi Hotelarstwo, handel, gastronomia 26 Powiatowy Zarząd Dróg Administracja publiczna 27 Przedsiębiorstwo DrogowoMostowe sp. z o.o. Budowa dróg 28 Zakład Usług Komunalnych Usługi 29 Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji sp.z o.o. Usługi 30 Laskowski i Spółka Produkcja piekarnicza, cukiernicza i handel 5.4.Identyfikacja problemów wysokie strukturalne bezrobocie słaba kondycja finansowa miejscowych firm brak przedsiębiorstw przetwórstwa rolno spożywczego brak zainteresowania inwestorów zewnętrznych brak infrastruktury technicznej na terenach wiejskich umożliwiającej rozwój przedsiębiorczości i turystyki brak wiedzy o nowoczesnych metodach gospodarowania 6. Sfera społeczna 6.1. Sytuacja demograficzna i społeczna terenu Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Pisz 27 27
Obszar gminy zamieszkuje 26.977 osób, z tego na terenie miasta żyje 19.237 osób (71,3 % ogółu mieszkańców) a na terenie wsi 7.740 osób (28,7 % ogółu mieszkańców). Ludność według płci i wieku gmina i miasto Pisz /wg faktycznego miejsca zamieszkania/ stan na 31.12.2003r. (Dane: GUS w Warszawie Bank Danych Regionalnych) Wiek Ogółem Mężczyźni Kobiety w odsetkach Razem 019 lat 2024 2529 3034 3539 4044 4549 5054 5559 6064 65 i więcej lat 26977 8148 2218 2040 1836 1916 2025 1896 1731 1244 1037 2886 13432 4240 1148 1052 917 960 1074 975 868 576 489 1133 13545 3908 1070 988 919 956 951 921 863 668 548 1753 Ogółem Mężczyźni Kobiety 100,0 100,0 100,0 30,2 31,6 28,9 8,2 8,5 7,9 7,6 7,8 7,3 6,8 6,8 6,8 7,1 7,1 7,1 7,6 8,0 7,0 7,0 7,3 6,8 6,4 6,5 6,4 4,6 4,3 4,9 3,8 3,6 4,0 10,7 8,5 12,9 Ludność według płci i wieku miasto /wg faktycznego miejsca zamieszkania/ stan na 31.12.2003r. (Dane: GUS w Warszawie Bank Danych Regionalnych) Wiek Ogółem Mężczyźni Kobiety w odsetkach Ogółem Mężczyźni Kobiety Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Pisz 28 28
Razem 019 lat 2024 2529 3034 3539 4044 4549 5054 5559 6064 65 i więcej lat 19237 5534 1542 1514 1304 1367 1440 1400 1372 939 775 2050 9473 2901 795 779 649 667 747 689 674 425 353 794 9764 2633 747 735 655 700 693 711 698 514 422 1256 100,0 28,8 8,0 7,9 6,8 7,1 7,5 7,3 7,1 4,9 4,0 10,6 100,0 30,6 8,4 8,2 6,9 7,0 7,9 7,3 7,1 4,5 3,7 8,4 100,0 27,0 7,7 7,5 6,7 7,2 7,1 7,3 7,1 5,3 4,3 12,8 Ludność według płci i wieku wieś /wg faktycznego miejsca zamieszkania/ stan na 31.12.2003r. (Dane: GUS w Warszawie Bank Danych Regionalnych) Wiek Ogółem Mężczyźni Kobiety w odsetkach Razem 019 lat 2024 2529 3034 3539 4044 4549 5054 5559 6064 65 i więcej lat 7740 2614 676 526 532 549 585 496 359 305 262 836 3959 1339 353 273 268 293 327 286 194 151 136 339 3781 1275 323 253 264 256 258 210 165 154 126 497 Ogółem Mężczyźni Kobiety 100,0 100,0 100,0 33,8 33,8 33,7 8,7 8,9 8,5 6,8 6,9 6,7 6,9 6,8 7,0 7,2 7,4 6,8 7,5 8,3 6,8 6,4 7,2 5,6 4,6 4,9 4,4 3,9 3,8 4,1 3,4 3,4 3,3 10,8 8,6 13,1 Ludność według płci i ekonomicznych grup wieku gmina i miasto Pisz /wg faktycznego miejsca zamieszkania/ stan na 31.12.2003r. (Dane: GUS w Warszawie Bank Danych Regionalnych) Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Pisz 29 29
Wiek Ogółem Mężczyźni Kobiety w odsetkach RAZEM w wieku 26977 13432 13545 Ogółem Mężczyźni Kobiety 100,0 100,0 100,0 przedprodukcyjnym 7051 3681 3370 26,1 27,4 24,9 produkcyjnym 16492 8618 7874 61,2 64,1 58,3 poprodukcyjnym 3434 1133 2301 12,7 8,5 17,0 Ludność według płci i ekonomicznych grup wieku miasto /wg faktycznego miejsca zamieszkania/ stan na 31.12.2003r. (Dane: GUS w Warszawie Bank Danych Regionalnych) Wiek Ogółem Mężczyźni Kobiety w odsetkach RAZEM w wieku 19237 9473 9764 Ogółem Mężczyźni Kobiety 100,0 100,0 100,0 przedprodukcyjnym 4721 2500 2221 24,5 26,4 22,7 produkcyjnym 12044 6179 5865 62,6 65,2 60,1 poprodukcyjnym 2472 794 1680 12,9 8,4 17,2 Ludność według płci i ekonomicznych grup wieku wieś /wg faktycznego miejsca zamieszkania/ stan na 31.12.2003r. (Dane: GUS w Warszawie Bank Danych Regionalnych) Wiek Ogółem Mężczyźni Kobiety w odsetkach RAZEM w wieku 7740 3959 3781 Ogółem Mężczyźni Kobiety 100,0 100,0 100,0 przedprodukcyjnym 2330 1181 1149 30,1 29,8 30,4 produkcyjnym 4448 2439 2009 57,5 61,6 53,1 poprodukcyjnym 962 339 623 12,4 8,6 16,5 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Pisz 30 30
Struktura wieku ludności miasta i gminy Pisz wg faktycznego miejsca zamieszkania (lata porównawcze 1996 2003) (Dane: GUS w Warszawie Bank Danych Regionalnych) Liczba ludności w wieku Rok Jednostk a Ogółem Przedprodukcyjnym Produkcyjnym Poprodukcyjnym osób % osób % osób % 1996 Razem 27037 8607 31.8 15655 57,9 2775 10,3 miasto 19285 5839 30,3 11492 59,6 1954 10,1 wieś 7752 2768 35,7 4163 53,7 821 10,6 1997 Razem 27114 8399 31,0 15803 59,3 2912 10,7 miasto 19414 5698 29,3 11646 60,0 2070 10,7 wieś 7700 2701 35,1 4157 54,0 842 842 1998 Razem 27322 8300 30,4 16019 58,6 3003 11,0 1999 2000 2001 2002 2003 miasto 19571 5606 28,6 11837 60,5 2128 10,9 wieś 7751 2694 34,8 4182 54,0 875 11,2 Razem 27297 8073 26,9 16134 59,1 3090 11,3 miasto 19622 5467 27,9 11939 60,8 2216 11,3 wieś 7675 2606 34,0 4195 54,6 874 11,4 Razem 27449 7871 28,7 16413 59,8 3165 11,5 miasto 19706 5309 26,9 12120 61,5 2277 11,6 wieś 7743 2562 33,1 4293 55,4 888 11,5 Razem 27473 7627 27,8 16597 60,4 3249 11,8 miasto 19711 5147 26,1 12220 62,0 2344 11,9 wieś 7762 2480 32,0 4377 56,4 905 11,6 Razem 26909 7342 27,3 16226 60,3 3341 12,3 miasto 19236 4990 25,9 11864 61,7 2382 12,4 wieś 7673 2352 30,7 4362 56,8 959 12,5 Razem 26977 7051 26,1 16492 61,1 3434 12,8 miasto 19237 4721 24,5 12044 62,6 2472 12,9 wieś 7740 2330 30,1 4448 57,5 962 12,4 Jak wynika z danych statystycznych liczba mieszkańców zarówno na terenie wiejskim jak również w mieście nieznacznie się zmniejsza. Natomiast wzrasta liczba mieszkańców w wieku poprodukcyjnym. Jest to widoczny efekt starzenia się ludności miasta i gminy. Spowodowane jest to odpływem młodzieży w celu Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Pisz 31 31
poszukiwania pracy poza terenem gminy i województwa. Rośnie natomiast liczba mieszkańców w wieku powyżej 40 lat. Poziom wykształcenia ludności w wieku 13 lat i więcej /wg faktycznego miejsca zamieszkania/ (Dane: US Olsztyn 2003, Podstawowe Informacje ze Spisów Powszechnych Gmina MiejskoWiejska Pisz) Poziom wykształcenia Wyszczególnienie Ogółem wyższe średnie razem w tym ogólnokształcące zawodowe zasadnicze zawodowe podstaw owe ukończo ne podstawo we nieukończ one i bez wykształce nia nieustal ony Ogółem 1319 lat 2029 3039 4049 5059 6064 65 lat i więcej Mężczyźni Kobiety 21954 3624 4086 3790 3890 2736 1119 2709 10825 11129 1499 349 433 327 219 61 110 629 870 6182 264 1684 1283 1356 851 239 505 2499 3683 1908 151 647 255 263 276 87 229 525 1383 3685 113 880 919 934 482 125 232 1821 1864 4315 213 1160 1221 1063 421 108 129 2777 1538 8531 2727 801 785 1047 1164 646 1361 4317 4214 1144 396 26 16 27 38 49 592 456 688 283 24 66 52 70 43 16 12 147 136 Miasto Mężczyźni Kobiety 15949 7757 8193 1317 552 765 5172 2088 3084 1668 2088 3084 2997 1499 1498 3093 2023 1070 5468 2699 2769 646 261 385 253 133 120 Wieś Kobiety Mężczyźni 6005 3069 2936 182 77 105 1010 411 599 240 68 172 688 322 366 1222 754 468 3063 1618 1445 498 195 303 30 14 16 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Pisz 32 32
Aktywność ekonomiczna ludności w wieku 15 lat i więcej według poziomu wykształcenia gmina i miasto Pisz /wg faktycznego miejsca zamieszkania/ (Dane: US Olsztyn 2003, Podstawowe Informacje ze Spisów Powszechnych Gmina MiejskoWiejska Pisz) Wyszczególnienie Ogółem razem Aktywni zawodowo pracujący bezrobotn i Bierni zawodowo Nieustalony status na rynku pracy Stopa bezrobocia % OGÓŁEM Poziom wykształcenia: Wyższe Średnie Zasadnicze zawodowe Podstawowe ukończone, nieukończone i bez wykształcenia Nieustalony Ogółem w wieku produkcyjnym Mężczyźni Kobiety 20924 1499 6182 4315 8663 283 16069 10316 10626 11235 1186 4044 3132 2871 11067 6103 5132 7690 1112 2919 1944 1714 7550 4248 3442 3545 74 1125 1188 1157 3526 1855 1690 8557 246 1795 925 5576 15 3949 3641 4916 1150 67 343 258 266 266 1044 572 578 31,6 6,2 27,8 37,9 40,3 31,8 30,4 32,9 Aktywność ekonomiczna ludności w wieku 15 lat i więcej według poziomu wykształcenia miasto /wg faktycznego miejsca zamieszkania/ (Dane: US Olsztyn 2003, Podstawowe Informacje ze Spisów Powszechnych Gmina MiejskoWiejska Pisz) Wyszczególnienie Ogółem razem Aktywni zawodowo pracujący bezrobotn i Bierni zawodowo Nieustalony status na rynku pracy Stopa bezrobocia % OGÓŁEM Poziom wykształcenia: Wyższe Średnie Zasadnicze zawodowe Podstawowe ukończone, nieukończone i bez wykształcenia Nieustalony Ogółem w wieku produkcyjnym Mężczyźni Kobiety 15253 1317 5172 3093 5418 253 11758 7395 7858 8164 1038 3338 2207 1580 8091 4316 3848 5600 978 2405 1335 881 5538 2938 2662 2564 60 933 872 699 2553 1378 1186 6122 219 1527 677 3684 15 2796 2596 3526 967 60 307 209 154 237 871 483 484 31,4 5,8 28,0 39,5 44,2 31,6 31,9 30,8 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Pisz 33 33