Elektroodpady w mieście

RAPORT Z KONFERENCJI Elektroodpady w mieście na temat systemu zarządzania odpadami elektronicznymi i elektrycznymi zorganizowanej w ramach projektu Utworzenie miejskiego systemu zagospodarowania elektrośmieci we Lwowie na podstawie doświadczeń Miasta Lublin współfinansowanego ze środków Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa w ramach Polska - Białoruś - Ukraina 2007-2013.

RAPORT Z KONFERENCJI Elektroodpady w mieście

RAPORT Z KONFERENCJI Elektroodpady w mieście na temat systemu zarządzania odpadami elektronicznymi i elektrycznymi zorganizowanej w ramach projektu Utworzenie miejskiego systemu zagospodarowania elektrośmieci we Lwowie na podstawie doświadczeń Miasta Lublin współfinansowanego ze środków Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Polska - Białoruś - Ukraina 2007-2013.

Raport z konferencj Elektroodpady w mieście 5 W dniach 1-2 lipca 2013 roku w Lublinie odbyła się międzynarodowa konferencja pt. Elektroodpady w mieście na temat systemu zarządzania odpadami elektronicznymii elektrycznymi. Konferencja została zorganizowana w ramach projektu Utworzenie miejskiego systemu zagospodarowania elektrośmieci we Lwowie na podstawie doświadczeń Miasta Lublin współfinansowanego ze środków Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa w ramach Polska - Białoruś - Ukraina 2007-2013. W konferencji uczestniczyło ok. 150 osób ze środowisk administracji samorządowej, organizacji pozarządowych, naukowych, przedsiębiorców. Celem konferencji była wzajemna wymiana oraz przedstawienie doświadczeń stron biorących udział w projekcie w zakresie zarządzania zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym. Sprzęt elektryczny i elektroniczny jest nieodłącznym elementem naszej codzienności, bez którego trudno sobie wyobrazić funkcjonowanie gospodarstw domowych. W każdym domu jest lodówka, pralka, suszarka, mikser, odkurzacz. Niestety te obecnie użytkowane sprzęty nie mają zbyt długiej żywotności, co zmusza ich użytkowników do wymiany na nowe i pozbywania się starych. Ciągły postęp technologiczny w dziedzinie elektroniki, coraz nowsze modele sprzętu oraz chęć ich posiadania przez społeczeństwo powodują, że zużytego sprzętu jest coraz więcej. Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny to cała gama bardzo dobrych materiałów i surowców do odzysku. Przede wszystkim są to tworzywa sztuczne i cenne metale jak: miedź, złoto, srebro, pallad, itp. Niestety w użytkowanym na co dzień sprzęcie są również substancje stanowiące szczególne zagrożenie dla środowiska w postaci rtęci, kadmu czy związków bromu. Dlatego tak bardzo ważne jest właściwe zagospodarowanie niepotrzebnego sprzętu AGD i RTV.

6 Raport z konferencj Elektroodpady w mieście Konferencję otworzył pan Zdzisław Strycharz Dyrektor Wydziału Ochrony Środowiska Urzędu Miasta Lublin witając wszystkich zaproszonych gości i prelegentów. Merytoryczną część konferencji rozpoczął pan Marcin Rycaj kierownik referatu ds. gospodarki odpadami komunalnymi w Wydziale Ochrony Środowiska Urzędu Miasta Lublin wygłaszając referat pt. Gminy po 1 lipca 2013 roku w systemie gospodarowania odpadami ZSEE. Przedstawił nowe uregulowania prawne w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi obowiązujące w Polsce od lipca 2013 r., w szczególności koncentrując się na zagadnieniach związanych z gospodarowaniem zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym pochodzącym z gospodarstw domowych oraz plany na przyszłość z tym związane. Do lipca 2013 r. za wytworzone odpady komunalne odpowiedzialny był ich wytwórca, tj. właściciel nieruchomości. Do jego obowiązków należało podpisanie indywidualnej umowy z odbiorcą odpadów komunalnych. Po tej dacie natomiast, to gminy przejęły obowiązek poprawnego gospodarowania odpadami komunalnymi i są zobowiązane do zorganizowania odbioru i zapewnienia ich zagospodarowania. Gminy są również zobowiązane do tworzenia punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych, gdzie mieszkańcy zgodnie z przyjętymi regulacjami mogą nieodpłatnie dostarczać różnego rodzaju odpady komunalne

Raport z konferencj Elektroodpady w mieście 7 (np. odpady wielkogabarytowe (stare meble, deski do prasowania), odpadów z remontów, odpady zielone, zużyte opony itp. Obowiązek organizacji punktów zbierania zużytego sprzętu AGD i RTV spoczywa na przedsiębiorcach wprowadzających sprzęt na rynek. Na nich też spoczywa obowiązek finansowania zbierania tego sprzętu i poddawania go procesom przetworzenia. Dlatego też nieuzasadnionym jest finansowanie zbieranie zużytego sprzętu AGD i RTV w ramach opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi uiszczaną przez mieszkańców. W Lublinie zbiórka elektrośmieci jest prowadzona od lutego 2008 r. Miasto nawiązało w tym zakresie współpracę z Elektroeko Organizacją Odzysku ZSEE S.A. oraz Polską Korporacją Recyklingu w Lublinie Sp. z o.o. Dzięki temu w każdą ostatnią sobotę miesiąca pod pięcioma hipermarketami ustawiane są kontenery Elektroeko, do których mieszkańcy można przynieść niepotrzebny lub zużyty sprzęt AGD i RTV. Taka forma zbiórki cieszy się dużym zainteresowaniem wśród mieszkańców miasta. Niestety, pomimo tego, sporo elektrośmieci w dalszym ciągu trafia do altan śmietnikowych czy do lasów. Kontener na zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny

8 Raport z konferencj Elektroodpady w mieście W celu rozwinięcia i upowszechnienia selektywnej zbiórki zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego zaplanowano szereg działań w ramach projektu Utworzenie miejskiego systemu zagospodarowania elektrośmieci we Lwowie na podstawie doświadczeń Miasta Lublin współfinansowanego ze środków Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa w ramach Polska - Białoruś - Ukraina 2007-2013. Po pierwsze, zaplanowano zakup 20 sztuk kontenerów do zbiórki zużytego sprzętu, AGD i RTV. Część kontenerów będzie ustawiona na stałe w ogólnodostępnych miejscach w Lublinie, a część będzie wystawiana w określonym dniu miesiąca w ustalonym miejscu. Dzięki temu zwiększy się dostęp mieszkańców do kontenerów oraz możliwość natychmiastowego pozbycia się niepotrzebnego sprzętu, bez czekania do ostatniej soboty miesiąca. W ramach projektu zostaną również zakupione pojemniki do zbiórki zużytych baterii w ilości 150 sztuk, które będą ustawione budynkach użyteczności publicznej takich jak placówki oświatowe czy budynki Urzędu Miasta. Najistotniejsza jednak jest skuteczna edukacja społeczeństwa. W projekcie założono przeprowadzenie tematycznej kampanii społecznej poprzez reklamę, audycje telewizyjne i radiowe, plakaty, broszury oraz bilbordy. Zaplanowano także przeprowadzenie 100 zajęć (lekcji) w placówkach edukacyjnych. Efektem realizacji projektu będzie zwiększenie zaangażowania mieszkańców w bezpieczne pozbywanie się elektroodpadów oraz wzrost odpowiedzialności społecznej za stan środowiska poprzez wypracowanie wysokiej jakości informacji dotyczącej gospodarowania zużytym sprzętem AGD i RTV. Następnie wystąpiła pani Oksana Viytyk - Główny Specjalista Wydziału Ochrony Środowiska Departamentu Urbanistyki Lwowskiej Rady Miejskiej, która przedstawiła problemy zbierania i unieszkodliwiania odpadów zawierających składniki niebezpieczne we Lwowie. Głównym problemem we Lwowie jest brak świadomości wśród mieszkańców na temat zagrożeń jakie niesie za sobą niezorganizowane pozbywanie się odpadów zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Mieszkańcy nie zdają sobie sprawy, że użytkowane na co dzień sprzęty AGD i RTV po

Raport z konferencj Elektroodpady w mieście 9 wyeksploatowaniu stają się odpadami niebezpiecznymi zawierającymi szereg trujących i toksycznych substancji. We Lwowie zaplanowano rozpoczęcie kampanii edukacyjnej od placówek oświatowych, których tematem będzie zbieranie baterii i akumulatorków. Na Ukrainie nie ma przedsiębiorców zajmujących się taką działalnością, jak również zakładów, które zajęłyby się prawidłowym przetwarzaniem baterii. We Lwowie planowane jest zorganizowanie mobilnego zbierania odpadów niebezpiecznych, tj. w wyznaczonych dniach będzie jeździł specjalny samochód, który będzie odbierał odpady z ustalonych harmonogramem miejsc. Takie rozwiązanie jest najbardziej optymalne, ponieważ ukraińskie przepisy nie zezwalają na stacjonarne ustawienie pojemników na baterie w miejscach publicznych. Kolejnym wykładowcą był pan Witold Chemperek Wiceprezes Polskiej Korporacji Recyklingu Sp. z o.o. w Lublinie, który wygłosił wykład pt. Rola zakładu przetwarzania w systemie gospodarowania WEEE oraz zużytymi bateriami i akumulatorami - wyzwania organizacyjne i technologiczne na przykładzie Polskiej Korporacji Recyklingu w Lublinie.

10 Raport z konferencj Elektroodpady w mieście Elektronika, która jest wszechobecna w naszym codziennym życiu w domu, zakładzie pracy, szkole, po okresie eksploatacji staje się odpadem niebezpiecznym. Rolą takich zakładów jak Polska Korporacja Recyklingu jest bezpieczne zbieranie i przetwarzanie zużytego sprzętu. Do realizacji tego celu potrzebna jest przede wszystkim edukacja społeczeństwa w zakresie selektywnej zbiórki elektroodpadów, stworzenie efektywnych mechanizmów zbiórki ZSEiE, transport zebranych odpadów do zakładu przetwarzania, usunięcie niebezpiecznych składników oraz odzysk i recykling użytecznych materiałów. Podstawą takich działań jest sprawny system finansowania gospodarki zużytym sprzętem. Producenci i importerzy nowego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (wprowadzający) na rynek, zrzeszają się w organizacjach odzysku, które mają za zadanie zorganizowanie w ich imieniu zbierania i przetwarzania (odzysku, recyklingu i unieszkodliwiania) zużytego sprzętu. Wprowadzający płaci organizacji odzysku za zorganizowanie systemu gospodarki odpadami powstającymi po zużyciu produktów, które wprowadzają na rynek. Jest to przykład praktycznej realizacji obowiązującej na terenie Unii Europejskiej zasady rozszerzonej odpowiedzialności producenta. Finanse, którymi dysponuje organizacja odzysku, pochodzą z opłat jakie ponoszą klienci kupujący nowy sprzęt, którzy w cenie zakupu pokrywają koszt jego zagospodarowania po zakończeniu eksploatacji. Polska Korporacja Recyklingu prowadzi szereg działań związanych z edukacją społeczeństwa w zakresie ZSEiE, zbierania tego typu odpadów i ich dalszego zagospodarowania w tym m.in.: z ramienia Organizacji Odzysku Elektroeko jest operatorem systemu pn. Moje miasto bez elektrośmieci, który funkcjonuje m.in. w Lublinie, Rzeszowie, Białymstoku; W ramach systemu wielkogabarytowe odpady zużytego sprzętu odbierane są bezpośrednio z domów i mieszkań, organizowane są mobilne i stałe punkty zbierania oraz zbiórki szkolne w ramach tworzenia Funduszu oświatowego, współpracuje ze 180 gminami i związkami gmin organizując zbiórki elektroodpadów, współpracuje stale z ponad 120 zakładami gospodarki komunalnej w zakresie odbioru zużytego sprzętu,

Raport z konferencj Elektroodpady w mieście 11 odbiera zużyty sprzęt ze sklepów, współpracuje z instytucjami i przedsiębiorstwami w zakresie zagospodarowania zużytego sprzętu między innymi z Kancelarią Senatu RP, Kancelarią Sejmu, kilkunastu ministerstwami i urzędami centralnymi, policją, bankami, instytucjami finansowymi, szpitalami, placówkami oświatowymi itp., wspólnie ze Społeczną Fundacją Edukacji Ekologicznej 3E prowadzi na terenie województwa lubelskiego konkurs edukacyjny w zakresie zbierania zużytych baterii i akumulatorów. W konkursie tym bierze udział ponad 400 szkół podstawowych i gimnazjalnych, wspólnie w Wydziałem Ochrony Środowiska Urzędu Miasta Lublin realizuje społeczne kampanie edukacyjne dotyczące zagospodarowania zużytego sprzętu, w których twarzami medialnymi byli piosenkarka Urszula (w 2012 r.) i Krzysztof Cugowski lider popularnej w Polsce grupy Budka Suflera (w 2013 r.), Konferencja prasowa z udziałem K. Cugowskiego

12 Raport z konferencj Elektroodpady w mieście corocznie uczestniczy w Ekopikniku Rodzinnym organizowanym przez Wydział Ochrony Środowiska Urzędu Miasta Lublin promującym ekologiczny tryb życia, wspólnie z Urzędem Miasta Lublin i Fundacją 3E corocznie organizuje akcję Eko - światło za elektroodpady, podczas której za przyniesienie zużytego sprzętu elektrycznego, elektronicznego lub zużytych baterii i akumulatorków można otrzymać żarówkę enrergooszczędną. Podczas wykładu została przedstawiona działalność Polskiej Korporacji Recyklingu od strony technicznej. Zakład oprócz przedstawionych powyżej działań, zajmuje się przede wszystkim przetwarzaniem zużytego sprzętu, na które składają się nw. procesy: sortowanie według rodzaju i składu fizycznego odpadów, wstępne usuwanie niebezpiecznych elementów ze zużytego sprzętu, selektywne przetwarzanie odpadów według wysortowanych asortymentów (przetwarzanie lamp elektropromiennych, odzysk czynników zziębniczych, ręczny podział na frakcje materiałowe, mechaniczne przetwarzanie z separacją materiałów) wewnętrzna kontrola procesowa z zastosowaniem specjalistycznego analizatora dalsze procesy odzysku i recyklingu materiałowego (produkcja paliwa alternatywnego, granulatu miedziowego). Sposób postępowania ze zużytym sprzętem, zużytymi bateriami i akumulatorami oraz elektroodpadami regulują dyrektywy Parlamentu Europejskiego. Prawo europejskie ma na celu ochronę środowiska i poprawę jego jakości, ochronę zdrowia ludzi oraz racjonalne wykorzystanie zasobów naturalnych. Prawo europejskie reguluje postępowanie ze zużytym sprzętem poprzez nałożenie odpowiedzialności na kolejnych uczestników całego cyklu życiowego sprzętu, tj. na producentów i wprowadzających - za organizację gospodarowania zużytym sprzętem, finansowania poszczególnych etapów gospodarowania zużytym sprzętem, finansowania kampanii edukacyjnych; na zakłady przetwarzania za uczestnictwo w systemie zbierania i odbioru elektrośmieci, przygotowania ich do powtórnego użycia, bezpiecznego przetwarzania oraz zapewnienia wymaganego poziomu odzysku i recyklingu surowcowego.

Raport z konferencj Elektroodpady w mieście 13 Pan Wojciech Konecki - Dyrektor Generalny CECED Polska, Związek Pracodawców AGD wygłosił wykład pt. Rozwój systemu ZSEE. Trendy, finanse, szanse i zagrożenia. CECED Polski Związek Pracodawców AGD jest organizacją powołaną w 2003 r., reprezentującą producentów z branży AGD oraz jest członkiem Europejskiego Stowarzyszenia Producentów AGD-CECED. Zwrócił uwagę na rolę sprzedawców AGD i RTV w systemie zbiórki zużytego sprzętu. Zgodnie z prawem europejskim i polskim sprzedawcy sprzętu elektrycznego i elektronicznego są zobowiązani do przyjmowania zużytego sprzętu tego samego rodzaju podczas zakupu nowego wg zasady wymień stare na nowe. W cenę zakupu każdego produktu AGD i RTV dla gospodarstw domowych jest wliczona opłata za jego recykling. Taki system pozwala na bieżące finansowanie systemu zbiórki i przetwarzania zużytego sprzętu. Podczas prezentacji zostały przedstawione informacje nt. ilości użytkowanego sprzętu w gospodarstwach domowych w Polsce. W Polsce jest ok. 14 mln gospodarstw domowych, z których 99% posiada lodówki, 40% zamrażarki, 93% pralki automatyczne, 17% zmywarki, 85% kuchenki gazowe, 15% kuchenki elektryczne, 60% kuchenki mikrofalowe i 97% odkurzacze. CECED skupia 17 członków produkujących sprzęt AGD ponad 30 marek. W Polsce jest 12 fabryk sprzętu AGD, tj. Philips, Amica, Indesit, B/S/H, Electrolux, Fagor Mastercok, LG, Zelmar, Ciarko. W Polsce jest zarejestrowanych 178 podmiotów przetwarzających ZSEE, z czego większość stanowią rodzime firmy. Rozwój rynku AGD i RTV niesie za sobą również szereg problemów. Do zakładów przetwarzania trafia zbyt mało zużytego sprzętu. Szara strefa działa bardzo aktywnie bez żadnych wymaganych pozwoleń, spełniania standardów oraz raportując nie ten sprzęt, który przetwarza, a fałszywe organizacje odzysku pozyskują lewe poświadczenia od zakładów metalowych. Problemem jest też nielegalny eksport zużytego sprzętu do innych krajów, w tym poza obszar UE.

14 Raport z konferencj Elektroodpady w mieście II W dniu 2 lipca 2013 r. odbyła się wycieczka dla uczestników z Ukrainy (ok. 30 osób) do zakładu przetwarzania zużytego sprzętu - Polskiej Korporacji Recyklingu w Lublinie Sp. z o.o., którzy zapoznali się z możliwościami organizacyjno-technicznymi prowadzenia tego typu przedsiębiorstwa. Można było zobaczyć w jaki sposób prowadzona jest zbiórka i segregacja odpadów, na jakie frakcje są przetwarzane poszczególne sprzęty AGD i RTV, jakie do tego celu wykorzystywane są urządzenia i maszyny. Uczestnicy dowiedzieli się również co dalej dzieje się z odzyskanymi surowcami. Po wycieczce rozpoczęła się kolejna część merytoryczna. Pan Michał Korkozowicz - Prezes REBA Organizacja Odzysku S.A. opowiedział o polskim systemie zbierania zużytych baterii, o dotychczasowych efektach oraz o perspektywach. Na wstępie zostały przedstawione ramy prawne dotyczące postępowania ze zużytymi bateriami i akumulatorami. Podstawowym celem prawa polskiego i europejskiego jest zminimalizowanie szkodliwego wpływu zużytych baterii i akumulatorów na środowisko. Prawo nakłada na producentów baterii i akumulatorów tzw. rozszerzoną odpowiedzialność, tzn. zobowiązuje ich do ponoszenia kosztów zbierania, przetwarzania i recyklingu tych odpadów. W imieniu producentów mogą występować organizacje odzysku takie jak Reba, która została założona w 2003 r. przez pięciu producentów baterii, jako Organizacja Odzysku nie nastawiona na zysk (not-for profit). W ciągu 10 lat działalności, wspólnie z operatorami, Reba stworzyła największy i najbardziej rozpoznawalny w Polsce system selektywnej zbiórki zużytych baterii. W tym czasie zebrała ponad 5 000 ton baterii, a od 2010 r. świadczy usługi dla 120 przedsiębiorców wprowadzających baterie do obrotu. Klienci Reby w 2011 r. wprowadzili na rynek 3129 Mg baterii. Reba odbiera zużyte baterie przede wszystkim od instytucji handlowych, sklepów i szkół. Wymagane prawem cele ekologiczne to osiągnięcie wymaganych poziomów zbierania (% w stosunku do masy baterii wprowadzonych na rynek),

Raport z konferencj Elektroodpady w mieście 15 które w 2012 r. wynoszą 25%, a w 2016 r. i latach następnych 45 %. Obecnie jeszcze nie ma danych, czy wymagany na 2012 r. poziom zbierania został osiągnięty. % 45 40 35 30 25 20 15 10 25 % 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 rok 45 % Ustawowe poziomy zbierania zużytych baterii i akumulatorów Kluczowym zagadnieniem w uzyskaniu odpowiednich wymaganych poziomów odzysku zużytych baterii i akumulatorów jest edukacja ekologiczna. Zgodnie z polskimi przepisami producenci baterii mają obowiązek przeznaczać 0,1% swoich przychodów ze sprzedaży baterii na edukację ekologiczną. Reba aktywnie uczestniczy w różnych akcjach ekologicznych i ekopiknikach zajmując się promowaniem świadomej zbiórki zużytych baterii. Pan Grzegorz Skrzypczak - Prezes ElekroEko Organizacja Odzysku Sprzętu Elektrycznego i Elektronicznego S.A. wygłosił referat pt. System zbierania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Regulacje unijne a praktyka. Elektroeko jest organizacją odzysku działającą na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz.U. Nr 180, poz. 1495), której przedmiotem jest wyłącznie działalność

16 Raport z konferencj Elektroodpady w mieście Ekopiknik Rodzinny nad Zalewem Zemborzyckim w Lublinie związana z organizowaniem, zarządzaniem i prowadzeniem przedsięwzięć związanych ze zbieraniem, przetwarzaniem, recyklingiem zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, jak również edukacja ekologiczna w opisanym wyżej zakresie. Organizacja współpracuje również z producentami i importerami na rynek krajowy sprzętu AGD i RTV, szczególnie w zakresie odbierania zużytego sprzętu pochodzącego z gospodarstw domowych od podmiotów prowadzących punkty zbierania zużytego sprzętu, zbierania zużytego sprzętu od wytwarzających go przedsiębiorstw, przetwarzania, odzysku (w tym recyklingu) i unieszkodliwiania zużytego sprzętu oraz osiągnięcia poziomów odzysku i recyklingu określonych i obliczanych zgodnie z ustawą o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym, jak również całej sprawozdawczości do Głównego Inspektora Ochrony Środowiska. Elektroeko jest organizatorem programu Moje miasto bez elektrośmieci. Jego celem jest rozbudowa systemu zbierania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, zachęcanie mieszkańców do oddawania ZSEE do punktów zbierania oraz zwiększenie świadomości dotyczącej prawidłowego postępowania ze zużytym sprzętem, jak również wsparcie dla gmin przy wdrażaniu nowej ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Gminy i szkoły jako główni uczestnicy tego programu mają zapewniony bezpłatny i kom-

Raport z konferencj Elektroodpady w mieście 17 pleksowy system zbierania zużytego sprzętu, bezpłatne materiały edukacyjne oraz kampanię w mediach. Podczas prezentacji zostały przedstawione ramy prawne określające prawidłowe gospodarowanie zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym w Unii Europejskiej i w Polsce, tj.: Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2002/96/WE z 27 stycznia 2003 r. oraz zastępująca ją 2012/19/UE z 4 lipca 2012 r. w sprawie zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (WEEE), Ustawa o Zużytym Sprzęcie Elektrycznym i Elektronicznym z 29.07.2005 r., znowelizowana 21.11.2008, Ustawa o Utrzymaniu Czystości i Porządku w Gminach z 13.09.1996 r., znowelizowana 1.07.2011 r., Ustawa o Odpadach z 14.12.2012 r., Prawo Ochrony Środowiska. Omówione zostały zakres praw i obowiązków wszystkich podmiotów gospodarujących zużytym sprzętem, poczynając od wytwórców indywidualnych, instytucjonalnych typu urzędy, szkoły, firmy, poprzez podmioty zbierające zużyty sprzęt (gminne punkty zbierania, hurtownie, sklepy) podmioty transportujące i przetwarzające, aż po końcowych odbiorców poszczególnych asortymentów pochodzących z przetwarzania odpadów w postaci recyklerów, czyli podmioty prowadzące działalność polegającą na odzysku i unieszkodliwianiu zużytego sprzętu. Przedstawiona została również rola organizacji odzysku zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, które tworzone są przez podmioty wprowadzające sprzęt AGD i RTV na rynek. Głównym zadaniem organizacji odzysku jest realizacja w imieniu tych podmiotów ustawowych obowiązków związanych ze zużytym sprzętem. Należy do nich organizowanie zbierania, przetwarzania i recyklingu ZSEE oraz prowadzenia kampanii edukacyjnych. Szeroko zakrojona edukacja społeczeństwa pozwala na osiągnięcie wysokiego poziomu zbierania zużytego sprzętu od mieszkańców. Pani Marta Szczecińska - Communication & Marketing Manager, System Zbierania ELEKTRYCZNE ŚMIECI wygłosiła referat pt. System Zbierania ZSEE. Polskie dokonania a współpraca z Ukrainą.

18 Raport z konferencj Elektroodpady w mieście Podczas prelekcji zostały przedstawione główne założenia systemu zbiórki pn. Elektryczne śmieci oraz współpracy z Ukrainą. System przeznaczony jest dla mieszkańców miast, wsi, samorządowców i przedsiębiorców. Głównym celem jest zapewnienie dostępności dla wszystkich mieszkańców, funkcjonalności oraz efektywności działań mających w perspektywie osiągnięcie ustawowych poziomów odzysku i recyklingu zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Organizatorzy Systemu ELEKTRYCZNE ŚMECI nawiązali kontakt z Ukrainą, gdzie świadomość ekologiczna dotycząca odpadów jest na stosunkowo niskim poziomie. Postanowiono to zmienić i w 2012 r. zawiązano projekt Eko-Operacja. Polsko-Ukraińskie partnerstwo na rzecz recyklingu odpadów w obwodzie winnickim i chmielnickim. Projekt zakładał przeprowadzenie szkoleń i seminariów dla strony ukraińskiej (na Ukrainie) oraz wizyty studyjne w Polsce w firmach zajmujących się recyklingiem zużytego sprzętu. W 2013 r. Organizatorzy Systemu ELEKTRYCZNE ŚMECI ramach w projektu Publiczny lobbing wdrażania europejskiego podejścia do rozwiązywania problemu odpadów elektronicznych na Ukrainie uczestniczyli w obradach tzw. okrągłego stołu w Kijowie. Celem było stworzenie rekomendacji dla nowego prawa odpadowego na Ukrainie, zgodnie ze standardami Unii Europejskiej, w szczególności dotyczącego gospodarki zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym. Podczas prelekcji zwrócono szczególną uwagę na systemowość działań związanych ze zbieraniem zużytego sprzętu. Najważniejsze elementy to regulacje prawne, organizacyjne, finansowania, zbierania i przetwarzania. Natomiast w samym systemie zbierania szczególną uwagę zwrócono na poniższe elementy: funkcjonalność dostępność powszechną edukację z informacją rozpoznawalność. Spełnienie tych elementów powinno zagwarantować skuteczność prowadzonych działań w gminach.

Raport z konferencj Elektroodpady w mieście 19 Pan Victor Yurochko Ekspert w dziedzinie ochrony środowiska z Miasta Lwowa wygłosił referat pt. Zarządzanie odpadami sprzętu elektrycznego i elektronicznego w kontekście zrównoważonego rozwoju. Zrównoważony rozwój jest pojęciem ogólnym, określającym konieczność ustanowienia równowagi pomiędzy zapewnieniem nowoczesnego, wygodnego bytu ludzkości i ochrony interesów przyszłych pokoleń, przy równoczesnym bezpiecznym i zdrowym środowisku. Koncepcja ta powstała w wyniku zjednoczenia trzech podstawowych punktów widzenia: gospodarczego, społecznego i środowiskowego. Istotne jest, aby zapewnić rozwój gospodarczy przy jak najmniejszej degradacji środowiska. W celu oszacowania ilości zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, który zostanie w przyszłości wytworzony, zbiera się dane dotyczące sprzedaży sprzętu AGD i RTV, liczby użytkowników telefonów komórkowych oraz korzystających z energii elektrycznej, itp. Przyjmuje się, że średni czas eksploatacji urządzeń elektrycznych i elektronicznych konsumenta wynosi ok. 3-4 lat dla telefonów komórkowych oraz ok. 10-20 lat dla dużego sprzętu AGD używanego w gospodarstwach domowych. Z roku na rok na Ukrainie rośnie ilość użytkowanych telefonów komórkowych, komputerów oraz sprzętu AGD i RTV, a tym samym rośnie też zużycie energii elektrycznej. Szacuje się, że do roku 2030 zużycie energii elektrycznej wzrośnie o 50%. Również na świecie będzie rosło zużycie energii, szczególnie w krajach rozwijających się, co będzie spowodowane zwiększoną konsumpcją społeczeństwa. Niezbędne warunki dla funkcjonowania właściwego systemu zbiórki odpadów elektrycznych i elektronicznych wymagają przede wszystkim edukacji mieszkańców oraz odpowiednich uregulowań prawnych dla producentów i przedsiębiorców zajmujących się zbiórką i przetwarzaniem zużytego sprzętu. Pan Krzysztof Kalita Prezes Zarządu Stowarzyszenie Integracja Europa Wschód przedstawił prezentację nt. Polsko - ukraińskie projekty na rzecz recyklingu odpadów na przykładzie współpracy Kielc i Winnicy. Dobre praktyki w realizacji zadań w ramach programu Polska Pomoc.

20 Raport z konferencj Elektroodpady w mieście Stowarzyszenie Integracja Europa - Wschód działa od 2010 roku. Jego celem jest wzmacnianie przyjaznych stosunków oraz rozwoju współpracy między Unią Europejską a krajami Europy Wschodniej. Realizowane przez Stowarzyszenie Integracja Europa Wschód polsko ukraińskie projekty były w latach 2011 2013 współfinansowane przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej. W 2011 r. realizowany był projekt Śladami wspólnej historii w drodze do europejskiego partnerstwa narodów. W 2012 r. były zrealizowane kolejne trzy projekty: EKO-OPERACJA. Polsko - ukraińskie partnerstwo na rzecz recyklingu odpadów w obwodzie winnickim i chmielnickim, POLONIJNE MULTICENTRUM EDUKACYJNE. E-learning i mediateka w Winnicy i Chmielnickim, Śladami wspólnej historii w drodze do Europy bez granic. Polsko- -Ukraińskie Centrum Dialogu i Demokracji. W 2013 r. są realizowane projekty: Biznes dla ekologii. Wzrost konkurencyjności ukraińskich przedsiębiorstw poprzez rozwój nowoczesnych systemów zbierania odpadów niebezpiecznych w Winnicy, Wołyń Podole 1943. Historia znana i nieznana. Młodzi Polacy i Ukraińcy w dialogu o pojednaniu. Przy realizacji powyższych projektów Stowarzyszenie Integracja Europa Wschód współpracowało z Winnickim Regionalnym Centrum Informacji Kreatyw Fundusz charytatywny Podilska Hromada (Благодійний фонд «Подільська громада»), Towarzystwem krajoznawczym Podole (Краєзнавче товариство «Поділля»), Winnickim obwodowym muzeum krajoznawczym (Вінницький обласний краєзнавчий музей) oraz Żydowską Wspólnotą Religijną Winnicy. Przeprowadzony w 2012 r. projekt EKO-OPERACJA. Polsko - ukraińskie partnerstwo na rzecz recyklingu odpadów w obwodzie winnickim i chmielnickim miał na celu zwiększenie poziomu wiedzy kadr oraz możliwości in-

Raport z konferencj Elektroodpady w mieście 21 westycyjnych mikro, małych i średnich przedsiębiorstw na Ukrainie, co przekładałoby się na wzrost poziomu recyklingu odpadów. W projekcie uczestniczyło 10 polskich przedsiębiorstw z województwa świętokrzyskiego oraz 17 ukraińskich z obwodu winnickiego i chmielnickiego. W dniach 4-5 lipca 2012 r. odbyło się seminarium nt. Recykling odpadów idea, stan prawny w Polsce i na Ukrainie w Chmielnicki Winnica. Następnie w dniach 20-21 lipca 2012 r. w Chmielnicki Winnica odbyła się wizyta studyjna nt. stanu infrastruktury ochrony środowiska na Ukrainie ze szczególnym uwzględnieniem recyklingu odpadów. Nawiązanie współpracy przedsiębiorstw z Polski i Ukrainy. Kolejna wizyta studyjna odbyła się w październiku w Kielcach. Jej celem było zaprezentowanie rozwiązań stosowanych w polskich firmach w zakresie inwestycji. Partnerami w realizacji ww. projektów byli: Fundusz Charytatywny Podil ska Gromadi z Winnicy, Fundacja Odzyskaj Środowisko, Ukraińsko - Polskie Centrum Chmielnickiego Narodowego Uniwersytetu, Winnickie Regionalne Centrum Informacji Kreatyw. Hasłem przewodnim w 2013 r. jest Biznes dla ekologii. Celem działań jest zwiększenie konkurencyjności ukraińskich przedsiębiorstw poprzez rozwój nowoczesnych systemów zbierania odpadów niebezpiecznych w Winnicy, w tym pozyskania jak największej ilości zużytych baterii z odpadów komunalnych. Podsumowanie Uczestnictwo w międzynarodowej konferencji Elektroodpady w mieście umożliwiło zapoznanie się z regulacjami prawnymi obowiązującymi w Europie i w Polsce w zakresie gospodarowania odpadami w postaci zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz zużytych baterii. Przedstawione rozwiązania systemowe funkcjonujące w Polsce mogą być pomocne w wypracowaniu przez ukraińskich partnerów projektu własnych dobrych praktyk, zgodnych z lokalnymi uwarunkowaniami.

22 Raport z konferencj Elektroodpady w mieście Podstawowe zasady dobrego funkcjonowania systemu, co wielokrotnie było podkreślane podczas konferencji, to: podstawy prawne regulujące zasady wprowadzania na rynek sprzętu AGD i RTV oraz postępowania ze zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym, edukacja społeczeństwa dotycząca selektywnej zbiórki zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, utworzenie dużej liczby ogólnodostępnych punktów zbierania zużytego sprzętu, zorganizowanie zbierania, odbioru, transportu, odzysku i recyklingu zużytego sprzętu, zapewnienie finansowania całego systemu, funkcjonalność i rozpoznawalność systemu. Raport opracowała: Katarzyna Gajewska

Budowa infrastruktury drogowego przejścia granicznego Połowce Pieszczatka Etap III