Lek. med. Agata Smołucha XV wiek Ameryka Południowa Indianie Arawaka Jean Nikot francuski lekarz i ambasador w Portugalii. Leczył nikotyną Katarzynę Medycejską na migrenę.
Nikotynizm to choroba ICD 10: F17.2 zaburzenia psychiczne spowodowane uzależnieniem od nikotyny.
Heterogenny aerozol: 85% to azot, tlen i dwutlenek węgla CO (2-6%): powoduje, że u człowieka powstaje karboksyhemoglobina, która nie przenosi tlenu. U niepalaczy jej poziom wynosi ok. 1% U umiarkowanych palaczy ok. 5% U wypalających duże ilości papierosów ok. 15%
Nikotyna substancja uzależniająca, działa na układ nerwowy pobudzająco poprzez zwiększenie stężenia noradrenaliny, powoduje przyspieszenie akcji serca i poszerzenie źrenic. Zwiększa stężenie dopaminy w mózgu, co daje efekt odczuwania przyjemności. Zwiększa poziom glukozy, kortyzolu, wolnych kwasów tłuszczowych, wazopresyny, endorfin. Substancje rakotwórcze rcze substancje smołowate wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne fenol i krezol N-nitrozonornikotyna benzopiren metale: nikiel, arsen, polon chlorek winylu
Substancje drażni niące nabłonek oddechowy cyjanowodór aldehyd octowy akroleina amoniak formaldehyd tlenki azotu
b) choroby przewlekłe e układu oddechowego POChP przewlekła obturacyjna choroba płuc tj. rozedma płuc i przewlekłe zapalenie oskrzeli c) choroby układu sercowo-naczyniowego miażdżyca choroba niedokrwienna serca zawały serca nadciśnienie tętnicze udary mózgowe tętniak aorty d) inne choroby choroba wrzodowa choroby układu rozrodczego osteoporoza zaćma zwyrodnienie plamki żołtej związane z wiekiem choroby przyzębia zaburzenia odporności zaburzenia krzepnięcia U chorych na astmę oskrzelową palenie tytoniu pogarsza przebieg choroby i zwiększa częstość zaostrzeń.
Miarą ekspozycji na dym tytoniowy jest paczkorok. 1 paczkorok tj. wypalanie 20 papierosów dziennie przez rok Biomarkerami nikotynizmu są substancje: tlenek węgla mierzony w wydychanym powietrzu karboksyhemoglobina we krwi kotynina w osoczu, moczu lub ślinie
Korzyści zdrowotne wynikające z zaprzestania palenia stwierdza się w każdym okresie życia palacza. Korzyści te są jednak tym większe, im wcześniej nastąpiło rzucenie nałogu Jeżeli palacz porzuci nałóg przed 30 rokiem życia, to jego ryzyko zgonu jest takie samo jak osoby niepalącej. wiek przedłużenie życia 25-34 o 10 lat 35-44 o 9 lat 45-54 o 6 lat 55-64 o 3 lata
Ocena stopnia motywacji do zaprzestania palenia 1. Czy chcesz zaprzestać palenia tytoniu? tak / nie 2. Czy decyduesz się na toze względu na siebie, czy na inne osoby? (tak dla siebie, nie dla innych) tak / nie 3. Czy podejmowałeś wcześniej próby zaprzestania palenia? tak / nie 4. Czy orientujesz się, w jakich sytuacjach palisz najczęściej i dlaczego to robisz? tak / nie 5. Czy możesz liczyć na pomoc rodziny, przyjaciół, partnera, gdybyś chciał/chciała zaprzestać palenia? tak / nie 6. Czy członkowie twojej rodziny są osobami niepalącymi? tak / nie 7. Czy w miejscu, w którym pracujesz, nie pali się tytoniu? tak / nie 8. Czy jesteś zadowolony/zadowolona ze swojej pracy i trybu życia, jaki prowadzisz? 9. Czy wiesz, gdzie i w jaki sposób szukać pomocy w razie trudności z utrzymaniem abstynencji? 10. Czy wiesz, na jakie trudności będziesz narażony/narażona w czasie abstynencji (pokusy, zachcianki, słabości)? tak / nie tak / nie tak / nie 12. Czy wiesz, w jaki sposób radzić sobie w sytuacjach kryzysowych? tak / nie Wynik testu nie... liczba odpowiedzi tak... Ocena uzależnienia od nikotyny wg Fagerströma Pytania Odpowiedzi Punkty 1. Kiedy po przebudzeniu zapalasz pierwszego papierosa? do 5 min po 6-30 min po 31-60 min po 60 min 3 2 1 0 2. Czy powstrzymanie się od palenia w miejscach, gdzie palić nie wolno, jest dla ciebie problemem? 3. Z którego papierosa najtrudniej ci zrezygnować? z pierwszego rano z każdego innego 4. Ile papierosów wypalasz dziennie? 10 11-20 21-30 31 5. Czy rano palisz więcej papierosów niż w ciągu dnia? tak nie 6. Czy nie możesz się powstrzymać od palenia nawet podczas choroby, gdy musisz leżeć w łóżku? tak nie tak nie razem Stopień uzależnienia od nikotyny 0-3 4-6 7-10 1 0 1 0 0 1 2 3 1 0 1 0 słabe średnie silne
tabletki do ssania Po 2 i po 4 mg nikotyny. Jeżeli jest silne uzależnienie, to stosujemy dawkę wyższą, tzn 4 mg - zazwyczaj do 15 tabletek na dzień. pastylki podjęzykowe po 2 mg nikotyny Stosujemy do 30 pastylek na dzień. inhalator nikotynowy Jest to plastikowy ustnik z wymienialnym wkładem nasączonym 10 mg nikotyny. Opakowanie zawiera 18 wkładów. Inhalator stosuje się, gdy pojawia się pragnienie zapalenia papierosa. Dziennie zużywa się 6-12 wkładów.
Nie zaleca się nagłego odstawienia NTZ, gdyz może to spowodować wystąpienie objawów abstynencji i powrót chorego do palenia tytoniu. NTZ można stosować do 9 miesięcy. Wyniki badań wskazują, że skojarzone leczenie NTZ zwiększa szansę na porzucenie nałogu. Najbardziej skuteczne jest połączenie plastra i jednej z krótko działających postaci, np. gumy. Plaster utrzymuje stałe stężenie nikotyny we krwi zapobiegając objawom głodu nikotynowego, a krótko działające postaci NTZ łagodzą napięcie w sytuacjach pragnienia zapalenia papierosa. Zaleca się ostrożność w stosowaniu NTZ u pacjentów ze świeżym zawałem, z zaburzeniami rytmu serca oraz niestabilną chrobą wieńcową. b) Bupropion (ZYBAN) Jest lekiem przeciwdepresyjnym, który znalazł zastosowanie w leczeniu uzależnienia od nikotyny. Zmiejsza pragnienie zapalenia papierosa poprzez bezpośredni wpływ na ośrodkowy układ nerwowy. Tabletki po 150 mg leku pacjent zaczyna przyjmować 1-2 tygodnie przed wyznaczoną datą porzucenia nałogu. Czas trwania leczenia 7-12 tygodni od zaprzestania palenia. Stosowanie bupropionu można łączyć z NTZ
c) Wareniklina (CHAMPIX) Jest blokerem receptora nikotyny na komórkach nerwowych, przez co osłabia objawy głodu nikotynowego i objawy abstynencji. d) Cytyzyna (TABEX lub DESMOXAN) Działanie podobne jak warenikliny.
Objawy abstynencji pojawiają się już 4-12 godzin od zaprzestania palenia. Najbardziej nasilone są w ciągu pierwszych dwóch tygodni. Pragnienie zapalenia papierosa utrzymuje się bardzo długo. Kontrowersyjna alternatywna forma terapii zespołu uzależnienia od tytoniu
Liquid = glikol propylenowy + gliceryna + nikotyna w stężeniu 0-3,6% Cena liquid`u: 7-28 zł za 10 ml (tj. 100-200 papierosów analogowych)