ZASTOSOWANIE TECHNOLOGII INFORMATYCZNYCH W ZARZDZANIU WIEDZ Pod redakcj C. Orłowskiego, Z. Kowalczuka, E. Szczerbickiego, 2009 PWNT Gdask STRESZCZENIA Rozdział 1. Ekonomiczne aspekty zastosowania metod dziedzinowych. Rozdział podejmuje zagadnienia zwizane z opłacalnoci zastosowania metod dziedzinowych (ang. Domain- Specific Modeling). Omówiono cechy charakterystyczne metod dziedzinowych i powizanej z nimi technologii. Przedstawiono model kosztów pokrywajcy koszty pocztkowe, koszty utrzymania oraz koszty i zyski powizane z faz wytwarzania z zastosowaniem automatyzacji. Zaprezentowano model referencyjny kosztów przy tradycyjnym wytwarzaniu oprogramowania i oszacowano zyski z zastosowania metod dziedzinowych wzgldem tego modelu. Z analiz przedstawionych w referacie wynika, e metody dziedzinowe s opłacalne przy wytwarzaniu wielu podobnych systemów w danej dziedzinie w warunkach małej zmiennoci wymaga i technologii. Jednake przy podejmowaniu decyzji o wdroeniu tych metod warto bra pod uwag do due koszty pocztkowe i utrzymania. Rozdział 2. Planowanie pracy wielorobotowych systemów wielofunkcyjnych w warunkach niepewnoci. Planowanie pracy wielorobotowych systemów wielofunkcyjnych sprowadza si do rozstrzygania konfliktów zasobowych w sytuacjach zwizanych z wykonywaniem operacji wymagajcych jednoczesnego dostpu do współdzielonych robotów dyskretnych zasobów odnawialnych. Przyjty model wielokryterialnego (czas i pienidz) problemu decyzyjnego dopuszcza wystpowanie zarówno ostrych, jak i rozmytych zmiennych decyzyjnych czasów alokacji robotów. Przyjty sposób specyfikacji problemu ograniczajcy si do zbiorów zmiennych, dziedzin zmiennych i ogranicze, pozwala rozwaa go w kategoriach tzw. Problemu Spełnienia Ogranicze, a w konsekwencji implementowa w technikach programowania z ograniczeniami. Załczone przykłady przeprowadzonych eksperymentów komputerowych ilustruj efektywno zaproponowanego podejcia w dwóch klasach pyta: co implikuje konkluzje? oraz co wynika z przesłanki?. Rozdział 3. Wstpne wyniki oceny uytecznoci usług bankowoci elektronicznej dla klientów indywidualnych w Polsce w połowie 2008 r. Zawarto: podstawowym celem tego rozdziału jest dokonanie wstpnych analiz dla czwartego etapu bada koncentrujcych si na analizie i ocenie serwisów bankowoci internetowej dla klientów indywidualnych banków działajcych w Polsce w połowie 2008 r. Na pocztku rozdziału znajduje si obszerne wprowadzenie okrelajce miejsce obecnego etapu bada w serii studiów na ten temat podjtych przez autora. Nastpnie na podstawie danych zebranych w połowoe ubiegłego roku autor dokonuje oceny serwisów stron bankowoci elektronicznej dlaklienta indywidualnego według metody punktowej oraz metody punktowej z preferencjami. Wyniki tak uzyskanych bada stanowi podstaw do podjcia poniejszych studiów okrelonych w kocowej czci rozdziału.
332 C. Orłowski, Z. Kowalczuk, E. Szczerbicki (red.) Rozdział 4. Arificial i Business Intelligence w zarzdzaniu procesem logistycznym organizacji gospodarczej. W rozdziale zaprezentowano załoenia reengineeringu procesu logistycznego zarzdzania rezerw awaryjn majtku sieciowego. Reengineering procesu polega na okreleniu docelowej struktury organizacyjnej, zaprojektowaniu procedur organizacyjnych, okreleniu optymalnych wielkoci zapasów poszczególnych pozycji majtku sieciowego z uwzgldnieniem ich przestrzennego rozmieszczenia na terytorium Spółki oraz zaprojektowaniu załoe systemu informatycznego planowania i kontrolingu stanów rezerwy. Projektowany system wykorzystuje metodyki i algorytmy Artificial i Business Intelligence. Rozdział 5. Zarzdzanie wiedz a zarzdzanie jakoci. Wród metod zarzdzania, szczególnie podnoszonych zarówno w teorii, jak i praktyce s: zarzdzanie wiedz i zarzdzanie jakoci. Kada z tych metod ma swoich zwolenników i przeciwników Celem niniejszego rozdziału jest przedstawienie koncepcji zarzdzania wiedz i zarzdzania jakoci, porównanie obu metod, jak i wykazanie prawdziwoci tezy, e połczenie tych dwóch metod zarzdzania daje najlepsze efekty funkcjonowania przedsibiorstwa. Rozdział 6. Kontrowersje dotyczce formularzy i wzorów dokumentów w postaci elektronicznej. Przedmiotem rozdziału jest analiza problemów zwizanych z funkcjonowaniem formularzy i wzorów dokumentów w postaci elektronicznej w obszarze e-administracji. Po wprowadzeniu w omawian problematyk, scharakteryzowano ustalenia legislacyjne budzce spory i kontrowersje. Rozdział 7. Wykorzystanie metod opartych na quasi-kontekstowych gramatykach cigowych dla wsparcia zarzdzania strategicznego przedsibiorstwem. W rozdziale przedstawiono model zastosowania quasi-kontekstowych gramatyk cigowych do informatycznego wsparcia zarzdzania strategicznego przedsibiorstwem opartego na Zrównowaonej Karcie Wyników. Zadaniem realizowanym przez system BCSPRS (ang. Balanced ScoreCard Pattern Recognition System), którego model przedstawiono w rozdziale, jest analiza i rozpoznawanie wzorców historycznych zmian wartoci mierników strategicznych Zrównowaonej Karty Wyników. Model systemu BCSPRS wykorzystuje gramatyki GDPLL(k) w ramach podejcia syntaktycznego do rozpoznawania wzorców. Model jest efektywny obliczeniowo i pozwala na skuteczne rozpoznanie nawet wysoce złoonych wzorców. Dodatkowo model umoliwia automatyczne wzbogacanie bazy wiedzy na temat rozpoznawanych wzorców poprzez stosowne algorytmy wnioskowania gramatycznego. Rozdział 8. Rola pracownika wiedzy w organizacji uczcej si na przykładzie firmy informatycznej. Przedsibiorstwa informatyczne nale do sektora tzw. wysokich technologii, który opiera si na przetwarzaniu i wykorzystywaniu wiedzy. Cech wyróniajc bran IT s dynamiczne zmiany technologiczne, co jest równoznaczne z równie szybk dewaluacj wiedzy organizacji. Przedsibiorstwo informatyczne jest zmuszone do cigłego podnoszenia poziomu kultury organizacyjnej oraz ustawicznego doskonalenia kompetencji swoich pracowników. W przypadku powstania w organizacji luki kompetencyjnej, przedsibiorstwo informatyczne musi szybko zakupi na rynku brakujc wiedz poniewa luka kompetencyjna grozi wypadniciem firmy z rynku. W przedsibiorstwach IT szczególna rola przypadła pracownikom wiedzy, na których oparty jest rozwój firmy. Niniejszy rozdział przedstawia rol jak spełnia pracownik wiedzy, opisuje wybrane zagadnienia zwizane z zarzdzaniem wiedz w firmie informatycznej. Rozdział 9. System monitorowania obiektów poprzez sie. W pracy przedstawiono koncepcj, a nastpnie zaprezentowano zbudowany system monitorowania parametrów technicznych obiektów przemysłowych. Aplikacja została wyposaona w relacyjny system bazodanowy oraz
Streszczenia 333 dedykowane oprogramowanie diagnostyczne. Transmisja danych pomiarowych stworzona została w oparciu o standard ZigBee. Rozdział 10. Baza dowiadcze w oparciu o systemy klasy workflow. Baza dowiadcze jako element pamici organizacji, stanowi wany element zarzdzania wiedz w organizacji. Jednak a wiele organizacji pomimo posiadania wielu systemów informatycznych nie posiada takowej bazy. W dokumencie przedstawiony jest sposób, w jaki organizacja posiadajca system do zarzdzania przepływem pracy moe zaimplementowa baz dowiadcze. Proponowane rozwizanie omówione jest na podstawie systemu jbpm pochodzcego od Jboss-a, jednak został opisany sposób, w jaki przedstawione rozwizanie mona zaimplementowa w oparciu o inne systemach klasy workflow. Rozdział 11. Synteza nauki i biznesu wsparta funduszami strukturalnymi w strategii rozwoju Zakładu Zarzdzania Technologiami Informatycznymi WZiE PG. Rozdział omawia przyjt w Zakładzie Zarzdzania Technologiami Informatycznymi polityk wspomagania działalnoci naukowo badawczej i dydaktycznej poprzez wykorzystywanie funduszy strukturalnych dedykowanych dla nauki i szkolnictwa wyszego. S nimi Program Operacyjny Infrastruktura i rodowisko Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka we wdraaniu Priorytetów współfinansowanych z EFRR, oraz Program Operacyjny Kapitał Ludzki, współfinansowany z EFS. Przedstawia ich umiejscowienie w ramach długofalowej strategii rozwoju Zakładu i pokazuje moliwoci jakie daj dla wzrostu potencjału Zakładu oraz innowacyjnoci w ramach działania uczelni. Rozdział 12. Teleinformatyczne wspomaganie procesu komunikacji i dokumentacji w adaptacyjnym zarzdzaniu projektami. Prawidłowa i efektywna komunikacja stanowi jeden z najwaniejszych elementów wpływajcych na powodzenie realizacji projektu. Zapewnia bowiem istotne połczenia midzy ludmi, pomysłami oraz informacjami niezbdnymi do osignicia sukcesu. Integralnym elementem komunikacji jest dokumentacja projektowa, która w zalenoci od podejcia moe przyjmowa mniej lub bardziej rozbudowan form. W ramach rozdziału opisano podejcie do zagadnienia komunikacji i dokumentacji w dwóch tradycyjnych standardach zarzdzania projektami oraz w adaptacyjnym zarzdzaniu projektami. Nastpnie opisano moliwe do zastosowania narzdzia i techniki teleinformatyczne, które mona wykorzysta do wspomagania procesu komunikacji i dokumentacji w projekcie, w szczególnoci w przypadku duych lub rozproszonych zespołów projektowych. Rozdział 13. Skutki wprowadzenia nowych technologii do polskich firm w ocenie przedsibiorców. W rozdziale zaprezentowano statystyki dotyczce oceny skutków wprowadzenia do polskich firm komputerów oraz Internetu w oparciu o badania przeprowadzone przez Instytut Łcznoci w 2008 r. na próbie ponad 1650 firm. Pokazano stwierdzone korelacje oraz dokonano porównania statystyk dotyczcych opinii przedsibiorców na temat wpływu obu technologii na funkcjonowanie firm. Rozdział 14. Model do prognozowania wielkoci sprzeday kredytów hipotecznych w Internecie. Celem przedstawionych w pracy bada jest zbudowanie modelu pozwalajcego na okrelenie wielkoci potencjalnej sprzeday kredytów hipotecznych w Internecie na rynku Polski. Z uwagi na specyfik tego rynku, wielo zmiennych, w tym zmiennych nieostrych wpływajcych na rynek, stosowanie tradycyjnych i opracowanych ju metod i modeli statystycznych nie sprawdza si. Dlatego podjto si stworzenia autorskiego modelu integrujcego podejcie tradycyjne (analityczne) z mikkim (rozmytymi), którego celem jest wspomaganie prognozowania wielkoci sprzeday kredytów przez Internet. W pierwszej czci pracy przedstawiono analiz rynku sprzeday internetowych kredytów hipotecznych w Polsce.
334 C. Orłowski, Z. Kowalczuk, E. Szczerbicki (red.) Nastpnie zdefiniowano dla tego rynku zasady budowy jego modelu. i omówiono zachowanie si proponowanego modelu w gwałtownie zmieniajcym si otoczeniu. Przedstawiono propozycje zmian wynikajce z nieodpowiedniej reakcji modelu na dynamik otoczenia oraz zaproponowano modyfikacj jednej z zasadniczych zmiennych modelu. Rozdział 15. Prawdziwe wyzwanie dla zarzdzania wiedz w przedsibiorstwie motywacja i zaangaowanie pracowników. W rozdziale tym zwrócono uwag, i pomimo nieograniczonych moliwoci dostpu do najlepszych technologii, jakie stwarza nam XIX wiek o sukcesie lub porace systemu zarzdzania wiedz nie decyduje tylko technologia, a motywacja i zaangaowanie pracowników przedsibiorstwa. Zamieszczona analiza czynników sukcesu zarzdzania wiedz dowodzi, e motywacja jest decydujcym bodcem dla powodzenia przedsiwzicia zwizanego z zarzdzaniem wiedz i zapewnienia wzrostu wydajnoci przedsibiorstwa. Samo rozpoznanie motywacji jako czynnika decydujcego nie wystarczy do osignicia sukcesu, dlatego te skupiono uwag na wytłumaczeniu znaczcej rónicy pomidzy skutecznoci motywatorów zewntrznych i wewntrznych oraz zaproponowano jak umiejtne ich stosowanie moe wpłyn na zachowanie pracownika i popraw efektywnoci. Przedstawiono równie procesy odzwierciedlajce zaangaowanie, umoliwiajce zmian zachowa pracownika w zalenoci od sytuacji. Rozdział 16. Budowa zbioru doswiadczen: przyklad. W pracy przedstawiono podstawy budowy Decyzyjnego Zbioru Doswiadczen jako reprezentacji wiedzy. Nastepnie zaprezentowano ilustracyjny przyklad budowy Zbioru Doswiadczen dla potrzeb Laboratorium Geotermicznego. Przedstawiono implementacje zbudowanego Zbioru Doswiadczen w postaci modelu ontologicznego. Rozdział 17. Wspomaganie komputerowe zarzdzania logistycznego. W systemie logistycznym przedsibiorstwa mona wyróni przepływy rzeczowe materiałów i produktów oraz odpowiadajcych im informacji, umoliwiajcych optymalizacj łacucha dostaw. Efektywne zarzdzanie zintegrowanym łacuchem logistycznym wymaga wykorzystania narzdzi logistycznych systemów informacji. W rozdziale przedstawiono znaczenie systemów informatycznych w zarzdzaniu logistycznym. Scharakteryzowano równie podstawowe klasy systemów informatycznych wspomagajcych działania logistyczne oraz omówiono ich wpływ na procesy zachodzce w przedsibiorstwie. Rozdział 18. Zewntrzne zdarzenia wpływajce na inwestycje kapitałowe. W rozdziale przedstawiono analiz czynników wpływajcych na atrakcyjno kupowania okrelonych akcji. Jednym z najwaniejszych koncepcji jest odpowiedni balans midzy stop zwrotu i ryzykiem inwestowania. Wszyscy inwestorzy chc duo zarabia, ale nie lubi ryzyka towarzyszcego wysokim zarobkom. Róne czynniki wpływaj na efektywno inwestycji kapitałowych. W tym opracowaniu przedstawiono niektóre zewntrzne czynniki wpływajce na decyzje inwestora podczas procesu wyboru akcji do jego inwestycyjnego portfela. W opracowaniu dyskutuje si zdarzenia rynkowe wpływajce na cen akcji, które mog powodowa przyszły wzrost ceny W opracowaniu przedstawiono wyniki ankiety przeprowadzonej wród inwestorów Warszawskiej Giełdy Papierów Wartociowych, w której respondenci odpowiadali na pytania; jakie i jak mocno wydarzenia rynkowe wpływaj na ich decyzje o zakupie okrelonych akcji. Rozdział 19. E-learning jako narzdzie wspierajce kształcenie osób 50+. Rozwaania w oparciu o projekt MAYDAY. Niniejszy rozdział dotyczy szkole e-learningowych w kontekcie kształcenia pracowników w wieku powyej 50 lat. W pierwszej kolejnoci przedstawia on zalety i wady szkole e-learningowych ze szczególnym uwzgldnieniem uczestników w wieku 50+, nastpnie analiz szkolenia przeprowadzonego w ramach projektu
Streszczenia 335 MAYDAY oraz wytyczne i rekomendacje do tworzenia kursów e-learnignowych dla osób powyej 50-go roku ycia. Rozdział 20. Opracowanie wymaga do systemu komputerowego wspomagajcego zbyt wyrobów. W pracy ujto temat budowy systemu wymaga odnonie oprogramowania słucego wspomaganiu zbytu w wybranym przedsibiorstwie brany budowlanej. W procesie formułowania wymaga wykorzystano metody zarzdzania wymaganiami. Jego zastosowanie pozwala sformułowa dokumentacj, pomagajc okreli cechy systemu informatycznego cile dostosowanego do rzeczywistych potrzeb uytkownika. W pracy zawarto zasadnicze elementy specyfikacji wymaga, dotyczcych wspomnianego systemu. Obszerny charakter zestawienia zidentyfikowanych wymaga, odpowiadajcego w rozpatrywanym przypadku systemowi wspomagajcemu działania o przecitnym stopniu złoonoci wiadczy o duej pracochłonnoci procesu formułowania wymaga. Jednake, włoony wysiłek z pewnoci opłaca si, gdy umoliwia dobór rozwiza sprztowo-programowych dostosowanych rzeczywistych potrzeb. Rozdział 21. Ewolucja dojrzałoci informatycznych procesów wsparcia. Tematem rozdziału jest ewolucja organizacji wsparcia, obejmujc sze wymiarów: procesy, usługi, projekty, technologi, wiedz i kultur organizacji. Szczególn uwag powicono procesom opisujc wspólny projekt badawczy Politechniki Gdaskiej i GE Money Bank oraz załoenia dla wsparcie decyzji w ewolucji za pomoca modelu opartego na wiedzy. Rozdział 22. Wykorzystanie ontologii przy ocenie złoonoci projektu informatycznego. Rozdział dotyczy systemu do oceny technologii informatycznych. System ten ma korzysta z narzdzi sztucznej inteligencji, takich jak systemy ekspertowe oraz sztuczne sieci neuronowe, a take z ontologii. Elementy te spina ma architektura agentowa. Celem działania proponowanego systemu ma by z jednej strony gromadzenie wiedzy o technologiach informatycznych, zdobywanej głównie od ekspertów, a z drugiej udostpnianie tej wiedzy osobom zainteresowanym danymi technologiami, głównie na potrzeby doboru właciwych metod zarzdzania przedsiwziciami informatycznymi i usług oferowanych przez wspierajce je narzdzia. Rozwizanie zostało wstpnie zweryfikowane dla danych z systemu technicznego. W rozdziale zamieszczono opis wykorzystania ontologii we wspomnianym systemie dla dziedziny oceny złoonoci projektu informatycznego jako kolejnego przypadku słucego weryfikacji całego modelu. Rozdział 23. Identyfikacja potencjalnych ródeł problemów we wdraaniu oprogramowania. W pracy ujto temat wspomagania decyzji dotyczcych procesu wdraania oprogramowania. Analizowane zagadnienie przykładowe dotyczy identyfikacji kluczowych, ze wzgldu na bezpieczestwo eksploatacji, modułów oprogramowania. Ich znajomo pozwala skoncentrowa uwag na zasadniczych z uwagi na bezpieczestwo czciach oprogramowania. Wynikajce std podniesienie efektywnoci wykorzystania, z natury rzeczy ograniczonych, zasobów ludzkich, sprztowych, finansowych i czasowych podwysza szanse pomylnej i terminowej realizacji wdroenia. Przykładowe zagadnienie stanowi take pretekst do ukazania przydatnoci matematycznego podejcia do wspomagania decyzji wykorzystujcego metod DEMATEL. Przytoczony przykład obliczeniowy w pełni potwierdza przydatno metody do rozwizywania zagadnie zwizanych ze wspomaganiem procesu wdraania oprogramowania. Rozdział 24. Elementy semantyczne w modelowaniu procesów biznesowych. Klarownie zdefiniowana semantyka modelu jest konieczna w przypadku operacji na modelach tworzonych przez rónych autorów bd ich walidacji. Takiej sytuacji rozwizaniem jest powizanie składowych modeli z elementami ontologii. Takie rozszerzenia semantyczne modeli s prezentowane na przykładzie notacji EPC.
336 C. Orłowski, Z. Kowalczuk, E. Szczerbicki (red.) Rozdział 25. Procesowe zarzdzanie zmian w projekcie IT na przykładzie instytucji finansowej. Rozdział dotyczy zmian w projektach IT, które s bardzo czste i kosztowne szczególnie w działalnoci instytucji finansowych, które musz reagowa na wiele czynników, które s przyczyna zmian. Banki uwagi na to, e włanie w nich wprowadzono komputery bardzo wczenie, bo ju na pocztku lat 60-tych posiada znaczne dowiadczenia w zarzdzaniu zmianami. Systemy te na przestrzeni lat ewoluowały wraz z powstawaniem nowych technologii i potrzeb - bankomaty (1964r), autoryzacja kart płatniczych (1970), Internet (1994), konkurencyjno, sieci banków - elektroniczny kontakt. Poniewa zmian tych jest duo, a wysoka jako systemów informatycznych obsługujcych procesy w bankowoci oraz konieczno cigłej pracy musi zosta zachowana, pojawia si problem skutecznego zarzdzania zmianami. Nie ma adnej dedykowanej metodyki, która zajmuje si t tematyk, ale istnieje kilka podej, które w mniejszym lub wikszym zakresie, obejmuj zarzdzanie zmian w IT. W pracy zaproponowano procesowe podejcie do zarzdzania zmian jako sposób na rozwizanie wspomnianego problemu. Rozdział 26. Projekt rodowiska do symulacyjnego badania efektywnoci modeli aplikacji Java Enterprise Edition. W rozdziale przedstawiono metod badania efektywnoci modeli aplikacji tworzonej w architekturze Java EE. Zawarto w nim opis miar efektywnoci funkcjonowania rozpatrywanych aplikacji. Przedstawiono take metodyk opisu modeli symulacji zdarzeniowej o nazwie Event Graph i jej rozwinicia o nazwie LEGOS. W rozdziale zamieszczono model aplikacji internetowej w architekturze Java EE. Zamieszczono w nim opis implementacji zaproponowanego modelu w jzyku Java z uyciem pakietu SimKit. Rozdział zawiera take projekt aplikacji symulacyjnej oraz sposób przeprowadzania eksperymentów wraz z przykładem wyników uzyskanych z symulacji. Rozdział 27. Wpływ metod predykcji obcienia na jako obsługi połcze w wieloprocesorowym rodowisku obsługi. Niniejszy rozdział powicony jest ilociowej analizie efektywnoci wieloprocesorowego rodowiska obsługi ruchu teleinformatycznego w zalenoci od zastosowanego algorytmu przydziału zasobów. Przyjto, e jako obsługi wyraona jest jako rednie opónienie zgłosze spowodowane przez oczekiwanie na obsług. W celu minimalizacji redniego opónienia nadchodzce połczenia kierowane s do obsługi na serwer, którego rednie obcienie w trakcie obsługi tego połczenia bdzie najmniejsze. Zastosowane algorytmy przydziału zgłosze do serwerów róni si sposobem predykcji przyszłego redniego obcienia serwerów. Rozdział 28. Interfejs do algorytmu Clustering by Directions ułatwiajcy formułowanie zapyta w wyszukiwarkach internetowych. Rozdział dotyczy tworzenia zapyta w wyszukiwarkach internetowych. Opisuje sposoby wspierania uytkowników wyszukiwarek w formułowaniu zapyta. Ponadto opisuje zasad działania opracowanego przez autora algorytmu Clustering by Directions. Algorytm ten przeznaczony jest do wskazywania uytkownikom potencjalnych kierunków, w których mog kontynuowa wyszukiwanie. Kierunki s reprezentowane przez wyrazy, które uytkownik moe dodawa do swojego zapytania. Wyrazy s wywietlane na interfejsie uytkownika. W rozdziale przedstawiony jest interfejs oparty na tzw. chmurze tagów. Jest on skonstruowany w taki sposób, e przedstawia przynaleno wyrazów do kierunków oraz pokazuje, które z prezentowanych wyrazów s waniejsze. Rozdział 29. Autodetekcja narusze bezpieczestwa w systemach o architekturze zorientowanej na usługi. W rozdziale zaprezentowano metod wykrywania narusze bezpieczestwa w systemach o architekturze zorientowanej na usługi na podstawie analizy strumieni ruchu w warstwach niszych modelu referencyjnego ISO/OSI. Przedstawiono
Streszczenia 337 koncepcj autodetekcji narusze bezpieczestwa wykorzystujc algorytm kształtowania strumieni ruchu w celu uproszczenia oraz zmniejszenia złoonoci obliczeniowej procedury wykrywania narusze bezpieczestwa w komunikacji pomidzy usługami systemu o architekturze zorientowanej na usługi. Przedstawiono wyniki przykładowych bada ilociowych proponowanej metody wykrywania narusze. Rozdział 30. Wymagania funkcjonalne dla metod i algorytmów oceny poziomu bezpieczestwa systemów SOA i SOKU. W przedstawionym rozdziale scharakteryzowano podstawowe załoenia paradygmatów SOA i SOKU. Szczególne miejsce wród zagadnie dotyczcych projektowania i zarzdzania systemami SOA i SOKU zajmuje problem zapewnienia i oceny bezpieczestwa. Omówiono podstawowe zagadnienia dotyczce bezpieczestwa SOA i SOKU, a nastpnie przedstawiono ogólne cele i załoenia zwizane z procesem szacowania poziomu bezpieczestwa. W ostatniej czci przedstawiono koncepcj modelu referencyjnego dla metod i algorytmów oceny poziomu bezpieczestwa systemów SOA i SOKU. Rozdział 31. Dostosowanie systemu klasy ERP do przedsibiorstwa z brany przemysłu budowlano - montaowego. Zasadniczym celem niniejszego rozdziału jest przedstawienie na przykładzie przedsibiorstwa z brany przemysłu budowlano-montaowego procesu dostosowania standardowego systemu informatycznego klasy ERP do organizacji. Autorka przede wszystkim skupiła si na zakresie przeprowadzonych zmian programistycznych w gotowym pakiecie oraz ocenie zalet i wad dokonanych modyfikacji. W pierwszej czci rozdziału przybliono pojcie modyfikacji systemu informatycznego. Druga cz natomiast zawiera charakterystyk opisywanego przedsibiorstwa, opis przebiegu wdroenia systemu ERP, analiz rozbienoci pomidzy standardow funkcjonalnoci aplikacji a procesami biznesowymi oraz zakres zmian programistycznych dokonanych w firmie. Ostatnia cz koncentruje si na korzyciach i wadach dokonanych modyfikacji w systemie Oracle J.D. Edwards EntepriseOne. Rozdział 32. Wytwarzanie architektury korporacyjnej rodowiskiem weryfikacji struktur baz wiedzy systemu wieloagentowego. Rozdział dokumentuje przebieg i wyniki weryfikacji opracowywanego w Zakładzie Zarzdzania Technologiami Informatycznymi modelu systemu wieloagentowego do oceny technologii informatycznych. Wykorzystanie tego modelu (zaprojektowanego w oparciu o ontologie i zasoby baz wiedzy) ma docelowo wspomaga procesy decyzyjne z zakresu doboru technologii informatycznych dla danej organizacji. Dla potrzeb weryfikacji rozwizania w zakresie jego struktur i załoonych funkcjonalnoci baz wiedzy model zaadoptowano do implementacji wyników bada (wiedzy) z zakresu zarzdzania przedsiwziciami informatycznymi. Skupiono si nad specyficzn tematyk wdraania architektur korporacyjnych w organizacjach i wsparcia decyzyjnego w zakresie doboru optymalnej metodyki zarzdzania takim projektem. Autorzy przeanalizowali kluczowe dla budowy reguł baz wiedzy parametry i proces przetwarzania wstpnego dla jednego z nich. Rozdział 33. Wytwarzanie architektury korporacyjnej jako rodowisko weryfikacji systemu agentowego do oceny technologii informatycznych. Prezentowana praca jest kontynuacj serii artykułów obejmujcych badania technologii informatycznych i w swoich załoeniach prezentuje rozwinicie koncepcji zastosowania systemu wieloagentowego do oceny technologii informatycznych. Koncepcja powstała w Zakładzie Zarzdzania Technologiami Informatycznymi na Politechnice Gdaskiej w 2007 roku a jej rozwój i aktualny stan bada jest prezentowany w niniejszym rozdziale. Głównym przeznaczeniem opracowywanego modelu jest ocena technologii informatycznych wspomagajcych zarzdzanie przedsiwziciami informatycznymi po to aby wskazywa na moliwo uycia konkretnej technologii do
338 C. Orłowski, Z. Kowalczuk, E. Szczerbicki (red.) konkretnego projektu informatycznego. W niniejszym rozdziale nastpuje weryfikacja systemu agentowego w oparciu o problematyk wytwarzania architektury korporacyjnej. Autorzy podejmuj si analizy moliwoci działania systemu agentowego w rodowisku wytwarzania architektury korporacyjnej. Rozdział 34. Usługa oraz model dekompozycji Teoretyczne podstawy usługowego zarzdzania organizacj wsparcia. Rozdział omawia fundamentalne dla usługowego modelu zarzdzania organizacj IT pojcie usługi. Opisuje podstawowe typy jej atrybutów oraz wprowadza funkcj wyróniajc wykorzystan do kategoryzacji usług. W dalszej czci ukazany jest ogólny model dekompozycji usług i jego wersj bazujc na ograniczeniach implementacji modelu w CMDB. Publikacja podsumowuje otrzymane wyniki i wskazuje dalsze kierunki bada, dotyczce w szczególnoci modelu wsparcia oraz umów typu SLA i OLA. Rozdział 35. Ekonometryczne szacowanie parametrów jako metoda przetwarzania wstpnego w systemach agentowych. Autorzy przedstawi w pracy ide systemu wieloagentowego do oceny technologii informatycznych. Model zaprojektowany pierwotnie dla wsparcia decyzyjnego w obszarze IT zaadoptowano dla rodowiska przetwarzania danych chemicznych. Osignitym celem był oparty na wiedzy mechanizm generowania prognoz o steniu zanieczyszcze chemicznych. Model został pozytywnie zweryfikowany z punktu widzenia jego struktury i algorytmu działania. W trakcie jego budowy wiele załoe poczyniono wyłcznie na podstawie wytycznych eksperta. Postanowiono jednak w procesie strojenia zbada pewne z nich metodami ekonometrycznymi. Rozdział prezentuje koncepcj weryfikacji ustalonych wag dla kadego z parametrów wejciowych. Wartoci te, okrelajce sił ich wpływu na uzyskiwany w procesie wnioskowania wynik, oszacowano w oparciu o model ekonometryczny. Rodział 36. Modelowanie systemów informatycznych analizy i identyfikacji scen dynamicznych opartych na cyfrowej optyce Hilberta. Niniejszy rozdział zawiera ogólny opis technologii modelowania i budowy systemów informatycznych, które mog znale zastosowanie przy identyfikacji elementów strukturalnych scen dynamicznych obiektów oraz tekstur. Cała filozofia systemu oparta została o procedury i własnoci cyfrowej optyki Hilberta oraz technologie informatyczne wektorowych opisów sygnaturowych i filtracji morfologicznej w przestrzeniach dyskretnych przetwarza Hilberta (Hilberta-Foucault-a). Rozdział 37. Wymiarowanie zmian w projektach informatycznych. Niesprawny lub le zorganizowany proces wprowadzania zmian w projektach informatycznych jest ródłem niepowodze wielu przedsiwzi. Zakres projektu stanowi obszar szczególnie wraliwy na wprowadzanie zmian. Poprawne i czytelne dla uytkownika wymiarowanie sugerowanej zmiany pozwala na uporzdkowanie procedury wprowadzania zmiany i łatwiejsze podejmowanie decyzji o jej wprowadzeniu. W rozdziale opisano wykorzystanie metody punktów funkcyjnych dla wymiarowania zmian zakresu projektu.