Konkurs na najbardziej prodoktorancką uczelnię w Polsce II edycja Celem konkursu organizowanego przez Krajową Reprezentację Doktorantów pod patronatem Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego jest identyfikowanie i promowanie w skali kraju najlepszych rozwiązań korzystnych dla doktorantów wprowadzonych w polskich szkołach wyższych. W tegorocznej edycji konkursu udział wzięły 42 uczelnie. Zwycięzców wybrała Kapituła składająca się z Przewodniczącego Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego prof. dra hab. Jerzego Błażejowskiego, sekretarza Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego prof. dra hab. Andrzeja Kraśniewskiego oraz członków Zarządu Krajowej Reprezentacji Doktorantów. Przy ocenie poszczególnych uczelni, Kapituła brała pod uwagę szeroki wachlarz zagadnień związanych z prowadzeniem studiów doktoranckich, jakością kształcenia oraz zapewnieniem odpowiednich warunków odbywania studiów i prowadzeniem badań naukowych. Niezwykle istotnym kryterium były kwestie związane z sytuacją materialną doktorantów, w tym przede wszystkim liczba i wysokość przyznawanych stypendiów doktoranckich, korzystne zasady przyznawania świadczeń z Funduszu Pomocy Materialnej oraz różnorodne wsparcie w postaci grantów, nagród i stypendiów oferowanych doktorantom indywidualnie przez poszczególne uczelnie. Duże znaczenie Kapituła przywiązywała również do partycypacji uczelni w kosztach organizacji i udziału doktorantów w konferencjach naukowo dydaktycznych oraz wydawaniu publikacji. Kapituła zwracała również szczególną uwagę na działania uczelni skierowane na wszechstronny rozwój doktorantów, w tym przede wszystkim organizację dodatkowych szkoleń, kursów i zajęć rozwijających zainteresowania i umiejętności młodych naukowców. Kapituła analizowała również stopień zaangażowania uczelni w procesie internacjonalizacji szkolnictwa wyższego, w tym wsparcia mobilności międzynarodowej doktorantów oraz tworzenia studiów międzynarodowych. Ważnym aspektem oceny uczelni były również kwestie związane z zapewnieniem odpowiedniego finansowania i bazy lokalowej dla samorządu doktorantów 1 S t r o n a
oraz możliwość włączania się w życie uczelni i współdecydowanie o jej rozwoju dzięki reprezentowaniu środowiska doktorantów w organach kolegialnych uczelni. Decyzją Kapituły, zwycięzcą drugiej edycji Konkursu na najbardziej prodoktorancką uczelnię w Polsce został Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Drugie miejsce zajął Uniwersytet Jagielloński w Krakowie. Kapituła zdecydowała również o przyznaniu trzeciego miejsca ex aequo Politechnice Warszawskiej oraz Uniwersytetowi Warszawskiemu. I miejsce Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu W ocenie Kapituły Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu wyróżnia się zdecydowanie w zakresie przyjętych rozwiązań korzystnych dla doktorantów. Na szczególne podkreślenie i popularyzację zasługują następujące rozwiązania i inicjatywy: - wysoki odsetek doktorantów pobierających stypendia doktoranckie - 73 procent ogółu uczestników studiów stacjonarnych, - ustalenie na maksymalnym poziomie podziału dotacji Funduszu Pomocy Materialnej na świadczenia dla doktorantów, - finansowanie projektów własnych doktorantów przez uczelnię i miasto Poznań, - całkowite zwalnianie doktorantów z odpłatności za udział w lektoratach i kursach językowych, - udział doktorantów w programie Diagnoza i rozwój kompetencji zawodowych kadry akademickiej UAM, którego celem jest sprawdzenie swoich umiejętności oraz indywidualne zaplanowanie rozwoju zawodowego, - szeroka oferta dodatkowych stypendiów dla doktorantów w ramach Fundacji UAM, Fundacji Kulczyków, Funduszu im. Profesora Władysława Kuraszkiewicza, L Oreal Polska, funduszy europejskich), - całkowite zwalnianie doktorantów z odpłatności za uczestnictwo w studiach podyplomowych, - preferencyjne traktowanie doktorantów podczas prowadzenia firm w nowo otwartym Preinkubatorze Akademickim UAM, - udział doktorantów w szkoleniach organizowanych przez Centrum Integracji Europejskiej UAM, m. in. kursy nowoczesnej metodyki uczenia się i nauczania, rozwoju osobowości, 2 S t r o n a
- utworzenie funkcji Pełnomocnika Rektora ds. pomocy materialnej dla doktorantów, - współfinansowanie ze strony uczelni organizacji konferencji organizowanych przez doktorantów, wyjazdów konferencyjnych oraz publikacji doktorantów, - powołanie do życia samodzielnej Sekcji ds. studiów doktoranckich, która zajmuje się wyłącznie obsługą doktorantów; sekcja zatrudnia 4 osoby, - dopłata w wysokości 100 euro do wyjazdów w ramach programu Erasmus, - dodatkowe wsparcie dla doktorantów w postaci zakupu i refinansowania legitymacji kolejowych dla doktorantów, co pozwala na podróż z 50% zniżką, - wsparcie finansowe raz do roku w ramach świadczeń wakacyjnych i świątecznych, - obecność przedstawicieli środowiska doktorantów w organach kolegialnych uczelni (Senat, komisje senackie i wydziałowe, rady wydziałów). II miejsce Uniwersytet Jagielloński w Krakowie Drugie miejsce w konkursie zajął Uniwersytet Jagielloński. Według oceny Kapituły, do najważniejszych inicjatyw zgodnych z założeniami konkursowymi, należy zaliczyć: - ustalenie górnej granicy stypendium doktoranckiego na poziomie 1 500 złotych, - ustalenie na maksymalnym poziomie podziału dotacji Funduszu Pomocy Materialnej na świadczenia dla doktorantów, - kwartalne konkursy dofinansowania działalności doktorantów organizowane przez Towarzystwo Doktorantów UJ. W ramach konkursu doktoranci otrzymują wsparcie finansowe na organizację i udział w konferencjach naukowych oraz wydanie publikacji, - możliwość wnioskowania o środki na badania w ramach wydziałowych budżetów na badania własne, - wysoki odsetek uzyskiwanych stypendiów zewnętrznych w ramach Malopolskiego funduszu stypendialnego dla doktorantów DOCTUS na 70 przyznanych stypendiów, 29 otrzymali doktoranci UJ. Z kolei na 242 wnioski złożone w ramach Małopolskiego Stypendium Doktoranckiego, stypendium otrzymały 234 osoby, 3 S t r o n a
- przygotowanie i rozpowszechnianie wśród doktorantów informatora Stypendia dla naukowców, który zawiera polskie i międzynarodowe oferty stypendialne, - funkcjonowanie listy dystrybucyjnej Działu Programu Badawczych zawierającej informacje o ofertach stypendialnych, stażach naukowych, kursach ęzykowych oraz organizowanych konferencjach, - szeroka oferta szkoleń i spotkań informacyjnych organizowanych przez Towarzystwo doktorantów UJ, Dział Programów Badawczych, Centrum Innowacji, Transferu Technologii i Rozwoju Uniwersytetu z zakresu pozyskiwania środków na badania w ramach grantów promotorskich oraz funduszy strukturalnych Unii Europejskiej, - udział doktorantów w szerokiej ofercie wyjazdów zagranicznych w ramach umów bezpośrednich, - udział doktorantów w międzynarodowych projektach badawczych, - szeroka oferta dodatkowych stypendiów w ramach Własnych Funduszy Stypendialnych UJ oraz Fundacji Tokijskiej, - dofinansowanie różnorodnych form aktywności doktorantów ze strony Fundacji Studentów i Absolwentów UJ Bratniak, - odrębne sekretariaty dla doktorantów na wydziałach, prowadzące obsługę administracyjną doktorantów, - stworzenie Zespołu ds. studiów III stopnia w ramach Stałej Rektorskiej Komisji ds. Rozwoju, Dydaktyki i Jakości Kształcenia, który pełni rolę organu opiniodawczego w zakresie wszelkich spraw dotyczących studiów doktoranckich na UJ. Udział przedstawiciela doktorantów w pracach Zespołu, - wprowadzenie obsługi studiów doktoranckich poprzez Uniwersytecki System Obsługi Studiów (USOS), - ogólnouniwersyteckie wykłady otwarte w ramach programu Artes Liberales, w których udział biorą doktoranci zainteresowani danym przedmiotem, - kurs dydaktyczny Ars Docendi mający na celu wspieranie doktorantów i początkujących nauczycieli akademickich w rozwijaniu umiejętności dydaktycznych, - cykl wykładów Ars Querendi oferowanych przez Bibliotekę Jagiellońską poświęconych narzędziom i strategiom wyszukiwania informacji naukowej w Internecie, 4 S t r o n a
- umożliwienie zatrudnienia doktorantów w ramach procesu rekrutacyjnego podczas Centralnych Egzaminów Wstępnych na UJ oraz odpłatne prowadzenie zajęć przez doktorantów w ramach programu Poławiacze Pereł, - bezpłatne konsultacje językowe przez egzaminem doktorskim z języka oraz uruchomienie specjalistycznych kursów modułowych dla doktorantów, - wsparcie doktorantów niepełnosprawnych ze strony Biura ds. Osób Niepełnosprawnych oraz funkcjonowanie Pełnomocnika ds. doktorantów niepełnosprawnych w ramach Towarzystwa Doktorantów UJ, - obecność przedstawicieli środowiska doktorantów w organach kolegialnych uczelni (Senat, komisje senackie, rektorskie, wydziałowe, rady wydziałów i instytutów), III miejsce Politechnika Warszawska i Uniwersytet Warszawski Biorąc pod uwagę porównywalny ranking członków Kapituły w zakresie oceny Uniwersytetu Warszawskiego oraz Politechniki Warszawskiej, zdecydowano o przyznaniu trzeciego miejsca ex aequo obu tym uczelniom. Należy podkreślić, że Politechnika Warszawska jako jedyna uczelnia techniczna w Polsce znalazła się w gronie laureatów konkursu. Na uwagę zasługują następujące inicjatywy i rozwiązania: Politechnika Warszawska: - ustalenie górnej granicy stypendium doktoranckiego na poziomie 1 500 złotych, - ustalenie na maksymalnym poziomie podziału dotacji Funduszu Pomocy Materialnej na świadczenia dla doktorantów, - możliwość wnioskowania doktorantów o środki na badania własne w ramach Grantów Rektora z Uczelnianego Programu Badawczego, Grantów Dziekana, Grantów Rady Doktorantów, Grantów dla Kół Naukowych, - pozyskiwanie finansowania stypendiów dla doktorantów przez Centrum Studiów Zaawansowanych PW, - funkcjonowanie listy dystrybucyjnej zawierającej informacje o ofertach stypendialnych, stażach naukowych, kursach językowych oraz organizowanych konferencjach, 5 S t r o n a
- pomoc dla doktorantów ze strony Centrum Współpracy Międzynarodowej PW w trakcie poszukiwania zagranicznych stypendiów i staży, - prawo do korzystania z aparatury, materiałów, sekretariatu na zasadach obowiązujących pracowników danej jednostki organizacyjnej, - udział doktorantów w projekcie Program Rozwojowy Politechniki Warszawskiej, w ramach którego uczelnia w latach 2008-2012 dysponuje budżetem 22 mln złotych, m.in. na działania przeznaczone na doskonalenie jakości kształcenia doktorantów, - odrębne sekretariaty dla doktorantów na wydziałach, prowadzące obsługę administracyjną, - uchwalenie przez Senat PW programu Model Kształcenia Doktorantów na Politechnice Warszawskiej, zawierający wiele nowych prodoktoranckich rozwiązań, w szczególności w zakresie sprawowania opieki nad doktorantem, w tym kształcenia i oceniania opiekunów naukowych oraz gwarancje finansowe, - ogólnouniwersyteckie wykłady otwarte dla doktorantów realizowane przez Centrum Studiów Zaawansowanych PW, - szeroka oferta szkoleń i spotkań informacyjnych organizowanych przez Centrum Studiów Zaawansowanych PW, - ustanowienie przez Senat PW Medalu Młodego Uczonego, nadawanego wybitnym młodym naukowcom za osiągnięcia w dziedzinie, nauki, innowacji technicznej oraz inne wybitne osiągnięcia twórcze, - powołanie Seminarium Pedagogicznego dla doktorantów i asystentów, którego celem jest kształcenie pedagogiczne dla uczestników pierwszego roku studiów doktoranckich, - tworzenie międzyuczelnianych, międzyinstytucjonalnych i międzynarodowych studiów doktoranckich, - obecność przedstawicieli środowiska doktorantów w organach kolegialnych uczelni (Senat, komisje senackie, rady wydziałów). Uniwersytet Warszawski: - ustalenie górnej granicy stypendium doktoranckiego na poziomie 1 740 złotych, 6 S t r o n a
- ustalenie na maksymalnym poziomie podziału dotacji Funduszu Pomocy Materialnej na świadczenia dla doktorantów, - dotacje Wydziałowej Rady Doktorantów na badania własne doktorantów, - stworzenie odrębnej jednostki zajmującej się studiami doktoranckimi Biura ds. Studiów Doktoranckich i Kształcenia Podyplomowego; Biuro podlega Prorektorowi ds. studenckich, - umożliwienia indywidualnego toku studiów doktoranckich na 3 kierunkach na Wydziale Biologii, Wydziale Nauk Ekonomicznych z Instytutem Studiów Społecznych oraz w Kolegium Międzywydziałowych Interdyscyplinarnych Studiów Matematyczno Przyrodniczych, - udział doktorantów w realizowanych projektach badawczych, dzięki pozyskaniu stypendiów spoza środków uczelnianych i ministerialnych 9 projektów realizowanych ze środków Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej, - uczestniczenie w programie stypendialnym FSS Fundusz Stypendialny i Szkoleniowy, który jest realizowany w ramach Mechanizmu finansowego EOG oraz Norweskiego Mechanizmu finansowego i przewiduje zagraniczne stypendia dla doktorantów, - koordynowanie działań i pomoc ze strony Biura Obsługi Badań i Biura Wspomagania Rozwoju dla doktorantów starających się uzyskać stypendia i staże, - szeroka oferta wyjazdów stypendialnych dla doktorantów (podpisane 170 umowy z różnymi uczelniami z całego świata), - preferencyjne traktowanie doktorantów podczas wyjazdów w ramach programu Erasmus. W ramach programu, UW współpracuje z 350 jednostkami i ma możliwość zgłaszania doktorantów przez cały czas trwania roku akademickiego, - wprowadzenie obsługi studiów doktoranckich przez system USOS (Uniwersytecki System Obsługi Studiów), - umożliwienie doktorantom korzystania z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Doktorantom przysługuje prawo do wczasów ulgowych w ośrodkach UW, dofinansowania wczasów krajowych wykupionych w innych instytucjach, zapomóg losowych. - funkcjonowanie listy dystrybucyjnej zawierającej informacje o ofertach stypendialnych, stażach naukowych, kursach językowych oraz organizowanych konferencjach, - funkcjonowanie międzynarodowych studiów doktoranckich, - uruchomienie programu Nowoczesny uniwersytet, którego celem jest m. in. dalsze doskonalenie prac badawczych doktorantów. 7 S t r o n a
-------------------------------------- Podczas rozstrzygnięcia konkursu, Kapituła stanęła przed niezwykle trudnym zadaniem. Nagrodzone uczelnia prezentują niezwykle wyrównany poziom i o ostatecznej kwalifikacji decydowały niewielkie różnice punktowe. Laureatom konkursu serdecznie gratulujemy i mamy nadzieję, że inicjatywy i rozwiązania nagrodzonych uczelni będą adaptowane przez kolejne uczelnie wyższe w Polsce, do czego gorąco zachęcamy. W imieniu Kapituły Konkursowej Przewodniczący Krajowej Reprezentacji Doktorantów mgr inż. Piotr Koza 8 S t r o n a