PATRYCJA WAŁEK Boccia dyscyplina paraolimpijska dla osób z mózgowym porażeniem dziecięcym. 1. Część teoretyczna Informacje ogólne Klasyfikacja 2. Część praktyczna Boisko do gry 3. Pozostała część - Bottia, Lawn Bowls, Petanque, Bocce i inne - jako dyscyplina integracyjno-rekreacyjna dla każdego. 4. Wymagania techniczne 5. Literatura uzupełniająca
1. Część teoretyczna (na podstawie własnych notatek oraz materiałów z kursu Boccia, według wymagań edukacyjnych w Republice Czeskiej. Zdjęcia: źródło www.boccia.start.org.pl) Informacje ogólne Boccia, to strategiczna gra, w której aby pokonać przeciwnika, potrzeba przygotowania taktycznego, technicznego oraz psychicznego. Jest to gra, w której wszystko może się zdarzyć. Historia Bocci sięga czasów starożytnych (era chrześcijańska), choć znane są także doniesienia, że archeolodzy odkryli prototypy piłek już w egipskich sarkofagach (ok. 5000 lat p.n.e). Choć Boccia to prosta gra, wymaga wysokiego stopnia kontroli mięśni, ich precyzji oraz dokładności, koncentracji i świadomej taktyki. Celem gry, jest umieszczenie sześciu swoich piłeczek, bliżej wyznaczonego celu niż przeciwnik. Boccia jest jednym z najszybciej rosnącym międzynarodowym oraz Paraolimpijskim sportem. W Boccie może grać każdy, ale tylko sportowcy z klasyfikacją CP1 i CP2 mogą konkurować na poziomie krajowym i międzynarodowym. Klasyfikacja nie zawiera podziału ze względu na płeć. Rozgrywki odbywają się indywidualnie, w parach lub zespołowo. Gracze mogą używać rąk lub stóp aby oddać rzut (Zdjęcia 2 i 3). Zdarza się, że czasami zawodnicy potrzebują urządzeń wspomagających do oddania rzutu (Zdjęcie 1).
Zdjęcie 1 Zdjęcie 2 Zdjęcie 3.
Klasyfikacja zawodników (na podstawie Vademecum Sport Niepełnosprawnych. Przepisy i regulaminy. Polski Związek Sportu Niepełnosprawnych, Oficyna Wydawnicza Aba Sp. Z o.o.) Zawodnicy klasyfikowani są na podstawie przepisów CPISRA (Cerebral Palsy International Sports and Recreation Association). Gra przeznaczona jest głównie dla zawodników z mózgowym porażeniem dziecięcym, ale także osób z innymi dysfunkcjami ruchowymi pochodzenia pozamózgowego. Klasyfikacja medyczna Klasa CP 1 porażenie czterokończynowe, osoba porusza się jedynie przy pomocy wózka inwalidzkiego. Klasa CP 2 porażenie czterokończynowe, osoba porusza się na wózku, odpychając się nogami. Klasa CP 3 porażenie cztero- lub trójkończynowe albo połowicze znacznie nasilone, przemieszcza się przy pomocy jednej kończyny górnej. Klasa CP 4 paraplegia Klasa CP 5 diplegia Klasa CP 6 - atetoza czterokończynowa, osoba chodząca Klasa CP 7 porażenie czterokończynowe lub połowicze, umiarkowane lub słabo zaznaczone, osoba chodząca Klasa CP 8 minimalna forma niesprawności, osoba chodząca. Klasyfikacja sportowa: Istnieje siedem rodzajów rozgrywek. W każdej mogą brać udział uczestnicy obu płci. Rozgrywki indywidualne BC 1 Rozgrywki indywidualne BC 2 Rozgrywki indywidualne BC 3 Rozgrywki indywidualne BC 4 Rozgrywki w parach dla zawodników sklasyfikowanych jako BC 3 Rozgrywki w parach dla zawodników sklasyfikowanych jako BC 4 Rozgrywki drużynowe dla zawodników sklasyfikowanych jako BC 1 i BC 2
Rozgrywki indywidualne BC1 między zawodnikami, którzy zostali sklasyfikowani jako zawodnicy klasy CP1 lub CP2 Zawodnicy tej klasy Graja kończynami dolnymi oraz mogą korzystać z pomocy jednego asystenta, którego zadaniem jest ustawienie i stabilizacja krzesła zawodnika, podanie bili zawodnikowi, podanie poprzez toczenie bili. Asystent znajduje się poza polem rzutu. Rozgrywki indywidualne BC2 między zawodnikami klasy CP2. Zawodnicy tej klasy nie mogą korzystać z pomocy asystenta oraz w momencie prawa do rzutu, pomocy sędziego w wejściu na boisko lub o podanie przez niego bili. Rozgrywki indywidualne BC3 (zawodnicy korzystający ze sprzętu wspomagającego) dla zawodników z ciężką niepełnosprawnością ruchową - czterokończynową będącą lub nie, wynikiem porażenia mózgowego. Zawodnicy nie są w stanie właściwie poruszać się na wózku inwalidzkim o napędzie ręcznym, są zdani na pomoc asystenta lub poruszają się na wózku elektrycznym. Zawodnicy mają osłabione funkcjonowanie mięśni dłoni bez zdolności chwytnej. Każdy z zawodników może mieć swojego asystenta, który pozostaje w polu rzutu, jednak jest zwrócony tyłem do boiska i nie obserwuje gry. Rozgrywki indywidualne BC4 rozgrywane są między zawodnikami z ciężką czterokończynową niepełnosprawnością ruchową pochodzenia pozamózgowego, połączoną ze słabą kontrolą tułowia. Zawodnik jest w stanie zademonstrować wystarczającą zręczność, aby manewrować bilą i rzucić ją na boisko pomimo osłabionej zdolności chwytnej dłoni.. Zawodnicy tej klasy nie mogą korzystać z pomocy asystenta oraz pomocy sędziego w wejściu na boisko lub o podanie bili. Rozgrywki w parach BC3 - dla zawodnikowi, którzy zostali zaklasyfikowani do klasy BC3. Para BC3 musi mieć zawodnika rezerwowego. W parze przynajmniej jeden zawodnik klasy CP musi grać na boisku. Każdy z zawodników ma prawo do asystenta zgodnie z regułami obowiązującymi w rozgrywkach indywidualnych. Rozgrywki w parach BC4 - między zawodnikami klasy BC4. Para BC4 także musi mieć zawodnika rezerwowego. Rozgrywki drużynowe - dla zawodników, klasy BC1 lub BC2. W drużynie co najmniej jeden zawodnik klasy BC1 musi grać na boisku. Każda drużyna ma prawo do jednego
asystenta, którego obowiązują reguły gry stosowane w rozgrywkach indywidualnych BC1. Każda drużyna przystępuje do gry z trzema zawodnikami na boisku. W każdej drużynie może być jeden lub dwóch zawodników rezerwowych. Jeśli w drużynie jest dwóch zawodników rezerwowych, wówczas w grze musi brać dział dwóch zawodników BC1. 2. Część praktyczna (na podstawie własnych notatek i materiałów z kursu Boccia, według wymagań edukacyjnych w Republice Czeskiej, a także ze strony boccia.start.org.pl Zdjęcia: materiał własny) Zdjęcie 4 Zestaw bil do gry zawiera 13 bil 6 czerwonych, 6 niebieskich oraz 1 biała (Zdjęcie 4). Strategia gry nie jest skomplikowana - biała bila (Jack) używana jest do rozpoczęcia gry, poprzez wyrzucenie jej na boisko przez jednego z zawodników. Kiedy to już nastąpi, celem gry jest wyrzucanie swoich bil, najbliżej jak to możliwe białej bili. Dozwolone jest wybijanie bili innych Zawodników oraz wybijanie białej bili. Zawodnicy wykonują rzut, siedząc lub stojąc. Bile umieszczane są na boisku poprzez rzut, kopnięcie lub z użyciem rynny sterowanej przez asystenta. Mecz kończy się po 4 endach (rund), zwycięstwem zawodnika/drużyny, który umieścił najwięcej bil w sąsiedztwie białej bili. Boisko do gry Gra odbywa się na boisku o wymiarach 12,5 x 6 m, wyznaczonym przez linie zewnętrzne. Główne elementy boiska to : - linia V (linia, którą musi przekroczyć biała bila, aby została uznana) (A) - linia rzutu (B) - strefa rzutu, podzielona na 6 pól rzutu - C Linie boczne pola rzutu
- D Linie graniczne/zewnętrzne boiska - krzyż (miejsce, w którym umieszczana jest biała bila po przywróceniu do gry, lub podczas dogrywki). (E) Non valid area for the target ball obszar, na którym jeśli wtoczy się biała bila, uznana jest za bilę nieważną. Throwing boxes pola rzutu. * Szczegółowa klasyfikacja, reguły gry oraz pozostałe szczegóły dyscypliny, znajduja się w Międzynarodowych Przepisach Bocci, zamieszczonych na stronie internetowej START-u Poznań (www.boccia-start.org.pl)
3. Pozostała część Bottia, Lawn Bowls, Petanque, Bocce i inne - jako dyscyplina integracyjno-rekreacyjna dla każdego. (Na podstawie: Boccia w: Vademecum Sport Niepełnosprawnych. Przepisy i regulaminy. Polski Związek Sportu Niepełnosprawnych, Oficyna Wydawnicza Aba Sp. Z o.o., str. 133. Zdjęcia: materiał własny) Ponieważ Boccia ma proste zasady, a jej graczom nie stawia żadnych ograniczeń wiekowych ani sprawnościowych, nie wymaga drogiego sprzętu ani specjalnych boisk do gry, sprawdza się także jako gra integracyjna. Poza kształtowaniem sprawności fizycznej, daje także możliwości przyjemnej zabawy w atmosferze tolerancji raz poszanowania odmienności fizycznej. (Zdjęcie 5 ) Zdjęcie 5 Do odmian Bocci należą takie gry jak Bottia, Lawn Bowls, Petanqe,czy Bocce. Gra istnieje także pod mniej popularnymi nazwami, takimi jak: kulki, bile, bowls. Niektórzy kojarzą Boccia, także z zimową dyscyplina olimpijską jaką jest curling, choć istnieje między tymi grami mnóstwo różnic. (Zdjęcie 6). Bottia włoska gra Lawn Bowls angielska gra Petanque - gra francuska. (Zdjęcie 7) Bocce międzynarodowa gra dla osób z niepełnosprawnością intelektualną, zaadaptowana prze ruch Olimpiad Specjalnych (Special Olympic)
Zdjęcie 6 Choć zasady są te same (zawsze rzuca się na zmianę, jak najbliżej określonego celu), w/w różnią się wymiarami boiska, podłożem gry (na sali, na zewnątrz budynku), ilością piłek oraz ta najważniejszą piłką-celem. Poniżej zamieszczono zdjęcia alternatywnych piłek oraz modyfikacje dyscypliny (Zdjęcie 6). Zdjęcie 7 Zdjęcie 8
5. Wymagania techniczne. Duża sala gimnastyczna / boisko do gry / plac zabaw Zestaw piłek do gry w Boccia/ Bocce, Bule, Petanque Gruba taśma klejąca do zaznaczenia linii Taśma centymetrowa (do mierzenia) Dwie paletki tenisowe / kolorowe kartki / woreczki z groszkiem niebieskiego oraz czerwonego koloru (do pokazywania kolejności rzutu) 6. Literatura. www.boccia.start.org.pl www.paraolympic.pl