Układ chłonny w homotoksykologii

Układ chłonny w homotoksykologii IAH AC Układ chłonny w homotoksykologii IAH 2007 Najnowsze badania niezmiennie potwierdzają, że układ chłonny ma kluczowe znaczenie dla obrony organizmu i odporności. Węzły i naczynia chłonne są ważną składową układu odpornościowego. W homotoksykologii, układ chłonny także ma duże znaczenie, ze względu na swoją rolę w transporcie homotoksyn ze środowiska zewnątrzkomórkowego (przestrzeni śródmiąższowych) do krwi a stąd do narządów prowadzących detoksykację takich, jak wątroba czy nerki. W minionych dekadach badania, szczególnie dotyczące nowotworów i immunologii znacznie zwiększyły naszą wiedzę na temat roli układu chłonnego i jego złożonej sieci narządów limfatycznych zawierających komórki immunokompetentne. Na przykład w przeszłości migdałki i wyrostek robaczkowy były po prostu usuwane po wystąpieniu najmniejszych objawów przedmiotowych lub podmiotowych. Od niedawna uważa się, że ich usunięcie chirurgiczne jest ostatecznością po wykorzystaniu wszelkich metod leczenia zachowawczego. W medycynie biologicznej układ chłonny jest słusznie uważany za niezwykle ważny, opracowano wiele swoistych leków wpływających na niego, modulujących go i poprawiających jego funkcje fizjologiczne. 1

IAH 2007 2 Układ krążenia jest głównym systemem transportowym płynów ustrojowych i wszelkich innych składników. Rola serca jako pompy ssąco-tłoczącej zapewnia ciśnienie potrzebne do przepompowania krwi przez obwodowy układ naczyniowy. Połączenia tętniczo-żylne (naczynia włosowate) są miejscem wymiany składników pomiędzy krwią a przestrzenią zewnątrzkomórkową. Przestrzeń zewnątrzkomórkowa otrzymuje zatem zarówno substancje z krwi przeznaczone dla komórek jak i substancje pochodzące z komórek przeznaczone do transportu z krwią lub chłonką. Choć na pierwszy rzut oka dwukierunkowa wymiana i transport wydają się być bardzo kompletne, w rzeczywistości liczne substancje nie są usuwane z przestrzeni zewnątrzkomórkowej. Możemy zatem powiedzieć, że dochodzi do wprowadzania substancji do macierzy zewnątrzkomórkowej, ale ich eliminacja może być niepełna. Drenaż limfatyczny wspomaga równoległy transport żylny np. tłuszcze i homotoksyny rozpuszczalne w tłuszczach nie mogą być transportowane do układu żylnego, w związku z czym są transportowane naczyniami chłonnymi. Układ chłonny rozciąga się w całym organizmie, podobnie jak układ krążenia. Zaczyna się on drobną siecią włośniczek chłonnych w przestrzeniach śródmiąższowych oraz okresowo występującymi węzłami chłonnymi wzdłuż przebiegu naczyń. Węzły chłonne pełnią funkcję filtrów i skupiają się w pewnych rejonach ciała, takich jak powierzchnie zgięciowe dużych stawów oraz szyja. Ważne jest to, że każda kropla płynu śródmiąższowego trafiająca do włośniczki chłonnej w dowolnym miejscu ciała, przejdzie przez co najmniej jeden węzeł chłonny zanim trafi do krwi. Chłonka pochodzi z osocza krwi przenikającego poza naczynia włosowate do przestrzeni śródmiąższowej i przekształcającego się w płyn śródmiąższowy. Nadmiar płynu (który nie został wchłonięty z powrotem do naczyń włosowatych) w końcu trafia do włośniczek chłonnych i staje się chłonką (o składzie podobnym do płynu śródmiąższowego). W miarę jak chłonka przemieszcza się w naczyniach chłonnych, jest ona oczyszczana i wzbogacana przez węzły chłonne i dzięki coraz większym naczyniom chłonnym trafia do: - Przewodu limfatycznego prawego (chłonka z prawej górnej części ciała) - Przewodu piersiowego (chłonka z pozostałej części ciała) Te przewody uchodzą do układu krążenia, a mianowicie do prawej i lewej żyły podobojczykowej. 2

IAH 2007 3 Struktura i funkcja włośniczek chłonnych i krwionośnych wykazuje kilka podstawowych różnic. Włośniczki chłonne są cienkościennymi naczyniami znajdującymi się w całym ciele (z wyjątkiem ośrodkowego układu nerwowego), a ich funkcja sprowadza się do odprowadzania nadmiaru płynów śródmiąższowych (spomiędzy komórek) do coraz większych naczyń chłonnych, gdzie płyn ten ulega filtracji przez węzły chłonne przed uwolnieniem do krążenia żylnego w żyłach podobojczykowych. Naczynia chłonne rozpoczynają się w przestrzeni zewnątrzkomórkowej w postaci palczastych, ślepo zakończonych struktur z jednowarstwowym śródbłonkiem, który jest łatwo przepuszczalny dla płynu śródmiąższowego i wszelkich jego składników, takich jak produkty resztkowe metabolizmu komórek, toksyn, makromolekuł (np. białek) a nawet większych elementów, takich jak bakterie. Struktura naczyń zapewnia przepływ jednokierunkowy w kierunku wnętrza naczynia a nie odwrotnie. 3

Układ chłonny rozpoczyna się wmacierzy zewnątrzkomórkowej IAH 2007 4 Włośniczki krwionośne także mają bardzo cienkie ściany wyścielone jedną warstwą komórek śródbłonka, jednak są one błonami półprzepuszczalnymi pozwalającymi na kontrolowany transport pewnych substancji do światła naczynia i na zewnątrz np. tlen i woda dyfundują do przestrzeni śródmiąższowych, a dwutlenek węgla dyfunduje do naczyń włosowatych. Śródbłonek pozwala także na przechodzenie składników odżywczych i innych substancji dzięki transportowi aktywnemu. Innym mechanizmem transportu makromolekuł do światła naczynia i na zewnątrz jest odpowiednio endocytoza i egzocytoza. Układy włośniczek krwionośnych i limfatycznych powinny być postrzegane jako układy dopełniające się wzajemnie pod względem lokalizacji i funkcji fizjologicznych. Jest bardzo ważne, aby o tym pamiętać, ponieważ ich rola w skutecznym oczyszczaniu macierzy potencjalnie jest najważniejszym mechanizmem powstawania chorób. Przykładem jest ostre zaburzenie czynności układu chłonnego w obrzęku pooperacyjnym. 4

IAH 2007 5 Naczynia chłonne, w przeciwieństwie do naczyń krwionośnych transportujących krew dzięki ciśnieniu wytwarzanemu przez serce, transportują chłonkę pasywnie, przy pomocy systemu zastawek (podobnych do zastawek żylnych) zapobiegających przepływowi wstecznemu i umożliwiającym jednokierunkowy przepływ chłonki w kierunku serca. 5

Drugi układ krążenia Brak centralnej pompy podobnej do serca w układzie krążenia Chłonka porusza się powoli pod wpływem niskiego ciśnienia wytworzonego dzięki perystaltyce oddychaniu i zastawkom w naczyniach chłonnych oraz uciskowi mięśni szkieletowych W spoczynku bardzo niewielka ilość chłonki (kilka litrów dziennie) trafia do krwi Serce przepompowuje ponad 7 000 litrów krwi dziennie, układ chłonny przepompowuje od 2 do 20 litrów chłonki dziennie (spoczynek><aktywność). IAH 2007 6 Ten tzw.drugi układ krążenia ma kilka cech szczególnych odróżniających go od układu żylnego i całego układu krążenia. Układ krążenia osoby dorosłej transportuje około 7 000 litrów krwi dziennie. Objętość ta pochodzi stąd, że serce przepompowuje około 80 ml krwi w jednym skurczu, kurcząc się około 60 razy na minutę. Układ chłonny nie ma pompy, zatem, objętość transportowanej chłonki jest bardzo niewielka w porównaniu do objętości krwi przepływającej przez serce. W spoczynku przepływ chłonki przez przewód piersiowy nie wynosi nawet 2 l dziennie. Podczas infekcji lub wzmożonej aktywności przepływ ten długotrwale wzrasta do 16 lub nawet 20 l dziennie. Mechanika przepływu chłonki oparta jest na 3 zjawiskach: 1. Przedziały naczyń chłonnych na przemian kurczą się i rozszerzają przeciskając chłonkę do następnego przedziału i zapobiegając przepływowi wstecznemu dzięki opisanym już jednokierunkowym zastawkom. 2. Przepona dzieli ciało na 2 przedziały. Podczas ruchów oddechowych ciśnienie powyżej i poniżej przepony zmienia się. Wdech powoduje powstanie ujemnego ciśnienia (podciśnienia) powyżej przepony podciągając chłonkę do góry, a dodatnie ciśnienie poniżej przepony wypycha chłonkę ku górze w kierunku serca. Zastawki zapobiegają przepływowi wstecznemu. 3. Podstawową siłą poruszającą chłonkę a naczyniach chłonnych jest siła skurczu mięśni (pompa mięśniowa) Skurcz mięśnia uciska naczynia chłonne w okolicy mięśnia przeciskając chłonkę do następnych przedziałów. Rozkurcz mięśnia powoduje zassanie chłonki z dystalnych przedziałów w stronę serca. Dlatego zwykły ruch (np. spacer) jest korzystny dla zdrowia, ponieważ poprawia transport chłonki a przez to usuwanie płynu i jego składników z przestrzeni zewnątrzkomórkowej. 6

Węzeł chłonny IAH 2007 7 Poruszając się pomiędzy przedziałami naczynia chłonnego w kierunku naczyń krwionośnych, chłonka ostatecznie dociera do pierwszego węzła chłonnego. Mimo że węzły chłonne mogą mieć różne rozmiary, większość ma kształt i wielkość fasolki. Do węzła chłonnego docierają liczne naczynia aferentne, ale większość węzłów ma tylko jedno naczynie eferenentne będące naczyniem aferentnym kolejnego węzła. W węźle chłonnym odbywają się główne 2 procesy: chłonka jest kontrolowana pod kątem zanieczyszczeń, takich jak bakterie lub inne antygeny (nasileniu ulega ich eliminacja). Drugim procesem jest namnażanie limfocytów. Mimo że większość chłonki przepływa przez węzeł w drodze do kolejnego węzła częściowo oczyszczona z niektórych substancji, pewna część chłonki jest kierowana do krwi już w węźle chłonnym. W węźle tak jak w każdym innym narządzie obecne są naczynia tętnicze i żylne zapewniające dowóz koniecznych substancji i odprowadzanie substancji zbędnych z komórek samego węzła. Na tym poziomie zachodzi także wymiana pomiędzy węzłem chłonnym a krwią. 7

Obszary drenażu IAH 2007 8 Drenaż limfatyczny zorganizowany jest w postaci dwóch oddzielnych i bardzo nierównych obszarów prawego i lewego obszaru drenażu limfatycznego i w warunkach prawidłowych chłonka nie przekracza niewidzialnych granic oddzielających te dwa obszary. Struktury każdego obszaru przekazują chłonkę do jej miejsca przeznaczenia czyli ujścia do układu krwionośnego. Prawy obszar drenażu zaopatruje: -Prawą stronę głowy i szyi -Prawą kończynę górną - Prawy górny kwadrant ciała Chłonka z tego obszaru trafia do przewodu chłonnego prawego. Ten przewód odprowadza krew do układu krążenia uchodząc do prawej żyły podobojczykowej. Lewy obszar drenażu zaopatruje: - Lewą stronę głowy i szyi - Lewą kończynę górną i lewy górny kwadrant ciała -Kończyny dolne 8

Układ chłonny Narządy chłonne Węzły chłonne Przewody chłonne Tkanki chłonne Włośniczki chłonne Naczynia chłonne Wytwarza i transportuje chłonkę z tkanek do układu krążenia Główny składnik układu odpornościowego IAH 2007 9 Cały układ chłonny jest złożoną siecią wielu struktur: narządów, tkanek, naczyń i przewodów chłonnych. Włośniczki chłonne, naczynia i przewody uczestniczą jedynie w transporcie chłonki. Narządy chłonne, węzły i tkanki odpowiadają za przetwarzanie chłonki i odpowiedź na jej zawartość. Funkcje immunologiczne mogą być pełnione prawidłowo lub szwankować zależnie od integralności układu chłonnego i dokładności jego działania. Jest to wystarczającą przyczyną, aby przyjrzeć się bliżej niektórym narządom układu chłonnego. 9

Immunokompetentne narządy i tkanki układu chłonnego Różne narządy układu chłonnego pełnią funkcje obronne: Grasica Węzły chłonne Śledziona MALT Pierscień Waldeyera IAH 2007 10 Limfocyty T pochodzą ze szpiku kostnego, ale dojrzewają w grasicy. Spędzają one większość swojego czynnego życia w pozostałej części układu chłonnego. Chociaż grasica nie jest zbudowana z prawdziwej tkanki chłonnej, odgrywa ona główną rolę w skutecznej czynności układu chłonnego, ponieważ główni uczestnicy procesów immunologicznych dojrzewają w niej i pozostają w niej do chwili aktywacji i udziału w reakcji obronnej. Węzły chłonne są małymi centrami obrony znajdującymi się wzdłuż dróg przepływu chłonki ze środowiska komórki do krwi. Węzły chłonne odpowiadają za gromadzenie limfocytów, namnażanie immunokompetentnych limfocytów i filtrację chłonki. Śledziona znana jest głównie jako narząd filtrujący krew i usuwający z niej stare krwinki czerwone, jednak śledziona ma jeszcze dodatkową funkcję w układzie chłonnym produkując limfocyty, monocyty i przeciwciała. Układ chłonny związany z błonami śluzowymi (MALT) składa się ze swobodnych skupisk tkanki chłonnej śluzówki jelita (GALT), tchawicy/oskrzeli (BALT). Jest on pierwszą barierą obronną podczas kontaktów z antygenami. MALT będzie dokładniej omówiony w dalszej części tego wykładu. Pierścień Waldeyera obejmuje: 1. Migdałki gardłowe 2. Migdałki podniebienne (potocznie zwane migdałkami ) 3. Migdałki językowe (w tylnej części języka) 10

Funkcje Usuwanie nadmiaru płynu z tkanek Absorpcja kwasów tłuszczowych i ich dalszy transport do układu krążenia Transport homotoksyn z przestrzeni zewnątrzkomórkowej czyli macierzy do krwi Filtracja chłonki Produkcja komórek immunokompetentnych (takich jak limfocyty, monocyty i komórki wytwarzające przeciwciała) IAH 2007 11 Nie cały płyn dyfundujący z tętnic do przestrzeni śródmiąższowej jest powtórnie wchłaniany do żył. Nadmiar płynu śródmiąższowego jest transportowany przez układ chłonny. Jeśli tak się nie dzieje, wkrótce rozwija się obrzęk limfatyczny. Kwasy tłuszczowe nie mogą być transportowane przez żyły w związku z czym konieczna jest inna droga transportu, którą jest układ chłonny. Układ chłonny dzięki specjalnej budowie swoich zastawek jest w stanie pobierać znacznie większe objętości niż układ żylny. To samo dotyczy homotoksyn rozpuszczalnych w tłuszczach, ponieważ wnikają one w cząsteczki lipidów i nie są wychwytywane i transportowane przez układ żylny. Antygeny znajdujące się w chłonce, kiedy tylko trafią do węzłów chłonnych, są natychmiast atakowane przez komórki układu odpornościowego. W tych węzłach chłonnych znajdują się ogromne skupienia komórek immunokompetentnych gotowych zniszczyć antygeny i/lub rozpocząć wytwarzanie przeciwciał, szczególne przeciw mikroorganizmom takim, jak bakterie. W układzie chłonnym przebiega dojrzewanie immunokompetentnych limfocytów. Namnażanie limfocytów T zachodzi na poziomie węzłów chłonnych. 11

Tkanka chłonna związana z błonami śluzowymi MALT Swobodne skupiska tkanki chłonnej Mniejsze elementy MALT Tkanka chłonna nosa (NALT) Tkanka chłonna pochwy (VALT) Tkanka chłonna skóry (SALT) nie jest związana z błoną śluzową, ale ma takie same cechy jak MALT Dwa główne elementy MALT: BALT (tkanka chłonna oskrzeli) GALT (tkanka chłonna jelita) IAH 2007 12 Oprócz węzłów i narządów chłonnych posiadających otoczki, istnieją także swobodne skupiska tkanek chłonnych zlokalizowane głownie w błonach śluzowych organizmu. Jest to logiczne, ponieważ błony śluzowe są miejscami, gdzie antygeny najczęściej mają pierwszy kontakt z organizmem, przez co konieczna jest bezpośrednia reakcja układu odpornościowego. Tkanka chłonna związana z błonami śluzowymi (MALT) jest bardzo zróżnicowana i występuje w pobliżu wszystkich błon śluzowych organizmu. Nie umniejszając roli jej mniejszych elementów, składa się ona głównie z części związanej z przewodem pokarmowym i oskrzelami. Dlatego mówimy o BALT i GALT. Jak już wspomniano, ich głównym zadaniem jest mobilizacja obrony przed antygenami próbującymi wniknąć przez barierę śluzówkową do organizmu. Błony śluzowe są zatem czymś więcej niż tylko barierami fizycznymi, uczestniczą one w mobilizacji obrony, kiedy antygeny próbują wedrzeć się do organizmu. 12

GALT Kępki Peyera Wyrostek robaczkowy IAH 2007 13 Patogenne mikroorganizmy i inne antygeny wnikające do przewodu pokarmowego spotykają się z makrofagami, komórkami dendrytycznymi, limfocytami B i T znajdującymi się w kępkach Peyera i innych elementach tkanki chłonnej jelita (GALT). Kępki Peyera składają się z wyspecjalizowanych komórek pobierających antygeny wprost ze światła jelita i dostarczających je komórkom prezentującym antygen znajdującym się w unikalnych kieszeniowatych strukturach w podstawno-bocznych częściach kępki Peyera. W kępkach Peyera limfocyty B i komórki pamięci ulegają stymulacji pod wpływem antygenów. Te komórki przemieszczają się następnie do węzłów chłonnych krezki, gdzie reakcja immunologiczna ulega wzmocnieniu. Aktywne limfocyty są uwalniane do krwi przez przewód piersiowy i trafiają do jelita, gdzie pełnią swoje funkcje efektorowe. Także wyrostek robaczkowy składa się głównie z tkanki chłonnej, można nawet powiedzieć, że jego jedyną znaną funkcją jest udział w procesach odpornościowych. Można nazwać go migdałkiem brzusznym lub nawet jelitowym. 13

Macierz zewnątrzkomórkowa Nazywana też: Podstawowym Układem Regulacji Biologicznej (Lamers, Van Wijk & Linnemans) IAH 2007 14 Tak jak w przypadku układu żylnego, czynnościowym początkiem układu chłonnego jest przestrzeń zewnątrzkomórkowa. Aby uniknąć intoksykacji komórkowej z macierzy zewnątrzkomórkowej omywanej płynem śródmiąższowym trzeba usuwać rozmaite substancje. Na poziomie macierzy zewnątrzkomórkowej wiele układów wchodzi ze sobą w interakcje za pośrednictwem rozmaitych mediatorów, które często należy usunąć kiedy odegrają już swoją rolę (np. hormony). Układ tętniczy dostarcza do macierzy zewnątrzkomórkowej nie tylko wartościowe substancje lecz także homotoksyny. Holenderscy badacze Lamers, van Wijk i Linnemans opisali już w latach siedemdziesiątych macierz zewnątrzkomórkową jako podstawowy układ regulacji biologicznej. Nazwa ta odnosi się do wzajemnych interakcji rozmaitych układów obecnych w macierzy. Dzięki ich regulacjom możliwe jest osiągniecie homeostazy. Może to oczywiście nastąpić jedynie przy braku czynników zakłócających takich, jak homotoksyny. Homotoksyny mogą blokować transport mediatorów, hamować procesy enzymatyczne wytwarzające niezbędne substancje, powodować hipoksję komórkową itd. Można powiedzieć, że oczyszczanie macierzy zewnątrzkomórkowej czyli podstawowego układ regulacji biologicznej dokonuje się przede wszystkim dzięki układowi chłonnemu i ten układ ma kluczowe znaczenie w każdej postaci medycyny biologicznej. Dlatego także stosowanie 3 filarów homotosykologii rozpoczyna się od oczyszczania, a dokładniej od oczyszczania i wspomagania funkcji układu chłonnego, kluczowego czynnika warunkującego skuteczność leczenia. 14

Immunologiczna reakcja świadka (Heine) IAH 2007 15 Jedno z działań immunomodulacyjnych leków regulujących procesy zapalne stosowanych w medycynie antyhomotoksycznej jest uwarunkowane immunologiczną reakcją świadka występującą po przyjęciu substancji organicznych w niskich stężeniach. Cała kaskada immunologicznej reakcji świadka została już wyjaśniona w wykładzie IAH AC Immunomodulacja. 15

Immunologiczna reakcja świadka (Heine) IAH 2007 16 Przyczyną dla której immunologiczna reakcja świadka ponownie pojawia się w tym wykładzie jest udział układu chłonnego w przeprowadzeniu tej reakcji. Aktywne limfocyty Treg (TH-3 CD4+) namnażąją się jak armia identycznych immunokompetentnych limfocytów Treg. Jej główne zadanie wypełniane jest w węzłach chłonnych a transport uczulonych limfocytów Treg (po kontakcie z komórką prezentującą antygen) odbywa się drogą układu chłonnego. W leczeniu antyhomotoksycznym wspomaganie układu chłonnego podczas procesu zapalnego jest powszechnie stosowaną metodą. Działanie leku wyzwalającego immunologiczną reakcję świadka będzie wzmocnione przez lek wspomagający układ chłonny, który prawdopodobnie spowoduje szybsze namnożenie się limfocytów Treg. 16

Choroby układu chłonnego Ostre zapalenie naczyń chłonnych Zapalenia węzłów chłonnych Zapalenia migdałków Obrzęk limfatyczny IAH 2007 17 Ostre zapalenie naczyń chłonnych jest procesem zapalnym naczyń chłonnych jednego lub większej liczby rejonów ciała. Bakterie często wnikają do naczyń chłonnych poprzez zadrapania lub rany. Często zakażenia paciorkowcowe tkanek powierzchownych (skóry i/lub tkanki podskórnej) mogą łatwo rozszerzać się na naczynia chłonne. Niekiedy przyczyną tej choroby mogą być gronkowce lub inne bakterie. Zapalenie węzłów chłonnych jest procesem zapalnym jednego lub większej liczby węzłów chłonnych lub pakietów węzłów chłonnych. Zapalenie węzłów chłonnych jest niemal zawsze powodowane przez zakażenie bakteryjne, wirusowe, pierwotniakowe lub grzybicze. Typowo zakażenie rozszerza się na węzeł chłonny z różnych źródeł: ze skóry, ucha, nosa, zęba/dziąsła lub oka lub też stanowi powikłanie takich zakażeń jak mononukleoza zakaźna, cytomegalia, infekcja paciorkowcowa, gruźlica lub kiła. Zakażenie może się rozprzestrzeniać i obejmować wiele węzłów chłonnych lub ograniczać się do jednej okolicy ciała. Zapalenie migdałków jest procesem zapalnym migdałków. Na ogół jest spowodowane zakażeniem bakteryjnym lub wirusowym. Zapalenie migdałków jest najczęstszą postacią zapalenia układu chłonnego. Obrzęk limfatyczny polega na gromadzeniu chłonki powodującym obrzęk. Obrzęk limfatyczny powstaje w przebiegu wszelkich schorzeń lub nieprawidłowości hamujących wchłanianie chłonki do żylnych naczyń włosowatych i żył tak, jak to się dzieje w warunkach prawidłowych. W wyniku tego, nadmiar chłonki nie może być odprowadzony z tkanek i powstaje obrzęk limfatyczny. 17

Schorzenia układu chłonnego: obrzęk limfatyczny Stadia obrzęku limfatycznego(1) Stadium 1: obrzęk utajony i odwracalny Stadium 2: twardy obrzęk, po pewnym czasie nieodwracalny Stadium 3: obrzęk nieodwracalny (1) Compendium of Dr. Vodder s Manual Lymph Drainage by R. Kasseroller. Karl F. Haug Verlag 1998 IAH 2007 18 W pierwszym stadium obrzęku limfatycznego Obrzęk składa się głównie z bogatobiałkowego płynu i można go w znacznej mierze wyeliminować leczeniem. Tkanki są miękkie w dotyku, a ucisk pozostawia dołek, stąd nazwa obrzęk ciastowaty. Obrzęk może być przejściowo zlikwidowany poprzez uniesienie kończyny, jednak jeśli nie zostanie rozpoczęte leczenie obrzęk szybko nawraca. W drugim stadium obrzęku limfatycznego Znanym także jako umiarkowany obrzęk limfatyczny, obecny jest obrzęk i włóknienie, a tkanki nie są już miękkie w dotyku. W tym stadium tkanki są sprężyste w dotyku, niekiedy nawet twarde, a ucisk pozostawia jedynie niewielkie wgłębienie. Te zmiany zwiększają ryzyko większego obrzęku, zakażeń tkanek i problemów skórnych. W trzecim stadium obrzęku limfatycznego Znanym także jako ciężki obrzęk limfatyczny, obrzęk i zwłóknienie tkanek powodują stwardnienie skóry i utratę jej normalnej elastyczności. Te zmiany powodują powstanie fałdów tkanek, które ograniczają ruchomość i zniekształcają zajętą część ciała. W głębi fałdów mogą rozwijać się zakażenia grzybicze i otwarte, trudne do leczenia rany. 18

Zdrowie VTT LMV < 1 Tworzenie obrzęku VTT LMV > 1 IAH 2007 19 Można także opisać obrzęk limfatyczny posługując się językiem matematyki. Jeśli oznaczymy objętość chłonki, którą należy przetransportować symbolem VTT, a ilość chłonki transportowanej do krwi w jednostce czasu symbolem LMV, to gdy ich stosunek wynosi mniej iż 1, stan jest wciąż prawidłowy, jeśli przekroczy 1, pojawia się obrzęk. Ważne jest to, że układ chłonny transportuje do krwi zmienne ilości chłonki. 19

Konwencjonalne leczenie schorzeń układu chłonnego Leki moczopędne Drenaż limfatyczny (LDT) Dodatkowo NLPZ Antybiotyki IAH 2007 20 Obrzęk limfatyczny (np. obrzęk kończyny górnej po mastektomii) może być bardzo trudny do leczenia. W praktyce często stosuje się bandażowanie kończyny i fizjoterapię, aby zapobiec tworzeniu się obrzęku lub zahamować jego narastanie. Leki moczopędne: Mimo że początkowo wydają się skuteczne, w homotoksykologicznym leczeniu obrzęku limfatycznego należy unikać ich stosowania. Jest to spowodowane przez fakt, że białka i/lub toksyny najlepiej jest transportować w wodzie, a eliminacja wody ze środowiska zewnątrzkomórkowego spowoduje zwiększenie stężenia homotoksyn. Nie jest to leczenie przyczynowe, ponieważ główną przyczyną tworzenia obrzęku lub zastoju chłonki jest nieprawidłowa czynność układu chłonnego. Zmniejszenie ilości wody w przestrzeniach śródmiąższowych oznacza zwiększenie stężenia substancji, które powinny być usunięte. Można to porównać do wypompowywania wody z rzeki. Skutkiem tego będzie zatrzymanie łodzi na mieliznach i paraliż transportu! Dobre leczenie homotoksykologiczne wymaga działania przeciwnego, ponieważ zastosowanie leków moczopędnych nasila intoksykację. Drenaż limfatyczny: jest to oryginalna metoda manualnego drenażu opracowana przez francuskiego lekarza Bruno Chickly ego na podstawie jego nagradzanych badań nad układem chłonnym. Drenaż limfatyczny stosuje tradycyjne techniki drenażu chłonki uzupełniając je o precyzję nowoczesnych badań naukowych. Dzięki zastosowaniu dokładnej wiedzy anatomicznej i unikalnych zabiegów manualnych, drenaż limfatyczny umożliwia lekarzowi wykrycie swoistego rytmu, kierunku, głębokości i jakości przepływu chłonki w dowolnym miejscu ciała. Na tej podstawie można przeprowadzić manualne mapowanie limfatyczne naczyń, aby ocenić ogólne krążenie chłonki i ustalić najlepsze alternatywne drogi odprowadzenia płynu. Terapeuta wykonuje zabiegi rękoma płasko przyłożonymi do skóry pacjenta, wykonując delikatne, faliste ruchy placami. Te delikatne manewry aktywują krążenie chłonki i płynu śródmiąższowego oraz stymulują czynność układu odpornościowego i przywspółczulnego układu nerwowego. W ciężkich przypadkach obrzęku limfatycznego, ze względu na intoksykację, występują zapalenia a nawet zakażenia i upośledzenie gojenia ran (np. w cukrzycy typu 2). Daltego w konwencjonalnych protokołach leczenia pojawiają się antybiotyki i NLPZ. 20

Badania naukowe nad antyhomotoksycznym leczeniem obrzęku limfatycznego IAH 2007 Znaczenie układu chłonnego w homotoksykologii jest ogromne. Układ chłonny jest postrzegany jako główny system transportu homotoksyn ze środowiska komórek do narządów prowadzących detoksykację. Poza tym układ chłonny reaguje odpowiednio na wszelkie antygeny występujące w chłonce przepływającej przez narządy chłonne. Najnowsze badania wykazały ochronne działanie wobec komórek preparatu Lymphomyosot, leku oczyszczającego układ chłonny. 21

Zastosowanie terapeutyczne preparatu Lymphomyosot, badania obserwacyjne z udziałem 3512 pacjentów Zenner, S. et al: Biological Therapy, Volume VIII, No 3, 1990 IAH 2007 22

Monitorowanie działania preparatu Lymphomyosot Wieloośrodkowe badanie przeprowadzone przez dr Zennera i dr Metelmanna 264 współpracujących, oceniających terapeutów Wszystkie grupy wiekowe Różny czas trwania dolegliwości Różne schorzenia układu chłonnego z naciskiem na obrzęk limfatyczny Różne formy podawania Różny czas trwania leczenia Różne formy jednocześnie stosowanego leczenia dodatkowego Wysoki odsetek powodzenia terapii IAH 2007 23 W tym badaniu obserwacyjnym u pacjentów ze schorzeniami układu chłonnego stosowano Lymphomyosot. Leczone schorzenia były zróżnicowane: przerost tkanki chłonnej, obrzęk limfatyczny, zapalenie węzłów chłonnych, zapalenie migdałków, przerost migdałków a nawet obniżona odporność. Stosowano krople, ampułki lub obie postaci leku. Ogólnie badanie wykazało, że schorzenia układu chłonnego można z dobrym skutkiem leczyć preparatem Lymphomyosot. Nawet w stanach zapalnych* u 2135 pacjentów zaobserwowano godne uwagi wyniki. * Lymhomyosot jest stosowny głównie w obrzęku limfatycznym i zapaleniu migdałków. Jego zastosowanie w leczeniu antyhomoytoksycznym zapaleń jest uwarunkowane działaniem oczyszczającym macierz. Niższe stężenia homotoksyn na poziomie macierzy zmniejszają nasilenie reakcji zapalnych. 23

Możliwości leczenia układu chłonnego w polineuropatii cukrzycowej Leczenie macierzy w cukrzycy typu II badanie obserwacyjne, Dietz, A.: tłumaczenie na język angielski z Biologische Medizin, Vol 29, No 1, 2000, 4-9 Nagroda im. Reckewega 1999 IAH 2007 24

Polineuropatia cukrzycowa Zaburzenia czucia i osłabienie mięśni spowodowane uszkodzeniem nerwów obwodowych uwarunkowanym zaburzeniami metabolicznymi. Pierwsze objawy na ogół dotyczą kończyn dolnych Niemcy: 5% ludności ma cukrzycę insulinoniezależną U 7 osób na 1000 pacjentów z cukrzycą insulinoniezależną konieczne są amputacje Obecne leczenie: Zazwyczaj wlewy kwasu alfa-liponowego Środki zapobiegawcze: Ścisła kontrola glilkemii Witaminy B Specjalne obuwie Utrzymywanie odpowiedniej higieny IAH 2007 25 Występowanie cukrzycy typu 2 w Europie i Ameryce Północnej wzrasta z każdym rokiem. Jednym z podstawowych powikłań cukrzycy jest polineuropatia. Zaburzenia czynności nerwów a nawet ich martwica są powodowane przez różne mechanizmy, między innymi wysokie poziomy cukru we krwi, powstawanie produktów zaawansowanej glikozylacji, stres oksydacyjny, powstawanie polioli, to wszystko powoduje uszkadzanie ścian naczyń, niszczenie naczyń włosowatych i upośledzenie odżywiania komórek. W stanie przewlekłym pojawia się niedotlenienie komórek, pacjent odczuwa ból i cierpi z powodu zaburzeń czucia i osłabienia siły mięśni. Objawy polineuropatii pojawiają się w okolicach odległych od serca (najsłabsze działanie drenujące krew), co oznacza kończyny dolne, a dokładniej palce i stopy. W Niemczech około 5% ludności cierpi na cukrzycę insulinoniezależną. U 7 spośród każdego tysiąca tych ludzi, zachodzi konieczność amputacji. Standardowe leczenie w zasadzie nie istnieje, lecz stosowanie kwasu alfa-liponowego (przeciwutleniacza) we wlewach jest metodą często stosowaną w Niemczech, oprócz wszelkich środków higienicznych (specjalne obuwie z miękką wyściółką, ochrona stóp itp.). 25

Układ badawczy Populacja pacjentów: Leczenie: 90 z cukrzycą insulinoniezależną trwającą 5 lat i dłużej, wykazujących objawy polineuropatii Stosowane przez 8 miesięcy oprócz standardowego leczenia cukrzycy Grupa 1 Grupa 2 Grupa 3 (50 pacjentów) (10 pacjentów) (30 pacjentów) 15 kropli preparatu 15 kropli preparatu Lymphomyosot Lymphomyosot 2 x dziennie 2 x dziennie Ocena: 10 wlewów po 600 mg 10 wlewów po 600 mg kwasu alfa-liponowego kwasu alfa-liponowego Obrzęk limfatyczny oceniany w USG Angiografia w celu oceny uszkodzenia naczyń Badanie czucia (0/8 = minimum; 8/8 = maksimum) Ocena bólu Poziom HbA1C IAH 2007 26 W tym badaniu 90 pacjentów z ponad pięcioletnim wywiadem cukrzycowym otrzymywało leczenie przez 8 miesięcy, pacjenci zostali podzieleni na 3 grupy. Pierwsza grupa otrzymywała jedynie Lymphomyosot oprócz standardowego leczenia, druga grupa otrzymywała Lymphomyosot i kwas alfa-liponowy oprócz standardowego leczenia, trzecia grupa otrzymywała jedynie kwas alfa-liponowy oprócz standardowego leczenia. Postęp leczenia obserwowano stosując parametry obiektywne. USG pozwala na dokładną ocenę objętości obrzęku. Angiografia pozwala na obiektywną ocenę ilości włośniczek zniszczonych przez chorobę. Badanie czucia jest półobiektywną metodą pomiaru czucia powierzchownego. Zastosowano skalę do subiektywnej oceny bólu. Oznaczono poziom produktów zaawansowanej glikozylacji i HbA1c. Dawka preparatu Lymphomyosot wynosiła 2 razy po 15 kropli przez 8 miesięcy (bez przerw). 26

Wyniki Lymphomyosot zmniejsza obrzęk Lymphomyosot wykazuje wyższość nad kwasem α-liponowym w zakresie poprawy czucia Lymphomyosot z kwasem α-liponowym powodują największą poprawę czucia Lymphomyosot łagodzi ból (bez bólu: 75% osób grupy I i II) Obrzęk występuje przed zmianami naczyniowymi we wczesnym etapie polineuropatii IAH 2007 27 Po 8 miesiącach leczenia preparatem Lymphomyosot, w grupie otrzymującej ten lek, jako dodatek do standardowego leczenia uzyskano godne uwagi wyniki w porównaniu do grupy otrzymującej jedynie leczenia konwencjonalne (grupa kontrolna 3). W badaniu USG stwierdzono zmniejszenie obrzęku pod wpływem preparatu Lymphomyosot. Występowanie obrzęku było rzadsze w grupie otrzymującej Lymphomyosot niż w grupie nie otrzymującej tego leku. Lymphomyosot wykazał wyższość nad kwasem alfa-liponowym w zakresie poprawy czucia, a leczenie skojarzone (Lymphomyosot + kwas alfa-liponowy) powodowało największą poprawę czucia. 75% pacjentów przyjmujących Lymphomyosot, było całkowicie wolnych od bólu po 8 miesiącach leczenia. Dzięki preparatowi Lymphomyosot wcześniej wykrywano obrzęk związany z patologiami naczyń. 27

Badania podstawowe Poprawa pod wpływem stosowania preparatu Lymphomyosot N w toksycznym uszkodzeniu wątroby Działanie neutralizujące ołów w modelu in vitro Prof. Rolf Gebhardt, Wydział Biochemii; Uniwersytet w Lipsku, Niemcy; wyniki wstępne, niepublikowane IAH 2007 W celu oceny działania detoksykacyjnego preparatu Lymphomyosot N wobec hepatocytów eksponowanych na ołów opracowano specjalny model in vitro. Eksperymenty przeprowadził prof. Rolf Gebhardt na Wydziale Biochemii Uniwersytetu w Lipsku. Nie zostały one jeszcze opublikowane. Hepatocyty hodowano na powierzchni wzbogaconej macierzy zewnątrzkomórkowej. Komórki eksponowano na działanie jonów ołowiu dyfundujących przez macierz. Okresowo oceniano odsetek żywych komórek. Lymphomyosot N dodano do hepatocytów podczas lub po ekspozycji na octan ołowiu. Jakie są wyniki tego doświadczenia? 28

Badania podstawowe Poprawa w toksycznym uszkodzeniu wątroby Lymphomyosot N wykazuje wyraźne działanie ochronne wobec hepatocytów eksponowanych na jony ołowiu Lymphomyosot N jest najbardziej aktywny, podczas stosowania przez cały czas ekspozycji na ołów Lymphomyosot N wykazuje szczególnie silne działanie w późnej fazie ekspozycji i po niej Działanie detoksykacyjne preparatu Lymphomysot N szczególnie w póżnej fazie po ekspozycji na metal ciężki ołów IAH 2007 29 Wyniki wskazują, że Lymphomyosot N może chronić hepatocyty przed szkodliwym działaniem jonów ołowiu. Zależnie od warunków eksperymentu in vitro preparat może zapewniać komórkom niemal pełną ochronę przed zatruciem ołowiem. Lymphomyosot N jest najbardziej aktywny, gdy jest obecny podczas całej ekspozycji, ale jego obecność w późnych fazach ekspozycji na jony ołowiu wydaje się wiązać z najsilniejszym działaniem. Możliwe są dwa najbardziej prawdopodobne wytłumaczenia takiego działania: Lymphomyosot N może poprawiać oporność hepatocytów i wspomagać mobilizację/usuwanie jonów ołowiu. Konieczne są dalsze badania, aby uzyskać więcej informacji o mechanizmie tej ochrony, ale dotychczasowe wyniki znacząco wspierają hipotezę ochronnego działania preparatu Lymphomyosot N wobec wątroby. 29

Lymphomyosot - wskazania Obrzęk limfatyczny Przewlekłe zapalenie migdałków Ogólne obniżenie odporności Często stosowany także: Po mononukleozie (+ Engystol ) W celu oczyszczenia macierzy zewnątrzkomórkowej W celu wspomagania działania leków regulujących procesy zapalne IAH 2007 30 Lymphomyosot jest stosowany głównie w obrzęku limfatycznym. U dzieci często stosuje się go w zapaleniu migdałków i ogólnym obniżeniu odporności. Doświadczeni homotoksykolodzy na całym świecie regularnie stosują Lymphomyosot w mononukleozie i zespole objawów po przebyciu tej choroby jako lek oczyszczający macierz zewnątrzkomórkową z nagromadzonych homotoksyn oraz jako lek ogólnie wspomagający działanie regulujące procesy zapalne innych leków antyhomotoksycznych Lymphomyosot zawiera znikome ilości jodku żelaza, dlatego należy ostrożnie stosować go w schorzeniach tarczycy (nadczynność tarczycy). 30

Lymphomyosot - cechy szczególne Nasila przepływ chłonki bez działania moczopędnego Brak znanych działań ubocznych Ostrożność w chorobach tarczycy jest jedynym ograniczeniem stosowania Można go stosować długotrwale, w późniejszym okresie z przerwami Brak ograniczeń wiekowych Brak znanych interakcji z innymi substancjami czy lekami (patrz ostrzeżenie dotyczące chorób tarczycy Różne postacie farmaceutyczne W pełni zgodny z nowoczesnymi poglądami na mechanizmy regulacji organizmu człowieka IAH 2007 31 Lymphomyosot nasila przepływ chłonki i oczyszcza macierz zewnątrzkomórkową. Lek ten nie ma działań ubocznych i jedynie w chorobach tarczycy należy stosować go ostrożnie. Udowodniono, że Lymphomyosot jest bezpieczny podczas długotrwałego, ciągłego stosowania, jednak zależnie od indywidualnej sytuacji pacjenta, w planie leczenia można uwzględnić przerwy. Lymphomyosot może być stosowany u dzieci i dorosłych przy zachowaniu stosownego dawkowania. Nie zaobserwowano interakcji leku Lymphomyosot z żadną inną substancją ani lekiem. Łatwo można go włączyć do istniejącego planu leczenia. Dostępne są różne postacie farmaceutyczne preparatu Lymphomyosot zależnie od kraju. Lymphomyosot jest bezpiecznym i skutecznym lekiem antyhomotoksycznym w pełni zgodnym z holistycznym charakterem medycyny antyhomotoksycznej. Nie blokuje on mechanizmów regulacji, dzięki czemu może być skutecznym lekiem oddziałującym na układ chłonny w większości terapii regulacyjnych. Wykazano, że jest on zgodny z lekami konwencjonalnymi. 31