Padaczka Opis choroby, dlaczego i kiedy występuje. Praktyczne informacje na temat czynników prowokujących, zachowania dziecka i sposobów pomocy. Co to jest EEG i czemu służy to badanie. Padaczka jest chorobą, która powstaje w efekcie zaburzenia prawidłowej czynności mózgu. Manifestacją kliniczną tej nieprawidłowości jest napad. Dlaczego? Układ nerwowy scala i koordynuje funkcję całego organizmu. Jest to możliwe, gdy istnieje niezaburzony, płynny obieg informacji z organizmu do mózgu, w samym mózgu i z powrotem na obwód. Do porozumiewania się neuronów (komórek nerwowych) między sobą służą substancje chemiczne - tzw. neurotransmitery. Regulują one przepływ ładunków elektrycznych. Niewłaściwa czynność komórek nerwowych prowadzi do zaburzenia przepływu ładunków elektrycznych - przypomina to spięcie w obwodzie elektrycznym. Organizm otrzymuje niewłaściwy komunikat. Szybko występujące po sobie nieprawidłowe wyładowania w obrębie mózgu są przyczyną napadu padaczkowego. Napady w padaczce mają tendencję do nawrotów, występują wielokrotnie. Podsumujmy: padaczka jest wyrazem zaburzenia czynności bioelektrycznej mózgu. Każdy człowiek może mieć napad drgawek na przykład po porażeniu prądem, niedotlenieniu, urazie głowy. Małe dzieci mogą reagować drgawkami na Gorączka W jaki sposób regulowana jest temperatura ciała, co dzieje się z dzieckiem gdy ma gorączkę, jak mierzyć temperaturę, co robić z dzieckiem, czego nie wolno. podwyższoną temperaturę. Podane przykłady to nie padaczka! Kiedy? Zaburzenie czynności bioelektrycznej może być efektem tak zwanej skłonności genetycznej do padaczki. Nie oznacza to, że każda padaczka jest chorobą dziedziczną. Zwykle rodzice nie przekazują dziecku samej choroby, a jedynie skłonność - co znaczy, że aby wystąpiła padaczka musi zadziałać jakiś dodatkowy czynnik sprzyjający rozwojowi choroby. Dlatego kilku członków jednej rodziny może mieć napady padaczkowe, gdyż mogą być bardziej podatni na zaburzenie czynności mózgu. Istnieją takie rodzaje padaczek, w których podłoże genetyczne odgrywa zasadniczą rolę. Do tej grupy należy na przykład padaczka Rolanda. Na rozwój padaczki mogą mieć wpływ czynniki zewnętrzne - uraz, krwotok, zapalenie mózgu i opon, wada wrodzona mózgu. Jest to grupa tak zwanych padaczek objawowych. Napady możemy podzielić na uogólnione i częściowe. Napad uogólniony to taki, który przebiega z utrata przytomności, od początku dotyczy obu stron ciała - zaburzenie bioelektryczne lokalizuje się w obu półkulach mózgu jednocześnie. W napadzie częściowym tylko pewna część półkuli mózgowej jest źródłem napadów - napad drgawek dotyczy np. tylko jednej ręki. Przytomność dziecka w napadzie częściowym może być zachowana, ograniczona lub dziecko jest nieprzytomne (jeśli dojdzie do wtórnego uogólnienia napadu.) Napad może rozprzestrzenić się na cały organizm- mówimy wtedy o napadzie wtórnie uogólnionym. Wiek ujawnienia się padaczki. 2000-2015 Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 1/6
Padaczka może pojawić się w każdym wieku - od momentu urodzenia począwszy. U większości pacjentów pojawia się przed 20 rokiem życia. Około 60% wszystkich padaczek ma swój początek w wieku dziecięcym. Niektóre napady występować mogą tylko w określonych grupach wiekowych (napady nieświadomości, padaczka Rolanda) - z tych rodzajów padaczek się wyrasta. Każda padaczka - bez względu na rodzaj musi być pod kontrolą lekarza! Wybrane przykłady napadów. Napad skłonów, zespół Westa. U niemowląt napady mogą mieć postać nagłych skurczów- niemowlę zgina się w pół, co przypomina skłon( tzw. napad Westa). Rodzice czasem błędnie kojarzą ten fakt z tzw. Kolka brzuszna Co to jest kolka brzuszna, w jakim wieku występuje. Na co należy zwrócić uwagę i jak leczyć. kolką jelitową. Napad absence, nieświadomości. U dzieci szkolnych mogą objawiać się w postaci tzw. napadów nieświadomości - dziecko na kilka sekund traci kontakt z otoczeniem, przestaje słuchać, przerywa rozmowę, pisanie. Zachowanie dziecka przypomina rozkojarzenie uwagi, z tym że dziecko w trakcie napadu nieświadomości nie reaguje na otoczenie, na głos, dotyk, ma chwilową lukę w pamięci (dziecko było nieświadome) Padaczka Rolanda. Najczęstszą padaczką występującą u dzieci jest padaczka Rolanda. Napady pojawiają się między 3 a 12 rokiem życia. Zwykle w nocy, dzieci budzą się, odczuwają niepokój, lęk, niejednokrotnie mrowienie, skurcz mięśni po jednej stronie twarzy, może wystąpić ślinienie. Dziecko nie potrafi mówić, zaniepokojone budzi rodziców. Padaczka nie jest chorobą jednorodną - jest wiele rodzajów padaczki. Najczęściej kojarzony z padaczką jest uogólniony napad toniczno-kloniczny (dawniej zwany dużym). Ten rodzaj napadów może być niebezpieczny. Jego widok często budzi lęk i przerażenie, odruch ucieczki. Powinniśmy uświadomić sobie, że osoba w trakcie napadu nas potrzebuje, dlatego uogólniony napad toniczno-kloniczny omówimy szerzej. Napady uogólnione toniczno-kloniczne. Co dzieje się z dzieckiem przed napadem padaczkowym? Niektóre dzieci na kilka godzin przed napadem są marudne, niektóre kilka minut przed napadem są rozdrażnione, odczuwają lęk, dziwny smak w ustach, dziwny -często nieprzyjemny zapach, zawroty głowy, nudności - jest to tzw. aura, czyli zapowiedź napadu. U innych nie ma żadnych sygnałów poprzedzających napad - pojawia się on niczym grom z jasnego nieba. 2000-2015 Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 2/6
*UWAGA: -jeśli jest to pierwszy napad drgawkowy u dziecka -jeśli napad różni się od poprzednio występujących lub trwa dłużej niż 5 minut -jeśli jesteś świadkiem napadu na ulicy - nie wiesz nic na temat choroby dziecka -jeśli czujesz, że ogarnia cię panikakardiolog.pl Co dzieje się z dzieckiem w trakcie napadu uogólnionego toniczno-klonicznego? ˇ dziecko traci przytomność tj. przestaje reagować na wszelkie sygnały z otoczenia, upada na ziemię; ˇ przestaje na chwilę oddychać; ˇ wydaje krzyk, jęk, obserwuje się zwrot gałek ocznych; ˇ pręży się - całe ciało sztywnieje, przywiera do podłoża; ˇ zaciska mocno zęby - może dojść do przygryzienia języka (nie jest to dla dziecka niebezpieczne!); ˇ na ustach pojawia się ślina (czasem skrwawiona), może dojść do zsinienia wokół ust; ˇ kulminacją napadu są drgawki- rąk, nóg, twarzy; ˇ wraca charczący oddech; ˇ dziecko może oddać mocz lub kał; Co dzieje się z dzieckiem po napadzie uogólnionym toniczno-klonicznym? Napad trwa zwykle około 1-3 minut. Po napadzie dziecko jest na ogół zmęczone, śpiące. Nie jest jeszcze w pełni świadome. Napad padaczkowy może wystąpić ponownie- po kilku minutach lub godzinach. Jeśli między nimi pacjent odzyska przytomność - jest to seria napadów zwana napadami gromadnymi, jeśli jednak napad trwa ponad 15 minut, lub między napadami pacjent nie odzyskuje przytomności - mówimy o stanie padaczkowym. Stan padaczkowy jest zagrożeniem życia. Pacjent musi trafić do szpitala. Co robić z dzieckiem, które ma drgawki? *zachowaj spokój - drgawki nie są niebezpieczne; *usuń wszystkie przedmioty, o które mogłoby w trakcie drgawek się uderzyć, dziecko ułóż na boku, z głową poniżej tułowia na miękkim podłożu np. na tapczanie, dywanie, trawniku, lub -jeśli jest małe - weź je na ręce; *jeśli broni się przed ułożenie na boku - odchyl mu na bok główkę, aby nie zakrztusiło się śliną i by ułatwić mu oddychanie; *upewnij się, że nie ma niczego w buzi; *zapewnij dziecku stały dopływ świeżego powietrza, rozluźnij mu ubranko pod szyją, zwróć uwagę na oddech, zabarwienie skóry; 2000-2015 Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 3/6
po upewnieniu się, że dziecko leży bezpiecznie - skontaktuj się z lekarzem, wezwij pogotowie; *jeśli nie jest to pierwszy napad i masz przepisany przez specjalistę aplikator doodbytniczy zawierający diazepam - Rec-tube podaj go zgodnie z zaleceniem lekarza; wyjątkowo dawkę możesz powtórzyć po 15 minutach; *jeśli dziecko ma Gorączka W jaki sposób regulowana jest temperatura ciała, co dzieje się z dzieckiem gdy ma gorączkę, jak mierzyć temperaturę, co robić z dzieckiem, czego nie wolno. gorączkę - możesz spróbować ją obniżyć - najlepiej zrób zimne okłady, jeśli to nie pomoże podaj czopek przeciwgorączkowy; *po napadzie dziecko jest zmęczone, senne, pozwól mu spać, ale podeprzyj je poduszką, kocem, aby nadal leżało na boku - w takiej pozycji łatwiej mu oddychać; Czego robić nie wolno? *nie staraj się tłumić drgawek siłą, nie unieruchamiaj dziecka na siłę; *nie wkładaj mu żadnego przedmiotu do buzi - nawet, jeśli boisz się, że przygryzie sobie język; przygryzienie języka nie jest groźne - więcej krzywdy możesz mu wyrządzić rozwierając na siłę zęby i wpychając coś do ust; *nie podawaj żadnych leków doustnie; *nie polewaj dziecka wodą, nie staraj się go ocucić; *nie przeszkadzaj dziecku w odpoczynku po napadzie - to był dla jego organizmu duży wysiłek; Warto wiedzieć, że pewne czynniki sprzyjają napadom. Czynniki prowokujące napady: *infekcje *podwyższona temperatura *stres fizyczny, psychiczny *brak odpowiedniej ilości snu *spożywanie alkoholu *bodźce świetlne - kontrast jasne - ciemne występujący podczas oglądania telewizji, pracy przy komputerze (gry komputerowe), światła dyskotekowe *emocje. Tak naprawdę padaczka jest chorobą bardzo kapryśną i trudno przewidzieć, kiedy wystąpi napad. Zwróć uwagę! 2000-2015 Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 4/6
*Wystąpienie pojedynczego napadu drgawek nie oznacza, że dziecko ma padaczkę. *W diagnozie padaczki najważniejszy dla lekarza jest opis napadu, dopiero potem EEG, badanie TK czy SPECT. EEG - co to jest? EEG - encefalograf to urządzenie, które rejestruje aktywność elektryczną mózgu. Badanie jest zupełnie bezpieczne i niebolesne. Na głowie dziecka umieszczane są metalowe płytki, a sygnał jest zapisywany w postaci wykresu, aby interpretacja była jak najpełniejsza badanie prowadzić można z wykorzystaniem czynników prowokujących. Dziecko śpi w trakcie badania, jest po bezsennej nocy, czasem, w pobliżu twarzy dziecka umieszcza się źródło jasnego, pulsującego światła. Bardzo rzadko u dzieci leczonych zmniejsza się dawkę leku, aby sprowokować zmiany w mózgu. EEG pomaga określić, z którego miejsca w mózgu rozprzestrzenia się napad. Badanie trwa zwykle 20-30 minut *Alkohol w każdym wieku i w każdej postaci jest dla komórek nerwowych trucizną. *Padaczka nie jest ani chorobą umysłową, ani psychiczną, fakt, że część dzieci z padaczką gorzej uczy się w szkole, a swoim zachowaniem sprawia więcej problemów nie jest efektem padaczki, a raczej tego samego uszkodzenia, które padaczkę spowodowało.. * Ząbkowanie Co to jest ząbkowanie, w jakim wieku pojawiają się kolejne zęby, na co należy zwrócić uwagę. Ząbkowanie nie jest przyczyną pojawienia się drgawek u dzieci. *Dziecko chore może uprawiać sport, ale powinno unikać przemęczenia oraz szukać dla siebie takich dyscyplin, które nie wymagają niebezpiecznych akcesoriów, nie powodują ryzyka upadku jak np. jazda konna. Basen. Dziecko chore nie może pływać bez osoby dorosłej, powinno być ubrane w kamizelkę ratunkową. Ostrożność powinna być wzmożona po każdym napadzie. Jezioro, rzeka... Dziecko z padaczką nie może pływać w akwenach otwartych. Rower. Wychodząc na rower zabierajmy ze sobą kask i ochraniacze na kolana i łokcie dla dziecka. Przygotowując trasy rowerowe należy unikać ruchliwych ulic. *Po aktywnie spędzonym popołudniu czas na odpoczynek. Telewizja? I owszem, ale: - krótko - do godziny dziennie, - w odległości 3 metrów od odbiornika, - zawsze w jasnym pokoju- można dodatkowo ustawić lampkę w pobliżu telewizora, jeśli dziecko jest bardzo wrażliwe na światło, zaproponuj mu ciemne okulary. *Postaraj się, aby dom, mieszkanie, w którym dziecko przebywa było jak najbardziej bezpieczne - zlikwiduj zamki w drzwiach wewnątrz domu, aby uniknąć sytuacji, w której dziecko ma napad za zamkniętymi drzwiami;- łazienkę wyposaż w prysznic, aby nie narażać dziecka na ryzykowną w jego przypadku kąpiel w wannie;- zadbaj, aby otoczenie wokół łóżka było bezpieczne (można obłożyć je materacami). *Szczepienie stanowi dla dziecka z padaczką większe ryzyko niż dla dzieci zdrowych. Szczególną ostrożność należy zachować w przypadku szczepienia przeciwko krztuścowi. *Dzieci chore na padaczkę powinny chodzić do przedszkola i do szkoły wraz z innymi dziećmi zgodnie z zainteresowaniami i zdolnościami dziecka. 2000-2015 Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 5/6
*Wysyłając dziecko do przedszkola, szkoły, na kolonie- zastanów się czy nie lepiej w grupie opiekunów znaleźć zaufaną osobę, która poinformowana o chorobie dziecka, w razie napadu będzie wiedziała co robić, niż liczyć, na to, że nic się nie stanie. *Błędne przekonanie o dziedziczności padaczki spowodowało wiele niepotrzebnych tragedii- zamiast obarczać się winą, zastanów się jak możesz pomóc dziecku. Wołanie o pomoc. Padaczkę trzeba leczyć! Opieka nad dzieckiem z padaczką polega na stosowaniu leków przeciwpadaczkowych, edukacji chorego i rodziny. Tylko lekarz może zadecydować jakie leki oraz jaką dawkę powinno przyjmować dziecko. Obecnie dostępnych jest wiele leków - każdy z nich działa nieco inaczej. Nie ma jednego "cudownego leku". Lek, który pomaga dziecku sąsiadów, niekoniecznie pomoże Twojemu dziecku. Zaufaj lekarzowi przy wyborze leku i ustawianiu dawki- nawet jeśli trwa to tygodnie lub miesiące. Jest to próba cierpliwości, ale warto ją przejść, aby znaleźć taką dawkę, która pomoże kontrolować napady, przy jak najmniejszych działaniach niepożądanych. Leki przeciwpadaczkowe - tak jak wszystkie leki - mogą w pewnych dawkach działać toksycznie, dlatego przestrzegaj wizyt kontrolnych, wykonuj zlecone badania dodatkowe i przede wszystkim bacznie obserwuj dziecko. Zgłaszaj lekarzowi wszystkie wątpliwości. Pamiętaj! Nigdy sama nie odstawiaj leków! Przyjmowanie leków powinno stać się nawykiem, a akceptacja leczenia pomaga zaakceptować chorobę. Coraz częściej do leczenia wkrada się "medycyna niekonwencjonalna" - nie pozwól nikomu skrzywdzić swego dziecka. Proponowane czasem nagłe odstawienie leków na pewno nie służy jego dobru, a tłumaczenie, że napady są lekiem same w sobie świadczy o braku podstawowej wiedzy "uzdrowiciela". Jeśli lekarz zaproponuje leczenie operacyjne - rozważ je. Jest ono poprzedzone dużą ilością badań nieraz żmudnych i długotrwałych, ale warto podjąć ten trud. Jeśli to konieczne, to im młodsze dziecko poddane jest zabiegowi - tym łatwiej uzyskać poprawę. 2000-2015 Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 6/6