Wyzwania w zakresie przyłączania morskich farm wiatrowych do Krajowego Systemu Przesyłowego Gdańsk, 3-5 września 2013 r. XVII Międzynarodowe Targi Morskie i Konferencja BALTEXPO 2013 Przemysław Ciszewski, Wiceprezes Zarządu PSE-Północ S.A.
Plan rozwoju KSP z uwzględnieniem podpisanych umów przyłączeniowych i wydanych warunków przyłączenia dla lądowych i morskich farm wiatrowych
Nowe moce wytwórcze wnioskowane do przyłączenia do sieci przesyłowej Przyłączenia Moc [MW] Zawarte umowy o przyłączenie 19 133,925 Lądowe farmy wiatrowe 5 369,925 Jednostki węglowe i gazowo-parowe 13 764 Wydane warunki przyłączenia 6 846,5 Lądowe farmy wiatrowe 1 635 Morskie farmy wiatrowe 2 245,5 Jednostki węglowe i gazowo-parowe 2 966 SUMA 25 980,425
1200MW 1140MW STO ZRC 1045MW 246MW Lokalizacje nowych źródeł wytwórczych wnioskowanych do przyłączenia do sieci przesyłowej 160MW 1200MW 910MW 750 kv 400 kv 220 kv VIE Legenda: 400 kv tymczasowo pracująca na napięciu 220 kv kabel stałoprądowy 450 kv PLC 244MW GLN POM MON HAG REC BCN 120MW EIS 480MW 830MW KRA 760MW 2x432MW GUB LSN MIK stacja elektroenergetyczna 400-220-110 kv 135MW GOR 108MW ZUK CPC moc przyłączeniowa planowanych lądowych FW moc przyłączeniowa planowanych morskich FW moc przyłączeniowa planowanych elektrowni konwencjonalnych 660MW DUN ZLG 166MW 240MW PKW POL SWI BOG PLB CRN PLE ZBK 160MW LES ZDK CZE 330MW PAS WRC SLK PPD OSR BYD KRM 250MW 2x900MW 150MW PAT DBN GDP JAS GRO ADA GDA PLP 2x1000MW 108MW 437MW 500MW+456MW 425MW KAL TEL KON 250MW TRE ANI HCZ WRZ GBL GRU WLA PAB BEK JAN PDE ZGI OLM OLS 2x456MW +600MW PLO 505MW JOA LOS ROK 150MW BLA TCN LAG KHK KED KAT JAM SIE 250MW HAL WIE BYC MOS BIR KOP PBO PRB 225MW CZT ALB KOM BUJ NOS LIS ZAP 900MW+456MW 322MW ELB 874MW SOC PIO ROG MSK OLT KIE 910MW LUA 216MW WAN SKA MOR KPK RAD WPR PIA KLA WTO ROZ PEL OST WYS MIL OSC TAW WSI 480MW KOZ ATA STN 830MW CHM LEM ELK LMS 1000MW PUL RZE BGC 250MW KRI ABR SDU 1000MW STW ELK LSY MKR 422MW ALY 75MW NAR 500MW CHS ZAM CHA DOB
Plany Inwestycyjne PSE S.A. Plan Rozwoju Sieci Przesyłowej - okres planowania do 2025 r. szacowane nakłady ok. 23 mld zł Plan Zamierzeń Inwestycyjnych na lata 2013 2017 szacowane nakłady 8-9 mld zł Główne cele: Wzrost bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej Przyłączenia i wyprowadzenie mocy z OZE Przyłączenia i wyprowadzenie mocy z nowych elektrowni systemowych Rozwój połączeń transgranicznych
Aktualny Plan Rozwoju Sieci Przesyłowej do 2025 roku PLC REC DUN STO ZDK SLK ZRC GDP GDA PLP GBL ELS OLM OLS ELK ELK ALY Planowane efekty realizacji inwestycji: budowa około 4600 km nowych torów linii 400 kv, modernizacja istniejących linii 400 i 220 kv o długości około 2500 km, wybudowanie 17 nowych obiektów stacyjnych, modernizacja 21 istniejących stacji i rozdzielni. VIE EIS GLN POM MON HAG KRA BCN GUB LSN MIK 750 kv 400 kv 220 kv GOR ZUK CPC ZLG Legenda: POL SWI BOG CRN PKW PLE ZBK LES CZE PAS WRC PPD KRM 400 kv tymczasowo pracująca na napięciu 220 kv kabel stałoprądowy 450 kv PLB OSR BYD PAT DBN JAS GRO ADA KAL TEL KON TRE GRU WLA ANI HCZ WRZ PAB BEK JAN PDE ZGI JOA LOS ROK BLA TCN LAG KHK KED KAT JAM HAL SIE WIE BYC MOS BIR KOP PBO PRB CZT ALB KOM BUJ NOS LIS ZAP PLO SOC PIO ROG MSK OLT KIE LUA WAN SKA MOR KPK RAD WPR PIA KLA WTO ROZ PEL OST WYS MIL OSC TAW WSI KOZ ATA STN CHM LMS SDU LSY PUL ABR STW RZE BGC KRI NAR MKR CHS ZAM DOB CHA stacja elektroenergetyczna 400-220-110 kv inwestycje zrealizowane modernizacje linii LEM
Zagadnienia związane z przyłączaniem farm wiatrowych do sieci przesyłowej
Wymagania w zakresie rozwoju energetyki wiatrowej określone w dokumentach rządowych Polityka energetyczna Polski do2030 roku: Rok 2010 2015 2020 2025 2030 Moc wytwórcza [MW] 976 3396 6089 7564 7867 Krajowy plan działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych: Rok 2010 2015 2020 Moc wytwórcza Scenariusz A [MW] 910 2038 3826 Moc wytwórcza Scenariusz B [MW] 1100 3540 6650 Moc wytwórcza Scenariusz C [MW] 1100 5254 13057 Scenariusz A oceniany jako mało prawdopodobny; Scenariusz B z dużymi szansami na realizację (uwzględnia w roku 2020 morskie farmy wiatrowe w wielkości 500 MW); Scenariusz C zgłoszony przez organizacje skupiające przedsiębiorstwa działające w energetyce wiatrowej. 8
Stan obecny związany z rozwojem energetyki wiatrowej w Polsce Moc farm wiatrowych przyłączonych w KSE wynosi ponad 3 tys. MW (stan na 01.08.2013 r.) OSP oraz OSD określili warunki przyłączenia dla farm wiatrowych o łącznej mocy ponad 21 tys. MW (w tym OSP na około 9,25 tys. MW) OSP oraz OSD zawarli umowy o przyłączenie dla farm wiatrowych o mocy ponad 14 tys. MW (w tym OSP około 5,37 tys. MW) Suma mocy farm wiatrowych, dla których określono warunki przyłączenia znacznie przewyższa wartości zawarte w dokumentach rządowych
Rozwój morskich farm wiatrowych w Polsce Potencjał energetyczny: do 7,5 GW do roku 2020 *), do 10 GW do roku 2030 **). Cecha charakterystyczna wyższa produktywność MFW w stosunku do lądowych farm wiatrowych (ok. 2-krotnie) Najbardziej dogodne lokalizacje - rejon Ławicy Słupskiej, zachodni i południowy stok Ławicy Środkowej, rejon na wysokości Kołobrzegu. Przyłączenie i wyprowadzenie mocy do KSE: linie przesyłowe dedykowane wyprowadzeniom mocy z farm morskich (stałoprądowe lub zmiennoprądowe), budowa morskich sieci przesyłowych na poziomie europejskim (opracowanie koncepcji MFW na Morzu Bałtyckim w projekcie e-highway 2050 realizowanym w ramach 7 Programu Ramowego Unii Europejskiej). źródło: *) Raport Wizja rozwoju energetyki wiatrowej w Polsce do 2020 r., Instytut Energetyki Odnawialnej na zlecenie Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej, Warszawa, listopad 2009 **) Fundacja Na Rzecz Energetyki Zrównoważonej (www.morskiefarmywiatrowe.pl)
Projekt e-highway 2050 Planowanie Rozwoju Paneuropejskiego Systemu Przesyłowego Uczestnicy 28 konsorcjantów z krajów UE operatorzy systemów przesyłowych, jednostki naukowo-badawcze, uniwersytety, międzynarodowe stowarzyszenia branżowe, organizacja rządowa i międzynarodowa organizacja pozarządowa PSE S.A. jest pełnoprawnym członkiem konsorcjum (Polskę reprezentuje również Instytut Energetyki) Cel projektu opracowanie kompleksowej metodyki długoterm. planowania rozwoju sieci dla Europy w latach 2020 2050 Czas trwania projektu 40 miesięcy Zastosowane podejścia scenariuszowego w zakresie rozwoju źródeł wytwórczych (w tym OZE) z uwzględnieniem możliwości magazynowania energii Jednym z elementów projektu jest uwzględnienie potencjału MFW (przede wszystkim na obszarach Morza Północnego i Bałtyckiego)
Rozpatrywane lokalizacje morskich farm wiatrowych przy polskiej linii brzegowej Źródło: Polskie Towarzystwo Morskiej Energetyki Wiatrowej
Przyłączenie morskich farm wiatrowych 2025 r. PLC REC 1200 MW 1045 MW STO SLK 60 C DUN ZDK 60 C ZRC 60 C 80 C GDA 80 C GDP PLP GBL 80 C ELB 80 C OLM OLS ELK ELK ALY VIE GLN POM MON 60 C KRA PKW BYD JAS GRU 60 C 80 C TEL OST LMS NAR BCN GOR PLO WYS WLA PLB CZE PAT PDE 80 C MSK MIL EIS PLE 1700 A GUB WPR STN SOC SDU KRM KON MOR WTO Legenda: ZLG 950 A WSI 750 kv LSN ZGI PIA 400 kv ADA PPD OLT 220 kv LES KAL JAN 400 KOZ kv tymczasowo pracująca na napięciu 220 kv PAB kabel stałoprądowy 450 kv ZUK OSR POL stacja elektroenergetyczna 400-220-110 kv PIO LSY CRN ROG PUL PAS ROZ HAG modernizacje uwzględnione w wydanych warunkach ABR TRE przyłączenia BEK dla morskich farm CHS wiatrowych szacunkowe MIK nakłady SWI 200 OSC WRC mln zł KPK ANI KIE CPC DBN HCZ JOA RAD MKR ZAM GRO WRZ BOG CHM ZBK STW ROK LOS
Czynniki decydujące o możliwościach przyłączenia farm wiatrowych do sieci elektroenergetycznej
Czynniki decydujące o możliwościach przyłączenia farm wiatrowych do sieci elektroenergetycznej SIECIOWY polegający na ocenie warunków pracy sieci przesyłowej i dystrybucyjnej 110 kv w zakresie wystąpienia przeciążeń linii i transformatorów w normalnych i awaryjnych stanach pracy sieci BILANSOWY polegający na ocenie możliwości zbilansowania KSE przez OSP, to jest zachowania równowagi zapotrzebowania na moc elektryczną z dostawami tej mocy Z punktu widzenia czynnika sieciowego, operatorzy systemowi, w tym OSP, w pewnych obszarach kraju widzą jeszcze możliwość przyłączania nowych źródeł wiatrowych (dostępne moce przyłączeniowe) Z punktu widzenia czynnika bilansowego, OSP stwierdził występowanie istotnych ograniczeń w zakresie możliwości absorpcji mocy z farm wiatrowych
Podstawowy bilans mocy w KSE dla dnia roboczego z wysoką generacją źródeł wiatrowych (rok 2020, okres jesienno - zimowy) 30 000 P 25 000 20 000 P pomp=1 480 MW 15 000 P W =6 200 MW 10 000 P mintech =12 860 MW 5 000 0 Kolejne godziny doby 24
Podstawowy bilans mocy w KSE dla weekendu z wysoką generacją źródeł wiatrowych (rok 2020, okres jesienno - zimowy) 25 000 P 20 000 15 000 10 000 5 000 Wymagana redukcja obciążenia źródeł wiatrowych P pomp=1 150 MW P W=6 200 MW P mintech=12 760 MW Wymagana redukcja obciążenia źródeł wiatrowych Pojawienie się długich okresów pracy w KSE, w których podaż energii elektrycznej z FW przewyższy zapotrzebowanie, wymusi konieczność redukcji obciążenia tych farm lub budowy licznych magazynów energii elektrycznej. 0 Kolejne godziny doby 24
Podsumowanie Suma mocy farm wiatrowych, dla których OSP oraz OSD określili warunki przyłączenia znacznie przewyższa wartości zawarte w dokumentach rządowych. Analizy przeprowadzone w PSE S.A. wykazują, że ze względów bilansowych do roku 2020 maksymalne możliwości przyłączeniowe dla farm wiatrowych osiągają poziom ok. 8,9 tys. MW. Do roku 2025 możliwości te mogą wzrosnąć do poziomu ok. 10 tys. MW. PSE S.A. określił warunki przyłączenia dla dwóch morskich farm wiatrowych o łącznej mocy 2245 MW. Możliwości bilansowe KSE nie pozwolą na pozytywne rozpatrzenie wszystkich złożonych wniosków o określenie warunków przyłączenia dla morskich farm wiatrowych. Sprawą kluczową jest wprowadzenie zmian w ustawie PE umożliwiających stworzenie przestrzeni do przyłączania farm wiatrowych do KSE, a w szczególności morskich farm wiatrowych.
Dziękuję za uwagę