Imię i nazwisko. Data:.. Sprawozdanie nr 6 Temat: Trening fizyczny jako proces adaptacji fizjologicznej. Wpływ treningu na sprawność zaopatrzenia tlenowego ustroju. I Wprowadzenie Wyjaśnij pojęcia: Wydolność fizyczna Pułap tlenowy I-1 Cel: Określenie wydolności tlenowej na podstawie pułapu tlenowego II-1 Metodologia Badanie wstępne Tabela 1-0 Tabela 1. Warunki środowiska zewnętrznego podczas badań. Zmienne Temperatura powietrza [C o ] Wilgotność powietrza [%] Ciśnienie atmosferyczne [mmhg] Piśmiennictwo 1
Zadanie 1: Wyznaczanie pułapu tlenowego metodą pośrednią według Astranda-Ryhming i ocena wydolności tlenowej test cykloergometryczny Narzędzia i metody badawcze III-1 Wyniki Tabela 1.0 Warunki środowiska zewnętrznego oraz charakterystyka osoby badanej Zmienne Osoba 1 Wiek [lata] płeć Aktywność fizyczna** Wysokość ciała [cm] Masa ciała [kg] Temperatura wewnętrzna [C o ] HR [ud./min.] BP [mmhg] Osoba 1. Zadanie 1-1: Test wysiłkowy załącznik 1 Tabela 1.1 Zmiany częstości skurczów serca podczas testu Astranda-Ryhming Warunki Osoba 1...... HR [sk./min.] HR [sk.min.] Badanie 0* Podczas próby xxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxxx 1 min. 2 min. 3 min. 4 min. 5 min. 6 min. 7 min. *pomiar przedwysiłkowy Zdanie 1.2: Wyznaczanie równowagi czynnościowej załącznik 1 b) Średnie HR w stanie równowagi czynnościowej =... Zadanie 1.3: Wyznaczanie pułapu tlenowego z wykorzystaniem nomogramu załącznik 1 c) Pułap tlenowy: w jednostkach bezwzględnych =... w jednostkach względnych =... Zadanie 1.4: Ocena wydolności tlenowej na podstawie wyznaczonego pułapu tlenowego załącznik 1d) Wydolność tlenowa... IV 1 Wnioski 2
Zadanie 2: Wyznaczanie pułapu tlenowego metodą pośrednią według Astranda-Ryhming i ocena wydolności tlenowej step test Narzędzia i metody badawcze III-2 Wyniki Tabela 2.0 Warunki środowiska zewnętrznego oraz charakterystyka osoby badanej Zmienne Osoba 1 Wiek [lata] płeć Aktywność fizyczna** Wysokość ciała [cm] Masa ciała [kg] Temperatura wewnętrzna [C o ] HR [ud./min.] BP [mmhg] Osoba 1. Zadanie 2-1: Test wysiłkowy załącznik 1 a) Tabela 2.1 Zmiany częstości skurczów serca podczas testu Astranda-Ryhming Warunki Osoba 1...... HR [sk./min.] HR [sk.min.] Badanie 0* Podczas próby xxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxxx 1 min. 2 min. 3 min. 4 min. 5 min. 6 min. 7 min. *pomiar przedwysiłkowy Zdanie 2.2: Wyznaczanie równowagi czynnościowej załącznik 1 b) Średnie HR w stanie równowagi czynnościowej =... Zadanie 2.3: Wyznaczanie pułapu tlenowego z wykorzystaniem nomogramu załącznik 1c) Pułap tlenowy: w jednostkach bezwzględnych =... w jednostkach względnych =... Zadanie 2.4: Ocena wydolności tlenowej na podstawie wyznaczonego pułapu tlenowego załącznik 1d) Wydolność tlenowa... IV 2 Wnioski 3
Załącznik 1 Instrukcja do zadania 1* Narzędzia badawcze: sportester, stoper, cykloergometr, metronom, nomogram (ryc. 1) Opis doświadczenia : Wyznaczenie pułapu tlenowego metodą pośrednią według Astranda Ryhming test na cykloergometrze a) test wysiłkowy Badana osoba wykonuje wysiłek o stałym, indywidualnie dobranym obciążeniu, tak aby HR mieściło się w przedziale 120-170 ud./min. Czas pracy nie może przekraczać 8 minut, częstotliwość obrotów 60 na min. W ostatnich sekundach każdej minuty wysiłku mierzymy HR. Wyniki zapisujemy w Tabeli 1-1. b) wyznaczanie równowagi czynnościowej Badany osiągnął stan równowagi funkcjonalnej, gdy wartości HR w 4, 5 i 6 min. lub 5, 6, 7 min. nie różnią się więcej niż 4. Obliczamy średnią z trzech kolejnych pomiarów minutowych HR w stanie równowagi funkcjonalnej. c) wyznaczanie pułapu tlenowego z wykorzystaniem nomogramu. Zasada wyznaczenie pułapu tlenowego przy użyciu nomogramu: na osi A wielkość mocy zaznaczamy zastosowane obciążenie wysiłkowe (wynik należy podać w kpm/min.), wyznaczony punkt rzutujemy na oś B ( aktualny pobór tlenu ). Na osi E zaznaczamy częstość skurczów serca uzyskaną w stanie równowagi czynnościowej i łączymy z punktem zaznaczonym na osi B. Pułap tlenowy odczytujemy z osi D w miejscu przecięcia z linią łączącą punkty wyznaczone na osi B i E. Uwaga! Wielkość mocy oraz częstość skurczów serca dla kobiet i mężczyzn zaznaczamy na innej części osi. * Halicka-Ambroziak Wskazówki do ćwiczeń z fizjologii dla studentów wychowania fizycznego Skrypt AWF Warszawa 199, str. 188-191 d) ocena wydolności tlenowej na podstawie wyznaczonego pułapu tlenowego Porównaj uzyskany wynik pułapu tlenowego do wartości zamieszczonych w poniższej Tabeli Kozłowski S., Nazar K. Wprowadzenie do fizjologii klinicznej. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 1995, str. 276 Instrukcja do zadania 2* Narzędzia badawcze: sportester, stoper, stopień o wysokości 33 cm dla kobiet lub 40 cm dla mężczyzn, metronom, nomogram (ryc. 1) Opis doświadczenia : Wyznaczenie pułapu tlenowego metodą pośrednią według Astranda Ryhming step test a) test wysiłkowy Badana osoba wchodzi na stopień w rytmie 22,5 wejść na minutę (rytm nadaje metronom). Wysokość stopnia wynosi 33 cm dla kobiet i 40 cm dla mężczyzn. Czas trwania wysiłku i zasady pomiaru częstości skurczów serca takie same jak podczas wysiłku na cykloergometrze. Wyniki zapisujemy w Tabeli 2.1 b) wyznaczenie równowagi funkcjonalnej tak samo jak w zadaniu 1 c) wyznaczenie pułapu próba wchodzenia na stopień (step test) Na osi C zaznaczamy masę ciała badanego i wyznaczony punkt rzutujemy na oś B. Dalsze etapy wyznaczenia pułapu tlenowego tak jak w próbie cykloergometrycznej. Ryc. 1 Nomogram do wyznaczania pułapu tlenowego 4
Górski J. Fizjologiczne podstawy wysilków fizycznych. PZWL Warszawa, 2001, str. 495 5
Załącznik 2 Maksymalny pobór tlenu u osób nietrenujących oraz w wybranych dyscyplinach sportowych [ml/kg/min.] (Wilmore, Costil, 2004) Grupa Wiek M K Wiek M K Nietrenujący 10-19 47-56 38-46 Gimnastyka 18-22 52-58 36-50 20-29 43-52 33-42 Hokej na lodzie 10-30 50-63 30-39 39-48 30-38 Wioślarstwo 20-35 60-72 58-65 40-49 36-44 26-35 Narciarstwo: alpejskie biegowe 18-30 20-28 57-68 65-95 50-55 60-75 50-59 34-41 24-33 Piłka nożna 22-28 54-64 60-69 31-38 22-30 Łyżwiarstwo szybkie 18-24 56-73 44-55 70-79 28-35 20-27 Pływanie 10-25 50-70 40-60 Koszykówka 18-30 40-60 43-60 Lekkoatletyka biegacze miotacze 18-39 22-30 60-85 44-55 50-75 18-26 62-74 47-57 Siatkówka 18-22 40-52 Kolarstwo szosowe Kajakarstwo 22-28 55-67 48-52 Podnoszenie ciężarów 20-30 38-52 Zapasy 20-30 52-65 Jaskólski A., Jaskólska A. Podstawy fizjologii wysiłku fizycznego. AWF Wroclaw, 2006 Załącznik 3 Gorski J. Fizjologiczne podstawy wysilkow fizycznych. PZWL Warszawa, 2001, str. 490 Załącznik 4 Założenia metod pośrednich: - istnienie liniowej zależności pomiędzy poborem tlenu a generowaną mocą - istnienie liniowej zależności pomiędzy częstotliwością skurczów serca a poborem tlenu - istnienie liniowej zależności pomiędzy generowaną mocą a częstotliwością skurczów serca - uzyskanie maksymalnej częstości skurczów serca jest jednoznaczne z osiąganiem pułapu tlenowego Górski J. Fizjologiczne podstawy wysiłków fizycznych. PZWL Warszawa, 2001, str. 493 6