doi: /onis js. Ogrody Nauk i Sztuk nr 2017 (7) 325

doi: 10.15503/onis2017.325.337 Krytyka gi naz Ó i i nni t i o ski M P c M e P w U s O s,. K 11, 45-001 O m.p c @ 2.pl m e p w @ 2.pl A stra t Te. A, - j h b s s b. Z ó, j -, j f m, m j s, j m jó. W m j s, j s sób s j s j s ó s m m. Omów e cepcje. A j s m - h m jó b s ó s m m, s ó - m m b s s j, j, j j j. P ób j f m s j s 1999. j j s m s h j m jó - s s m j. W w. A m, ó j - m j m s j s, j j h j, b sj ó s s s. W j j m 17 b b j s b j h f j. P j s m s j s b m s s m s s m - m bs j m, s j j j s b j j s h s - j s. O l /w p wc p ej c. A j b, - b ó ó m jó, j h ó s m, s. S s ó - ó s h f m j. T j m m j j m s b m m s, - m s sm h h, b m js. S w l c we: j, m j m,, m, f m s j s ; C c m m m P l l e e Ogrody Nauk i Sztuk nr 2017 (7) 325

A stra t T e. A ss m s h sm s m sh h - s f s v. B h s v v v s x ss f m, h v m h m v m f m m f m s h s. I sh h f h h s v h s f P sh. D c e c cep. Th s s s m f ss s h v f v s m s h s h m, h - m h s s j sm s, b, v s. I s m s s h q s b h bj v s f h f m f h s s m 1999 s f h h f h m s m f h q f h m h v s s s m. Re l c cl. A s s f h sh h b h h s m s h h h s h s s m, h s h q -, s s b v s m P sh s. I h b b f 17 s v b h s s s f h f. H - v s - h s h s s m, b s s- m bs v s b s s b b h s. O l / v l e e c ve pp c. I h s f h s s f h q s s f s s s f m s h - s, s v s m, s. E s s s - s f f m. S h h h s bj s h s b h v v h ss, m s, b, s f h s. Ke w :, h h s h, sm,, f m f h s h s s m W ro adz ni R f m j 1999., m j h s s s, b sj ó ó,, ó s m h ó. N s ój s m ó s s j h m js j m js j, f j j s j s m j s s s h s - s. R f m ó s - h s s j j s s h mó h h s h M s s E j N j (Ks, 2001). P 17 m b s f m j h m j m. N h h m j s s f m- jó s m h s f s m j h s s s,, h f m (H s, S b -, 2015). G m j j s mb f m s s ó m m ó - s j, j s j s s h. P h, j sj s j s, 326 Ogrody Nauk i Sztuk nr 2017 (7)

j b j s f m m j s s ó m m m s b. P s P RP Us P m 14 2016., h 1.09.2017., j s - s m jó. Z m m m s m 2018/2019 m j m s s III, 1.09.2019. m- j b j f j s j s m. Zm j f - j s ó ó h m j b jm j s b s j m. W f m M s s E j N j s s b j s j j, ó s h s s s m s m XXI (Z s, 2016). M s m m s, s m h j m h. I h - m j s m b h, s s s j s s m, j s s m j j s j j. Ks, s sm, I,, j. s s b m ó m f m j ( s j h) b j m j, m j b b j s m j. W m b j j s m m m m, j h m j m s - s ó h s b s b s m. N m j j s b s, s sób j -, j j j. M j j j, h C - s s j sj m s s s m s m s h s ó j s sj s s s s m. C r for y duka i z 1999 r. R f m s s m j j s s ó h, -, b m, j ó s f s, j s s, m js, s s m, s,, - h s s,,, ó s h. K s ój, s s m h m s j j f m j s ój m f m (S s, 2008). W f m, ó 1999., P s f - j s s h j. m j (5403, m 4990 m ) (H s, S b, 2014). Ws j f m ó j h s s s s m j b j s h, b s - h j h j s h ó. G ó - m j m s ó s s j h m, s m s s h, s - j ó s j. G m j m f m ó m b s m m s m h, b s h b h m b h m s m h ó f m. G m j m b m m ó s m. T m, b m Ogrody Nauk i Sztuk nr 2017 (7) 327

, f m s m jó h ó - s h b s h h m j h s. D m f m m m s j m m j m b s m m j m j s m ó s m (H s, S b, 2014). W s h h f m b s m h m jó s s s m b h ó s s - s s j. R s b m jó h. Z m f m ó ó h m s s s s ó s j m jó s h s h s h. Z s ó m j h s m m b 1.09.2001., j m mó b s 31.10.2003. Z s, ó h s s s j j s, m - f j j. N 2002. s ó s h m j h mó s s s (Us, 2003). S j s ó s h h m j m s 2003. Us s s m - s ó s s s b m j m, s s - j m j m b s s s m j m ( m j ) (Us, 2003,. 17) W m s b b f s s b h b ó s m - h m jó. P s s j ó s s ó s h m jó m.. m m m, b m j- m, h m b s m ó. Z s j j f - j m jó j J H s A S b, P s s j ó ó s ó : s m m j m, m j m s s s, ó s j s ó s - h ( b ), m j m s s m j m j m s b s s. N ó, m - m j b (s s s, j j- ). W h j m 16 s ó s ó m j h, ó f j h s h m h s h j h. N h h m j s h s ó ó j s s f m jó s m h s f m jó s s ó b s s (H s, S b, 2015, s. 10-15). Krytyka konstrukty na i d strukty na gi naz Ó rasi O j s s s. S - s j, b m h b, s -. K s b f m j, m j s j. O,, m b b. K, j j jm j, j s b h h s h h, h, h, h. W m m m j s - 328 Ogrody Nauk i Sztuk nr 2017 (7)

j m j s, s b, f b s s b b mó. K m b f m s b s. J j f m s - h j s m, s b j s j b s j - s sób b s s b b m. K f m j, ó j m, j j. D s m s j s m s b h j h s h h s b s h jm j f m b h m. B, j., j s ó b, j j j m b - f m (S, 2009). G m j j s mb f m s s ó m b m - s s. P s, f j, s s m j h s ó m b m.. M s s E j N j I s S P b h (K m, 2008). B s m,, s j ó j, h - ó, ó ó. K -, j, m s, j m j m b j js s s s m j. P - j j s f m, M s s E j m b, j m s j m j h s h m s j. D - m, b m j s s s m m ó m m s s j. T m s m m b j s h j s s ó s m jó s ó s h, b f m s m m 1999. Z s b m s ó s j h s m j m m b s j. N s s s, m m s b s s m jó j b h s ó (Ks, 2001). D s sj m, ó ó f m s s, 17, j 2016. j m (P j s, s 16.09.2016) 1, j s j s m m j j f j s ó ó - h, s j, s m h s. P s s s s s ó f m j. Z h j s j j m h ó, j - h m j h. Os b b m jó j, m b s, ó h b - s h m s j. P b m s s s ó s. N s s m s - h m s h m.. m m - h, f m h, h, s j -. W s m s s, s, h. T m s m m j m m h s ó, j m s (J s, K b, 2013). 1 P j s h s S jm 32 14 2016. (D.U. 2017.. 59) Ogrody Nauk i Sztuk nr 2017 (7) 329

P h h m j s s j j s j s. U s m b s j h s h m h j m m m. T - m s j s j j (K s, 2015). L j m j m m s sf - P m s K s, K s - s Z M s P s h b m s, ó s. Z s h Z N s P s, s ó 170 s m s - 60-70% (S, 2016 ). N m s M s E j A Z s, f m 2017. b. D j b j m h h h m j j ó m s j s (S, 2016b). N b s h m j 1.09.2017. s s m s ó h m h j f m,, j m j m, ó s s m s ó m m j m, s s - m s s j (S, 2016 ). Z N s P s m h G s L j - b j s h m ó m j h s m m j m ( s s s ): W s m b PISA 2012 s ó s h m jó P s j s ó s U E - js j. P f m j b m h ó m m- j j, j s s m ó m s só ó, ó ó. R f m s j s ó :, ó, ó m s j h bs. Zm m s b s s m ó. T s m.. s s m s ó, m h s - m h, mó, s m h ó, f m - m s s m m ó h. N s h s s h m - h, ó s m (K s s, 2015, s. 4). O s s f m ó m h b PISA 2000., 2003., 2006. W 2000 b h s 15 s s h (s s s ), m j h b h 2003. P ó ó ó b h b b h s j s. W 2000. ó m m b b s b. D b s m s b, m s s b. W s h b h h s m j h. W s j m m s. B 2006. j j b j. A j b m j 2000. P s s b s b (479) ó h s : W (480), USA (504), K (525), F (546). P b - j b h 2003., ó h P s s j (497) ó h s : W (482), USA (495), K (534), F - 330 Ogrody Nauk i Sztuk nr 2017 (7)

(543). P s s m mó s s b, j - m j h (Z h s, 2009). Z m B s s j b b m s ó m, m, j m. J m m jó, ó b j s h f m h, s h m s h, s h m m - h. Ob ó s m j m b j s j s j I s h - h - m, m, ó m b m - j s h s h h h ( s, 2013). Z b h ó s h m j s ó, ó m ó m s h j s b m j (77,7 % b h), m (28,9 %) m s (28,1 %). W - j, m j s ó s j s m, f j s. B m s j, m j h m. N m j s j 57,5 % h ó 42,5 %. B b m j s b m s j h j, m j s s j s, s m. N s s b, j b h (S, 2008). Za i rz i gi naz u zy i krótki rz g d dyskursu nauko o- o ity zn go no y h dia h T j, I (. m ) s ój b s m s s j m m m j m. P f j f m j, ó, j (Ch s, P s -, S s, 2005). P j m s s m, ó m m s ó s. C s s s - s sm, f, f s j s b - b h s h, f m -, b s - F b, T, L v J, Y T b. T s b ój m ó h j, s j f m s j s js. W m s, s j m s ó m - m, j m m h, b j h s j s. U h m j s ó s s m h m b, m j b s m j s b s j. N m s s f j h ( s s - m), m s s s j jm s, s s j h. Ró - j s s m s b, s s ó s m, m. f m j s m h s ó. P s s m s, s j s s b (K ó, 2016). W m j s s j j, j s sób s j s j s ó m j - h s h h m s. Ogrody Nauk i Sztuk nr 2017 (7) 331

P s s j f m j j s s m -, s s j h, j ó - j m h, h s, - ó j s s b s (D b, 2016). W s b s s s m m j b s, b I s s m m s s h m ó : s, j, j s s m - m (Z j s, 2011). S m m s s m jó s sj s s - s. B b m m s s m j s m m m h j. TVP3 K, s - s h f m h m.. j (Gimnazjum przechodzi do historii), TVP3 B s, j j - ó s ó m jó (Gimnazjum bez przysz o ci Ob ), TVN m Pytanie na niadanie j j s m s m j m s ó (Gimnazjum - za i przeciw), TVN24 - Fakty, s j j ó m f m (7,5 tysi ca szkó, ponad milion uczniów. PiS zapowiada wygaszanie gimnazjów - Fakty). K s j b m m ó, m m m - ZET S f m Z N s P s m s j (Szef ZNP za strajkiem generalnym nauczycieli. Nauczyciele gimnazjów s na to gotowi G R ZET), D b P s s R K (Zmiany w o wiacie. Likwidacja gimnazjum) j s, ó ó s s m - j m j j (. f m., f m.. ). S ój s s m ó, j f m, -, s ó, m s, b j. N b j m h só h s j h j h s j h. P j s s s ó s s b h sób, h s j j j - j, h s sj j j f m j j, s m h s h ó m s. J h j s s m j B. s, ó m j m h - s h h s m s b b m. W 15.01.2016., j - j m jó m j s s j. J m j m s m f m M s H s s s -. P s s m j f m s s s j ó h ó s ó s h ó s j m m s. D s m s h m, s j s h b s b h m, ó s s s b s ( s, 2015). P m m h ó s s m m jó s j s j j. Ró j ó - b m j m 3- j s s j (. s 332 Ogrody Nauk i Sztuk nr 2017 (7)

j), ó m b bs m s ó s h s m m s j m js h s j h s m m m s s m m, j js j m s m ( s, 2016). O s f j j m s s m j P s s A C - m m. L j m jó j s - m b mó h s s, j h s m s m js. G m j s s m h m s h s h, m j m js m m s b s j j s bó. Zm s s j s s s ój b sj s ó, ó j - j j s s j. R f m s j s m js sj m h. P mó m m s s s b m, s h m s m j m m, f j j s - j h m (C, 2015). N s s s b s h s h j s h h s m j. P m j s s - m j m s h h ó s - ó (S s, 2015). U b j m j m m js m m s - s sób m, j j s h s s. P j s s s ó h ó h h, ó h b s b m m h s m s j j. P j m jó m b m h. N m, m s h, s - m, s b m j, h s h h - s j f s s ó (S s, 2015). J s Gazety Wyborczej s (13-16 ) m - s s! - m - s b j, m j m s, s m j m s (P, 2015). A j ó, b s s m m m m m s j m b j j s j ó (P, 2015). B s f C j K m sj E m j j K s f K s - m N s, m j m, m m s h, s s b s s m. J s s b j m m js m m s s, m s s h j j b m m h. W s j s h, m m s s j j, j j s, s j mó s s I (S, 2015). Z s m m jó s s ó ZNP. Z - m ó s ó PISA, m j b b j s m. P s S m B, s - m jó j s s jm s h ó, ó m s s b j s m j s s m (R j ZET, 2015). N j m s s - Ogrody Nauk i Sztuk nr 2017 (7) 333

j s h ó ó m j b s (Z, 2015). I j A. Z s, ó, b PISA s - j m j ó s h ó, b s b mó h. G m j ó j s s j h, s m (s, ó ó, ) s j j b s j s ó (K s, 2016), s s ó m s m j m m. N m m - s s m, j s m j s s h j, - m h m. D s s b b jm s b I s, s s j s s b j, s b II s s. Is - h j s s s ój j j s j s ó s s h j j s j s m j ó j ( s j. v., 2016, s. 4). J - h s j j b mó m ( s j. v., 2016, s. 5). E N (2011) f m b, h h s f m b s - s j j. N m s j s m m j m s m js h s m j m - b j s j h ó j s b j m s ó -, s h s ó m ó, b m - m ó. N m j m js f h s j j, s j. D sf j s j j j s s m j s h m s h. W m j m j b m s m m m m, jm j h s j j j j j s h s m m. P s m ó j P M s, ó m j j j s h j j III R s j j s b f j h j s h s. K j m j m j s b j s j m s s m. U ( m ) j b m h s ó s, m s m m m s - j b s h h, s f m s h s h b b j h m. Obj m jó j j m s s b j s, s s j s ó s s. I s m f m ó s j h s b s b h j m m m h h ó (M s, 2013). P m s j m jó H M s s. W - m R M, j m jó m j js m m js h h ó - j. W s b b, h m b b h m, h s - 334 Ogrody Nauk i Sztuk nr 2017 (7)

m m, j j s m. P s s m s b s j ó, ó m m b, s s m (R M, 2015). H. M s s m ó j b m s j K s b. M - h s, [ ] m m h m, s m, s ó. I j s m m m j, j j s b j s h m s ó. A m j m s, j s s h s m jm j. W m j m b m s m j s s s - j m s, s j h - h (D b s, 2016). Z j s s m m j s s sj j j. N m j ó s h ó j b j s, j m j s f m sj. P s s m h f m s h s ó h m h h s j j. Zako z ni W ó m j m s j s 1999. s m - s b s. W m ó ó f m m m j, ó s s j, s s m, s j s - s h. G m j m, b m 17 s m s s m j, m m M. H s s s m, b, j m - m (Z b s, 2016). D, b m s j h j, b h. K j s j ób f m s j, j j s m, - h b. D j b - m s s m h só s s h. S m j s b j, f m s b- h ó s m m s - h b ó. C s sj s ó s j, ó, ó ó, j s m m, j j s j - m s m. S ó s m m m j j m s : m s ( s, ), m (, j ) m m ( m, I ). W s ó s m [...] j s, s, b s s s j, b s, m s j f j m h, - j s m j (K j s, 2003, s. 94). N js b jm j b m m h, j b s s b j. Z bj b jm j ó s s h h - m ó. M j s s, s Ogrody Nauk i Sztuk nr 2017 (7) 335

s b m s h m j h. P ób j j j ó, s j ó h - s, ó ó, j ó m jó. P s j ó, ó s m m j m s s j s sj h j. U j, s h b h b b j m s s m j -, m m j, s b, - b s h m m s s s j h. T m s m, s s m s jm, j s m h ó, h h. N b m h b j ms s O A s, ó j s j, m s m m: F s piesz si powoli. N h b m s ó s, ó s s - m s s, s s j j f m j. A m j b m j, s ó j s j j b m s s s j s h m s j P s. Bi iografia [1] Ch s, J., P s,m., S s, D. (2005). Media. L b : KUL. [2] C, A. (2015). Nie da si zlikwidowa gimnazjalistów. P b :. / j/ - -s - - - m j s /. [3] D b, P. (2016). Co z tymi gimnazjami?. P b : s.. / - - m - m j m /. [4] D b s, Z. (2016). Rozmowa z by minister MEN, Krystyn yback o reformach PiS. [5] P b :.. /P /309119925-R m - -b -m s -MENK s L b - - f m h-p S. [6] H s, J., S b, A. (2014). Diagnoza zmian w sieci szkó podstawowych i gimnazjów 2007 2012. W s : I s B E j h. [7] H s, J., S b, A. (2015). Us j m m j m. Edukacja, 4 (139), 5-32. [8] J s, A., K b M.(2013). R b m jó. Nowe Horyzonty Edukacji, 4 (7), 24-26. [9] K s, R. (2015). A m b b. G os Nauczycielski, 4, (13), 5. [10] K m M. (2008). O j ( ) m j m, Nowa Szko a, 6, 9-13. [11] K s s, M. (2015). G m j s. G os Nauczycielski, 45, 4. [12] K s, J. (2016). Minister edukacji w dzie og oszenia reformy szkolnej t umaczy, dlaczego 8-letnia podstawówka i 4-letnie liceum. Wywiad. P b : m. /m s - j - - - s - f m -s j- m - -8- - s - -4- - m- /. P b :.s jm. v. /s jm8. sf/i j - T s.xs? =6D5D9103. [13] K j s, M. (2003). Kultury kultury popularnej. P : W N U s m. A m M -. [14] K ó, A. (2016). Nie ma czego takiego, jak niekonstruktywna krytyka. P b : b.. m/ -m - s- -j - s - /. [15] Ks W. (2001). Rzecz o reformie edukacji 1997-2001. W s : O W -P A m. MEN (2016). O reformie. P b : f m j.m. v.. [16] M s, P. (2013). Gimnazja do likwidacji, a nie podstawówki. P b : j s 24. / 2013/08/23/ m j - - - j - - s /. [17] N, E. (2011). Co jeszcze musi si zdarzy, eby my dojrzeli do decyzji o likwidacji gimnazjów?, P b :. -. / m j m- - h - h b - j /. [18] P, P. (2015). PiS chce likwidowa gimnazja. Masakryczny pomys. Trzeba b dzie wi cej kamer i katechezy. P b : b. /1,75968,18313892, s- h - - m j - m - - - - b -b.h m? s b R - s=. [19] P j s -. 16 2016. 336 Ogrody Nauk i Sztuk nr 2017 (7)

[20] R j ZET (2015). ZNP w obronie gimnazjów, Doskonali, nie likwidowa!, P b : m s.. /W m s /K j/znp-b - m j.-d s - - -00014954. [21] R f m s s m j (1998). Projekt. W s : WS P. [22] R M (2015). Prof. Heliodor Muszy ski, psycholog - dlaczego by i jest przeciw gimnazjom. W, P b :. m. / CmsAss s/ / /99916/ _ m / -b - -j s - - m j m.m 3. [23] S, R. (2008). N s ó f m m j m. Nowa Szko a, 7, 32-39. [24] S s, R. (2008). K f m s j j XX. Studia E ckie, 10, 193-200. [25] S, P. (2016 ). T m. G os Nauczycielski, 4, 8. [26] S, P. (2016b). E s. G os Nauczycielski, 36, 6. [27] S, P. (2016 ). Zm b j m. G os Nauczycielski, 35, 6. [28] S s, A. (2015) Czy istnienie gimnazjów ma sens?. P b :. s. /b - - b / s sj /3260- - - s - m j -m -s s. [29] S, K. (2009). K s m. Folia Pomerania Universitatis Technologiae Stetinensis, 273 (56), 179-186. [30] S, P. (2015). PiS chce powrotu PRL-owskiej szko y. Likwidacja gimnazjum nie ma sensu. P b :. s. / s / j - m j m- m s s,,373082, 1.h m. [31] s, B. (2015). Gimnazja do likwidacji? P b :. -. /A h m/2015/p - -K -45-2015/S s /G m j - - j. [32] s, B. (2013). P m j m? Polityka, 35, 32-33. [33] Us 8 s 1999. P s j f m s j s. D.U. 1999 12. 96. [34] Us 27 2003. m s s s m m ó h h s. D. U. 2003. N 137,. 1304. Uzasadnienie. P b s j. v. / s//2/12289958/12379225/12379226/ m 253146/ m 253149. x. [35] Us 14 2016. - P s j s P, D.U. 2017. 60 [36] Z b s, M. (2016). Miros aw Handke: Wci wierz, e gimnazja przetrwaj, P b :. mf24. / - - mf24/ - m / s-m s -h - - - - m j - j, I,2288389. [37] Z h s, M. (2009). S s f m j. Przegl d Socjologiczny, 53, (3), 120-142. [38] Z s, A. (2016). List Ministra Edukacji Narodowej do samorz dów z dnia 25 lipca 2016r., P b : m. v. / - - / s/2016/07/ s -m s - j - j- -s m. f. [39] Z, S. (2015). Gimnazja pod nó, czyli system na progu zmian, P b :. 24. / m s / s / /9069477, m j - - - -s s m- - - m,,.h m. [40] Z j s, K. (2015). D - m s m. W: K. P -I, J. B ó (.),,,Stare media w obliczu,,nowych,,,nowe w obliczu,,starych (ss. 79-86). K ó : A m m. A j F M s. Ogrody Nauk i Sztuk nr 2017 (7) 337