Elżbieta Łysakowska Sp195@wp.pl nauczyciel muzyki Szkoła Podstawowa nr 195 04-526 Warszawa, ul. Króla Maciusia 5 Konspekt lekcji muzyki dla klasy 4 Szkoły Podstawowej Temat: Fryderyk Chopin życie i muzyka. Pejzaż mazowiecki plastyczna interpretacja Fantazji A dur na tematy polskie op. 14 Czas realizacji: 2 x 45 min. Cel główny: - Zapoznanie uczniów z życiem i twórczością Fryderyka Chopina. - Wykonanie pracy plastycznej Pejzaż mazowiecki inspirowanej muzyką Fryderyka Chopina. Cele operacyjne: Uczniowie: - znają biografię Fryderyka Chopina, - wiedzą jaki wpływ na twórczość Fryderyka Chopina wywarła muzyka ludowa, - wiedzą jakie formy muzyczne pisał Fryderyk Chopin. Pomoce: - odtwarzacz CD - nagrania utworów Fryderyka Chopina ; proponowane utwory ( do wyboru) : 1. Mazurek C dur op. 6 nr 5 2. Polonez g moll młodzieńczy 3. Etiuda c moll op. 10 nr 12 4. Scherzo h moll op.20 5. Preludium e moll op. 28 nr 4 6. Preludium Des- dur op. 28 nr 15 7. Walc Es - dur op. 18 nr 1 8. Polonez A dur op. 40 nr 1 (dłuższe utwory proponuje się zaprezentować we fragmentach) - ilustracje przedstawiające: najbliższych, przyjaciół, miejsca w których przebywał kompozytor, pamiątki, wizerunki Fryderyka Chopina ( w tym portret Chopin E. Delacroi) Przebieg lekcji: 1. Prezentacja wiersza Czesława Janczarskiego Żelazowa Wola na tle utworu Scherzo h moll
Czesław Janczarski ( 1911 1971 ) ŻELAZOWA WOLA Stary dworek słońce zagląda do okien, szumią cicho wierzby płaczące. Tu mieszkał pan Szopen, kiedy był małym chłopcem. Słuchał kiedyś mały Chopin tej muzyki, zbierał nuty. Teraz nut tych słuchacie. Płyną z fortepianu Wieczorem w parku jakby znajome głosy, śpiewają słowiki czy wiatr na klawiszach swawoli? i żaby w zielonej Utracie. 2. Przedstawienie biografii Fryderyka Chopina przeplatane muzyką i prezentacją ilustracji. 3. Prezentacja wiersza Wandy Chotomskiej W Żelazowej Woli Wanda Chotomska ( 1929 ) W ŻELAZOWEJ WOLI W Żelazowej Woli drzewa wysokie, w Żelazowej Woli malwy u okien, biały dworek stoi nad rzeczką. - Czy to tutaj? - Tutaj, córeczko. Tu śpiewała lipowa kołyska, tutaj wiatr grał piosenki na listkach, tutaj malwy nuciły niebiesko. - Tak jak teraz? - Tak jak teraz córeczko. W Żelazowej Woli śpiewanie takie, jakby cały ogród był jednym ptakiem, A tutaj jeszcze grają świerszcze nad rzeką, a za wodą w łąkach bocianów klekot i żniwiarzy w pole wola przepiórka cała ziemia tutaj śpiewa mazurka. Z Żelazowej Woli za nutą nuta w świat z Chopinem poszły, by wrócić tutaj. A wróciły nuty piękne nad podziw do tej ziemi, gdzie się Chopin urodził. 4. Podsumowanie życia i twórczości Fryderyka Chopina w oparciu o motto C. K. Norwida Rodem Warszawianin, sercem Polak, a talentem świata Obywatel. 5. Wykonanie przez uczniów pracy plastycznej. Wprowadzenie przez nauczyciela do tematu, w razie kłopotu, wytłumaczenie, co to jest pejzaż. Można tego dokonać w oparciu o przykładowe wiersze (wiersze lub ich fragmenty do wyboru):
Teofil Lenartowicz ( 1822 1893 ) JAK TO NA MAZOWSZU ( fragment ) Oj, śliczna to ziemia to nasze Mazowsze! I czysta tam woda, i powietrze zdrowsze, I sosny roślejsze, i dziewki kraśniejsze, I ludzie mocniejsi, i niebo jaśniejsze. Gdzie mi tak na świecie kto zagra od ucha? Gdzie mi się rozśmieje tak razno dziewucha? Gdzie mi pokażecie naszą chatę lichą, Taki bór szumiący, taką łąkę cichą? Skąd wam modrej Wisły i białego piasku? Serce moje, serce do tych lasów goni, Do Wisły, do Wisły oj tęskno mi do niej! Szczęśliwe kuliki, szczęśliwe rybitwy, Co nad nią powietrzne zawodzą gonitwy. Ernest Bryl ( 1935 ) Hanna Januszewska ( 1905 1980) MAZOWSZE Z MAZOWSZA Przecież się wszystko utrze, wszystko się uściele przemyje wreszcie, sczyści, scedzi i przemiele na kopny piasek. Podobno najzdrowsze będzie to dla nas gdy wokoło drzyma szeroka, ciężka jak równina. Nasza ojczyzna płaszczyzna. Mazowsze Krzysztof Kamil Baczyński ( 1921 1944 ) MAZOWSZE ( fragment ) Dwie olszyny, Dwie łoziny, Między nimi steczka. Dalej topole, Dalej pole, Gaik, łąka, rzeczka. Za rozlewem Żabim śpiewem Zanoszą się stawy. O wieczerzy Młyn coś gderze, Pachną wilgotne trawy. Mazowsze. Piasek, Wisła i las. Mazowsze moje. Płasko, daleko pod potokami szumiących gwiazd, Nie górzysty, pod sosen rzeką. Nie lesisty Polny kraj nizinny, Jednostajny I zwyczajny, A coraz to inny. Władysław Broniewski MÓJ POGRZEB Mnie ta ziemia od innych droższa, ani chcę, ani umiem stąd odejść, tutaj Wisłą, wiatrami Mazowsza przeszumiało mi dziciństwo i młodość. W moim oknie pole i topole, i ja wiem, że to właśnie Polska. Stąd i radość, i chmura na czole, tutaj słowa me zbroję jak wojska.
A te słowa zrozumie ziemia, choćby miały krwią się sączyć: przecież nawet mury więzienia obrastają poezją jak pnączem. Tutaj do mnie najcichszym listkiem ufnie mówią topole i wierzby, moje serce tu wie o wszystkim. Chyba tutaj umrę bo gdzieżby? Więc gdy umrę, dobrze mnie otul, ziemio czarna, znajoma, dobra, szeregami żałobnych topól niechaj idzie za mną krajobraz. I niech w srebrnym liści popłochu długo szumią nadwiślańskie drzewa o tym wszystkim, com czuł i kochał, o tym wszystkim, czegom nie wyśpiewał. MAZOWSZE Równino mazowiecka rozpostarta szeroko, po tobie błądzi moje serce dziecka i męża oko. Z tumskiej spoglądam Góry na Królewski Las, zaciera jego kontury czas. Mokradła i kaczeńce Dawno to było temu. Myśli już nie dziecięce i nie młodzieńcze. Czemu? Mowo polska, Wisło rodzinna, miłości od innych słów prostsza Mowo wysoka, rzeko głębinna, mowo i rzeko Mazowsza. Mowo polska, groźniejsza niż burza i od słowików miększa, oba skrzydła w tobie zanurzam, powracam do twego wnętrza, ze mną słowo sława, ze mną słowo Warszawa. Piękna jesteś, rzeko Wisło, widzę twe dno, sprzyjająca moim pomysłom, moim snom. Piękne jesteś Mazowsze, skąd wziąłem skrzydła do lotu.
Oto słów moich ostrze: nie jestem z kraju smutnego helotów. Jestem księga otwarta w przyszłość. Twego to nurtu potęga, Wisło. Dzieci pracę plastyczną wykonują na tle utworu Fantazja A dur na tematy polskie op. 14 6. Podsumowanie zajęć prezentacja i ocena prac.