DIAGNOZA ZJAWISKA SPRZEDA Y NAPOJÓW ALKOHOLOWYCH OSOBOM NIEPE NOLETNIM W WARZSZAWIE RAPORT Z BADA Tajnego Klienta Pracownia Badawczo-Szkoleniowa MiraBo Miros awa Prajsner dla Biura Polityki Spo ecznej m. st. Warszawy Warszawa, wrzesie 2010 r.
Charakterystyka badania Celem badania by a diagnoza rzeczywistych rozmiarów zjawiska sprzeda y napojów alkoholowych niepe noletniej m odzie y. Prace terenowe zosta y zrealizowane w dniach od lipca do wrze nia 2010r. Badania przeprowadzono metod tajnego klienta w 150 losowo wybranych punktach sprzeda y napojów alkoholowych na terenie trzech warszawskich dzielnic Pragi Pó noc, Targówka i Woli. W ka dej ze wspomnianych dzielnic badanie zrealizowano w 40 sklepach i 10 lokalach gastronomicznych. W ka dym z tych punktów 2-krotnie pojawi si audytor wygl daj cy na osob niepe noletni, który próbowa kupi piwo raz by to ch opak, a raz dziewczyna. Za ka dym razem w badaniu uczestniczy równie drugi doros y audytor, którego zadaniem by o zwrócenie uwagi sprzedawcy, gdy ten bez sprawdzenie dowodu osobistego lub innego dokumentu podawa zamówione piwo osobie wygl daj cej na niepe noletni. Istotnym elementem badania by o sprawdzenie reakcji sprzedawców na interwencj osoby doros ej. 2
Charakterystyka badania Badanie zrealizowano cznie w 120 sklepach (w tym: w 50 super i hipermarketach oraz w 24 sklepach zlokalizowanych na terenie stacji paliw) a tak e w 30 lokalach gastronomicznych. Jak pokaza y wyniki badania handel detaliczny w Warszawie jest silnie sfeminizowany na 240 przeprowadzonych prób zakupu alkoholu w sklepach tylko w 58 przypadkach po drugiej stronie lady pracowa czyzna, za w pozosta ych 182 sytuacjach sprzedawc by a kobieta. Wiek sprzedawców mie ci si w przedziale od 20-70 lat. rednia wieku sprzedawców wynosi a 40 lat (SD=13,20). W dalszych analizach zostali oni podzieleni na 2 kategorie wiekowe wg mediany: A) do 39 lat (N=116) oraz B) od 40 lat (N=124). Wyniki bada wskazuj wyra ne zró nicowania pomi dzy obiema grupami sprzedawców pod wzgl dem gotowo ci sprzeda y alkoholu niepe noletniej odzie y. 3
Charakterystyka badania W m odszej grupie sprzedawców (do 39 lat) jedynie co ósmy (12%) za da dowodu osobistego od niepe noletniego audytora i wobec jego braku odmówi mu sprzeda y alkoholu. W starszej grupie wiekowej (od 40 lat) prawie 3-krotnie wi cej sprzedawców prosi o m odych klientów o okazanie dowodu osobistego i odmawia o sprzeda y piwa w sytuacji, gdy nie otrzyma o tego dokumentu. Te wyniki wyra nie wskazuj na du potrzeb prowadzenia warsztatów doskonal cych umiej tno legitymowania m odo wygl daj cych klientów, którzy chc kupi alkohol lub papierosy, w szczególno ci przez odych sprzedawców. Dla wielu z nich pro ba o pokazanie dowodu osobistego - przez klienta w sklepie lub lokalu - stanowi a powa barier emocjonaln, której nie umieli prze ama. 4
Wyniki badania 5
Skala zjawiska Sprzeda napojów alkoholowych / cz stotliwo danie dowodu osob. WYKRES.. Badanie przeprowadzono dwukrotnie w 150 punktach sprzeda y cznie zrealizowano 300 pomiarów (N=300). 6
Sprzeda alkoholu osobom niepe noletnim WYKRES. Próby zakupu piwa. Badanie przeprowadzono dwukrotnie w 150 punktach sprzeda y napojów alkoholowych na terenie trzech wybranych dzielnic m. st. Warszawy (Praga Pn., Targówek oraz Wola. cznie dokonano 300 prób zakupu. (N = 300) 7
Sprzeda alkoholu osobom niepe noletnim Na 300 przeprowadzonych w ramach badania prób zakupu napoju alkoholowego (piwa) jedynie co pi ta (56 prób) zako czy a si odmow sprzeda y alkoholu przez sprzedawc /kelnera poprzedzon daniem okazania dowodu osobistego (18,6%). W 131 przypadkach niepe noletni audytor dokona zakupu alkoholu mimo interwencji podj tej przez doros ego audytora, za w 113 sytuacjach o odmowie sprzeda y alkoholu zdecydowa a interwencja doros ego audytora. Prawie po owa (46,3%) odmów sprzeda y alkoholu osobie wygl daj cej na niepe noletni nast pi a na skutek interwencji podj tej przez doros ego wiadka sprzeda y, która poleg a na zwróceniu si do sprzedawcy z jednym prostym pytaniem: Czy Pani/Pan nie widzi, e ten ch opak/dziewczyna nie ma jeszcze 18 lat, dlaczego sprzedaje mu P. piwo?. Niestety ponad po owa podj tych interwencji (53,7%) zako czy a si niepowodzeniem. Sprzedawcy zazwyczaj ok amywali naszego doros ego audytora mówi c, e znaj od dziewczyn /ch opaka i wiedz e jest pe noletnia lub lekcewa yli jego interwencj, w ogóle nie reaguj c na zadane pytanie. 8
Sprzeda alkoholu osobom niepe noletnim Kategorie punktów sprzeda y Badanie zrealizowano 2-krotnie w 120 sklepach i 20 lokalach gastronomicznych Pomiar 1 + Pomiar 2 WYKRES. Sprzeda alkoholu w ró nych kategoriach punktów sprzeda y - cznie przeprowadzono 300 prób zakupu w 150 punktach sprzeda y napojów alkoholowych. 9
Sprzeda alkoholu osobom niepe noletnim Kategorie punktów sprzeda y - sklepy Co czwarty sprzedawca (25,3%) pracuj cy w ma ym lub rednim sklepie za da okazania przez osob niepe noletni dowodu osobistego i nie sprzeda jej piwa. Na 166 prób zakupu piwa podj tych w takich placówkach 42 razy niepe noletni audytor spotka si z odmow sprzeda y poniewa nie mia przy sobie dowodu osobistego. Wynik ten trudno jednak uzna za zadowalaj cy tym bardziej, i w wielu badanych sklepach sprzedawcy okazali si bardzo niekonsekwentni. Spo ród 83 ma ych lub rednich sklepów obj tych badaniem tylko w 7 placówkach 2-krotnie (zarówno ch opakowi, jak i dziewczynie) odmówiono sprzeda y alkoholu. w 48 sklepach mimo interwencji podj tej przez doros ego audytora - dwukrotnie sprzedano piwo naszym niepe noletnim audytorom. W pozosta ych 28 placówkach przynajmniej jeden ze sprzedawców okaza si odpowiedzialny daj c dowodu i odmawiaj c sprzeda y alkoholu naszemu niepe noletniemu audytorowi. Niestety, podj ta w tych sklepach druga próba zakupu okaza a si skuteczna pokazuj c tym samym, i odpowiedzialna sprzeda alkoholu nie jest w tym sklepie norm powszechnie obowi zuj. 10
Sprzeda alkoholu osobom niepe noletnim Kategorie punktów sprzeda y - sklepy Spo ród 12 obj tych badaniem sklepów dzia aj cych na terenie stacji benzynowych ani jeden nie otrzyma nominacji do certyfikatu Odpowiedzialny sklep. Jak pokazuj przeprowadzone badania sprzeda alkoholu niepe noletniej m odzie y w na terenie warszawskich stacjach paliw to jeden z kluczowych problemów, przed którym staj dzi samorz dy dzielnicowe. Dba o wysokie standardy pracy i przestrzeganie obowi zuj cych norm cz sto podkre lana przez znane i cenione na rynku wielkie koncerny paliwowe w tym przypadku okaza a si fikcj. Mimo udzia u ww. sklepów w programach odpowiedzialnej sprzeda y (o czym wyra nie wiadczy y wyeksponowane materia y edukacyjne przypominaj ce, i w tym sklepie nie sprzedajemy alkoholu osobom niepe noletnim ) w 8 tego typu placówkach (na 12 obj tych badaniem) sprzedawcy bez chwili wahania sprzedali piwo zarówno niepe noletniemu ch opakowi, jak i dziewczynie. Jedynie w 4 przypadkach niepe noletni audytorzy zostali poproszeni o pokazanie dowodu osobistego, a wobec jego braku spotkali si z odmow sprzeda y alkoholu. 11
Sprzeda alkoholu osobom niepe noletnim Kategorie punktów sprzeda y - sklepy Bardzo krytycznie nale y równie oceni przestrzeganie prawa zakazuj cego sprzeda y alkoholu niepe noletniej m odzie y w warszawskich super i hipermarketach (w trzech badanych dzielnicach: Wola, Targówek i Praga Pó noc). Spo ród 25 tego typu placówek obj tych badanie tylko jedna Hipermarket BIEDRONKA przy ul. Skrajnej 14 - otrzyma a nominacja do Certyfikatu Odpowiedzialny sklep. W pi ciu innych wielkopowierzchniowych marketach kasjerzy poprosili naszych niepe noletnich audytorów o pokazanie dowodu osobistego ale tylko raz druga próba zakupu okaza a si w pe ni skuteczna. W pozosta ych 19 super i hipermarketach (76% spo ród wszystkich obj tych badaniem) kasjerzy 2-krotnie byli gotowi sprzeda alkohol niepe noletniej m odzie y. Równie w tym przypadku niezb dne wydaj si dzia ania interwencyjne skierowane do Zarz dów wspomnianych sklepów. Warto podkre li, i znaczna cz kasjerów zatrudnianych w kasach ww. placówek w okresie wakacji stanowili m odzi pracownicy czasowi. W tym przypadku istotne znacznie mog mie odpowiednio przygotowane i przeprowadzone warsztaty szkoleniowe. Tradycyjne szkolenia realizowane przez ww. sklepy, w tym kontek cie, wydaj si nieskuteczne i nieadekwatne do istniej cych w tym zakresie potrzeb. 12
Sprzeda alkoholu osobom niepe noletnim Kategorie punktów sprzeda y - lokale gastronomiczne Stosunkowo naj atwiej niepe noletnia m odzie mo e kupowa alkohol w lokalach gastronomicznych (pubach, barach i pizzeriach). Na 60 podj tych tam prób zakupu - badaniem obj to 30 lokali 56 razy kelner/barman poda zamówione piwo naszemu m odemu audytorowi. Oznacza to, i ponad 93% prób zakupu alkoholu podj tych przez niepe noletni odzie w lokalach - by o skutecznych. Tylkow 4 przypadkach nasz nastoletni audytor (wy cznie ch opak) zosta zapytany o dowód osobisty a wobec jego braku - odmówiono mu sprzeda y alkoholu. Ani raz taka sytuacja nie zdarzy a si dziewczynie. Uczestnicz ce w badaniu audytorki za ka dym razem bez adnych przeszkód otrzymywa y zamówione piwo. Szans na zmian tej sytuacji mog by profesjonalnie przygotowane i szeroko rozpowszechnione szkolenia dla pracowników lokali gastronomicznych, w których podawane s napoje alkoholowe. Pozytywnie mo na oceni skuteczno interwencji podejmowanych w lokalach gastronomicznych przez doros ego audytora. Co trzecia podj ta interwencja (20 na 56 przypadków tj. 36%) spowodowa a, i kelnerka/barman poprosi niepe noletniego audytora o okazanie dowodu osobistego, a wobec jego braku wycofa si ze sprzeda y zabieraj c podane wcze niej piwo. 13
dania okazania dowodu osobistego - w sklepach niepe noletniego audytora Pomiar 1 + Pomiar 2 W 11 przypadkach sprzeda piwa nast pi a mimo stwierdzonego przez sprzedawc braku dowodu osobistego. Sprzedawca szybko zaakceptowa wyja nienia m odego audytora, i zapomnia wzi ze sob dokumentów (6 razy u dziewcz t i 5 razy u ch opców). WYKRES. Na 120 prób zakupu alkoholu przeprowadzonych w sklepach przez audytora dziewczyn tylko w co pi tym przypadku (19,1%) sprzedawcy za dali od niej dowodu osobistego (w badaniu odnotowano 23 takie sytuacje). W przypadku audytora ch opca danie okazania dowodu osobistego wyst pi o w co trzeciej podj tej w ramach badania próbie zakupu alkoholu (33%). 14
danie okazania dowodu osobistego w sklepach Kategorie sklepów WYKRES. danie okazania dowodu osobistego w trakcie zakupu alkoholu w ró nych kategoriach punktów sprzeda y (240 przeprowadzone próby zakupu). 15
danie okazania dowodu osobistego Kategorie sklepów Wi kszo warszawskich sprzedawców nie chce, nie lubi lub kr puje si prosi odych ludzi aby pokazywali dowód osobisty kupuj c alkohol lub papierosy. Dotyczy to zw aszcza m odych sprzedawców. Zdecydowanie najrzadziej z tak pro wyst puj kasjerzy w super i hipermarketach. Na 50 podj tych w tych punktach prób zakupu piwa jedynie w 8 przypadkach (16%) kasjer poprosi odo wygl daj cego klienta o pokazanie dowodu osobistego. W sklepach dzia aj cych na terenie stacji paliw pro ba o okazanie dowodu osobistego przez m odo wygl daj cego klienta równie nale y do rzadko ci. Jedynie w co pi tej tego typu placówce (20,8%) sprzedawca zapyta niepe noletniego audytora o dowód osobisty. W ma ych i rednich sklepach spo ywczych prawie co trzecia próba zakupu alkoholu (30%) spotka a si daniem okazania dowodu osobistego przez m odego audytora. 16
dania okazania dowodu osobistego - w lokalach niepe noletniego audytora Pomiar 1 + Pomiar 2 WYKRES. adnym spo ród 30 obj tych badaniem lokali gastronomicznych dziewczyna audytor nie zosta a poproszona o okazanie dowodu osobistego. Wsz dzie bez problemu sprzedano jej zamówione piwo (!!!). W przypadku audytora ch opca tylko w 4 lokalach (spo ród 30 obj tych badaniem) zosta on poproszony przez kelnera o przedstawienie dokumentu potwierdzaj cego pe noletno (13% badanych placówek). 17
dania okazania dowodu osobistego - w sklepach sprzedawców napojów alkoholowych Pomiar 1 + Pomiar 2 WYKRES. Na 240 prób zakupu piwa podj tych w sklepach a w 182 przypadkach nasz m ody audytor spotka si ze sprzedawc kobiet, a tylko w 58 sprzedawc by czyzna. Ponad 70% kobiet pracuj cych za lad by o gotowych sprzeda alkohol zamówiony przez m odzie bez dania okazania dowodu osobistego (130 osób). W grupie m czyzn gotowo sprzeda y piwa niepe noletnim nastolatkom, bez dania okazania dowodu osobistego, stwierdzono w ponad 80% przypadków (w 47 spo ród 58 podj tych prób). 18
Sprzeda alkoholu osobom niepe noletnim Zachowania sprzedawców wobec interwencji doros ego audytora Pomiar 1 + Pomiar 2 WYKRES. Na 188 prób zakupu alkoholu przeprowadzonych w sklepach - w których sprzedawca gotów by sprzeda zamówione piwo prawie 50 % (93 przypadki) zako czy o si odst pieniem od sprzeda y po interwencji doros ego audytora. W lokalach gastronomicznych rednio co trzecia podj ta interwencja (20 spo ród 56 podj tych interwencji) zako czy a si odebraniem niepe noletniemu audytorowi sprzedanego wcze niej piwa. 19
Sprzeda alkoholu osobom niepe noletnim m odego audytora a atwo zakupu alkoholu WYKRES. Ch opak ponad 2-krotnie cz ciej ni dziewczyna spotka si z odmow sprzeda y alkoholu (39 przypadków wobec 17 przypadków). Ponad po owa interwencji doros ego audytora podj tych wobec kupuj cego piwo ch opca by o skutecznych (54%) zako czy o si anulowaniem paragonu i wycofaniem ze sprzeda y alkoholu. W przypadku dziewcz t na 133 podj te interwencje 2/5 (40%) okaza a si skuteczna sprzedawca wycofa si ze sprzeda y alkoholu osobie wygl daj cej na niepe noletni. 20
wiadkowie sprzeda y Liczba wiadków w ró nych kategoriach punktów sprzeda y WYKRES. Reakcje wiadków interwencji podejmowanych przez doros ego audytora wobec sprzedawców podaj cych alkohol osobom niepe noletnim (N=275). 21
Reakcje wiadków interwencji audytora Na 300 podj tych w ramach badania prób zakupu piwa przeprowadzonych w sklepach i lokalach gastronomicznych przez niepe noletniego audytora - których wiadkami by cznie 275 doros ych klientów tych placówek ZNALAZ O SI JEDYNIE 18 OSÓB (6,5%), które zareagowa y na interwencj podj przez doros ego audytora. W dziewi ciu przypadkach przyznali oni racj audytorowi stwierdzaj c, i sprzedawca nie powinien sprzedawa alkoholu, je li m ody cz owiek nie ma przy sobie dowodu osobistego. Identyczna liczba wiadków interwencji (równie 9 osób) mia a przeciwne zdanie, przyznaj c racj sprzedawcy i wyra aj c swoj dezaprobat wobec interweniuj cego audytora. W czterech przypadkach wiadkowie interwencji zadeklarowali gotowo zakupu piwa niepe noletnim audytorom, gdy na skutek interwencji sprzedawca odmówi im jego sprzeda y. 22
Reakcje wiadków sprzeda y W badaniach ogólnopolskich zrealizowanych przez sopock Pracowni Bada Spo ecznych na zlecenie PARPA w 2005 r. ok. 14% doros ych mieszka ców kraju stwierdzi o, i w ci gu ostatniego roku podj o interwencj c wiadkiem sprzeda y alkoholu osobie niepe noletniej. Nie jest to wynik zadowalaj cy, ale i tak jest on wyra nie lepszy ni rezultaty odnotowane w tym zakresie podczas badania w Warszawie. Oznacza to, i na poziomie lokalnym istnieje jeszcze znaczna przestrze spo eczna, któr mo emy aktywnie zagospodarowywa na rzecz wspierania profilaktyki i ograniczania dost pno ci alkoholu dla nieletnich. Jak przekona doros ych mieszka ców miasta aby nie byli oboj tnymi wiadkami sprzeda y alkoholu osobom niepe noletnim? To jedno z istotnych wyzwa wspó czesnej profilaktyki! Kluczem do tego celu mo e by promocja dzia realizowanych przez Stowarzyszenie RoPSAN Rodzice Przeciwko Sprzeda y Alkoholu Nieletnim. 23
Reakcja na interwencj doros ego ankietera Kategorie punktów sprzeda y napojów alkoholowych Ogó em podj to 244 interwencje 24
Interwencje wobec sprzedawców Badania potwierdzaj e warto podejmowa interwencj wobec nierzetelnych sprzedawców, którzy sprzedaj alkohol niepe noletniej odzie y. Spo ród 244 interwencji podj tych podczas badania przez doros ego audytora niemal po owa (46% - 113 interwencji) zako czy a si sukcesem. W 131 przeprowadzonych próbach zakupu, mimo podj tej interwencji dosz o do sprzeda y alkoholu niepe noletnim audytorom. Jednym z najwa niejszych czynników wp ywaj cych na poziom dost pno ci alkoholu dla m odzie y jest postawa doros ych wiadków sprzeda y, przede wszystkim rodziców nastolatków. Im cz ciej b oni zwraca uwag sprzedawcom, którzy sprzedaj alkohol osobom niepe noletnim, tym trudniej b dzie odzie y samodzielnie zaopatrywa si w alkohol. Idea ta powinna sta si przedmiotem szerokiej promocji w ród rodziców uczniów szkó podstawowych i gimnazjów. B dzie temu s specjalnie przygotowana ulotka pokazuj ca wyniki bada tajnego klienta, która zostanie przekazana podczas szkolnych wywiadówek 10.000 rodziców warszawskich gimnazjalistów. 25
Sprzeda papierosów osobom niepe noletnim 26
Skala zjawiska Sprzeda papierosów / cz stotliwo danie dowodu osob. WYKRES.. Badanie przeprowadzono dwukrotnie w 60 punktach sprzeda y cznie zrealizowano 120 pomiarów (N=120). 27
Sprzeda papierosów osobom niepe noletnim WYKRES. Próby zakupu papierosów. Badanie przeprowadzono 2-krotnie w 60 punktach sprzeda y na terenie 3 dzielnic Warszawy (Pragi Pó noc, Targówka i Woli). cznie zrealizowano 120 prób zakupu. (N = 120) 28
Sprzeda papierosów osobom niepe noletnim Na 120 przeprowadzonych w ramach badania prób zakupu papierosów przez niepe noletnich audytorów jedynie 20 zako czy o si odmow sprzeda y, poprzedzon daniem okazania dowodu osobistego (ok. 16%). W 50 przypadkach (42%) niepe noletni audytor dokona zakupu papierosów mimo interwencji podj tej przez doros ego audytora. W kolejnych 50 sytuacjach o odmowie sprzeda y papierosów zadecydowa a interwencja doros ego audytora. Co druga podj ta w ramach badania interwencja (50%) zako czy a si wycofaniem si przez niego ze sprzeda y papierosów niepe noletniemu audytorowi, który nie okaza dowodu osobistego. 29
danie okazania dowodu osobistego ok. ok. Kategorie sklepów WYKRES. danie okazania dowodu osobistego w trakcie zakupu papierosów w ró nych kategoriach punktów sprzeda y (na 120 przeprowadzonych prób zakupu). Na 120 prób zakupu papierosów przeprowadzonych w ramach badania przez niepe noletnich audytorów, jedynie co pi ta (21%) zako czy a si pro sprzedawcy o okazania dowodu osobistego przez m odo wygl daj cego klienta. 30
Sprzeda papierosów osobom niepe noletnim Kategorie punktów sprzeda y Co pi ty sprzedawca pracuj cy w ma ych lub rednich sklepach (21%) sprzedaj c papierosy m odo wygl daj cym klientom za da okazania przez nich dowodu osobistego, a wobec jego braku - odmówi ich sprzeda y. Na 94 próby zakupu papierosów podj te w ww. placówkach 20 razy niepe noletni audytor spotka si z odmow sprzeda y poniewa nie mia przy sobie dowodu osobistego. Niestety w wi kszo ci badanych sklepów sprzedawcy okazali si niekonsekwentni. Spo ród 60 ma ych lub rednich sklepów obj tych badaniem jedynie w 2 placówkach 2-krotnie (zarówno ch opakowi, jak i dziewczynie) odmówiono sprzeda y papierosów. W tych samych sklepach m odzi audytorzy nie kupili równie alkoholu (badanie w sklepach polega o na jednoczesnej próbie zakupu alkoholu i papierosów). Na 16 prób zakupu papierosów podj tych w 8 wylosowanych super i hipermarketach tylko 2 razy kasjerka zapyta a niepe noletniego audytora o dowód osobisty i odmówi a sprzeda y. Podobnie jak w przypadku napojów alkoholowych równie w kwestii sprzeda y papierosów zdecydowanie najrzadziej prosz o okazanie dowodu osobistego kasjerzy warszawskich super i hipermarketów!!! W tej sprawie niezb dne wydaj si dzia ania interwencyjne podj te przez odpowiednie instytucje samorz du miasta. 31
Sprzeda papierosów osobom niepe noletnim Kategorie punktów sprzeda y Badania przeprowadzono równie w 5 sklepach dzia aj cych na terenie stacji paliw, podejmuj cznie 10 prób zakupu papierosów. Tylko w 2 spo ród nich sprzedawcy odmówili sprzeda y papierosów (podobnie jak i piwa) niepe noletnim audytorom, prosz c ich wcze niej o okazanie dowodu osobistego. Niestety, kolejna próba zakupu zrealizowana w tych samych placówkach przez innego m odego audytora zako czy a si sprzeda papierosów i zlekcewa eniem interwencji doros ego audytora. W 3 pozosta ych sklepach sprzedawcy 2-krotnie sprzedali papierosy niepe noletnim audytorom. W tym kontek cie punkty sprzeda y dzia aj ce na terenie stacji paliw podobnie jak super i hipermarkety powinny sta si przedmiotem interwencji odpowiednich instytucji samorz dowych. 32
Porównanie wyników bada w trzech wybranych dzielnicach m. st. Warszawy: Pradze Pó noc, Targówku i Woli 33
Porównanie wyników bada tajnego klienta w trzech wybranych do projektu Dzielnicach m. st. Warszawy WYKRES. Próby zakupu alkoholu w wybranych Dzielnicach Warszawy. Badanie przeprowadzono dwukrotnie w 40 sklepach w ka dej z trzech wybranych Dzielnic. cznie przebadano 120 sklepów realizuj c 240 prób zakupu piwa (N=240). Praga Pn. Targówek Wola Odmowa sprzeda y alkoholu z w asnej inicjatywy sprzedawcy 23 14 15 Odmowa sprzeda y alkoholu po interwencji 18 39 36 Sprzeda pomimo interwencji 39 26 30 34
SKLEPY WYRÓ NIONE CERTYFIKATEM Odpowiedzialny sklep renoma w Warszawie 35
Lista sklepów rekomendowanych do Certyfikatu Odpowiedzialny sklep renoma w Warszawie Wykaz sklepów w Warszawie, w których podczas przeprowadzonych bada tajnego klienta 2-krotnie za dano od niepe noletnich audytorów zarówno ch opaka, jak i dziewczyny okazania dowodu osobistego, a wobec jego braku 2-krotnie odmówiono im sprzeda y napojów alkoholowych. Sklepy, w których sprzedawcy konsekwentnie odmawiaj sprzeda y alkoholu niepe noletniej m odzie y: 1. Sklep ogólnospo ywczy Przysz, ul. Floria ska 14 2. Sklep ogólnospo ywczy EDEN, ul. Darwina 16 3. Sklep spo ywczy, ul. In ynierska 10/52 4. Sklep wielobran owy, ul. Kowie ska 9 5. Hipermarket BIEDRONKA, ul. Skrajna 14 6. Sklep ogólnospo ywczy, ul. Piotra Skargi 54A 7. Sklep spo ywczy MAXIM, ul. Kondratowicza 37 8. Sklep spo ywczo-przemys owy, ul. Górczewska 41 36
Lista sklepów rekomendowanych do Certyfikatu Odpowiedzialny sklep renoma w Warszawie Sklepy, w których sprzedawcy konsekwentnie odmawiaj sprzeda y papierosów niepe noletniej m odzie y odzie y: 1. Hipermarket BIEDRONKA, ul. Skrajna 14 2. Sklep spo ywczy MAXIM, ul. Kondratowicza 37 37