Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz środków budżetu państwa przy wsparciu Euroregionu Nysa OCHRONA ŚRODOWISKA W POLSCE (aktualny stan prawny - koniec października 2011 r.) Konferencja Środowisko Wspólna sprawa dla pogranicza! 1
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.) w swoich zapisach określa między innymi podstawowe funkcje państwa, obowiązki władz publicznych, obowiązki obywateli w zakresie ochrony środowiska (art. 5, 74, 86,). Szczegółowe regulacje w powyższym zakresie określają ustawy i akty wykonawcze do nich, które uwzględniają wymagania wynikające z dyrektyw Unii Europejskiej i konwencji międzynarodowych. Podstawową ustawą jest ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z późn. zm.). Z uwagi na szeroki zakres zagadnieo szereg uregulowao znalazło się także w innych ustawach: Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy-prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeostwa oraz o ocenach oddziaływania na środowisko Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych Ustawa z dnia 17 lipca 2009 r. o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji Ustawa z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie zwierząt Ustawa z dnia 22 czerwca 2001 r. o organizmach genetycznie zmodyfikowanych Ustawa z dnia 6 lipca 2001 r. o zachowaniu narodowego charakteru strategicznych zasobów naturalnych kraju Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze Ustawa z dnia 29 listopada 2000 r. Prawo atomowe Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej Ustawa z dnia 29 czerwca 2007 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym Ustawa z dnia 24 kwietnia 2009 r. o bateriach i akumulatorach Ustawa z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji Ustawa z dnia 10 lipca 2008 r. o odpadach wydobywczych Ustawa z dnia 22 grudnia 2004 r. o handlu uprawnieniami do emisji do powietrza gazów cieplarnianych i innych substancji Ustawa z dnia 18 września 2001 r. Kodeks Morski Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne Ustawa z dnia 24 czerwca 2010 r. o szczególnych rozwiązaniach z usuwaniem skutków powodzi z maja i czerwca 2010 r. Ustawa z dnia 13 października 1995 r. Prawo łowieckie Ustawa z dnia 19 lutego 2004 r. o rybołówstwie Ustawa z dnia 25 czerwca 2009 r. o rolnictwie ekologicznym Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeostwie żywności i żywienia Ustawa z dnia 18 kwietnia 1985 r. o rybactwie śródlądowym Ustawa z dnia 21 grudnia 2000 r. o żegludze śródlądowej Ustawa z dnia 16 marca 1995 r. o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o leśnym materiale rozmnożeniowym Ustawa z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu Ustawa z dnia 19 czerwca 1997 r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest Konferencja Środowisko Wspólna sprawa dla pogranicza! 2
Ustawa z dnia 11 stycznia 2001 r. o substancjach i preparatach chemicznych Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o biokomponentach i biopaliwach ciekłych Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o substancjach zubożających warstwę ozonową Ustawa z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach Ustawa z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw Ustawa z dnia 15 lipca 2011 r. o krajowym systemie ekozarządzania i audytu (EMAS) Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane art. 92 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym Konferencja Środowisko Wspólna sprawa dla pogranicza! 3
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska 1. Określa zasady ochrony środowiska oraz warunki korzystania z jego zasobów, z uwzględnieniem wymagań o zrównoważonego rozwoju, a w szczególności: 1. zasady ustalania: a) warunków ochrony zasobów środowiska, b) warunków wprowadzania substancji lub energii do środowiska (pozwolenia), c) kosztów korzystania ze środowiska; 2. obowiązki organów administracji; 3. odpowiedzialnośd i sankcje. Ochrona zasobów środowiska jest realizowana w szczególności poprzez (art. 82): 1. określenie standardów jakości środowiska oraz kontrolę ich osiągania, a także podejmowanie działań o służących ich nieprzekraczaniu lub przywracaniu; 2. ograniczanie emisji, polegające na zapobieganiu lub ograniczaniu wprowadzania do środowiska substancji lub energii. Warunki korzystania ze środowiska (art. 180 i 181) - została przyjęta zasada, że eksploatacja instalacji powodująca: 1. wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, 2. wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi, 3. wytwarzanie odpadów jest dozwolona po uzyskaniu pozwolenia, jeżeli jest ono wymagane. Organ ochrony środowiska może udzielić pozwolenia (na wniosek prowadzącego instalację): 1. zintegrowanego, 2. na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, 3. wodnoprawnego na wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi, 4. na wytwarzanie odpadów. 2. Organy administracji oraz instytucje ochrony środowiska Organy administracji do spraw ochrony środowiska: wójt, burmistrz lub prezydent miasta; starosta; sejmik województwa; marszałek województwa; wojewoda; minister właściwy ds. środowiska; Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska; Regionalny dyrektor ochrony środowiska. Organy Inspekcji Ochrony Środowiska działające na podstawie przepisów ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska wykonują zadania z zakresu ochrony środowiska, jeżeli ustawa tak stanowi. 1. Starosta Organem środowiska właściwym w sprawach, których mowa w art. 115a ust. 1, art. 150, art. 152 ust.1, art. 154 ust. 1, art.178, art. 183, art. 237 i art. 362 ust. 1-3, jest starosta. 2. Regionalny dyrektor ochrony środowiska jest właściwy w sprawach przedsięwzięć i zdarzeo na terenach zamkniętych. 3. Marszałek województwa jest właściwy w sprawach: Konferencja Środowisko Wspólna sprawa dla pogranicza! 4
przedsięwzięć i zdarzeń na terenach zakładów, gdzie jest eksploatowana instalacja, która jest kwalifikowana jako przedsięwzięcie mogące zawsze znacząco oddziaływać na środowisko w rozumieniu ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko; przedsięwzięcia mogącego zawsze znacząco oddziaływać na środowisko w rozumieniu ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania a środowisko, realizowanego na terenach innych niż wymienione w pkt 1. Marszałek województwa, starosta, wójt, burmistrz lub prezydent miasta sprawują kontrolę przestrzegania i stosowania przepisów o ochronie środowiska w zakresie objętym właściwością tych organów. Są oni uprawnieni lub osoby przez nich upoważnione do występowania w charakterze oskarżyciela publicznego w sprawach o wykroczenia przeciw przepisom o ochronie środowiska. Konferencja Środowisko Wspólna sprawa dla pogranicza! 5