Spis treści. Część pierwsza. Zagadnienia ogólne. Rozdział 1. Prawo ochrony środowiska Unii Europejskiej... 34

Transkrypt

1 Spis treści Wykaz ważniejszych skrótów Wprowadzenie Adam Erechemla Część pierwsza. Zagadnienia ogólne Rozdział 1. Prawo ochrony środowiska Unii Europejskiej Uwagi wprowadzające Akty prawne Unii Europejskiej BAT Najlepsze Dostępne Techniki Dostęp do informacji o środowisku Dyrektywy nowego podejścia Ekologiczne zamówienia publiczne Europejska Agencja Ochrony Środowiska Komisja Europejska Odzyskiwanie oparów benzyny Pakiet klimatyczny Parlament Europejski Pestycydy Programy działań w ochronie środowiska REACH Rtęć Strategie tematyczne Unii Europejskiej Anna Barczak Rozdział 2. Zadania organów administracji w zakresie ochrony środowiska Uwagi wprowadzające Gromadzenie, udostępnianie danych objętych państwowym monitoringiem środowiska Inspekcja Ochrony Środowiska a organy samorządu terytorialnego Koordynacja państwowego monitoringu środowiska Krajowe i lokalne planowanie strategiczne w ochronie środowiska Państwowy monitoring środowiska Programy państwowego monitoringu środowiska

2 6 Spis treści 2.8. Wykonywanie zadań kontrolnych przez Inspekcję Ochrony Środowiska Zadania kontrolno-nadzorcze wykonywane przez administrację ogólną Zadania o charakterze bezpośrednio-wykonawczym Zadania o charakterze kontrolno-nadzorczym Zadania o charakterze organizatorskim Zadania o charakterze zobowiązująco-reglamentacyjnym Zadania wykonywane przez organy Inspekcji Ochrony Środowiska Marek Lewicki Rozdział 3. Udostępnianie informacji o środowisku i jego ochronie Uwagi wprowadzające Fakultatywna odmowa udostępnienia informacji o środowisku i jego ochronie Informacje o środowisku i jego ochronie podlegające udostępnieniu Obligatoryjna odmowa udostępnienia informacji o środowisku i jego ochronie Opłaty za udostępnianie informacji o środowisku i jego ochronie Podmioty uprawnione do uzyskania informacji o środowisku i jego ochronie Termin udostępnienia informacji o środowisku i jego ochronie Udostępnianie informacji o środowisku i jego ochronie za pośrednictwem publicznie dostępnych wykazów Udostępnianie informacji o środowisku i jego ochronie za pośrednictwem systemów eleinformatycznych Udostępnienie informacji o środowisku i jego ochronie na wniosek Przemysław Wilczyński Rozdział 4. Udział społeczeństwa w ochronie środowiska Uwagi wprowadzające Działalność pożytku publicznego Inicjatywa lokalna Konwencja z Aarhus Organizacja ekologiczna Organizacja pozarządowa Organizacja pożytku publicznego Organizacja społeczna Stowarzyszenie i fundacja Udział społeczeństwa w podejmowaniu decyzji z zakresu ochrony środowiska wymagających udziału społeczeństwa Udział społeczeństwa w opracowywaniu dokumentów z zakresu ochrony środowiska wymagających udziału społeczeństwa Wolontariat Zasada pomocniczości Aneta Kaźmierska-Patrzyczna Rozdział 5. Oceny oddziaływania na środowisko Uwagi wprowadzające Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach (decyzja środowiskowa) Ocena oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000 (procedura naturowa ). 95

3 Spis treści Ocena oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko (procedura podstawowa) Ponowne przeprowadzenie oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko (procedura uzupełniająca) Prognoza oddziaływania na środowisko Przedsięwzięcia wymagające oceny Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko Strategiczna ocena oddziaływania na środowisko Transgraniczna ocena oddziaływania na środowisko Katarzyna Kaźmierska-Stępniak Rozdział 6. Systemy zarządzania środowiskowego w przedsiębiorstwie Uwagi wprowadzające Audyty środowiskowe Deklaracja środowiskowa, weryfikacja deklaracji, walidacja Etykiety i deklaracje środowiskowe Logo EMAS Organizacja, obiekt, klaster Organy właściwe Polityka środowiskowa Program środowiskowy Rejestracja, zawieszenie, wykreślenie z rejestru EMAS Weryfikator środowiskowy Agnieszka Jaworowicz-Rudolf Rozdział 7. Instrumenty finansowo-prawneochrony środowiska Zagadnienia wprowadzające Administracyjne kary pieniężne za naruszanie wymagań ochrony środowiska Administracyjne sankcje finansowe za naruszanie zasad korzystania ze środowiska Ewidencja dla celu obowiązku opłatowego Fundusze celowe Kara biegnąca oraz tzw. kara łączna Nadzór nad realizacją obowiązku wnoszenia opłat za korzystanie ze środowiska Opłaty podwyższone Opłaty za korzystanie ze środowiska przewidywane przez ustawę Prawo ochrony środowiska Podmioty obowiązane do ponoszenia opłat za korzystanie ze środowiska Prawo wnioskowania o odroczenie, zmniejszenie oraz umorzenie opłat podwyższonych za korzystanie ze środowiska oraz administracyjnych kar pieniężnych Przesłanki różnicowania wysokości opłat za korzystanie ze środowiska Stawki opłat za korzystanie ze środowiska Wykaz informacji i danych wykorzystanych do ustalenia należnej opłaty za korzystanie ze środowiska Wyliczenie wysokości należnej opłaty za korzystanie ze środowiska i jej wniesienie zasada samonaliczania Wysokość administracyjnych kar pieniężnych Zapłata administracyjnej kary pieniężnej Zwolnienia z opłat za korzystanie ze środowiska o charakterze przedmiotowym

4 8 Spis treści Agnieszka Jaworowicz-Rudolf Rozdział 8. Odpowiedzialność prawna w ochronie środowiska Zagadnienia wprowadzające Działania naprawcze Działania zapobiegawcze Koszty przeprowadzenia działań zapobiegawczych lub naprawczych Nakaz wstrzymania prowadzonej działalności Obowiązek ograniczenia oddziaływania na środowisko i przywrócenia go do stanu poprzedniego Odpowiedzialność administracyjna w ochronie środowiska Odpowiedzialność cywilnoprawna w ochronie środowiska Odpowiedzialność karna w ochronie środowiska Rejestr bezpośrednich zagrożeń szkodą w środowisku i szkód w środowisku Szkoda w środowisku Uzgodnienie warunków działań naprawczych Zgłoszenie o szkodzie w środowisku Renata Lewicka Rozdział 9. Prawo do sądu w sprawach z zakresu ochrony środowiska Uwagi wprowadzające Legalność jako kryterium kontroli administracji publicznej sprawowanej przez sądy administracyjne Orzeczenia kończące postępowanie sądowe Postępowanie dowodowe w sprawach cywilnychrczych) Postępowanie dowodowe w sprawach karnych i w sprawach o wykroczenia Postępowanie dowodowe w sprawach sądowoadministracyjnych Postępowanie w sprawach gospodarczych Powództwo cywilne Prawo do sądu Skarga do sądu administracyjnego Strona postępowania cywilnego Strona postępowania karnego Strona postępowania sądowoadministracyjnego Środki zaskarżenia w postępowaniu sądowym Właściwość i struktura sądów w Polsce Wszczęcie postępowania sądowego Wyczerpanie środków zaskarżenia jako przesłanka wniesienia skargi do sądu administracyjnego Marek Lewicki, Renata Lewicka Rozdział 10. Postępowanie administracyjne w sprawach z zakresu ochrony środowiska Uwagi wprowadzające Decyzja jako forma rozstrzygnięcia w postępowaniu administracyjnym Doręczenia w postępowaniu administracyjnym Dowody w postępowaniu administracyjnym

5 Spis treści Nadzwyczajne środki weryfikacji rozstrzygnięć zapadłych w postępowaniu administracyjnym Odwołanie w postępowaniu administracyjnym Postanowienie jako forma rozstrzygnięcia w postępowaniu administracyjnym Strona postępowania administracyjnego Ugoda w postępowaniu administracyjnym Właściwość organu (instancyjna, miejscowa, rzeczowa) Wszczęcie postępowania administracyjnego (na wniosek i z urzędu) Zasady ogólne postępowania administracyjnego Zażalenie na niezałatwienie sprawy w terminie Zażalenie w postępowaniu administracyjnym Agnieszka Wilczyńska Rozdział 11. Podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej Uwagi wprowadzające Akty kwalifikacyjne Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej Działalność gospodarcza Europejski obszar gospodarczy Ewidencja Działalności Gospodarczej Koncesja Koncesja na roboty budowlane lub usługi Konkurencja (nieuczciwa konkurencja, ochrona konkurencji) Krajowy Rejestr Sądowy Mikroprzedsiębiorca (mały przedsiębiorca, średni przedsiębiorca) Oddział przedsiębiorcy zagranicznego Osoba zagraniczna Partnerstwo publiczno-prywatne Pomoc publiczna Przedsiębiorca Przedsiębiorca zagraniczny (przedsiębiorstwo zagraniczne, przedsiębiorstwo z udziałem zagranicznym) Przedsiębiorstwo Przedstawicielstwo przedsiębiorcy zagranicznego Reglamentacja działalności gospodarczej Regulowana działalność gospodarcza Rejestr działalności regulowanej Rejestr przedsiębiorców Rzemiosło Samorządy gospodarcze Samorządy zawodowe Specjalna strefa ekonomiczna Spółdzielnia Spółdzielnia europejska Zamówienia publiczne Zezwolenie (licencja, zgoda)

6 10 Spis treści Część druga. Sektorowe regulacje ochrony środowiska Piotr Korzeniowski Rozdział 12. Przeciwdziałanie zanieczyszczeniom Uwagi wprowadzające Drogi, linie kolejowe, linie tramwajowe, lotniska oraz porty Eksploatacja instalacji Emisja Instalacja Najlepsza dostępna technika Obowiązki podmiotu korzystającego ze środowiska Obszar ograniczonego użytkowania Podmiot korzystający ze środowiska Pozwolenie emisyjne Pozwolenie zintegrowane Produkty Programy dostosowawcze Prowadzący instalację Przeciwdziałanie zanieczyszczeniom Standardy emisyjne z instalacji Standard jakości środowiska Strefy przemysłowe Substancje Piotr Korzeniowski Rozdział 13. Ochrona powietrza Uwagi wprowadzające Handel uprawnieniami do emisji do powietrza gazów cieplarnianych i innych substancji Kary pieniężne przewidziane w ustawie z dnia 22 grudnia 2004 r. o handlu uprawnieniami do emisji do powietrza gazów cieplarnianych i innych substancji Krajowy Administrator Systemu Handlu Uprawnieniami do Emisji (KASHUE) Krajowy Plan Rozdziału Uprawnień Monitorowanie wielkości emisji i rozliczanie uprawnień do emisji Obowiązek prowadzenia pomiarów emisji Oceny stanu akustycznego środowiska i obserwacji zmian Ochrona powietrza Ochrona przed hałasem Ochrona przed polami elektromagnetycznymi Ochrona warstwy ozonowej Pozwolenie na emisję gazów i pyłów do powietrza Programy służące doprowadzeniu do przestrzegania standardów jakości środowiska Protokół z Kioto do Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu Przyznawanie i wykorzystywanie uprawnień do emisji Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu Standardy emisyjne z instalacji w zakresie wprowadzania gazów lub pyłów do powietrza

7 Spis treści System handlu uprawnieniami do emisji System zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji Wartości odniesienia Zezwolenie w systemie handlu uprawnieniami do emisji Joanna Sylwia Kierzkowska Rozdział 14. Poważne awarie i postępowanie z substancjami chemicznymi Uwagi wprowadzające Poważne awarie przemysłowe Programy zapobiegania awariom System bezpieczeństwa Raport o bezpieczeństwie Kwalifikacja do zakładów o dużym ryzyku powstania awarii (ZZR) Kwalifikacja do zakładów o dużym ryzyku powstania awarii (ZDR) Plan wewnętrzny Plan zewnętrzny Postępowanie z substancjami chemicznymi Piotr Korzeniowski Rozdział 15. Gospodarowanie odpadami Uwagi wprowadzające Gospodarowanie odpadami Informacja o wytworzonych odpadach oraz sposobach gospodarowania wytworzonymi odpadami Łączenie decyzji zezwalających na wytwarzanie i gospodarowanie odpadami Magazynowanie odpadów Obowiązek prowadzenia ewidencji odpadów Odmowa wydania pozwolenia na wytwarzanie odpadów Odmowa wydania zezwolenia na odzysk, unieszkodliwianie, zbieranie lub transport odpadów Odpad Odzysk Plany gospodarki odpadami Posiadacz odpadów Pozwolenie na wytwarzanie odpadów Program gospodarki odpadami niebezpiecznymi Recykling Selektywne zbieranie odpadów Składowanie odpadów Szczególne zasady gospodarowania niektórymi rodzajami odpadów Termiczne przekształcanie odpadów Unieszkodliwianie odpadów Wezwanie do zaniechania naruszeń posiadacza odpadów, który uzyskał zezwolenie na odzysk, unieszkodliwianie, zbierania odpadów, lub transport odpadów Wezwanie wytwórcy odpadów do niezwłocznego zaniechania naruszeń Wytwórca odpadów Zakaz mieszania odpadów

8 12 Spis treści Zakazy dotyczące zbierania odpadów Zasady gospodarowania odpadami Zezwolenie na odzysk lub unieszkodliwianie odpadów Wstrzymanie działalności i podjęcie wstrzymanej działalności Zezwolenie na zbieranie lub transport odpadów Zlecenie wykonania obowiązku gospodarowania odpadami innemu posiadaczowi odpadów-przenoszenie odpowiedzialności za gospodarowanie odpadami Piotr Korzeniowski Rozdział 16. Postępowanie z odpadami opakowaniowymi i niektórymi innymi rodzajami odpadów Uwagi wprowadzające Działania edukacyjne w zakresie właściwego gospodarowania odpadami opakowaniowymi Obowiązek sprawozdawczy Obowiązek ustalenia kaucji na opakowania jednostkowe środków niebezpiecznych Obowiązki eksportera i dokonującego wewnątrzwspólnotowej dostawy produktów w opakowaniach Obowiązki producenta, importera, dokonującego wewnątrzwspólnotowego nabycia, eksportera i dokonującego wewnątrzwspólnotowej dostawy opakowań Obowiązki producenta, importera, dokonującego wewnątrzwspólnotowego nabycia, eksportera i dokonującego wewnątrzwspólnotowej dostawy produktów w opakowaniach Obowiązki sprzedawcy i użytkownika produktów w opakowaniach Obowiązki sprzedawcy środków niebezpiecznych Odpady opakowaniowe Opakowanie Porozumienie z producentami, importerami i dokonującymi wewnątrzwspólnotowego nabycia środków niebezpiecznych Właściwości opakowań Znakowanie opakowań Piotr Korzeniowski Rozdział 17. Obowiązki przedsiębiorców wynikające z ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi opakowaniami oraz opłacie produktowej i opłacie depozytowej Uwagi wprowadzające Brak dokonania wpłaty opłaty produktowej Dokumenty potwierdzające odzysk i recykling Obliczanie osiągniętych poziomów odzysku przez przedsiębiorcę Obliczenie opłaty produktowej Obowiązek organizacji odzysku dotyczący złożenia marszałkowi województwa sprawozdania rocznego Obowiązek prowadzenia odzysku Obowiązek przedsiębiorcy dotyczący złożenia marszałkowi województwa sprawozdania rocznego

9 Spis treści Obowiązek złożenia marszałkowi województwa rocznego sprawozdania o wyso kości należnej opłaty produktowej Obowiązki przedsiębiorców Opakowanie wielomateriałowe Opłata produktowa Poziom odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych Przedsiębiorca Sposób osiągania odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych Organizacja odzysku Ustalenie masy lub ilości odpadów poddanych odzyskowi i recyklingowi oraz sposobu odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych Wewnątrzwspólnotowa dostawa produktów lub produktów w opakowaniach Wewnątrzwspólnotowe nabycie produktów lub produktów w opakowaniach Wewnątrzwspólnotowy nabywca Zawiadomienie marszałka województwa Piotr Korzeniowski Rozdział 18. Postępowanie z pojazdami samochodowymi wycofanymi z użytku Uwagi wprowadzające Dzień wprowadzenia pojazdu na terytorium kraju Obowiązek opracowania informacji dotyczącej sposobu demontażu nowego typu pojazdu przez wprowadzającego pojazd Obowiązek osiągania poziomu odzysku i recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji przez przedsiębiorcę prowadzącego stację demontażu Obowiązek prowadzenia ewidencji zaświadczeń o demontażu pojazdu oraz zaświadczeń o przyjęciu niekompletnego pojazdu Obowiązek wydania zaświadczenia potwierdzającego odzysk lub recykling Obowiązek sporządzenia przez prowadzącego stację demontażu rocznego sprawozdania Obowiązek zapewnienia oznaczania przedmiotów wyposażenia i części pojazdów Obowiązek zapewnienia sieci zbierania pojazdów Obowiązek złożenia zawiadomienia o zakończeniu działalności w zakresie zbierania pojazdów wycofanych z eksploatacji Obowiązki producentów pojazdów Obowiązki przedsiębiorców prowadzących punkty zbierania pojazdów Obowiązki przedsiębiorców prowadzących stacje demontażu Obowiązki przedsiębiorców prowadzących strzępiarki Obowiązki właściciela pojazdu wycofanego z eksploatacji Opłata za brak sieci Pojazd wycofany z eksploatacji Ponowne użycie Przetwarzanie Roczne sprawozdanie o wysokości należnej opłaty za brak sieci Stacja demontażu Strzępiarka Unieważnienie dowodu rejestracyjnego, karty pojazdu oraz tablic rejestracyjnych Wewnątrzwspólnotowe nabycie

10 14 Spis treści Wprowadzający pojazd Wymagania dotyczące materiałów, przedmiotów wyposażenia i części pojazdów Zawiadomienie Głównego Inspektora Ochrony Środowiska o podjęciu działalności w zakresie produkcji, importu lub wewnątrzwspólnotowego nabycia pojazdów Zawiadomienie o zakończeniu działalności w zakresie demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji lub o rozwiązaniu lub wygaśnięciu umowy z przedsiębiorcą prowadzącym punkt zbierania pojazdów Zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie zbierania odpadów przedsiębiorcy prowadzącemu punkt zbierania pojazdów Piotr Korzeniowski Rozdział 19. Postępowanie ze zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym Uwagi wprowadzające Demontaż zużytego sprzętu Informacja dotycząca ponownego użycia i przetwarzania zużytego sprzętu Kontrola zakładu przetwarzania Koszty zbierania, przetwarzania, odzysku, w tym recyklingu, i unieszkodliwiania zużytego sprzętu Nadanie przedsiębiorcy numeru rejestrowego Obowiązek zorganizowania i sfinansowania zbierania, przetwarzania, odzysku, w tym recyklingu, i unieszkodliwiania zużytego sprzętu pochodzącego od użytkowników innych niż gospodarstwa domowe Obowiązek informacyjny realizowany na podstawie art. 39 u.z.s. e.e Obowiązek osiągania minimalnych rocznych poziomów zbierania zużytego sprzętu pochodzącego z gospodarstw domowych Obowiązek osiągania wskazanych poziomów odzysku i recyklingu Obowiązek prowadzenia dodatkowej ewidencji Obowiązek przedłożenia sprawozdania o ilości i masie sprzętu wprowadzonego do obrotu Obowiązek przedłożenia sprawozdania o masie przyjętych oraz poddanych odpowiednio recyklingowi lub innym niż recykling procesom odzysku odpadów pochodzących ze zużytego sprzętu Obowiązek przekazania odpadów powstałych w wyniku przetworzenia zużytego sprzętu prowadzącemu działalność w zakresie recyklingu lub prowadzącemu działalność w zakresie innych niż recykling procesów odzysku Obowiązek sporządzenia i przedłożenia sprawozdania przez wprowadzającego sprzęt Obowiązek zbierającego zużyty sprzęt sporządzenia i przedłożenia sprawozdania Obowiązek uiszczenia opłat Obowiązek wydania zaświadczenia o zużytym sprzęcie Obowiązek wydania zaświadczenia potwierdzającego inne niż recykling procesy odzysku Obowiązek wydania zaświadczenia potwierdzającego recykling Obowiązek zachowania tajemnicy przez organizację odzysku Obowiązek zapewnienia zbierania zużytego sprzętu Obowiązek zawarcia umowy z prowadzącymi zakłady przetwarzania, wpisanymi do rejestru, o zdolnościach przetwórczych umożliwiających przetworzenie zebranego zużytego sprzętu

11 Spis treści Obowiązek złożenia sprawozdania Głównemu Inspektorowi Ochrony Środowiska Obowiązek złożenia wniosku o wpis do rejestru Obowiązek złożenia wniosku o wykreślenie z rejestru Obowiązek zorganizowania i sfinansowania odbierania zużytego sprzętu pochodzącego z gospodarstw domowych Obowiązki prowadzącego punkt serwisowy Obowiązki prowadzącego zakład przetwarzania Obowiązki sprzedawcy detalicznego i sprzedawcy hurtowego sprzętu przeznaczonego dla gospodarstw domowych Obowiązki użytkownika sprzętu Obowiązki wprowadzającego sprzęt Obowiązki zbierającego zużyty sprzęt Opłata produktowa Organizacja odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego Ponowne użycie Prowadzenie publicznych kampanii edukacyjnych Przedmiot działania organizacji odzysku Przetwarzanie Rozliczenie zabezpieczenia finansowego Sprzęt Umowa finansowa Ustalanie ilości i masy sprzętu wprowadzonego do obrotu na terytorium kraju Weryfikacja danych zawartych w sprawozdaniach Wewnątrzwspólnotowa dostawa Wewnątrzwspólnotowe nabycie Wprowadzający sprzęt Wprowadzenie sprzętu do obrotu na terytorium kraju Wprowadzenie sprzętu do obrotu Wykreślenie przedsiębiorcy z rejestru Wyposażenie zakładu przetwarzania Zabezpieczenie finansowe Zadania Inspekcji Ochrony Środowiska Zakład przetwarzania Zbierający zużyty sprzęt Zużyty sprzęt Piotr Korzeniowski Rozdział 20. Postępowanie ze zużytymi bateriami i akumulatorami Uwagi wprowadzające Obowiązek złożenia Głównemu Inspektorowi Ochrony Środowiska wniosku o wpis do rejestru oraz uzyskania numeru rejestrowego Obowiązek finansowania publicznych kampanii edukacyjnych Obowiązek obliczenia i wpłaty należnej opłaty produktowej Obowiązek odbierania zużytych baterii i akumulatorów Obowiązek osiągania minimalnych poziomów wydajności recyklingu Obowiązek pobrania opłaty depozytowej oraz potwierdzenia jej pobrania Obowiązek prowadzenia ewidencji przez prowadzącego zakład przetwarzania zużytych baterii lub zużytych akumulatorów Obowiązek prowadzenia ewidencji przez wprowadzającego baterie i akumulatory.. 313

12 16 Spis treści Obowiązek prowadzenia ewidencji przez zbierającego zużyte baterie lub zużyte akumulatory Obowiązek przygotowania zużytych baterii i zużytych akumulatorów do recyklingu i unieszkodliwiania Obowiązek uzyskania pozwolenia zintegrowanego przez prowadzącego zakład przetwarzania zużytych baterii samochodowych kwasowo-ołowiowych, zużytych akumulatorów samochodowych kwasowo-ołowiowych, zużytych baterii przemysłowych kwasowo-ołowiowych lub zużytych akumulatorów przemysłowych kwasowo-ołowiowych Obowiązek wprowadzającego baterie przenośne lub akumulatory sporządzenia i przedłożenia rocznego sprawozdania o osiągniętych poziomach zbierania Obowiązek zawarcia umowy z prowadzącym zakład przetwarzania zużytych baterii lub akumulatorów Obowiązki prowadzącego miejsce odbioru Obowiązki prowadzącego zakład przetwarzania zużytych baterii lub zużytych akumulatorów Obowiązki przedsiębiorcy świadczącego usługi w zakresie zużytych baterii lub zużytych akumulatorów Obowiązki sprzedawcy detalicznego baterii przenośnych lub akumulatorów przenośnych, którego powierzchnia sprzedaży przekracza 25 m Obowiązki sprzedawcy detalicznego baterii samochodowych kwasowo-ołowiowych, akumulatorów samochodowych kwasowo-ołowiowych, baterii przemysłowych kwasowo-ołowiowych lub akumulatorów przemysłowych kwasowo-ołowiowych Obowiązki sprzedawcy hurtowego baterii przenośnych lub akumulatorów przenośnych Obowiązki użytkowników końcowych Obowiązki wprowadzających baterie lub akumulatory Obowiązki wprowadzającego baterie przenośne Obowiązki wynikające z magazynowania i przetwarzania zużytych baterii i zużytych akumulatorów Obowiązki zbierającego zużyte baterie lub zużyte akumulatory Opłata produktowa Obowiązek zorganizowania i sfinansowania odbierania zużytego sprzętu pochodzącego z gospodarstw domowych Oznakowanie symbolem selektywnego zbierania Poziom zbierania Przetwarzanie Rejestr wprowadzających baterie lub akumulatory oraz prowadzących zakłady przetwarzania zużytych baterii lub zużytych akumulatorów Stawka opłaty depozytowej Trwałe zakończenie działalności w zakresie wprowadzania do obrotu baterii lub akumulatorów na terytorium kraju lub przetwarzania zużytych baterii lub zużytych akumulatorów Użytkownik końcowy Wpis do rejestru wprowadzającego baterie lub akumulatory Wprowadzający baterie lub akumulatory Wprowadzenie do obrotu baterii lub akumulatorów na terytorium kraju Wykreślenie przedsiębiorcy z rejestru Wymagania dla miejsc odbioru Wymagania dotyczące wprowadzanych do obrotu baterii i akumulatorów

13 Spis treści Wymagania związane z projektowaniem produkowanego i wprowadzanego sprzętu Postępowanie ze zużytymi bateriami i zużytymi akumulatorami Zakaz unieszkodliwiania zużytych baterii i zużytych akumulatorów Zakaz wprowadzania do obrotu oraz dystrybucji baterii i akumulatorów Zbierający zużyte baterie lub zużyte akumulatory Aneta Kaźmierska-Patrzyczna Rozdział 21. Postępowanie z odpadami wydobywczymi Uwagi wprowadzające Decyzja zatwierdzająca program gospodarowania odpadami wydobywczymi Obiekty unieszkodliwiania odpadów wydobywczych Ocena ryzyka obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych Obowiązki posiadacza odpadów wydobywczych Obowiązki wytwórcy odpadów wydobywczych Program gospodarowania odpadami wydobywczymi Zarządzanie obiektem unieszkodliwiania odpadów wydobywczych Zezwolenie na prowadzenie obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych Anna Barczak Rozdział 22. Postępowanie z odpadami komunalnymi Uwagi wprowadzające Ewidencja umów zawartych na odbieranie odpadów komunalnych Gminny plan gospodarki odpadami Obowiązki właścicieli nieruchomości Określenie górnych stawek opłat ponoszonych przez właścicieli nieruchomości za korzystanie z usług związanych z odbieraniem odpadów komunalnych Referendum gminne Regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie gminy Zadania jednostek samorządu terytorialnego w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi Zezwolenie na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości Anna Barczak Rozdział 23. Międzynarodowe przemieszczanie odpadów Uwagi wprowadzające Administracyjne kary pieniężne Lista zielona i bursztynowa odpadów Podmioty uczestniczące w międzynarodowym przemieszczaniu odpadów Procedury informowania Procedura notyfikacji Procedury przemieszczania odpadów Rola Głównego Inspektora Ochrony Środowiska w sprawie międzynarodowego przemieszczania odpadów Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 1013) 2006 w sprawie przemieszczania odpadów zakres obowiązywania Ustalenia terminologiczne pojęcie przemieszczania Zakres regulacji prawnej międzynarodowego przemieszczania odpadów

14 18 Spis treści Aneta Kaźmierska-Patrzyczna Rozdział 24. Gospodarka wodna Uwagi wprowadzające Instalowanie i użytkowanie urządzeń ochronnych Korzystanie z wód Monitoring jakości wód Operat wodnoprawny Opłaty i należności w gospodarce wodnej Pozwolenie wodnoprawne Prowadzenie pomiarów ścieków Standardy jakości ścieków (standardy emisyjne) Standardy jakości wód (standardy imisyjne) Utworzenie i korzystanie ze strefy ochronnej ujęcia wody lub obszaru ochronnego zbiorników wód śródlądowych Własność wód Zakazy i ograniczenia związane z odprowadzaniem ścieków (generalne) Aneta Kaźmierska-Patrzyczna Rozdział 25. Zaopatrzenie w wodę i usuwanie ścieków komunalnych Uwagi wprowadzające Obowiązki dostawcy ścieków przemysłowych wprowadzanych do urządzeń kanalizacyjnych Obowiązki przedsiębiorstwa wodociągowo kanalizacyjnego wobec odbiorców usług Odcięcie dostawy wody) zamknięcie przyłącza kanalizacyjnego Plan rozwoju i modernizacji urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych (wieloletni) Przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne Regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków Ścieki Taryfy za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków Umowa o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków Zakazy związane z odprowadzaniem ścieków bytowych i przemysłowych do urządzeń kanalizacyjnych Zezwolenie na prowadzenie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków Jacek Cheda Rozdział 26. Zapobieganie zanieczyszczaniu morza przez statki Uwagi wprowadzające Armator Obowiązek uiszczania administracyjnych kar pieniężnych Obowiązki kapitana statku w zakresie zanieczyszczeń i wypadków morskich Obowiązki załadowcy Obowiązki związane ze zdawaniem do portowych urządzeń odbiorczych odpadów i pozostałości ładunkowych Obowiązki związane z ochroną powietrza

15 Spis treści Obowiązki związane z ochroną warstwy ozonowej Obowiązki związane z przewożeniem statkiem ładunków niebezpiecznych lub zanieczyszczających Obowiązki związane z zatapianiem ze statków odpadów i innych substancji Obszary morskie Rzeczypospolitej Polskiej Przeglądy i inspekcje Statek Świadectwa międzynarodowe Współpraca międzynarodowa w zakresie zwalczania zanieczyszczeń morza Zakaz spalania odpadów na statku Zwalczanie zanieczyszczeń morza Monika Anna Król Rozdział 27. Obowiązki wynikające z ochrony powierzchni ziemi Uwagi wprowadzające Fundusz Ochrony Gruntów Rolnych (FOGR) Funkcje powierzchni ziemi Monitoring jakości gleby i ziemi Obowiązek zdjęcia i wykorzystania próchnicznej warstwy gleby Ochrona ilościowa gruntów rolnych, leśnych Ochrona jakościowa gruntów rolnych Opłaty i należności za wyłączenie gruntów z produkcji rolniczej, leśnej Rekultywacja Ruchy masowe ziemi Standardy jakości gleby, ziemi Władający powierzchnią ziemi Wyłączenie gruntów z produkcji rolniczej, leśnej Agnieszka Jaworowicz-Rudolf Rozdział 28. Obowiązki wynikające z korzystania z kopalin użytecznych Zagadnienia wprowadzające Koncesja górnicza Kopaliny podstawowe i pospolite Obszar górniczy Odmowa udzielenia koncesji Odpowiedzialność za szkody górnicze Opłata eksploatacyjna Organy koncesyjne Plan ruchu zakładu górniczego Plan zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego Projekt zagospodarowania złoża Przeniesienie koncesji Sposób naprawienia szkody górniczej Szkoda górnicza Teren górniczy Tryb dochodzenia roszczeń o naprawienie szkód wyrządzonych ruchem zakładu górniczego oraz o zapobieganie tym szkodom

16 20 Spis treści Użytkowanie górnicze Własność kopalin Wygaśnięcie lub cofnięcie koncesji Zakład górniczy Jacek Cheda Rozdział 29. Ochrona przyrody Uwagi wprowadzające Formy ochrony przyrody Obowiązek uiszczania administracyjnych kar pieniężnych Obowiązek uiszczania opłat za usunięcie drzew lub krzewów Obowiązek uzyskania zezwolenia na odstępstwa od zakazów ograniczających korzystanie z nieruchomości na obszarach prawnej ochrony przyrody Obowiązek uzyskania zezwolenia na pozyskiwanie roślin, zwierząt i grzybów Obowiązek uzyskania zezwolenia na przeniesienie z ogrodu botanicznego lub ogrodu zoologicznego do środowiska przyrodniczego roślin lub zwierząt gatunków zagrożonych wyginięciem Obowiązek uzyskania zezwolenia na utworzenie i prowadzenie ogrodu botanicznego lub zoologicznego Obowiązek uzyskania zezwolenia na utworzenie i prowadzenie ośrodka rehabilitacji zwierząt Obowiązek uzyskania zezwolenia na usunięcie drzew i krzewów Obowiązki posiadacza żywych zwierząt gatunków dzikiej fauny i flory Ochrona przyrody Ograniczenia w korzystaniu z nieruchomości na obszarach prawnej ochrony przyrody Ograniczenia w zakresie posiadania i obrotu żywymi zwierzętami gatunków niebezpiecznych dla życia i zdrowia ludzi Zakazy ograniczające korzystanie z nieruchomości na obszarach prawnej ochrony przyrody Monika Anna Król. Rozdział 30. Korzystanie z zasobów leśnych Uwagi wprowadzające Podstawowe kategorie pojęciowe Gospodarka leśna Lasy ochronne Leśne kompleksy promocyjne Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe Plan urządzenia lasu (PUL) Powiększanie zasobów leśnych Zasada powiększania zasobów leśnych Służba Leśna i Straż Leśna Służba Leśna (SL) Trwale zrównoważona gospodarka leśna Udostępnianie lasów Zakaz wstępu do lasu Zasada trwałości utrzymania lasów Zmiana przeznaczenia gruntu leśnego na cele nieleśne

17 Spis treści 21 Monika Anna Król Rozdział 31. Korzystanie z zasobów zwierzyny łownej Uwagi wprowadzające Podstawowe kategorie pojęciowe Gospodarka łowiecka Obwody łowieckie Państwowa Straż Łowiecka (PSŁ) Polski Związek Łowiecki (PZŁ) Szkody łowickie Świadczenie usług turystycznych obejmujących polowanie Wykonywanie polowania Joanna Miłkowska Rozdział 32. Rybactwo śródlądowe Amatorski połów ryb Dozwolone przez prawo narzędzia rybackie Obowiązki uprawnionego do rybactwa Obręb hodowlany Obręb ochronny Obwód rybacki Ograniczenia połowu Operat rybacki Państwowa Straż Rybacka Polski Związek Wędkarski Racjonalna gospodarka rybacka Rybactwo śródlądowe Społeczna Straż Rybacka Uprawniony do rybactwa Joanna Miłkowska Rozdział 33. Rybołówstwo morskie Centrum Monitorowania Rybołówstwa Kwota połowowa Licencja połowowa Limity połowowe Nakład połowowy Połowy sportowo rekreacyjne Połowy w celach naukowo-badawczych i szkoleniowych Przyłowy Rejestr statków Rybołówstwo Rybołówstwo morskie Wspólna Polityka Rybołówstwa Unii Europejskiej Wspólnotowa Agencja Kontroli Rybołówstwa (CFCA, ang. Community Fisheries Control Agency) Zdolność połowowa Zezwolenie połowowe

18 22 Spis treści Monika Anna Król Rozdział 34. Humanitarna ochrona zwierząt Uwagi wprowadzające Podstawowe kategorie pojęciowe prawnej ochrony zwierząt Dobrostan zwierząt Doświadczenia z użyciem zwierząt Humanitarne traktowanie zwierząt Transport zwierząt Ubój gospodarczy Zabiegi na zwierzętach Zwierzęta wykorzystywane do celów szczególnych Jacek Cheda Rozdział 35. Korzystanie z zasobów genowych Uwagi wprowadzające Genetycznie modyfikowane organizmy Obowiązek uzyskania zezwolenie na tranzyt produktów GMO Obowiązek uzyskania zezwolenie na wprowadzenie do obrotu produktu GMO Obowiązek uzyskania zezwolenia na wywóz za granicę produktów GMO Obowiązek uzyskania zezwolenia na zamierzone uwolnienie GMO do środowiska w celach innych niż wprowadzenie do obrotu Obowiązek uzyskania zezwolenie na zamknięte użycie GMO Ocena zagrożeń Odpowiedzialność cywilna za nieprawidłowe użycie i wykorzystanie GMO Odpowiedzialność karna za nieprawidłowe użycie i wykorzystanie GMO Organy właściwe do spraw GMO i ich zadania Oznakowanie produktów GMO Produkty GMO Rejestry Użytkownik GMO Zakaz klonowania ludzi Monika Anna Król Rozdział 36. Rolnictwo ekologiczne Uwagi wprowadzające Podstawowe kategorie pojęciowe prawnej regulacji rolnictwa ekologicznego Certyfikacja produktów ekologicznych Konwersja na produkcję ekologiczną Podjęcie działalności w rolnictwie ekologicznym Zasady produkcji ekologicznej Znakowanie produktów ekologicznych Wybrana literatura