Grupa docelowa: OPIS PROJEKTU Polsko-niemieckie seminarium dla młodzieŝy i studentów Historie w biografii Józef Paczyński 28.11-04.12.2008 MDSM Oświęcim w ramach projektu modelowego Sztuka - Przestrzeń - Pamięć 6 uczestników z Polski 6 uczestników z Niemiec zainteresowanych narracją filmową. Umiejętności z zakresu sztuki wideo nie są wymagane. Opis projektu: Uczestnicy z Polski i Niemiec zajmują się w ramach seminarium Historie w biografii Józef Paczyński biografią Józefa Paczyńskiego; na pierwszym planie znajduje się rozmowa ze świadkiem wydarzeń. Józef Paczyński urodził się 29.01.1920r. w Łękawicy. 14 czerwca 1940r. został deportowany pierwszym transportem polskich więźniów politycznych do KL Auschwitz. Otrzymał numer 121. W obozie został zmuszony do pracy w obozowym zakładzie fryzjerskim. Od 1942r. musiał pracować w funkcji osobistego fryzjera komendanta obozu, Rudolfa Hössa, pracę wykonywał codziennie w jego willi. Przebywał w obozie do stycznia 1945r., następnie został przymusowo ewakuowany w ramach tzw. marszu śmierci. Z Wodzisławia Śląskiego trafił do obozu koncentracyjnego Mauthausen. Pracował w sztolniach w podobozie Melk. Stąd został deportowany do obozu koncentracyjnego Ebensee, gdzie doczekał wyzwolenia. Józef Paczyński podobnie jak inni byli więźniowie dysponuje obszerną wiedzą o KL Auschwitz jak równieŝ o innych obozach koncentracyjnych, w których był więziony jako młodociany przez 5 lat. 1
Punktem wyjścia do scenariusza, który zostanie przygotowany wspólnie w polsko-niemieckich grupach będą osobiste pobudki, motywacje i biografie uczestników, które skłoniły ich do zajęcia się tą specyficzną tematyką. W ten sposób uczestnicy zbudują relację z biografią Józefa Paczyńskiego, co umoŝliwi im poszerzenie perspektyw oraz doświadczenie procesu przenikania historii do wszystkich obszarów Ŝycia. Seminarium odbywa się z tłumaczeniem konsekutywnym. Cele projektu: Celem seminarium jest umoŝliwienie młodym osobom konfrontacji z miejscem Auschwitz i Oświęcim oraz ich historią. W tym sensie obok biografii Józefa Paczyńskiego na pierwszym planie znajdą się takŝe osobiste biografie uczestników. To powinno umoŝliwić uczestnikom wyostrzenie percepcji i uwraŝliwienie na aktualną sytuację przejściową - wkrótce rozmowy z osobami, które przeŝyły niemieckie obozy koncentracyjne nie będą juŝ moŝliwe. W ramach seminarium po raz pierwszy powstanie dokument filmowy, dotyczący Józefa Paczyńskiego. Do tej pory nie powstała Ŝadna publikacja jemu poświęcona. Seminarium odbywa się świadomie w kontekście polsko-niemieckim, co stwarza uczestnikom szansę spotkania oraz pracy w zespole międzykulturowym, jak równieŝ wspólne poznanie się w odniesieniu do róŝnorodnej socjalizacji i ich biografii. Poprzez spotkanie seminarzyści doświadczą podobieństw i róŝnic kulturowych. Kolejno, poprzez wspólnie stworzony film dokumentalny naświetlone zostaną perspektywy, zawierające w sobie równocześnie historię uniwersalną, jak równieŝ historie osobiste. Metody pracy: Na początku seminarium uczestnicy zwiedzą wspólnie teren byłego obozu koncentracyjnego Auschwitz I oraz teren byłego obozu zagłady Auschwitz-Birkenau. Podczas kolejnych dni programu w ramach rozmów, które będą tłumaczone z j. polskiego na j. niemiecki Józef Paczyński opowie o swoim Ŝyciu oraz pobycie w obozie koncentracyjnym KL Auschwitz. Następnie kaŝdy uczestnik w oparciu o własną biografię wypracuje indywidualny sposób dotarcia do biografii Paczyńskiego. Wspólnie zostaną rozwinięte główne tematy poszczególnych sekwencji filmu. W polsko-niemieckich zespołach zostaną nagrane sceny z wywiadu z Józefem Paczyńskim oraz własne sceny, które zostaną zmontowane jako film wideo. Efekty projektu: Efektem seminarium będzie piętnastominutowy film, o którego treści zdecydują sami uczestnicy; artysta plastyk Thorsten Streichard ukierunkuje pod względem artystycznym realizację pomysłów uczestników oraz udzieli technicznego wsparcia. 2
Projekt modelowy: Sztuka - Przestrzeń - Pamięć Celem projektu modelowego jest otwarcie i opisanie obszaru pedagogiki miejsca pamięci, gdzie zostaną zintegrowane: nauczanie historyczne, działania w obszarze kultury i pedagogiki oraz współczesne strategie artystyczne. Projekt modelowy rozwija formaty, które otwierają w szerszym stopniu niŝ dotychczas przestrzenie myśli i działania, umoŝliwiające adresatom wyraŝenie ich emocji i myśli, osobistych doświadczeń i przyzwyczajeń wizualnych w konfrontacji z historią i współczesnością miejsc pamięci, jak równieŝ aktywne przepracowanie i poddanie w widoczny sposób refleksji trudno uchwytnych wraŝeń. Punktem wyjścia przy tego rodzaju załoŝeniach artystycznych, które opierają się na uczestnictwie, jest załoŝenie, Ŝe sztuka postrzegana jest jako forma działania i jako szczególny rodzaj komunikacji, gdzie widoczny i uświadomiony jest przede wszystkim sam proces, a nie wyłącznie efekt. Seminarium Historie w biografii - Józef Paczyński to jedno z siedmiu artystycznych przedsięwzięć seminaryjnych i warsztatowych, które towarzyszy i poddaje ewaluacji projekt modelowy w 2008 roku. Projekt Sztuka Przestrzeń - Pamięć wspierany jest w ramach programu W róŝnorodności siła! MłodzieŜ dla róŝnorodności, tolerancji i demokracji przez Ministerstwo do Spraw Rodziny, Seniorów, Kobiet i MłodzieŜy. Ewaluacja: KaŜdy dzień programu kończy dyskusja podsumowująca, której celem jest refleksja i komentarz dot. przebiegu dnia. Dyskusje powinny umoŝliwić bieŝącą ewaluację i moderację seminarium. Na końcu seminarium uczestnicy zostaną poproszeni o wypełnienie ankiet ewaluacyjnych. W seminarium bierze udział równieŝ członek zespołu projektu modelowego Sztuka - Przestrzeń - Pamięć. Podsumowanie seminarium wpłynie bezpośrednio na dalszy rozwój formatów seminaryjnych w ramach projektu modelowego. Warunki uczestnictwa: 1. Komunikatywna znajomość j. polskiego lub niemieckiego 2. Zainteresowanie historią II. Wojny Światowej, perspektywą stosunków polskoniemieckich oraz indywidualną biografią jako punktem wyjścia do uniwersalnej historiografii 3. Zainteresowanie wypróbowaniem nowych metod warsztatowych (film) 4. Wiek: 18-26 lat 5. Koszt uczestnictwa: 200 PLN - uczestnicy z Polski, 120 Euro - uczestnicy z Niemiec 6. Zwrot kosztów podróŝy dla uczestników z Niemiec wg stawek Polsko-Niemieckiej Współpracy MłodzieŜy 3
Seminarium jest organizowane przez Międzynarodowy Dom Spotkań MłodzieŜy w Oświęcimiu we współpracy z zespołem projektu modelowego Sztuka - Przestrzeń - Pamięć, realizowane jest jako projekt pilotaŝowy wspierany finansowo przez Polsko-Niemiecką Współpracę MłodzieŜy oraz Fundację F. C. Flick. Zespół prowadzący: Anna Meier: meier@mdsm.pl (zastępca kierownika Działu Pedagogicznego w MDSM Oświęcim) Thorsten Streichardt : thorsten.streichardt@web.de (artysta plastyk ) Zgłoszenie i info: meier@mdsm.pl Projekt wspierany w ramach programu ministerialnego W róŝnorodności siła! MłodzieŜ dla róŝnorodności, tolerancji i demokracji. 4
Program Polsko-niemieckie seminarium dla młodzieŝy i studentów Historie w biografii Józef Paczyński 28.11. - 04.12.2008 MDSM Oświęcim w ramach projektu Sztuka-Przestrzeń-Pamięć 28.11.2008 (piątek) Przyjazd uczestników 16.00 17.00 Wprowadzenie do działalności MDSM 18.00 Kolacja 19.00 21.00 Spotkanie zapoznawcze 29.11.2008 (sobota) 07.30 Śniadanie 08.00-12.00 Otwarcie seminarium: oczekiwania uczestników wobec seminarium Osobiste motywacje do udziału w seminarium Prezentacja warsztatów - tematy, cele i metody Wprowadzenie: wideo wybiórcze spojrzenie lub: Ty widzisz coś, czego ja nie widzę 12.30 Obiad 14.00 Specjalistyczne oprowadzanie po terenie byłego obozu koncentracyjnego i zagłady KL Auschwitz-Birkenau (4 h) 20.00 Dyskusja podsumowująca 30.11.2008 (niedziela) 09.30 10.30 Biografia Józefa Paczyńskiego - przygotowanie do rozmowy ze świadkiem wydarzeń 11.00 Rozmowa z Józefem Paczyńskim 14.00 Obiad 15.00 16.00 Burza mózgów dot. scenariusza 16.00 17.00 Przedstawienie własnych pomysłów 17.00 Wybór 3 głównych tematów do sekwencji filmowych oraz podział na trzy polsko-niemieckie zespoły filmowe. Praca nad scenariuszem, szkic do storyboards Zakończenie pracy nad storyboards 5
01.12.2008 (poniedziałek) 09.00 Wywiad pierwszego zespołu z Józefem Paczyńskim w MDSM (45min.) 10.30 Wywiad drugiego zespołu z Józefem Paczyńskim w MDSM (45min). 12.00 Obiad 14.00 Wywiad trzeciego zespołu z Józefem Paczyńskim w MDSM (45min.) 15.30 Przegląd materiału wideo w trzech grupach 20.00 Dalszy przegląd materiału wideo 02.12.2008 (wtorek) 8.30 Wyjazd do Krakowa 10.00 Wolny czas z Panem Paczyńskim 13.00 Wspólny obiad Czas wolny, indywidualne zwiedzanie miasta 17.30 Powrót 03.12.2008 (środa) 09.00 Uzupełniające nagrania audio i wideo 13.00 Obiad 14.00 Wstępny montaŝ pojedynczych sekwencji w małych grupach 20.30 Wieczór dwóch kultur ze specjalnościami typowymi dla obu krajów przygotowują uczestnicy seminarium 04.12.2008 (czwartek) 9.00 14.00 MontaŜ sekwencji 14.00 Obiad 15.00 Wewnątrzgrupowa prezentacja wstępnie zmontowanego materiału 16.00 Podsumowanie seminarium i poŝegnanie Prowadzenie: Anna Meier (MDSM) meier@mdsm.pl Thorsten Streichardt (artysta plastyk) thorsten.streichardt.@web.de Zgłoszenie i info: meier@mdsm.pl 6