Ekwipunek: test amortyzatorów FOX: F100 X vs F100 RLC Dwa lisy 40 bi k eboar d #1 styczeń 2007
Tekst: Marcin Wielkiewicz, zdjęcia: bikeboard, Fox Człowiek z natury jest leniwy. Dąży do tego, aby sobie jak najbardziej usprawnić życie i żeby maszyny odwalały za niego robotę. Czytaliście już to kiedyś? Zgadza się. Na początku ubiegłego roku, w artykule R14 (bb 1/2006), porównywaliśmy dwa widelce: jeden z manualną blokadą skoku, drugi z inteligentnym zaworem redukującym niepożądane uginanie się amortyzatora podczas sprintów czy podjazdów na stojąco. Wtedy na tapecie były Manitou R7, tym razem w szranki stają dwa lisy: FOX X oraz FOX RLC. Bliźniaki Oba FOX-y są z zewnątrz niemal identyczne. Różnią się wyłącznie regulatorami umieszczonymi na szczycie prawej goleni. Oba mają aluminiowe sterówki, głowice i górne 32 mm lagi. W obu dolne odlewy wykonano z magnezu i pokryto białym lakierem o fakturze. Także wewnątrz lewej goleni oba widelce są bliźniaczo podobne. Główna komora pneumatyczna przeciwstawiona jest nietypowej sprężynie negatywnej. Składa się ona z dwóch części: krótszej, twardej odpowiadającej za rozruch widelca na małych nierównościach oraz dłuższej i bardziej miękkiej. Ta miękka prostuje krzywą charakterystyki ugięcia widelca tak, żeby swoim działaniem widelec przypominał sprężynowy. W prawej goleni ukryto hydraulikę. W stosunku do modeli ubiegłorocznych, kosmetycznym zmianom uległ kształt korony i podkowy, ale nie pociągnęło to za sobą oszczędności w masie. Zważyliśmy FOX X A.D. 2006 i A.D. 2007 i okazało się, że z rurami sterowymi 265 mm ważą tyle samo - 1690 g. Wypasione pokrętła regulacyjne FOX-a zawsze były obiektem naszych westchnień. Są metalowe z ładną grawerką, a ich obrót jest indeksowany wyraźnie wyczuwalnym kliknięciem. Zegarmistrzowska robota. FOX-y są chyba najładniejszymi widelcami, oczywiście to rzecz gustu i nie ma wpływu na działanie, ale warto podkreślić dbałość firmy o dopracowanie wyglądu produktu w najdrobniejszych detalach, o których świadczy choćby mocowanie przewodu hamulcowego. bi k e B o a r d # 1 st y c z e ń 2 0 0 7 41
FOX F100 X Kontakt: Cult-Bikes, tel. (0-22) 898-28-39, www.cult-bikes.com Skok: 100 mm, masa: 1692 g 3750 zł Budowa Działanie Opłacalność Ocena końcowa 6 5 1,8 rewelacyjna automatyczna blokada duża sztywność wygodne pokrętła 4,7 Uwaga! Tekst jest integralną częścią testu. Wnioskowanie tylko na podstawie punktacji może prowadzić do błędów w interpretacji Regulacje Oba widelce posiadają pneumatyczną komorę, której zawór jest ukryty pod niebieskim kołpakiem na lewej goleni. W obu jest regulacja tłumienia powrotu (zawsze czerwone pokrętło) oraz regulacja wartości siły powodującej zwolnienie blokady skoku (pokrętło na dole prawej goleni). Różnica między bliźniakami jest taka, że w modelu RLC skok 100 mm blokuje się ręcznie, dźwignią znajdującą się po prawej stronie korony, a w modelu X robi to za nas system TerraLogic. RLC ma jeszcze dodatkowo regulację tłumienia kompresji. FOX X, po prawej stronie korony ma tylko regulator tłumienia powrotu 42 X W tym modelu zamontowano hydraulikę z automatycznym systemem blokady skoku o nazwie Terra- Logic, całkowicie usztywniającym widelec na równej nawierzchni i odblokowującym jego pracę po wjechaniu na przeszkodę. Przy jeździe po płaskim terenie FOX łatwo reaguje na pojawiające się nierówności terenu. Przy sprintach na gładkiej nawierzchni jest zablokowany i pedałowanie nie wywołuje pompowania. Jazda po gładkiej, choć garbatej, ścieżce również nie ugina widelca. Dopiero kanciaste przeszkody odblokowują jego pracę. Siłę wyzwalającą można regulować pokrętłem umieszczonym u dołu prawej goleni. Wjechanie na pierwszą przeszkodę jest twarde, ale kolejne nierówności, jeśli się często powtarzają, widelec połyka już gładko. Jeśli jest to pojedyncza przeszkoda, FOX po dwóch, trzech wahnięciach blokuje się ponownie. Po wjechaniu na kamienistą drogę praca widelca staje się płynna, wibracje wywołane często powtarzającymi się uderzeniami nie pozwalają zamknąć obiegu oleju i zablokować skoku. Wówczas przy sprintach na stojąco amortyzator pompuje jak każdy inny, chyba że trochę podkręcimy zaworek zmniejszając czułość FOX a na małe nierówności. Na gładkich podjazdach ze sporadycznie pojawiającymi się korzeniami, gdy siedzi się na siodełku i przednie koło jest odciążone, F100 X jest całkiem sztywny i nie ugina się. Nawet stojąc na pedałach nie da się dociążyć przedniego koła tak, aby najazd na korzeń wywołał kompresję! A wszystko to przy całkowitym odkręceniu zaworu, kiedy to najmniejsze nierówności powinny odblokowywać widelec. Dopiero bardzo dynamiczna jazda lub często powtarzające się uderzenia, wznawiają jego pracę. Na zjazdach FOX X jest w pełni aktywny, chyba że sunie się po równym asfalcie. Bardzo sprawnie reaguje na przeszkody, choć jeździliśmy już na bardziej czułych widelcach. X ma jeszcze jedną fajną cechę - przy hamowaniu na gładkich nawierzchniach nie nurkuje. Pod błękitnym kołpakiem znajduje się zawór powietrznej sprężyny Oprócz widocznych różnic zewnętrznych, FOX-y różnią się hydrauliką znajdującą się w prawej goleni. Na zdjęciu po prawej stronie automatyczna blokada z modelu X, po lewej manualna hydraulika z RLC
FOX F100 RLC Kontakt: Cult-Bikes, tel. (0-22) 898-28-39, www.cult-bikes.com Skok: 100 mm, masa: 1655 g 3220 zł Budowa Działanie Opłacalność Ocena końcowa 5 4,5 2,2 4,2 duża sztywność minimalnie niższa masa niż FX100 X niewielka czułość na najmniejsze nierówności Uwaga! Tekst jest integralną częścią testu. Wnioskowanie tylko na podstawie punktacji może prowadzić do błędów w interpretacji Na szczycie prawej goleni RLC znajdują się regulatory w kolejności zgodnej z literkami skrótu: tłumienie powrotu, blokada skoku, tłumienia kompresji Po lewej stronie goleni jak w X - zawór sprężyny powietrznej RLC Ten model decyzję o blokowaniu pracy zawieszenia ceduje na kolarza. Samemu trzeba sięgnąć do pokrętła blokującego skok. RLC tak jak i automatyczny Iks daje możliwość regulacji wartości siły, która skutkuje odblokowaniem skoku amora (pokrętłem umieszczonym na dole goleni). Zakres tej regulacji jest spory. Przy regulatorze przekręconym całkiem na minus, blokada prawie w ogóle nie działa i gwałtowne sprinty wywołują kołysanie. Przekręcenie na plus o kilka kliknięć zwiększa skuteczność blokady. W przypadku zablokowanego RLC widelec ugina się dopiero po uderzeniu, którego siła zależy od położenia regulatora. W modelu X wystarczyło pierwsze uderzenie inicjujące pracę, później powtarzające się wibracje nie pozwalały na usztywnienie widelca. Odblokowany RLC to Leon Zawodowiec - nie grzeszy czułością na najmniejsze przeszkody i nie należy do komfortowych. Pracuje płynnie, ale żeby się ugiąć potrzebuje poważnych impulsów. Przy podjeżdżaniu na siedząco bardzo słabo reaguje na przeszkody, a zablokowany oczywiście wcale się nie ugina. Wstanie z siodełka i dociążenie przodu zwiększa ochotę FOX a do łykania korzeni, ale też sprawia, że widelec pompuje. Na zjazdach odblokowany RLC pracuje jak jego brat X, z tym że mamy tu dodatkową możliwość stłumienia kompresji ugięcia przy agresywnej jeździe. W Iksie można tego dokonywać regulując TerraLogic, a więc pośrednio. W przypadku gdy zapomnimy odblokować amortyzator, zawór bezpieczeństwa pozwoli na jego pracę przy większych uderzeniach, a FOX RLC będzie działał jak tani widelec bez kąpieli olejowej. Oczywiście to jak duża przeszkoda wywoła ugięcie, zależy od położenia regulatora. W obu widelcach na dole prawej goleni jest regulator siły zwalniającej blokadę widelca Porównanie Oba widelce zostały napompowane do tego samego ciśnienia odpowiedniego dla masy testera zgodnie z zaleceniami instrukcji. Przy 75 kg jest to około 80 psi, czyli jak twardo nabita dętka w góralu. SAG w takim przypadku wynosi około 20 mm. W RLC można go łatwo sprawdzić wystarczy wsiąść na rower, natomiast z Iksem trzeba odbyć jazdę testową, żeby widelec na pierwszym wyboju ustawił się w położeniu neutralnym. Charakterystyka pracy widelców jest progresywna i trudno wykorzystać pełen zakres skoku. Przy tych ustawieniach widelce pracowały w zakresie 85 mm, przy czym 20 mm to było ugięcie wstępne łatwo osiągane dzięki zamontowanej sprężynie negatywnej. W obu FOX ach można precyzyjnie ustawić moment zwolnienia blokady. Jest tylko jeden feler tego rozwiązania: nie można tego zrobić w czasie jazdy. O wiele lepiej byłoby, żeby pokrętło regulatora siły znajdowało się na szczycie goleni, a to od tłumienia powrotu, na dole. 43
Nawiasem mówiąc tłumienie powrotu jest bardzo wydajne i można je regulować w dużym zakresie. Oba FOX y są bardzo sztywne bocznie zapewniając wspaniałą precyzję sterowania. To zasługa grubych goleni. Jednak masa widelców, ponad 1600 g, nie stawia ich awangardzie widelców XC. Anorektycy wcześniej pomyślą o Manitou R7 (Platinium ważył 1440 g, a Comp 1620 g test w bb 1/2006) czy RockShoxach SID. Choć z drugiej strony porównywalny RockShox Reba Race (test bb 9/2006) okazał się nieco cięższy. Podsumowanie Który z systemów jest lepszy, to jak zwykle zależy od indywidualnych preferencji. Nam bardziej przypadł go gustu model X, który za bikera decyduje, kiedy widelec ma być sztywny a kiedy ma pracować. Głównie dlatego, że na podjazdach odblokowany RLC i tak nie jest skłonny do łykania korzeni, a przed wstaniem z siodła trzeba widelec zablokować sięgając do dźwigni na koronie. Po zablokowaniu, każde automatyczne odblokowanie skoku musi być wywołane uderzeniem. W rezultacie blokada działa jak regulator czułości widelca na wielkość przeszkód, podczas gdy w Iksie regulujemy wartość siły odblokowującej widelec, po którym mamy w pełni odblokowany i czuły nawet na mniejsze nierówności amortyzator. Oczywiście widelec zablokuje się, jeśli nie otrzyma kolejnego, odpowiedniego strzału. Nie sposób nie odnieść się do wspomnianego na wstępie testu amortyzatorów R7. Mechanizm TarraLogic bardziej przypadł nam do gustu niż Snap Valve SPV. Po pierwsze FOX całkiem się blokuje na gładkiej nawierzchni, a na wybojach całkiem się odblokowuje. Jest to najfajniejszy automat jakiego używaliśmy, stąd wysoka ocena w budowie. Do tego regulacja pokrętłem jest wygodniejsza od zabawy pompką. Ale jeśli chodzi o widelce z ręczną blokadą, to jest na odwrót. R7 działa o wiele fajniej od FOX a RLC. Reaguje na mniejsze nierówności i ma bardziej liniową charakterystykę stąd też trochę niższa ocena za działanie. Od dystrybutora: Oddając do złomowania stary widelec/damper można uzyskać 15% rabatu na zakup nowego widelca/dampera FOX. Stan techniczny nie gra roli (może być to także widelec sztywny od Ukrainy). W przypadku złomowania starych, popsutych amortyzatorów FOX a dystrybutor oferuje indywidualne stawki rabatowe w wysokości 30-35% 44