Edukacja na temat Światowego Dziedzictwa Ludzkości wpisanego na Listę UNESCO Program edukacyjny UNESCO pt. Edukacja dla Wszystkich Opracowanie: Justyna Michniuk
Dziedzictwo to nasza spuścizna z przeszłości - to, gdzie żyjemy dzisiaj, i co mamy przekazać przyszłym pokoleniom. Dziedzictwo kulturowe i naturalne są niezastąpionym źródłem życia i inspiracji.
Co to jest Lista Światowego Dziedzictwa UNESCO? Lista Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego Ludzkości to lista obiektów objętych szczególną ochroną międzynarodowej organizacji UNESCO, filii ONZ, ze względu na ich unikatową wartość kulturową bądź przyrodniczą dla ludzkości. Lista obejmuje (w lipcu 2008) 878 obiektów w 145 krajach, w tym 679 obiektów dziedzictwa kulturowego (K), 174 przyrodniczego (P) i 25 mieszanych (K, P). W sprawie wpisania danego obiektu na listę decyduje Komitet Światowego Dziedzictwa w trakcie corocznej sesji, począwszy od 1977 roku. Nominacje zgłaszane są przez poszczególne kraje.
Obiekty z Listy Światowego Dziedzictwa znajdujące się w Polsce Na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO w Polsce znalazły się: * 1978 - Historyczne centrum Krakowa (K) * 1978 - Zabytkowa kopalnia soli w Wieliczce (K) * 1979 - Auschwitz-Birkenau. Niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny i zagłady (1940-1945) (K) * 1979 - Puszcza Białowieska - (wspólnie z Białorusią) (P) * 1980 - Historyczne centrum Warszawy (K) * 1992 - Stare Miasto w Zamościu - przykład renesansowej zabudowy miejskiej (K) * 1997 - Średniowieczny zespół miejski Torunia (K) * 1997 - Zamek Krzyżacki w Malborku (K) * 1999 - Kalwaria Zebrzydowska: manierystyczny zespół architektoniczny i krajobrazowy oraz park pielgrzymkowy z XVII w. (K) * 2001 - Kościoły Pokoju w Jaworze i Świdnicy (K) * 2003 - Drewniane kościoły południowej Małopolski - Binarowa, Blizne, Dębno Podhalańskie, Haczów, Lipnica Murowana, Sękowa (K) * 2004 - Park Mużakowski nad rzeką Nysą (wspólnie z Niemcami) (K) * 2006 - Hala Stulecia (Hala Ludowa) we Wrocławiu (K)
Edukacja dla Wszystkich ("Education for All") jest, od momentu zainicjowania na Światowej Konferencji w Jomtien (Tajlandia,1990), głównym programem edukacyjnym UNESCO. Uczestniczy w nim obecnie 180 krajów, a w jego realizację zaangażowane są także inne agendy systemu Stanów Zjednoczonych, tj. Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju, Bank Światowy i UNICEF.
Celem programu Edukacja dla Wszystkich jest doprowadzenie do zaspokojenia podstawowych potrzeb edukacyjnych wszystkich ludzi. Podkreślano przy tym konieczność zadbania o wysoką jakość procesu kształcenia (Art. 26 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka o powszechnym prawie do edukacji). Raport na temat poziomu zaspokojenia potrzeb edukacyjnych w poszczególnych krajach dostarczył alarmujących danych i stał się podstawą dyskusji. Konferencja przyjęła dokument Światowa Deklaracja "Edukacja dla Wszystkich" oraz plan działania na 10 lat. Za najpilniejsze uznano do prowadzenie do zaspokojenia podstawowych potrzeb edukacyjnych wszystkich ludzi, przez co rozumie się opanowanie umiejętności czytania, pisania, liczenia, formułowania myśli, rozwiązywania problemów, a także wpojenie postaw i wartości.
Międzynarodowa Konferencja "Edukacja dla Wszystkich" zorganizowana została w Warszawie 9-11.09.1993 pod hasłem "Podstawowe potrzeby edukacyjne w Europie Środkowej i Wschodniej w okresie przemian". Dla regionu Europy Środkowo-Wschodniej za zadania szczególnie istotne uznano: *rozwój demokratycznych i humanistycznych wartości i zachowań; *uwypuklenie międzynarodowego wymiaru edukacji, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb edukacyjnych mniejszości narodowych *zapobieganie analfabetyzmowi funkcjonalnemu *edukację na rzecz środowiska naturalnego *rozwój oświaty dorosłych *edukację dla dzieci specjalnej troski *kształcenie i doskonalenie nauczycieli.
Strategia działań przyjęta na lata 2000-2015 zakłada konieczność: *tworzenia narodowych planów działania *zdobywania środków na realizację programu *zdobywania partnerów *szukania rozwiązań dla problemów specyficznych, takich jak edukacja w rejonach wiejskich czy edukacja dla mniejszości narodowych *śledzenia postępów drogą wymiany informacji idoświadczeń, *współpracy bilateralnej i multilateralnej. W rezultacie Konferencji przyjęto Ramowy Plan Działania, w którym sformułowano podstawowe zadania, stojące przed decydentami, zajmującymi się polityką edukacyjną: zdefiniowanie pojęcia "Edukacja bazowa", zapewnienie wszystkim, niezależnie od płci i wieku, dostępu do edukacji bazowej, a także zapewnienie dzieciom trzyletnim możliwości korzystania z edukacji przedszkolnej i wypracowanie narodowych strategii działań.
Szkoły Stowarzyszone
Rozpowszechnianie idei współpracy międzynarodowej wśród dzieci i młodzieży przyczynia się do budowania wzajemnego zrozumienia, a dzięki temu do zachowania pokoju na świecie. Takie założenie legło u podstaw stworzenia, w 1953 roku programu Szkół Stowarzyszonych UNESCO. Przystąpiły do niego wówczas 33 szkoły ponadpodstawowe w 15 krajach członkowskich UNESCO. Dziś w programie uczestniczy 7900 instytucji oświatowych w 175 krajach, począwszy od przedszkoli, a skończywszy na placówkach kształcenia nauczycieli. Uczestnictwo szkoły w programie Szkół Stowarzyszonych UNESCO łączy się z moralnym zobowiązaniem do podejmowania wszelkich działań promujących kulturę pokoju i wzajemnego międzynarodowego zrozumienia. Nowe logo Sieci Szkół Stowarzyszonych, wprowadzone z okazji 50. rocznicy jej istnienia w 2006 roku, składa się z połączonych symboli: otwartej książki (edukacja), której strony oznaczają także rozpostarte skrzydła gołębia (pokój) oraz globu ziemskiego (dialog kultur).
Szkoły Stowarzyszone UNESCO mają obowiązek: *realizować podstawowe cele, zapisane w Akcie Konstytucyjnym UNESCO, zarówno w szkole, jak i poza nią uczestniczyć w programach proponowanych przez UNESCO; *koncentrować swoją pracę wokół problemów edukacji dla pokoju, praw człowieka, demokracji i tolerancji, ochrony i promowania dziedzictwa kulturowego i naturalnego, różnorodności kulturowej, ekologii, *rozwiązywania konfliktów bez użycia przemocy, solidarności z ofiarami przemocy, katastrof naturalnych i społecznych *poszukiwać nowych metod pracy i stosować je realizując cele Szkół Stowarzyszonych współpracować z innymi placówkami edukacyjnymi krajowymi i zagranicznymi, z organizacjami pozarządowymi, przedsiębiorstwami, mediami i osobami prywatnymi *twórczo traktować swój udział w Systemie Szkół Stowarzyszonych UNESCO i raz w roku informować komitet narodowy UNESCO o realizowanych programach i podejmowanych inicjatywach.
Polskie szkoły włączyły się do Programu w 1956 roku. Należy do niego łącznie 88 szkół: podstawowych, gimnazjalnych, licea, zespoły szkół, ośrodki specjalne. Są to szkoły zarówno publiczne, jak i prywatne, podlegające władzom oświatowym i realizujące ministerialne programy kształcenia. Ich "niezwykłość" podlega na zaangażowaniu się w promowanie w swoim regionie oraz w środowisku lokalnym podstawowych ideałów UNESCO
Podstawowe tematy, wokół których koncentruje się działalność Szkół Stowarzyszonych UNESCO, to: prawa człowieka, demokracja, tolerancja, rozwiązywanie konfliktów bez stosowania przemocy, ochrona i promocja dziedzictwa kulturalnego i naturalnego oraz różnorodności kulturowej, solidarność z ofiarami przemocy, katastrof naturalnych i społecznych, zrównoważony rozwój. UNESCO proponuje szkołom udział w konferencjach, warsztatach, debatach, przede wszystkim zaś w projektach wiodących (tzw. flagship projects). Szkoły zachęcane są także do tworzenia własnych programów, jak również do uczestnictwa w programach nawiązujących do ideałów UNESCO, a proponowanych przez krajowe i zagraniczne organizacje pozarządowe.
Planując pracę Szkoły Stowarzyszone UNESCO powinny brać pod uwagę cztery aspekty kształcenia, inaczej mówiąc cztery drogi lub "filary", jak nazwano je w raporcie Międzynarodowej Komisji do spraw Edukacji dla XXI wieku (tzw. Raport Delors'a): uczyć się, aby wiedzieć - czyli zdobywać narzędzia rozumienia; uczyć się, aby działać - miećświadomość możliwości oddziaływania na środowisko i wykorzystywać tę możliwość; uczyć się, aby żyć wspólnie -być aktywnym członkiem grupy, społeczeństwa, umieć współpracować; uczyć się, aby być -rozwijać swoją osobowość, uczyć się osobistej odpowiedzialności.program Szkół Stowarzyszonych UNESCO rozwijany jest na trzech poziomach: krajowym, regionalnym i międzynarodowym. Tworzenie krajowych sieci Szkół Stowarzyszonych UNESCO oraz koordynowanie ich pracy należy do zadań komitetów narodowych oraz ministerstw edukacji państw członkowskich.
Włączanie szkół do systemu Szkół Stowarzyszonych UNESCO przebiega w dwóch etapach: - w pierwszym wnioski szkół rozpatrywane są przez komisje edukacji komitetów narodowych UNESCO - w drugim ocena i decyzja o przyjęciu lub odrzuceniu wniosku odbywa się w UNESCO.
Światowe Dziedzictwo w rękach młodych ludzi. Kit.
Kit to nie tylko podręcznik jak wiele innych. Został bowiem stworzony aby młodzi ludzie : * nauczyli się więcej o kulturowych i naturalnych, uniwersalnych wartościach miejsc, które są wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, *zdobyli nowe umiejętności, przydatne przy ochronie obiektów z Listy, *inicjowali ruchy mające na celu szerzenie wiedzy na temat Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Co zawiera KIT? Co zawiera KIT? Tekst Konwencji o Ochronie Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Naturalnego w czasie konfliktu zbrojnego( The World Heritage Convention), 25 fotografii miejsc z Listy Światowego Dziedzictwa UNESCO, mapę z zaznaczonymi miejscami Światowego Dziedzictwa, publikację, gdzie znajdują się krótkie opisy miejsc wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, materiały edukacyjne dla uczniów, które mogą być kopiowane i wykorzystane w trakcie lekcji, naklejki z wizerunkiem Patrimonito, adresy do innych niż UNESCO organizacji zajmujących się ochroną Światowego Dziedzictwa, inne materiały edukacyjne związane z tematem ochrony Światowego Dziedzictwa.
Kit jest podzielony na pięć bloków tematycznych. Są to: * Konwencja o Ochronie Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Naturalnego w czasie konfliktu zbrojnego( The World Heritage Convention), * Światowe Dziedzictwo i tożsamość, * Światowe Dziedzictwo i turystyka, * Światowe Dziedzictwo i środowisko naturalne, * Światowe Dziedzictwo i kultura pokoju. Zawiera także materiały dodatkowe jak między innymi słowniczek, adresy stron skąd można za darmo pobrać materiały do przeprowadzenia lekcji na temat Światowego Dziedzictwa i inne.
Metody aktywizujące: -dyskusja, -badanie, -ćwiczenia, -odgrywanie ról, -burza mózgów, -mapa mentalna, -wizyty miejsc z Listy Światowego Dziedzictwa, -utworzenie strony internetowej szkoły i zamieszczanie na niej sprawozdań z działalności Szkoły Stowarzyszonej, -odwiedzanie stron internetowych UNESCO.
Przykładowe tematy zajęć : * zachowanie Światowego Dziedzictwa, *Siedem Cudów Świata, *ochrona Światowego Dziedzictwa w świetle prawa wewnętrznego państw i konwencji międzynarodowych, *identyfikacja obiektów z Listy Światowego Dziedzictwa UNESCO w moim kraju/regionie, * przygotowanie audycji radiowej na temat Światowego Dziedzictwa, *Miejsca z Listy UNESCO a tożsamość, *stworzenie gry turystycznej na temat Światowego Dziedzictwa, *Światowe Dziedzictwo a prawa człowieka, * Dobra i zła turystyka a Światowe Dziedzictwo, * ochrona Światowego Dziedzictwa w czasie wojny, *stworzenie komiksu z przygodami Patrimonito w twoim kraju/regionie/mieście.
Patrimonito- Strażnik Światowego Dziedzictwa
Patrimonito oznacza z języka hiszpańskiego małe dziedzictwo, a postać ta reprezentuje młodego strażnika Światowego Dziedzictwa. On, albo raczek TO, nie będące ani chłopakiem, ani dziewczyną, zostało zaadaptowane jako międzynarodowa maskotka Programu Edukacyjnego Światowego Dziedzictwa.
PATRIMONITO został stworzony w 1995 r. przez grupę hiszpańskojęzycznych uczniów, podczas 1 Forum Światowego Dziedzictwa Młodych w Bergen, w Norwegii. Młodzi uczniowie jako wzór dla Patrimonito wykorzystali Emblemat Światowego Dziedzictwa, który symbolizuje niezależność jego kulturowych i naturalnych dóbr, które są ze sobą w sposób pierwotny związane. Kształt znajdujący się w centralnej pozycji to symbol działalności ludzkiej, natomiast okrąg reprezentuje naturę. Okrąg to świat, a tym samym stanowi symbol ochrony.
W 2002 r. pojawił się serial rysunkowy zatytułowany Patrimonito's World Heritage Adventures. Ukazuje on przygody Patrimonito w miejscach wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, problemy z ochroną tych miejsc oraz propozycje ich rozwiązania. Celem wykorzystywania postaci Patrimonito jest popularyzacja i promocja dostępności Światowego Dziedzictwa, a także zachęcanie do jego ochrony i zachowania oraz promowanie aktywności wśród młodych ludzi i zainteresowanie ich Światowym Dziedzictwem Ludzkości.
Przygody Patrimonito mogą śledzić wszyscy zainteresowani korzystający ze strony internetowej UNESCO. Poszczególne epizody zostały dotychczas przetłumaczone na wiele języków obcych, m.in. angielski, francuski, hiszpański, rosyjski, arabski i chiński. Wyprodukowane odcinki: English Trailer + 1st: Cuba (Havana) English/French/Spanish 2nd: Norway (Urnes Stavkirke) 3rd: New Zealand (Sub-Antarctic Islands) 4th: Ethiopia (Lalibela) 5th: Russian Federation (Novgorod) 6th: Democratic Republic of the Congo, Rwanda, Uganda (The Virunga Mountains) Russian/Arabic/Chinese 2nd: Norway (Urnes Stavkirke) 3rd: New Zealand (Sub-Antarctic Islands) 4th: Ethiopia (Lalibela) 5th: Russian Federation (Novgorod) 6th: Democratic Republic of the Congo, Rwanda, Uganda (The Virunga Mountains)
Dziękuję za uwagę