PODSUMOWANIE DO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU STAROGARDZKIEGO NA LATA 2017-2020 Z PERSPEKTYWĄ NA LATA 2021-2024 Po przyjęciu dokumentu pn. Program ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego na lata 2017-2020 z perspektywą na lata 2021-2024 (zwanego w dalszej części Programem ochrony środowiska lub Programem) dołącza się niniejsze podsumowanie. Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2017 r. poz. 519 ze zm.) oraz ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2016 r. poz. 353 ze zm.) Zarząd Powiatu Starogardzkiego, celem realizacji założeń ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, sporządził projekt dokumentu pn. Program ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego na lata 2017-2020 z perspektywą na lata 2021-2024. Niniejsze podsumowanie zawiera uzasadnienie wyboru przyjętego dokumentu w odniesieniu do rozpatrywanych rozwiązań alternatywnych, a także informację, w jaki sposób zostały wzięte pod uwagę i w jakim zakresie zostały uwzględnione: opinie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gdańsku, Pomorskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Gdańsku oraz Zarządu Województwa Pomorskiego, ustalenia zawarte w prognozie oddziaływania na środowisko (o ile była wykonywana), zgłoszone uwagi i wnioski, wyniki postępowania dotyczącego transgranicznego oddziaływania na środowisko (jeżeli zostało przeprowadzone) oraz propozycje dotyczące metod i częstotliwości przeprowadzania monitoringu skutków realizacji postanowień dokumentu. Pierwszy tego typu dokument dla powiatu opracowany był w roku 2003 - Program Ochrony Środowiska na terenie Powiatu Starogardzkiego na lata 2003 2010. Dokument ten był aktualizowany w roku 2007, a dalej w roku 2012. Omawiany projekt jest kontynuacją dokumentu pn. Aktualizacja Programu ochrony środowiska na lata 2013 2016 z perspektywą na lata 2017 2020 dla Powiatu Starogardzkiego. W związku z upływem okresu obowiązywania APOŚ oraz zmianą przepisów ustawy Prawo ochrony środowiska zachodzi konieczność dokonania kolejnej aktualizacji tego dokumentu, zgodnie z wytycznymi Ministerstwa Środowiska. Zmiany wprowadzone ustawą z dnia 11 lipca 2014 r. o zmianie ustawy - Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r. poz. 1101) określiły, że programy ochrony środowiska uchwalone w celu realizacji Polityki ekologicznej państwa na lata 2009 2012 z perspektywą do roku 2016 zachowują ważność na czas, na jaki zostały uchwalone, jednak nie dłużej niż do dnia 31 grudnia 2016 r. Art. 14 ust. 2 ww. ustawy o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw wskazuje następująco: Jeżeli program ochrony środowiska, o którym mowa w ust. 1, wymaga aktualizacji, odpowiednio sejmik województwa, rada powiatu albo rada gminy uchwala nowy 1
program ochrony środowiska uwzględniający cele zawarte w strategiach, programach i dokumentach programowych, o których mowa w ustawie z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (...). Programy ochrony środowiska są nadal wymaganym dokumentem, zgodnie z brzmieniem art. 14. ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska: Polityka ochrony środowiska jest prowadzona również za pomocą wojewódzkich, powiatowych i gminnych programów ochrony środowiska. Projekt został sporządzony w oparciu o wytyczne Ministerstwa Środowiska opublikowane we wrześniu 2015 r. Raz uchwalone programy ochrony środowiska nie są ostateczne i niezmienne. Ponadto na podstawie art. 46, 48 oraz art. 57, 58 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko wystąpiono do organów ochrony środowiska o uzgodnienie możliwości odstąpienia od strategicznej oceny oddziaływania, czyli sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko. Z art. 46 ww. ustawy wynika obowiązek przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko dla projektów wyznaczających ramy dla późniejszej realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, których realizacja może spowodować znaczące oddziaływania na środowisko. Program ochrony środowiska wyznacza niepełne ramy realizacji, a przy tym stanowi niewielką modyfikację dotąd obowiązujących programów, stąd też Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Gdańsku oraz Pomorski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Gdańsku uzgodnili możliwość odstąpienia od strategicznej oceny oddziaływania projektu na środowisko. Program ochrony środowiska to kompleksowy program dotyczący kwestii przyrodniczych i infrastrukturalnych, który zawiera w sobie zbiorcze zagadnienia z zakresu: energetyki, transportu, gospodarki wodnej, gospodarki odpadami, leśnictwa, rolnictwa, turystyki i wykorzystania terenu. Ze względu na poruszaną w treści szeroką problematykę obejmującą różne komponenty środowiska i różne elementy infrastruktury oraz mając na uwadze, że środowisko należy traktować jako system wzajemnie ze sobą powiązanych elementów i relacji, realizacja zapisów tego projektu może potencjalnie mieć wpływ na stan środowiska. Program ochrony środowiska zgodnie z Wytycznymi Ministerstwa Środowiska odnosi się do następujących obszarów interwencji, które wyznaczają skalę dokumentu: ochrona klimatu i jakości powietrza, zagrożenia hałasem, pola elektromagnetyczne, gospodarowanie wodami, gospodarka wodno-ściekowa, zasoby geologiczne, gleby, gospodarka odpadami i zapobieganie powstawaniu odpadów, zasoby przyrodnicze, zagrożenia poważnymi awariami. Zakres tematyczny opracowanego dokumentu nie odbiega w dużym stopniu od zakresu tematycznego dokumentu dotąd obowiązującego. Niewielka modyfikacja przyjętego wcześniej dokumentu wynika ze zmian w przepisach prawa, konieczności aktualizacji harmonogramu realizacyjnego oraz faktu, iż został opracowany przez inny zespół autorski. Główne funkcje niniejszego Programu są takie same, jakie zostały określone dla Aktualizacji Programu ochrony środowiska na lata 2013 2016 z perspektywą na lata 2017 2
2020, to znaczy: strategiczne zarządzanie w zakresie ochrony środowiska i gospodarki odpadami, wdrażanie zasady zrównoważonego rozwoju, organizacja systemu informacji o stanie środowiska i działaniach zmierzających do jego poprawy, przekazanie informacji na temat zasobów środowiska przyrodniczego oraz stanu poszczególnych komponentów środowiska, przedstawienie problemów i zagrożeń ekologicznych, wraz z propozycją sposobu ich rozwiązania w określonym czasie, pomoc przy planowaniu wydatkowania środków finansowych z budżetu Powiatu, a także podstawa do ubiegania się o środki finansowe z funduszy krajowych i zagranicznych. USTALENIA ZAWARTE W PROGNOZIE ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO Sugerowane do realizacji przedsięwzięcia w ramach przedmiotowego Programu ochrony środowiska mają zdecydowanie pozytywny wpływ na środowisko, stąd też odstąpiono od przeprowadzania strategicznej oceny oddziaływania, w ramach której sporządza się prognozę oddziaływania założeń projektu na środowisko. Proponowanie działań alternatywnych dla podanych rozwiązań nie ma uzasadnienia z formalnego i ekologicznego punktu widzenia. Dokument ten ma charakter strategiczny i w związku z tym brak jest możliwości precyzyjnego określenia działań alternatywnych dla wskazanych działań. Skutki środowiskowe podejmowanych działań silnie zależą od lokalnych warunków środowiska. Dlatego przy realizacji nowych inwestycji, to znaczy na etapie projektowania inwestycji, należy rozważać warianty alternatywne, tak aby wybrać ten, który w najmniejszym stopniu będzie negatywnie oddziaływać na środowisko. Jako warianty alternatywne przedsięwzięcia można rozważać: warianty lokalizacji inwestycji, warianty konstrukcyjne i technologiczne obiektów, warianty organizacyjne. Projekt Programu sporządzany jest przez organy samorządowe, ale jego opracowanie opiera się także na współpracy i konsultacjach z podmiotami i instytucjami. Tak więc w trakcie opracowywania Programu rozważane są alternatywne sposoby rozwiązania kwestii ochrony środowiska na analizowanym terenie. OPINIE WŁAŚCIWYCH ORGANÓW Wnioskiem z dnia 23 stycznia 2017 r. wystąpiono do Zarządu Województwa Pomorskiego o zaopiniowanie projektu Programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego na lata 2017-2020 z perspektywą na lata 2021-2024. Zarząd wydał pozytywną opinię z uwagami, które w całości zostały uwzględnione w projekcie (Uchwała Nr 251/217/17 Zarządu Województwa Pomorskiego z dnia 7 marca 2017 r.). Wnioskami z dnia 23 stycznia 2017 r. wystąpiono do Pomorskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Gdańsku oraz Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gdańsku o uzgodnienie możliwości odstąpienia od konieczności przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko projektu, a w razie 3
wystąpienia takiej konieczności o uzgodnienie zakresu i stopnia szczegółowości informacji wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko dla powyższego projektu. Pomorski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Gdańsku wydał pozytywne uzgodnienie opinią nr ONS.9022.1.8.2016.LZ z dnia 22 marca 2017 r. Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Gdańsku uzgodnieniem nr RDOŚ-Gd-WOO.410.9.2017.ES.2 z dnia 20 marca 2017 r. także pozytywnie odniósł się do możliwości odstąpienia od strategicznej oceny. ZGŁOSZONE UWAGI I WNIOSKI Przy opracowywaniu Programu ochrony środowiska zapewniono udział społeczeństwa (na podstawie art. 39 i 54 ust. 2 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko oraz art. 18 ustawy Prawo ochrony środowiska). W trakcie prowadzonego postępowania dotyczącego konsultacji społecznych nie wpłynęły uwagi od zainteresowanych stron. WYNIKI POSTĘPOWANIA DOTYCZĄCEGO TRANSGRANICZNEGO ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO Po przeanalizowaniu zakresów planowanych przedsięwzięć oraz zidentyfikowaniu ich oddziaływań na środowisko i ich skali stwierdzono, że planowane przedsięwzięcia nie będą powodować transgranicznych oddziaływań na środowisko. PROPOZYCJE METOD I CZĘSTOTLIWOŚCI PRZEPROWADZANIA MONITORINGU SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ DOKUMENTU Realizacja analizowanego dokumentu stanowi przejaw wdrożenia regionalnych oraz lokalnych strategii oraz programów. Dokumenty te są w niniejszej sprawie wyznacznikiem celowości realizacji przedsięwzięć z punktu widzenia interesu publicznego wynikającego z potrzeb rozwoju społecznego, rozwoju regionalnego oraz zapewnienia bezpieczeństwa powszechnego, w tym w szczególności bezpieczeństwa energetycznego. Patrząc przez pryzmat celu w jakim jest opracowywany i realizowany Program ochrony środowiska, należy uznać, że środkami zapobiegającymi negatywnemu oddziaływaniu na środowisko są między innymi rozwiązania zaproponowane w tym dokumencie. Należy pamiętać o tym, że przedmiotowy Program jest sformułowany ogólnikowo. Jego głównym celem jest określenie dla Powiatu Starogardzkiego i dalej dla samorządów gminnych drogi do osiągnięcia celów w dziedzinie ochrony środowiska, ustalonych wcześniej na szczeblu regionalnym, krajowym i międzynarodowym. Po uchwaleniu dokumentu najważniejszym wskaźnikiem realizacji założonych w nim celów jest monitorowanie realizacji poszczególnych zadań zawartych w Programie. Rada Powiatu Starogardzkiego będzie oceniała co 2 lata stopień wdrożenia Programu ochrony 4
środowiska za pomocą raportów z realizacji Programu. Na bieżąco będzie również kontrolowany postęp w zakresie wykonania przedsięwzięć zdefiniowanych w Programie. Okresowa ocena realizacji przedsięwzięć przewidzianych do realizacji w harmonogramie Programu ochrony środowiska i analiza wyników tej oceny będą stanowiły wkład dla listy przedsięwzięć, obejmujących kolejne okresy realizacji zadań. Cykl ten będzie się powtarzał, co zapewni ciągły nadzór Rady Powiatu Starogardzkiego nad wykonaniem Programu. W przypadku nie osiągnięcia zaplanowanych zamierzeń należy dokonać analizy sytuacji i poznać jej przyczyny. Analiza wskaźnikowa dotyczy oceny realizacji zadań własnych Powiatu Starogardzkiego oraz zadań koordynowanych przez jednostkę, a realizowanych przez inne podmioty wskazane w harmonogramie realizacyjnym. Stąd nie wszystkie wskaźniki ujęte w monitoringu stopnia realizacji wdrożenia Programu są zależne bezpośrednio od Powiatu Starogardzkiego. Sytuacja finansowa jednostek wskazanych w harmonogramie realizacyjnym również będzie miała wpływ na stopień realizacji zadań czy też osiągnięcie i założoną realizację zaplanowanych wskaźników. 5