OLBRZYM(I) SEKRET propozycje planu pracy oraz zajęć

OLBRZYM(I) SEKRET propozycje planu pracy oraz zajęć Temat przewodni: Proś o pomoc! Ilość spotkań: 4-5 po 45 min (o długości i ilości spotkań więcej przeczytasz w Pomocniczku) Jeśli pracujesz z pacynką, podział Waszych ról zależy od Ciebie. Kursywą zaznaczone są propozycje wypowiedzi nauczyciela lub/i pacynki. Kto je wypowiada, decydujesz sam/a. Podobnie kto czyta lub opowiada tekst. W podjęciu decyzji związanych z prowadzeniem zajęć może pomóc Ci lektura Pomocniczka zamieszczonego na stronie. Sugerujemy zapoznać się z jego zawartością, zanim zaczniesz pracować. Niektóre sformułowania zawarte w scenariuszach mogą być niejasne bez tej lektury. Jak już pisaliśmy w tym rozdziale tematyka proszenia o pomoc wiąże się z: Ø aspektem bezpiecznych zachowań Ø trzymaniem trudnych tajemnic Można powiedzieć, że obydwa tematy łączy kwestia proszenia o pomoc. Poniżej znajdziesz przede wszystkim propozycje zajęć do tematu trudnych tajemnic i proszenia o pomoc z wykorzystaniem tekstu Olbrzym(i) Sekret i innych. W naszej propozycji skupiliśmy się głównie na psychologicznych aspektach tych sytuacji. Jeśli chodzi o zagadnienia bezpiecznych zachowań dzielimy się naszym pomysłem na jedno wspólne spotkanie Rodziców i dzieci. Co do możliwości innych zajęć poświęconych tym zagadnieniom podaliśmy szerokie zaplecze metodyczne. Być może w późniejszym terminie dodamy nasze propozycje zajęć o bezpiecznych zachowaniach. Część zajęć prezentujemy wariantywnie do wyboru. Te, których nie wykonasz w danym momencie możesz przeprowadzić na innym spotkaniu z Opowieściami z Pacynkowa lub w trakcie innych Waszych zajęć. Zestaw materiałów podany przed każdym scenariuszem odnosi się do wszystkich ćwiczeń. Ich ostateczny dobór zależy od tego, na co się zdecydujesz. Nauczyciel/ka lub pacynka może również wykonać zaproponowane przez nas zadania plastyczne. RAMOWY PLAN PRACY Spotkanie I Prawo do sekretów Spotkanie II Sekret kiedy tajemnica nam ciąży

Spotkanie III Ktoś, komu ufam Spotkanie IV Jak prosić o pomoc i pomagać Spotkanie z rodzicami i dziećmi Zgubiłam się i znalazłam

SZCZEGÓŁOWY PLAN PRACY Spotkanie I Prawo do sekretów KSIĄŻKA do wyboru; istnieje również możliwość wykonania tych zajęć bez książki patrz opis zajęć. Ø Joanna Krzyżanek Dzieciaki z ulicy Tulipanowej, czyli Prawa Małych i Dużych Ø Astrid Lindgren Dzieci z Bullerbyn MATERIAŁY ich ostateczny dobór uzależniony jest od wyboru ćwiczenia: Ø kartki A4 mogą być w różnych kolorach Ø wstążka Ø dziurkacz Ø kredki Ø kolorowy papier Ø nożyczki Ø klej Ø kredki lub farby Ø pudełko (np. po butach) po jednym dla każdego dziecka (można poprosić dzieci, by takie przyniosły) Ø stare gazety i czasopisma Propozycja planu zajęć: 1. Ćwiczenie wstępne, rytuał rozpoczęcia lub pytanie o samopoczucie. W Pomocniczku piszemy o tzw. rytuałach rozpoczęcia możesz, ale nie musisz ich wykonywać. 2. Stawiamy pytanie o to, co to jest tajemnica, sekret, czy mamy sekrety, kiedy je ujawniamy, komu. Postaraj się, by padło jak najwięcej zróżnicowanych odpowiedzi. Daj się wypowiedzieć możliwie każdemu, kto chce. Zbierz odpowiedzi. Pamiętaj o sugerowanych przez nas zasadach zbierania odpowiedzi zamieszczonych w Pomocniczku. Dobrze jest podkreślić różnorodność wypowiedzi, np.: Słyszę, że można mieć różne tajemnice. 3. Wykonaj jedno z polecanych przez nas działań: Ø Prezentacja i lektura rozdziałów pt.: Małgosia Szafarska czyli domowy szperacz oraz Każdy mały i duży ma prawo do tajemnic i marzeń z książki Joanny Krzyżanek Dzieciaki z ulicy Tulipanowej, czyli Prawa Małych i Dużych.

Ø Prezentacja i lektura dowolnego rozdziału książki Astrid Lindgren Dzieci z Bullerbyn napisanej w formie pamiętnika. Ø Opowiedzenie tekstu własnego autorstwa (od siebie lub Tomka) dotyczącego prowadzenia pamiętnika lub posiadania miejsca (np. pudełka), w którym gromadzimy przedmioty skarby. Może posiadasz własny pamiętnik, który prowadziłeś/aś w dzieciństwie i możesz go pokazać. Ø Pokazanie wykonanego wcześniej pamiętnika Tomka (może być taki, jak to opiszemy poniżej lub wykorzystać jakiś zeszyt) lub opowiedzenie o nim. Ø Pokazanie wykonanego wcześniej pudełka Tomka na skarby lub opowiedzenie o nim. UWAGA: Jeśli w jakikolwiek sposób odwołujesz się w tym momencie zajęć do pamiętnika upewnij się, czy dzieci wiedzą, co to takiego, ewentualnie wytłumacz. 4. Wykonaj jedno z poniższych ćwiczeń do wyboru: Ø Zróbcie własny pamiętnik każde dziecko dostaje 2-3 kartki A4 (kiedy są kolorowe daje to dużo radości), składamy je na pół, rozcinamy na zagięciach. Dziurkaczem robimy dziurki na brzegu pamiętnika i wiążemy wstążeczką (sugerujemy jeden kolor dla wszystkich). Potem ozdabiamy okładkę pamiętnika za pomocą farb i/lub kredek i/lub papieru kolorowego. Przy oglądaniu prac powiedz jeszcze raz, do czego służy pamiętnik i że każdy może w nim pisać, co chce oraz tylko jego właściciel decyduje o tym, komu go pokaże i kto może go czytać. Ø Zróbcie własne pudełko na skarby. Pudełko dobrze jest obkleić kolorowym papierem oraz udekorować. Można jednak też przygotować stare gazety i czasopisma i obkleić je w ten sposób. Przy oglądaniu prac powiedz jeszcze raz o tym, że tylko właściciel pudełka tajemnic decyduje o tym, komu je pokaże i kto może je oglądać. 5. W trakcie pracy pacynka może obserwować dzieci i pytać o różne rzeczy. 6. Po zakończeniu pracy zbierz dzieci tak, by każde mogło zobaczyć pracę innych. Pytamy: Czy ktoś ma ochotę opowiedzieć o swojej pracy? Czy ktoś chciałby zapytać kogoś o jego pracę? Pamiętaj, by nikogo nie zmuszać do odpowiedzi. Każdy mówi tyle, ile chce. Pokazujemy też pracę pacynki, jeśli taka jest. 7. Zachęćcie dzieci do zabrania pracy do domu. Zajęcia może kończyć pacynka nasza propozycja: Jak różne pudełka/pamiętniki wykonaliście. Mam nadzieję, że w domu znajdziecie na nie dobre miejsce. UWAGA: W trakcie zajęć nauczyciel/ka lub pacynka też może wykonać swoją pracę.

Spotkanie II Sekret kiedy tajemnica nam ciąży MATERIAŁY ich ostateczny dobór uzależniony jest od wyboru ćwiczenia: Ø ilustracje do opowiadania dla każdego dziecka Ø farby lub/i kredki Ø klej Ø nożyczki Ø plastelina Ø materiały śmieciowe Ø kartki A3 lub A4 z bloku technicznego po jednej dla każdego dziecka Ø wycinki prasowe Ø balon kilka sztuk Propozycja planu zajęć: 1. Ćwiczenie wstępne, rytuał rozpoczęcia lub pytanie o samopoczucie. W Pomocniczku piszemy o tzw. rytuałach rozpoczęcia możesz, ale nie musisz ich wykonywać. 2. Nawiąż do poprzedniego spotkania: ostatnio mówiliśmy o sekretach. Fajnie jest je mieć. Chciał(a)bym jednak dziś opowiedzieć Wam o tym, jak sekret może być ciężki i trudny. I że to wcale nie jest przyjemne tak go trzymać w sobie i nikomu o nim nie mówić. A najgorzej jak zamienia się w Olbrzyma Tajemnicy. 3. Pacynka lub prowadzący/a czyta lub opowiada tekst Olbrzym(i) sekret (w jednym lub drugim wariancie). Tekst możesz czytać wraz z przerywnikami (pytaniami zadawanymi w trakcie tekstu). Propozycje naszych pytań znajdziesz w dziale Opowieść z pytaniami. 4. Po przeczytaniu tekstu mamy do zaproponowania kilka aktywności do wyboru: Ø Działanie ruchowe: Pokażmy, jak trudno było Tomkowi nosić w sobie/na sobie Olbrzyma Tajemnicy. W trakcie ćwiczenia możemy powtarzać: Jak jest mi ciężko/smutno/źle/samotnie z moją tajemnicą. Ø Na ilustracji nr 1 do opowiadania Olbrzym(i) sekret nad głową Tomka unoszą się dwa dymki. Jeden jest wypełniony rysunkiem, drugi pusty. Tutaj miał się znajdować Olbrzym Tajemnicy Tomka. Narysujcie go w dymku lub na dużej kartce. Możecie też narysować swojego Olbrzyma Tajemnicy. Jak już to działo się wcześniej w naszych propozycjach można wykorzystać tutaj różne techniki plastelinę, masę solną, materiały śmieciowe, wyklejankę z kolorowego papieru czy kolorowych gazet. Jak wygląda Olbrzym Tajemnic wg naszego pomysłu możecie zobaczyć również na ilustracji nr 2. Ø Napompuj balon pokazując, jak może rosnąć Olbrzym Tajemnicy. Za każdym wdmuchnięciem powtarzajcie: Mam trudną tajemnicę. Jest coraz większa. Potem

przekłujcie balon i wykrzyknijcie: Pozbyłem się tajemnicy! Opowiedziałem/am o niej! Ćwiczenie można powtarzać kilka razy. Ø Wycinki z gazet, które najlepiej najpierw przygotować samodzielnie, użyjcie do wyklejania narysowanego w powiększeniu Olbrzyma Tajemnicy. Co wkleić do niego dlaczego? Wydaje nam się, że z podanych ćwiczeń, by były efektywne, można wykonać maksymalnie dwa. Pozostałe jednak możesz zrealizować także przy innej okazji. 5. Jeśli wykonujecie prace plastyczne, po ich zakończeniu zbierz dzieci tak, by każde mogło zobaczyć pracę innych. Pytamy: Czy ktoś ma ochotę opowiedzieć o swojej pracy? Czy ktoś chciałby zapytać kogoś o jego pracę? Pamiętaj, by nikogo nie zmuszać do odpowiedzi. Każdy mówi tyle, ile chce. Pokazujemy też pracę pacynki, jeśli taka jest. 6. Kończymy: To niesamowite, że często boimy się rzeczy, których po prostu nie znamy. Ale też jak bardzo może pomóc rozmowa na ten temat. Nauczyciel/ka lub pacynka może wykonać również zadanie plastyczne.

Spotkanie III Ktoś, komu ufam MATERIAŁY ich ostateczny dobór uzależniony jest od wyboru ćwiczenia: Ø kredki Ø gazety Ø worki na śmieci dla każdego dziecka Ø kredki lub farby Ø kartki A3 dla każdego dziecka Propozycja planu zajęć: 1. Ćwiczenie wstępne, rytuał rozpoczęcia lub pytanie o samopoczucie. W Pomocniczku piszemy o tzw. rytuałach rozpoczęcia możesz, ale nie musisz ich wykonywać. 2. Ćwiczenie ruchowe Pokażcie, co robimy, gdy nie chcemy ujawniać tajemnicy, jakie tutaj są uczucia. Pomagaj dzieciom w nazywaniu uczuć: strach, obawa, samotność, żal. 3. Rozmowa: Komu powierzylibyście taką trudną tajemnicę? Co to jest zaufanie? Można zachęcić dzieci do narysowania takiej osoby i zrobić z tego Galerię naszych zaufanych. Koniecznie trzeba podpisać narysowane osoby, np. mama, tata, babcia, Tomek, pani Magda itd. 4. Weź worek na śmieci, który ma symbolizować Olbrzyma Tajemnicy. Weź gazety i wkładając je pojedynczo do worka mów o ciężarach Tomka. Podajemy tu przykłady, ale ostateczny dobór określeń zależy od wariantu tekstu, który wybrałaś/eś, np: strach przed pływaniem, strach związany z niezrozumieniem przez kolegów, wstyd, strach przed wyśmianiem, strach przed odrzuceniem, i kolejno strach przed tym, że rodzice mnie nie zrozumieją, strach przed wrzuceniem na głęboką wodę, strach przed utonięciem. Odkładamy worek. 5. Każde dziecko dostaje worek na śmieci i wkłada do niego zmięte gazety symbolizujące tajemnice. Każdy zawiązuje swój worek i chowa w dowolnym miejscu sali. 6. Wracamy do worka Tomka. Stopniowo opróżniamy Olbrzyma z kolejnych strachów dzięki kolejnym rozmowom np. z czepkiem, tatą, wujkiem, koleżanką. Przywołując te rozmowy, wyjmujemy zmięte gazety i rozrzucamy wokół siebie. Mówiąc: Już mi lżej! 7. Teraz każde dziecko może wziąć swój worek, podejść do portretu osoby godnej zaufania, którą narysowało i zrobić to samo. Można mówić: Nie chcę już trzymać tajemnicy. Chcę podzielić się nią z Tobą. Worek rozrywamy i wszystko z niego wyrzucamy. Możemy jeszcze wspólnie wytarzać się w gazetach. 8. Kończymy: Tajemnice potrafią być b. ciężkie. Mam wrażenie, że umiemy się nimi dzielić.

Spotkanie IV Jak prosić o pomoc i pomagać MATERIAŁY Ø przygotuj ćwiczenie graficzne do tego ćwiczenia sam/a zadecyduj, czy tylko w jednym egzemplarzu czy dla każdego dziecka. Ø kartki A4 po kilka dla każdego dziecka Ø kredki Propozycja planu zajęć: 1. Ćwiczenie wstępne, rytuał rozpoczęcia lub pytanie o samopoczucie. W Pomocniczku piszemy o tzw. rytuałach rozpoczęcia możesz, ale nie musisz ich wykonywać. 2. Listy od pacynek dzieci otrzymują listy od pacynek z Pacynkowa. Dowiedziały się, że tutaj dzieci dzielą się swoimi trudnymi tajemnicami. To rysunki z naszego graficznego ćwiczenia. Każdy rysunek (jest ich cztery) to inna historia. Zapytaj dzieci, jak je rozumieją? Jak sądzą, co się stało? Jaki sekret ma bohater ilustracji na każdym rysunku inny. Jak taki bohater się czuje? Pamiętaj, że dzieci mogą różnie odpowiadać na te pytania. Wg naszego pomysłu, rysunki ilustrują sytuacje, kiedy: ukrywam, że ktoś mi dokucza; mam problem z widzeniem, ale nie chcę się do tego przyznać; babcia za mocno mnie przytula, a ja tego nie lubię, męczy mnie to; rodzice się kłócą, a ja nie wiem, co ze sobą wtedy począć. Dzieci mogą różnie widzieć te sytuacje. Dostrzeż to, powiedź o różnicach w ich interpretacji rysunków, jeśli takie istnieją, a następnie odczytaj krótkie listy od pacynek dołączone do każdej ilustracji. LIST 1. Dokuczają mi. Mam na imię Maciek. Od jakiegoś czasu dokucza mi starszy kolega. Łapie za kurtkę, jak wychodzę ze szkoły. Śmieje się z mojej czapki, a czasem usiłuje zabrać moje zabawki. Boję się go, jednak nikomu o tym nie mówię, bo wstydzę się, że sobie nie radzę. W końcu jestem już zerówkowiczem, a to raptem kolega z I-ej klasy. Co mam zrobić? LIST 2. Słabo widzę. Mam na imię Maja. Ostatnio słabo widzę. I wynikają z tego same kłopoty. Na przykład nie rozpoznaję przyjaciół z daleka i dlatego nie mówię im cześć, a oni obrażają się na mnie. Pewnie myślą, że jestem zarozumiała albo że ich nie lubię. Poza tym wciąż się potykam, bo za późno zauważam przeszkody na drodze. Nie mogę też jeździć na rowerze, bo na wszystkich wpadam, w szkole też mam same problemy nie rozpoznaję literek, które pani zapisuje na tablicy itp. Bardzo się wstydzę tego niedowidzenia, bo wydaje mi się, że nikt

inny nie ma takiego problemu. Do tej pory nikomu o tym nie powiedziałam, ponieważ bałam się i wstydziłam. Czy możecie mi pomóc? LIST 3. Moja babcia Mam na imię Piotrek. Uznacie na pewno, że mój problem jest głupi Moja babcia bardzo lubi mnie przytulać. Przytulanie jest fajne, ale Ja już mam dość! Jestem drobny i mały, a moja babcia ogromna. I przytula mnie b. mocno, tak, że czasem nie mogę złapać powietrza. Próbowałem jej kiedyś o tym powiedzieć, ale ona zaśmiała się tylko i powiedziała, że nie umie się powstrzymać i tak bardzo mnie kocha. Mama i tata zawsze cieszą się jak ona przychodzi. Nie umiem im o tym powiedzieć, że tego nie znoszę. Boję się, że będą niezadowoleni. Pewnie też powiedzą, że to z miłości. A ja, jak babcia przychodzi, to czasem się chowam do łazienki, żeby odwlec moment spotkania. Nie wiem, jak sobie poradzić. LIST 4. Moi rodzice się kłócą. Mam na imię Iwona. Moi rodzice nie kłócą się b. często, ale ja bardzo tego nie lubię. Krzyczą wtedy głośno. Poza tym czasem myślę, że to przeze mnie Oni mówią, że tak nie jest i że to ich sprawy, ale ja tego b. nie lubię. Najchętniej to bym wtedy zniknęła. Czy z tym się w ogóle coś da zrobić? 3. Porozmawiaj z dziećmi o ich pomysłach na rozwiązanie tych sytuacji. Zachęć je do narysowania listu do bohatera rysunku. Niech zawiera on dwie informacje. Najpierw niech dziecko narysuje, jak uważa, że czuje się bohater tej opowieści. Na górze rysunku można napisać: Rozumiem to. Potem może powstać rysunek z udzieleniem rady bohaterowi ilustracji. Jakie dziecko widzi rozwiązanie dla niego. Każde dziecko odpisuje na tę sytuację, którą chce. 4. Te dzieci, które chcą opowiadają o swoich pracach. Możesz podsumować: Cieszy mnie, jak wiele ciekawych macie pomysłów. Sądzę, że wasz list może pomóc pacynkom. Jestem z Was dumna/y. 5. Zbierz rysunki, włóż do kopert i zaadresuj na daną osobę do Pacynkowa przy dzieciach. Za jakiś czas możesz też przygotować odpowiedzi od dzieci, którym te rady pomogły. UWAGA: W tym ćwiczeniu wykorzystaj tyle listów od pacynek, ile chcesz. Jeśli wolisz jedną lub dwie zrób tak. INNE POMYSŁY NA TO SPOTKANIE Lektura tekstu Roksany Jędrzejewskiej Wróbel Siedmiu wspaniałych zawartego w książce pod tym samym tytułem. 1. W ramach zajęć można: Ø Stworzyć plakat pt.: Każdy ma prawo do pomocy.

Ø Prosimy, by każdy wymyślił jakąś problematyczną sytuację, o której trudno powiedzieć innym, i narysował ją. Następnie dzieci wymieniają się swoimi rysunkami. Każdy próbuje samodzielnie odszyfrować rysunek kolegi, a następnie na odwrocie narysować lub zapisać swoją propozycję rozwiązania problematycznej sytuacji. Jeśli ktoś ma problem ze zrozumieniem narysowanej przez kolegę sytuacji, może porozmawiać z nim na temat tego, co przedstawia rysunek i dopiero po tej rozmowie zaproponować swoją radę. Ø Różne zwierzęta mają swoje tajemnice. Zapytaj może dzieci znają jakieś, a jeśli nie możesz im o nich opowiedzieć. Świetny zbiór tego typu informacji o zwierzętach jest tutaj: http://www.searchengines.pl/tajemnice-zwierzat-t8941.html. Zastanówcie się, dlaczego zwierzęta mają takie tajemnice? Czy gdyby je zdradziły, mogłoby się im coś stać, a może pomogłoby im to w czymś? Ø Można też porozmawiać o zwierzętach potrzebujących pomocy, ponieważ należą do ginących gatunków. Gdyby zwróciły się do Was o pomoc, co moglibyście zrobić? Zaplanujcie akcje pomocy dla żółwia, słonia, tygrysa, ale też może to być drop czy jesiotr.

Spotkanie z rodzicami i dziećmi Zgubiłam/em się i znalazłam/em. W spotkaniu z udziałem rodziców może również uczestniczyć pacynka. KSIĄŻKA Ø Jennifer Moore-Mallinos Zgubiłam się i znalazłam MATERIAŁY ich ostateczny dobór uzależniony jest od wyboru ćwiczenia: Ø duże arkusze papieru typu płachta szarego papieru Ø kartki A3 w dużych ilościach Ø kredki lub farby PRZED ZAJĘCIAMI Możesz przygotować sobie do wydruku informacje dla rodziców, co jest ważne, aby zabezpieczyć się na sytuację zgubienia się. Te informacje możesz rozdać rodzicom po zajęciach lub w ich trakcie. Wg nas są to następujące reguły: 1. Dziecko powinno znać numer telefonu min. jednego rodzica. Jest to ważniejsze niż adres. Dzieciom należy wytłumaczyć, że jeśli ktoś chce im pomóc, najważniejsze jest podać numer telefonu, a nie adres. Podawania adresu należy unikać. Jeśli dzieci mają lub przewidujecie Państwo, że będą mieć własny aparat, znajomość numeru na pamięć także się przydaje. Telefony bowiem rozładowują się i gubią w najmniej oczekiwanych momentach. 2. Dziecko powinno wiedzieć do kogo zwracać się o pomoc. Jako osoby bezpieczne wskazujemy tzw. osoby mundurowe policjant, ochroniarz, ale również ekspedientka, kasjerka (zwykle mają na sobie rodzaj uniformów i identyfikator). Najlepiej jest, aby dziecko czekało na rodziców w miejscu, gdzie się zgubiło. Osoba, która mu pomaga, nie powinna go stamtąd zabierać. Dziecko powinno o tym wiedzieć. W dobie telefonów komórkowych można zadzwonić praktycznie z dowolnego miejsca. 3. Jeśli chodzicie Państwo w miejsca, gdzie są duże skupiska ludzkie (centrum handlowe, festyn, lotnisko, cyrk itd.) dobrze jest ustalić jakieś miejsce łatwo rozpoznawalne dla dziecka gdzie umawiamy się na spotkanie w razie, jeśli się zgubimy. 4. Jeśli używacie Państwo opasek na rękę, identyfikatorów na szyję lub rodzajów wszywek w kurtkę z imieniem i nazwiskiem dziecka oraz adresem, telefonem, proszę zadbać, by były one ukryte tak, by ktoś z ulicy nie widział tych informacji, kiedy nie są potrzebne. Propozycja planu zajęć: 1. Ćwiczenie wstępne, rytuał rozpoczęcia lub pytanie o samopoczucie. W Pomocniczku piszemy o tzw. rytuałach rozpoczęcia możesz, ale nie musisz ich wykonywać.

2. W zależności od możliwości logistycznych bawimy się w chowanego, ale tak, by dzieci szukały rodziców. Można poprosić dzieci, by zamknęły oczy, ale też np. wyprowadzić je do innego pokoju. W obydwu przypadkach ważny jest element zaskoczenia. Dzieci nie wiedzą, że rodzice mają się schować. Dzieci szukają swoich rodziców. Po ćwiczeniu możemy porozmawiać o uczuciach dzieci jak się czuły, kiedy nie było rodziców i jak, kiedy ich znaleźli. 3. Pacynka lub prowadzący/a czyta lub opowiada tekst Jennifer Moore-Mallinos Zgubiłam się i znalazłam Tekst możesz czytać wraz z przerywnikami (pytaniami zadawanym w trakcie tekstu). Pytaj o uczucia bohaterów w różnych sytuacjach. Dzieci: Jak mogła się czuć dziewczynka w tej sytuacji, a rodziców: Jak mogli się czuć rodzice dziewczynki. Jest to o tyle ciekawe, że strona rodziców jest tu słabo pokazana. 4. Każda z rodzin dostaje za zadanie namalowanie planu innego miejsca, np.: dużego placu lub osiedla w mieście, lasu, imprezy plenerowej, centrum handlowego, basenu (mogą się powtarzać, jeśli grup jest dużo), cyrk, lotnisko, dworzec. 5. W tym momencie możesz rozdać rodzicom przygotowaną skserowaną informację. Możesz to jednak zrobić także na zakończenie zajęć. 6. Przywołujemy 3 zasadę z naszych zasad. Robimy galerie map. Dzieci przechadzają się z rodzicami i ustalają przy każdej z nich, jaki punkt by wybrali na miejsce spotkania w razie gdyby się zgubili. 7. Przywołujemy 1 zasadę z naszych zasad. Jeśli ustalamy, że dużo dzieci nie zna numerów telefonów swoich rodziców wykonujemy ćwiczenie związane z jego nauczeniem się. Rodzice piszą swój numer dużymi literami na kartach A3. Dzieci ozdabiają je, ale tak, by nie zamazać numerów. Np.: rysują pod cyframi coś, co pomoże im je zapamiętać. Można też zachęcić do układania wierszyków. Rodzice sprawdzają, czy dzieci nauczyły się numerów. Należy podkreślić, że jest wskazane powtarzać ćwiczenie w domu. 8. Każda z rodzin dostaje za zadanie namalowanie innej osoby na karcie A3 muszą być to zarówno neutrale osoby (np. kobieta, dziecko, mężczyzna, pani z wózkiem), jak i tzw. bezpieczne, np.: policjant, ekspedientka, ochroniarz, żołnierz, lekarz. 9. Przywołujemy 2 zasadę z naszych zasad. Rodzice stoją z narysowanymi osobami. Pytamy dzieci, do kogo podeszłyby z prośbą o pomoc. Omawiamy wybory dzieci. Tłumaczymy, dlaczego bezpieczniej jest podejść do tzw. bezpiecznych osób. 10. Żegnamy się.

Na koniec kilka haseł dotyczących tematu, o których warto pamiętać i przekazywać je dzieciom właśnie poprzez zabawę i opowieść. Ø Można mieć różne tajemnice. Każdy je ma. Ø Niektóre tajemnice są b. ciężkie trudno się nimi podzielić, ale i trudno je w sobie trzymać. Ø Trzymanie tajemnicy może być związane z odczuwaniem strachu, wstydu, złości i innych uczuć. Ø Dobrze jest mieć wokół siebie kogoś, komu można powierzyć tajemnicę. Darzymy takie osoby zaufaniem. Ø Ty decydujesz do kogo się zwracasz o pomoc lub komu powierzasz sekret oraz ile mu mówisz. Ø My też możemy być dla kogoś taką osobą godną zaufania. Ø Zawsze mamy prawo prosić o pomoc, jeśli nie umiemy czegoś rozwiązać. Polecamy też inne teksty terapeutyczne i edukacyjne dotyczące tematyki proszenia o pomoc, w tym sporo tekstów związanych z przemocą wobec dzieci: Ø Bajkoterapia, czyli dla małych i dużych o tym, jak bajki mogą pomagać pr. zbiorowa rozdział: Agnieszka Tyszka Emilka i Trampkowa Księżniczka Ø Elżbieta Zubrzycka Jak pomyślę, tak zrobię Trzy pytania do dobrej wróżki Dręczyciel w klasie Słup soli Ø Maria Molicka Bajki terapeutyczne rozdział: Księżycowy domek Ø Maria Molicka Bajki terapeutyczne cz II rozdziały: Piłeczka, O odważnej dziewczynce i złym czarowniku, Kamień i łódka, Wilczek i jego przyjaciel króliczek Ø Barbara Cain Chyba jestem nieśmiały Ø Karolina Święcicka Baśniowe mikstury rozdział: O tym jak kosmatek znalazł przyjaciela Ø Paulette Bourgeois, Brenda Clark Franklin ucieka z domu Ø Jan Uwe Rogge Krótkie opowiadania na pokonanie strachu rozdział: Kasia, smoczek i wróżka Ø Roksana Jędrzejewska Wróbel Siedmiu Wspaniałych rozdziały: Nie dość blada królewna, Wieża sławy, Siedmiu Wspaniałych Ø Linde von Keyserlingk Opowieści przeciwko lękom Ø Erika Meyer-Glitza Kiedy Pani Złość przychodzi z wizytą rozdział: Czapka z daszkiem, Banda dziewcząt Ø Erika Meyer-Glitza Jakub pogromca strachu rozdział: Złodzieje Ø Pernilla Stalfelt Mała książka o przemocy Ø Deleuze Gilles, DePino Catherine Śmierdzący ser Ø Elisabeth Zoeller Teraz twoja kolej. Opowiadania na temat przemocy w szkole Ø Dagmar Geisler Dzielna Emilka Ułóż własny scenariusz zajęć chętnie zamieścimy go w naszych materiałach.