Ćwiczenie Temat: Preparatyka mieszanek aromaterapeutycznych. Cel ćwiczenia: Poznanie wymagań kosmetologii w stosunku do zastosowań aromaterapii. Nabycie umiejętności preparatyki mieszanek aromaterapeutycznych różnego przeznaczenia. I. Część teoretyczna Jedną z najszybciej rozwijających się dziedzin medycyny niekonwencjonalnej jest aromaterapia. Jest ona oparta na siłach natury ukrytych w naturalnych roślinnych olejkach eterycznych. Aromaterapia łączy wpływ zapachu na stan psychiczny i fizyczny człowieka z uzdrawiającymi właściwościami olejków eterycznych. Twórcą określenia aromaterapia jest francuski chemik Gatefosse, który zajmował się badaniem olejków eterycznych jako potencjalnych składników kosmetyków. W czasie pierwszej wojny światowej opatrując rannych żołnierzy z braku środków dezynfekcyjnych zastosował olejek lawendowy, znany mu z własnego doświadczenia, jako antyseptyk. Okazało się, że olejek ten oprócz działania antyseptycznego przyspieszał znakomicie gojenie się ran i oparzeń. Jego doświadczenie i dalsze prace zaowocowały książką pod tytułem Aromaterapia. Francuski lekarz Jean Valnet poprzez prowadzenie systematycznych badań właściwości leczniczych olejków eterycznych rozwinął idee Gatefosse a w sposób bardziej profesjonalny. Tak zaczął się intensywny rozwój aromaterapii we Francji, później w Anglii a dziś w całym świecie. Aromaterapia jest zatem metodą usuwania pewnych objawów chorobowych, bólu, niektórych schorzeń, a przede wszystkim poprawy ogólnej kondycji psychicznej i fizycznej pacjenta przy pomocy olejków eterycznych wprowadzanych do organizmu poprzez drogi oddechowe (wąchanie, wdychanie, inhalacje) i przez skórę (masaż, kąpiel lub kompres). Podawanie olejków w preparatach doustnych poddaje je działaniu systemu trawiennego, a więc serii procesów chemicznych, w wyniku których zachodzą zmiany olejku. Doustne stosowanie olejków eterycznych jest domeną homeopatii, która może być stosowana równolegle z aromaterapią. Olejki eteryczne są niezwykle skomplikowanymi mieszaninami kilkudziesięciu do nawet kilkuset różnorodnych, wielofunkcyjnych związków chemicznych, o nie zawsze do końca poznanej i w większości przypadków trudnej lub niemożliwej do odtworzenia budowie. Są one koncentratem najaktywniejszych substancji czynnych rośliny (hormonów roślinnych).
Od strony klinicznej do chwili obecnej najlepiej zostały poznane właściwości antyseptyczne olejków eterycznych (wspomniany wyżej olejek lawendowy) oraz ich niektóre oddziaływania na stany psychiczne człowieka. Na szczególną uwagę zasługuje antyseptyczne działanie olejku z drzewa herbacianego. Liczne badania wykazały, że działa on hamująco na rozwój szczepów bakterii wyizolowanych z górnych dróg oddechowych. Niemieccy uczeni stwierdzili, że skuteczność niektórych mieszanek (m.in. zawierających olejek melisowy) jest większa niż antybiotyków. Należy wystrzegać się olejków nieznanego pochodzenie, w przezroczystych opakowaniach (wszystkie olejki są wrażliwe na światło), bardzo tanich. Okazyjnie oferowane, bardzo tanie olejki są z reguły fałszowane chemikaliami, tańszymi zamiennikami i mogą być niebezpieczne dla zdrowia. Uwaga: Należy bezwzględnie przestrzegać zasady niestosowania na skórze olejków nierozcieńczonych!!! II. Część doświadczalna - polega na wykonaniu kilku mieszanek wskazanych przez prowadzącego spośród niżej zaproponowanych receptur. Należy pamiętać o następujących zasadach komponowania mieszanek oraz ich stosowania: należy przyjąć 0 kropli jako 00% mieszanki; w każdej mieszance powinno znaleźć się nie więcej niż pięć różnych olejków; mieszanki do masażu należy rozprowadzić w nośniku dobrej jakości oleju roślinnym lub oliwce dla dzieci. Na jeden pełny masaż zużywa się ok. 0 ml roztworu zawierającego - 5 kropli mieszaniny olejków; do kąpieli stosuje się około 0 kropli mieszaniny olejków na typową wannę wody. Mieszaninę olejków wlewa się na powierzchnię ciepłej (nie gorącej wody). kompresy (okłady) sporządza się poprzez nasączenie waty, gazy lub ręcznika roztworem mieszanki olejków w wodzie (ok. 5 kropli w 00 ml ciepłej wody). inhalacje (kominki aromaterapeutyczne) to aromatyzowanie powietrza w pomieszczeniu, w którym przebywamy. Poprzez oddychanie tym powietrzem wprowadzamy cząstki aromatyczne do dróg oddechowych. W zależności od wielkości pomieszczenia, w którym stosuje się zabieg do miseczki kominka wlewa się 0 0 kropli olejku i łyżki stołowe wody a następnie podgrzewa się całą zawartość. Nie wolno stosować w kominku nierozcieńczonych olejków!!!
Odczynniki: Sprzęt: Nazwa Ilość Nazwa Ilość Zestaw olejków w oryginalnych 0 Zlewka 50 cm szt. opakowaniach rodzajów Bagietka szt. Mieszadło magnetyczne Ciemne buteleczki z kroplomierzem Kominek aromaterapeutyczny szt. sztuki Ćwiczenie. Mieszanki przy dolegliwościach psychicznych (do stosowania w kominkach aromaterapeutycznych) Receptura Zmęczenie umysłu, brak koncentracji, napięcie nerwowe Rozmarynowy lawendowy bazyliowy, cynamonowy z liści, cytrynowy, drzewa różanego, eukaliptusowy, geraniowy, goździkowy, hyzopowy, kminkowy, lawendowy, mięty pieprzowej, pomarańczowy,, sandałowy, sosnowy, tymiankowy, ylangowy Receptura Stres, napięcie z przepracowania, kłopotów zawodowych i rodzinnych cytrynowy lawendowy geraniowy, grapefruitowy, goździkowy, hyzopowy, majerankowy, mięty pieprzowej, pomarańczowy, sandałowy
Receptura Stres, przygnębienie, apatia spowodowane kłopotami, nieszczęściem cytrynowy Drzewa różanego, geraniowy, grapefruitowy, mandarynkowy, mięty pieprzowej, pomarańczowy, sandałowy, sosnowy, tymiankowy Receptura bezsennośc Lawendowy ylangowy Bergamotowy, cyprysowy, jałowcowy, pomarańczowy,, sandałowy, sosnowy, tymiankowy Ćwiczenie. Mieszanki przeciwbólowe (najlepsze efekty osiąga się na drodze masażu i kąpieli, w bólach miejscowych kompresy lub masaż refleksyjny. Bóle głowy i migreny inhalacja i kominek) Receptura Bóle głowy nieznanego pochodzenia Receptura Lawendowy, Geraniowy eukaliptusowy bazyliowy, cytrynowy, drzewa różanego, mięty pieprzowej,, rumianku rzymskiego migreny Bazyliowy Grapefruitowy lawendowy drzewa różanego, eukaliptusowy, mięty pieprzowej, pomarańczowy,, rumianku rzymskiego
Receptura Bóle mięśni i ścięgien spowodowane sforsowaniem, naderwaniem, także skręcenia stawów i bóle kręgosłupa Majerankowy bazyliowy, cyprysowy, eukaliptusowy, lawendowy, pomarańczowy,, Receptura Reumatyzm, artretyzm Eukaliptusowy Jałowcowy bazyliowy, cynamonowy z kory, cynamonowy z liści, cyprysowy, cytrynowy, eukaliptusowy, goździkowy, lawendowy, mandarynkowy, mięty pieprzowej, tymiankowy Ćwiczenie. Mieszanki na dolegliwości wewnętrzne (najlepsze efekty osiąga się na drodze masażu i kąpieli, w a także masaż refleksyjny). Konieczna konsultacja lekarska!!! Receptura Niskie ciśnienie krwi Tymiankowy Geraniowy, goździkowy, mięty pieprzowej, 5
Receptura Zaburzenia gastryczne, nudności, wzdęcia Majerankowy, Mięty pieprzowej jałowcowy Cynamonowy z kory, cynamonowy z liści, cytrynowy, geraniowy, goździkowy, lawendowy, Receptura Choroba morska, nudności, wymioty także na tle nerwowym Mięty pieprzowej bazyliowy goździkowy, lawendowy, mandarynkowy, sandałowy Receptura Przeziębienia, grypa, zatoki, katar Drzewa herbacianego, Eukaliptusowy, cynamonowy z kory Bazyliowy, bergamotowy, cynamonowy z liści, cytrynowy, eukaliptusowy, geraniowy, goździkowy, lawendowy, mięty pieprzowej,, sandałowy, sosnowy, tymiankowy 6
Ćwiczenie. Mieszanki na dolegliwości skóry (głownie do masażu, kąpieli i inhalacji ale również jako dodatki do preparatów kosmetycznych kremów, toników, płynów zmywających, regenerujących, maseczek i innych). Receptura trądzik Drzewa herbacianego Lawendowy petitgrain Bergamotowy, cytrynowy, geraniowy, jałowcowy, sandałowy, Receptura opryszczka Cytrynowy Drzewa herbacianego geraniowy Bergamotowy, eukaliptusowy, geraniowy, jałowcowy, lawendowy, Receptura Łojotok, łupież tłusty Drzewa herbacianego cytrynowy Bergamotowy, cedrowy, geraniowy, jałowcowy, lawendowy, tymiankowy, ylangowy, Receptura Nadmierna potliwość, zły zapach skóry Bergamotowy, cyprysowy cedrowy, cytrynowy, drzewa herbacianego, geraniowy, jałowcowy, lawendowy, tymiankowy, ylangowy, 7
III. Sprawozdanie W sprawozdaniu należy umieścić opis wykonania preparatu, wyjaśnić wszystkie obserwacje dokonane podczas pracy laboratoryjnej (np. szybkość łączenia się składników, zmętnienie, ew. klarowanie, pienienie itp.). Scharakteryzować także zapach finalnej mieszanki bez rozcieńczenia i po rozcieńczeniu w wodzie i oleju.. Nazwa preparatu (przeznaczenie, nr receptury)... Składnik/Nazwa Rola składnika Działanie olejku Zaw. składnika w INCI/handlowa/chemiczna (olejku) w recepturze recepturze (krople) Opis wykonania i obserwacje:.... Bezpośrednio po wykonaniu: Ocena preparatu Data: Podpis IV. Wymagania teoretyczne Podstawy aromaterapii. Aromaterapia a homeopatia. Substancje roślinne w kosmetyce. Podstawy łączenia substancji o różnych właściwościach fizykochemicznych. Solubilizacja. Solubilizatory: mechanizm działania i przykłady związków. Konserwanty w wyrobach 8
kosmetycznych rola, mechanizm działania, kryteria doboru, zgodność z innymi składnikami. Kompozycje zapachowe. V. Utylizacja Pozostałości po wykonanych ćwiczeniach rozcieńczyć wodą wodociągową i wylać do kanalizacji. VI. Zalecana literatura. W. Brud, I. Konopacka-Brud, Pachnąca apteka. Tajemnice aromaterapii, Oficyna Wydawnicza, Łódź 008.. K. Jędrzejczak, B. Kowalczyk, B. Balcer, Rośliny kosmetyczne, Śląska Akademia Medyczna, Katowice 006.. W. Brud, I. Konopacka-Brud, Podstawy perfumerii. Historia, pochodzenie i zastosowanie substancji zapachowych, Oficyna Wydawnicza, Łódź 009.. I. Konopacka-Brud, W. Brud, Aromaterapia w gabinecie kosmetycznym, ośrodku odnowy biologicznej, wellness i spa, Wydawnictwa Wyższej Szkoły Zawodowej Kosmetyki i Pielęgnacji Zdrowia, Warszawa 00. 5. M. Romer, Aromaterapia. Leksykon roślin leczniczych., Red. wydania polskiego W. Brud, MedPharm Polska, Wrocław 009. 6. M. Romer, Aromaterapia dla całej rodziny., Red. wydania polskiego W. Brud, MedPharm Polska, Wrocław 00. 7. A. Jabłońska Trypuć, R. Fabiszewski, Sensoryka i podstawy perfumerii, MedPharm Polska, Wrocław 008. VII. Opracowanie ćwiczenia i instrukcji: Danuta Kroczewska (wrzesień 0) 9