Ciąże powikłane nowotworem złośliwym w latach 2000-2009 w materiale własnym

Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 3, zeszyt 1, 48-52, 2010 Ciąże powikłane nowotworem złośliwym w latach 2000-2009 w materiale własnym IWONA JAGIELSKA, RADOSŁAW JANICKI, ANITA KAZDEPKA-ZIEMIŃSKA, PATRYCJA KREPSKA, MAREK GRABIEC Streszczenie Wstęp: Nowotwory złośliwe w ciąży występują rzadko. Ich odsetek waha się od 0,02% do 0,2%, wykazując tendencję wzrostową w ostatnich latach. Rak współistniejący z ciążą stwarza wiele problemów dotyczących diagnostyki i leczenia, często prowadząc do konfliktu między optymalnym leczeniem matki i zachowaniem dobrostanu płodu. Materiał i metody: Retrospektywną oceną objęte zostały ciąża i poród u 15 pacjentek, u których ciąża współistniała z nowotworem złośliwym. Analizie poddano ich wiek, rodzaj nowotworu, procedury diagnostyczno-terapeutyczne i wyniki położnicze. Wyniki: Na 18209 porodów w latach 2000-2009 stwierdzono 15 ciąż współistniejących z nowotworem złośliwym (0,0824%). Średni wiek ciężarnych wynosił 28,5 lat. Najczęściej występowały rak szyjki macicy w 33,3% przypadków i chłoniak w 20,0% przypadków. Do diagnostyki w czasie ciąży wykorzystano ultrasonografię (USG), rezonans magnetyczny (MRI), biopsję, a po porodzie badanie radiologiczne (RTG) i tomografię komputerową (TK). U 3 ciężarnych leczenie chirurgiczne zostało wdrożone w okresie ciąży, a 2 pacjentki zostały poddane chemioterapii. Odnotowano 1 zgon kobiety ciężarnej i płodu w 23. tygodniu ciąży. Wykonano 12 (85,7%) cięć cesarskich. Stan 10 (71,4%) noworodków został określony jako dobry wg skali Apgar. Osiem pacjentek po porodzie przekazano do dalszego leczenia onkologicznego, u jednej zastosowano leczenie paliatywne, a pięć z rakiem przedinwazyjnym szyjki macicy zakwalifikowano do planowego zabiegu chirurgicznego po porodzie. Większość nowotworów (80,0%) rozpoznano w II i III trymestrze ciąży. Średni wiek ciążowy w momencie rozpoznania nowotworów wynosił 25,1 tygodni. 40% ciąż ukończono powyżej 37. tygodnia. Wnioski: 1) Obserwuje się wzrost liczby ciąż powikłanych nowotworem złośliwym, w związku z częstą decyzją o późnym macierzyństwie. 2) Najczęściej diagnozowanym w ciąży nowotworem złośliwym jest rak szyjki macicy. 3) Objawy ciążowe maskują i utrudniają wczesne rozpoznanie choroby nowotworowej u ciężarnej. 4) Postępowanie diagnostyczno-terapeutyczne uzależnione jest od stopnia nasilenia objawów, zaawansowania ciąży i procesu nowotworowego. Słowa kluczowe: ciąża, poród, nowotwór złośliwy, terapia Wstęp Nowotwory złośliwe stanowią drugą co do częstości (23,3%) przyczynę zgonów kobiet w okresie reprodukcyjnym [1, 2]. W populacji kobiet w wieku 20 lat-45 lat współczynnik zachorowań wyniósł w 2006 roku 74,8/100 tys. populacji, zaś współczynnik zgonów 20,3/100 tys. Nowotwór złośliwy współistnieje z ciążą w 0,02% 0,2%; średnio 0,1% przypadków [3, 4]. Tendencja ta wydaje się zwiększać w ostatnich latach, w związku z wydłużeniem okresu reprodukcyjnego i decyzją kobiet o późniejszym zajściu w ciążę. Do najczęściej diagnozowanych nowotworów złośliwych w ciąży należą: rak szyjki macicy, rak piersi, czerniak i chłoniaki [5]. Wystąpienie choroby nowotworowej w tym szczególnym w życiu kobiety okresie stanowi trudne wyzwanie dla ciężarnej, jej rodziny i personelu medycznego. Dlatego ważna jest swoista profilaktyka koincydencji ciąży z chorobą nowotworową poprzez przeprowadzanie przedkoncepcyjnych badań skryningowych, rekomendowanych zwłaszcza w odniesieniu do żeńskich narządów płciowych. Możliwości kompletnej diagnostyki oraz pełnego leczenia limitowane są przez wiek ciążowy w chwili rozpoznania procesu nowotworowego [6]. Niestety, wciąż spotykane są przypadki rozpoznania choroby nowotworowej w wysokim stadium zaawansowania. Nieprawidłowa lub późno postawiona diagnoza spowodowana może być maskowaniem nowotworu przez fizjologiczne zmiany ciążowe oraz często niecharakterystycznym obrazem klinicznym. Do chwili ukończenia ciąży wskazane jest stosowanie radiologicznych metod obrazowania tylko w uzasadnionych przypadkach, a postępowanie operacyjne z reguły zakłada interwencję w II trymestrze. Procedury laparoskopowe, uznane za bezpieczne w każdym wieku ciążowym, posiadają ograniczenia spowodowane ewentualną koniecznością konwersji do klasycznej laparotomii, w celu doszczętnego usunięcia nierzadko dużego guza. Rozpoznanie w ciąży złośliwego procesu nowotworowego stwarza wiele problemów natury psychologicznej, moralnej, etycznej oraz religijnej. Obecność ciąży wiąże się z koniecznością modyfikacji postępowania diagnostyczno-terapeutycznego, rodząc konflikt między potrzebą optymalnego leczenia onkologicznego u ciężarnej i zapewnienia bezpieczeństwa rozwijającemu się płodowi [7]. Materiał i metoda Dokonano retrospektywnej oceny przebiegu ciąży i porodu pacjentek, u których z ciążą współistniała choroba nowotworowa o charakterze złośliwym i które znalazły się pod opieką Katedry i Kliniki Położnictwa, Chorób Kobiecych i Ginekologii Onkologicznej Collegium Medi- Katedra i Klinika Położnictwa, Chorób Kobiecych i Ginekologii Onkologicznej Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu

Ciąże powikłane nowotworem złośliwym w latach 2000-2009 w materiale własnym 49 cum UMK w Bydgoszczy w latach 2000-2009 włącznie. Do analizy włączono pacjentki z ciążą powyżej 22. tygodnia. Ocenie poddano wiek, rodzaj nowotworu, postępowanie diagnostyczno-terapeutyczne oraz wyniki położnicze. Wyniki W Klinice Położnictwa, Chorób Kobiecych i Ginekologii Onkologicznej w Bydgoszczy w okresie od 01.01.2000 do 31.12.2009 odbyło się 18209 porodów. U 15 kobiet (0,0824%) rozpoznano nowotwór złośliwy. Średni wiek pacjentek wynosił 28,5 lat (najmłodsza 19 lat, najstarsza 37 lat). W analizowanym okresie zaznaczył się wyraźny wzrost odsetka ciąż powikłanych chorobą nowotworową, od 0,063% w 2000 r. do 0,402% w 2009 r. Najczęściej występującymi nowotworami były: rak szyjki macicy (33,3%) oraz chłoniak (20,0%) (tabela 1). Tabela 1. Ciąże powikłane nowotworami złośliwymi w materiale Kliniki w latach 2000-2009 Liczba porodów Liczba nowotworów złośliwych % w stosunku do liczby porodów % w stosunku do liczby nowotworów 1582 1 0,063 % 6,7 % 2163 3 0,139 % 20,0 % 2738 11 0,402 % 73,3 % 18 209 15 0,0824% 100% W diagnostyce nowotworów w czasie ciąży zastosowano metody typowe dla diagnostyki onkologicznej. Obrazowanie rentgenograficzne i tomografia komputerowa z kontrastem wykonane były po porodzie (tabela 2). W celach diagnostycznych przeprowadzono szereg konsultacji specjalistycznych: chirurgiczną, internistyczną, kardiologiczną, ortopedyczną, okulistyczną, neurologiczną, neurochirurgiczną, hematologiczną i onkologiczną. Każda pacjentka skorzystała z porady psychologa. Rozmowa wspierająca, przeprowadzona przez psychologa w ocenie pacjentek okazała się bardzo pomocna. Objawy rozwijającego się nowotworu w wielu przypadkach były mało charakterystyczne i dodatkowo maskowane przez zmiany fizjologiczne, zachodzące w ciąży. Większość nowotworów (80,0%) rozpoznano pod koniec II i w III trymestrze ciąży. W 3 przypadkach (20,0%) proces diagnostyczny zakończono dopiero po porodzie. O wyborze rodzaju i momentu włączenia terapii decydował przede wszystkim stan kliniczny ciężarnej i wiek ciążowy. Tylko w 3 przypadkach przeprowadzono leczenie operacyjne w czasie ciąży: w 23. t.c., z powodu guza wątroby, w 32. t.c., z powodu guza trzustki i w 22. t.c., z powodu niedrożności jelit u ciężarnej z guzem esicy. U 2 ciężarnych z rozpoznanymi chłoniakami wdrożono chemioterapię. Nastąpił zgon 1 ciężarnej z rozsianym procesem nowotworowym w 23. tygodniu ciąży. W 42,9% przypadków ciążę ukończono powyżej 37. t.c., a u pozostałych, z uwagi na wskazania onkologiczne i konieczność radio- lub chemioterapii, przed 37. tygodniem. Lp. Wiek (lat) Tabela 2. Rodzaje nowotworów i metody ich diagnostyki w ciąży Rodzaj nowotworu Metody diagnostyczne w ciąży 1 30 Guz śródpiersia choroba Hodgkina, typ MC Biopsja 2 30 Ektropion rak przedinwazyjny Cytologia, biopsja 3 32 Ektropion rak przedinwazyjny szyjki macicy Cytologia, biopsja 4 33 Guz wątroby guz mezenchymalny wrzecionowatokomórkowy USG, śródoperacyjne 5 22 Guz bliższego końca kości ramiennej prawej guz olbrzymiokomórkowy Po porodzie 6 21 Guz trzustki gruczolakorak USG, MRI 7 20 Guz oka lewego czerniak złośliwy Biopsja 8 37 Ropień sutka rak sutka USG 9 19 Ektropion rak przedinwazyjny Cytologia, biopsja 10 32 Ektropion rak przedinwazyjny szyjki macicy Cytologia, biopsja 11 25 Guz mózgu gwiaździak włókienkowy Po porodzie 12 35 Guz okolicy sromu i odbytu chłoniak złośliwy Biopsja 13 35 Guz esicy / guzy Krukenberga gruczolakorak galaretowaty / rak śluzowokomórkowy USG, śródoperacyjne, hist. pat. 14 32 Ektropion rak przedinwazyjny szyjki macicy Cytologia, biopsja 15. 27 Guz śródpiersia chłoniak z komórek B TK klatki piersiowej Średnia 28,5

50 I. Jagielska, R. Janicki, A. Kazdepka-Ziemińska, P. Krepska, M. Grabiec Tabela 3. Wiek ciążowy w momencie rozpoznania nowotworu i ukończenia ciąży oraz sposób ukończenia ciąży Wiek ciążowy (tydzień ciąży) Lp. Rodzaj nowotworu Rozpoznanie nowotworu Ukończenie ciąży Sposób ukończenia ciąży 1. Guz śródpiersia 34 35 Cięcie cesarskie 2. Rak szyjki macicy 14 39 Cięcie cesarskie 3. Rak szyjki macicy 22 38 Cięcie cesarskie 4. Guz wątroby 22 Zgon 5. Guz bliższego końca kości ramiennej 39 39 Siłami natury prawej 6. Guz trzustki 32 33 Cięcie cesarskie 7. Guz oka lewego 35 38 Cięcie cesarskie 8. Ropień sutka 37 37 Cięcie cesarskie 9. Rak szyjki macicy 5 40 Cięcie cesarskie 10. Rak szyjki macicy 13 39 Cięcie cesarskie 11. Guz mózgu 30 30 Cięcie cesarskie 12. Guz okolicy sromu i odbytu 32 32 Cięcie cesarskie 13. Guz esicy/guzy Krukenberga 22 23 Siłami natury 14. Rak szyjki macicy 7 28 Cięcie cesarskie 15. Guz śródpiersia 31 32 Cięcie cesarskie Średnia 21,5 34,5 (dla 14 ciąż) W 85,7% przypadków wykonano cięcie cesarskie (tabela 3). U żadnej pacjentki nie dokonano terminacji ciąży. U 1 ciężarnej stwierdzono obumarcie wewnątrzmaciczne płodu w 23. tygodniu, a 1 noworodek z ciąży 23-tygodniowej zmarł w 1. dobie życia. Spośród 14 noworodków, 10 (71,4%) urodziło się w stanie ogólnym dobrym, według skali Apgar. U 6 położnic (42,9%) ze wskazań onkologicznych farmakologicznie zahamowano laktację. Po porodzie 8 pacjentek (53,3%) przekazano do dalszego leczenia onkologicznego, u 1 (6,7%) zastosowano leczenie paliatywne, a 5 kobiet z rakiem przedinwazyjnym szyjki macicy zakwalifikowano do planowego leczenia chirurgicznego. Dyskusja Występowanie nowotworów złośliwych podczas ciąży należy do rzadkości. Wykrywane są od 0,02% do 0,2% przypadków wszystkich ciąż [3, 4, 8, 9]. W analizowanym przez nas materiale odsetek nowotworów złośliwych u kobiet ciężarnych wynosił 0,0824%, co jest zgodne z przedstawionymi danymi z piśmiennictwa. Wśród większości autorów panuje przekonanie, że odsetek ten będzie wzrastał w związku z tendencją do późnego macierzyństwa i zwiększonym ryzykiem występowania nowotworów złośliwych wraz z wiekiem [3, 4, 8, 9]. W badanej przez nas grupie najczęściej występował rak szyjki macicy i chłoniak. Sajdak S. i Englert-Golon M. [9] podają, że rak szyjki macicy i rak sutka są najczęściej występującymi nowotworami u ciężarnych, powyżej 35. r.ż., natomiast wśród młodych ciężarnych najczęściej spotykane nowotwory złośliwe, to: chłoniaki, białaczki, nowotwory ośrodkowego układu nerwowego [9]. Według Makarewicz i wsp. młodych ciężarnych dotyczy także rak jajnika [11]. W materiale Kliniki średnia wieku ciężarnych, u których rozpoznano raka szyjki macicy, wynosiła 29 lat, natomiast w przypadku chłoniaka 29,7 lat. Wyniki te mogą być spowodowane zbyt małą liczbą ciąż powikłanych chorobą nowotworową w naszym badaniu. Nowotwory złośliwe u ciężarnych stanowią trudny problem diagnostyczny i terapeutyczny. Zmiany zachodzące w organizmie ciężarnej mogą utrudniać i jednocześnie opóźniać rozpoznanie [8, 9, 11-13, 20]. I tak, np. rak sutka u kobiety ciężarnej jest 2,5-krotnie częściej rozpoznawany w bardziej zaawansowanym stopniu, niż u kobiety niebędącej w ciąży [8, 9]. W naszym badaniu rak sutka rozpoznany był dopiero w momencie pojawienia się owrzodzenia na skórze oraz zmian w węzłach chłonnych. Wszystkie nowotwory złośliwe, poza rakiem szyjki macicy, rozpoznano dopiero w II i III trymestrze ciąży. Jak podaje Bednarek i wsp., 1 na 2000 ciąż jest związana z rakiem szyjki macicy [10]. W analizowanym materiale rak szyjki macicy występował w 0,0275% przypadków. U 2 pacjentek rozpoznany został we wczesnej ciąży, a w 3 przypadkach w 13., 14. i 22. tygodniu ciąży. Rutynowa opieka przedporodowa pozwoliła, w tym wypadku, na wczesne wykrycie raka szyjki macicy, jeszcze w niezaawansowanym stadium choroby, co dało szansę na pełne wyleczenie.

Ciąże powikłane nowotworem złośliwym w latach 2000-2009 w materiale własnym 51 Objawy rozwijającego się nowotworu w wielu przypadkach były mało charakterystyczne i dodatkowo maskowane przez zmiany fizjologiczne wynikające z rozwoju ciąży. Złamanie kości ramiennej, przy niewspółmiernie małym urazie, naprowadziło na patologię kości, a ropień sutka i jego deformacja, skłoniły do dalszej diagnostyki w kierunku raka. W pozostałych przypadkach dominowały bóle różnych okolic jamy brzusznej (guz wątroby, trzustki, esicy) oraz objawy chorób związanych z ciążą, np. cholestaza maskująca żółtaczkę, towarzyszącą guzowi trzustki, napady drgawkowe, przypominające napad rzucawki, a wynikające z rozwijającego się guza mózgu oraz zaparcia, będące następstwem guza esicy. Dokładna diagnostyka i konsultacje z onkologami oraz z chirurgami pozwoliły rozpoznać chłoniaki, w przypadku zmian guzowatych okolicy pochwy i u kolejnej ciężarnej z dusznością i guzem śródpiersia. Trudności diagnostyczne wynikają nie tylko z maskowania objawów klinicznych, przez zmiany związane z ciążą, ale także z utrudnionej interpretacji badania cytologicznego, na podstawie pobranego materiału tkankowego. Fizjologiczne zmiany ciążowe mogą stać się przyczyną fałszywie pozytywnych wyników [8]. Szkodliwość niektórych metod diagnostycznych wobec rozwijającego się płodu, również przyczynia się do postawienia rozpoznania w późniejszym okresie ciąży lub po jej przedwczesnym zakończeniu [8, 9]. Wiek ciążowy w momencie rozpoznania nowotworu złośliwego u ciężarnej ma olbrzymie znaczenie dla losów płodu [8, 9, 13]. Rozpoczęcie terapii we wczesnej ciąży w większości przypadków kończy się jej utratą. Włączenie chemio- czy radioterapii może być także przyczyną uszkodzenia lub nawet obumarcia płodu. Opóźnienie zaś działań terapeutycznych może doprowadzić do postępu choroby i zgonu ciężarnej. Według większości autorów, bezpieczeństwo ciężarnej powinno być ważniejsze od dobrostanu płodu [9]. Nie zawsze jednak możliwe jest zastosowanie postępowania leczniczego, które umożliwiałoby jednoczesne leczenie nowotworu i urodzenie zdrowego dziecka. U pacjentki z guzem wątroby stwierdzono obumarcie wewnątrzmaciczne płodu w 23. tygodniu. Przeprowadzona u niej laparotomia potwierdziła rozsiany proces nowotworowy i pomimo intensywnego leczenia, w 2. dobie po zabiegu operacyjnym, nastąpił zgon pacjentki. Wynik histopatologiczny pobranego materiału wykazał obecność guza mezenchymalnego wrzecionowatokomórkowego wątroby. W naszym materiale większość nowotworów złośliwych rozpoznano w II i III trymestrze ciąży, co skłoniło do prowadzenia ścisłej obserwacji płodu do momentu uzyskania przez niego dojrzałości, a następnie zakończenia ciąży i rozpoczęcia dalszego leczenia. Należy podkreślić, że 13 (86,7%) z 15 ciąż zostało zakończonych po 30. tygodniu, w tym 6 powyżej 37. tygodnia. Stan 10 noworodków (71,4%) oceniono na dobry w skali Apgar. Maskujące działanie rozwijającej się ciąży, sprzyja bagatelizowaniu niektórych dolegliwości, zarówno przez ciężarną, jak i położnika [16, 19]. Nowotwory złośliwe przewodu pokarmowego, współistniejące z ciążą, choć należą do rzadkości, źle rokują i stanowią poważny problem onkologiczny. Wiąże się to, przede wszystkim, z późnym rozpoznaniem. Zmiany ciążowe w przewodzie pokarmowym dają bardzo różne dolegliwości, co może przesłonić wczesne objawy nowotworu i dlatego w uzasadnionych przypadkach nie należy rezygnować z diagnostyki rentgenowskiej [19, 20]. W naszym materiale guz trzustki i esicy rozpoznano pod koniec II trymestru ciąży w znacznym stopniu zaawansowania, mimo że objawy kliniczne występowały już od kilku tygodni. Opinie na temat wpływu ciąży na rozwój nowotworów złośliwych są różne. Według niektórych autorów ciąża przyspiesza rozwój zmian nowotworowych. W ciąży zwiększa się tolerancja immunologiczna i mechanizmy pozwalające rozwijać się płodowi, równocześnie mogą ułatwić rozwój nowotworu [11, 15]. W związku z bardziej zaawansowanym procesem chorobowym, rokowanie jest gorsze niż u nieciężarnych [18, 20]. Wśród ciężarnych z nowotworem złośliwym, które urodziły w naszej Klinice, 66,7% nowotworów rozpoznano w wysokim stopniu zaawansowania. Oponenci podają, że dostępne dane nie wskazują na znamiennie niekorzystny wpływ ciąży na wyniki leczenia matki [8, 9, 14]. Ciężarne z rozpoznaną chorobą nowotworową stanowią szczególną grupę pacjentek. Obawa o własne życie i życie nienarodzonego jeszcze dziecka stwarza poczucie dużego zagrożenia, odbierając możliwość radosnego przeżywania macierzyństwa [17]. Należy podkreślić, że ciąża współistniejąca z nowotworem złośliwym wymaga postępowania interdyscyplinarnego oraz ścisłej współpracy położników z innymi specjalistami, a szczególnie z onkologami. Wnioski 1) Obserwuje się wzrost liczby ciąż powikłanych nowotworem złośliwym, w związku z częstą decyzją o późnym macierzyństwie. 2) Najczęściej diagnozowanym w ciąży nowotworem złośliwym jest rak szyjki macicy. 3) Objawy ciążowe maskują i utrudniają wczesne rozpoznanie choroby nowotworowej u ciężarnej. 4) Postępowanie diagnostyczno-terapeutyczne uzależnione jest od stopnia nasilenia objawów, zaawansowania ciąży i procesu nowotworowego. Piśmiennictwo [1] Wojciechowska U., Didkowska J., Zatoński W. (2008) Nowotwory złośliwe w Polsce w 2006 roku. Centrum Onkologii Instytut im. M. Skłodowskiej-Curie, Warszawa. [2] Weisz B., Schiff E., Lishner M. (2001) Cancer in pregnancy: maternal and fetal implications. Hum. Reprod. Update.(7) 4: 384-393.

52 I. Jagielska, R. Janicki, A. Kazdepka-Ziemińska, P. Krepska, M. Grabiec [3] Kennedy S., Yudkin P., Greenall M. (1993) Cancer in pregnancy. Eur. J. Surg. Oncol. (19) 5: 405-407. [4] Pentheroudakis G. (2008) Cancer and pregnancy. Ann. Oncol. 19 (Suppl 5): 38-39. [5] Pentheroudakis G., Pavlidis N., Castiglione M. (2008) Cancer, fertility and pregnancy: ESMO Clinical Recommendations for diagnosis, treatment and follow-up. Ann. Oncol. 19 (Suppl 2): 108-109. [6] Skręt A. (1999) Prowadzenie ciąży współistniejącej z chorobą nowotworową. [W:] Gadzinowski J., Bręborowicz G.H. (red.) Rekomendacje postępowań w medycynie perinatalnej. Ośrodek Wydawnictw Naukowych, Poznań. [7] Moran J.B., Yano H., Al Zahir N., Farquharson H. (2007) Conflicting priorities in surgical intervention for cancer in pregnancy. Lancet Oncol. 8: 536-44. [8] Pereg D., Koren G., Lishner M. (2008) Cancer in pregnancy: gaps, challenges and solutions. Cancer Treatment Rev. 34: 302-312. [9] Sajdak S., Englert-Golon M. (2009) Nowotwory złośliwe u kobiet w ciąży. Gin. Prakt. 3: 17-20. [10] Bednarek W., Morawska D., Kotarski J., Źrubek H. (2002) Nowotwory narządu płciowego u kobiet ciężarnych w materiale I Kliniki Ginekologii Operacyjnej AM w Lublinie. Gin. Pol. 73 (4): 243-246. [11] Makarewicz H., Olszewski J., Królikowska B. i wsp. (2002) Złośliwy nowotwór jajnika współistniejący z ciążą. Gin. Pol. 73 (4): 350-353. [12] Olejek A., Kamiński K., Kniażewski B. i wsp. (2002) Nowotwory jajnika w ciąży. Gin. Pol. 73 (4): 359-363. [13] Klimek M., Wicherek Ł., Wojtyś A. (2003) Ciąża powikłana rakiem jajnika. Gin. Prakt. 11: 34-36. [14] Obrzut B., Skręt-Magierło J., Skręt A. i wsp. (2006) Leczenie operacyjne guzów jajnika u kobiet ciężarnych. Gin. Prakt. 2: 6-10. [15] Nowak M., Szpakowski M., Wilczyński J.R. (2004) Nowotwory jajnika u kobiet ciężarnych propozycje postępowania diagnostyczno-terapeutycznego. Gin. Pol. 75 (3): 242-249. [16] Stachowicz R., Obrzut B., Skręt A. (2004) Złośliwy nowo- - wór jajnika typu dysgerminoma współistniejący z ciążą zaawansowaną opis przypadku. Gin. Prakt. 12 (3): 28-30. [17] Łuczak J., Pisarski T., Pisarska-Krawczyk M. (1994) Nowotwory a ciąża wybrane zagadnienia psychologiczne. Gin. Pol. 65 (3): 1553-1557. [18] Żukiel R., Jankowski R., Nowak S. (1994) Nowotwory mózgu w ciąży. Opis dwóch przypadków. Gin. Pol. 65 (3): 153-156. [19] Knopiński S., Lembrych S., Kubicki J. (1984) Nowotwory złośliwe przewodu pokarmowego u kobiet w ciąży. Gin. Pol. 55 (3): 221-224. [20] Korzon M., Grzybowski W., Świątkowska-Freund M., Preis K. (2009) Rak jelita grubego w przebiegu ciąży problemy diagnostyczne i terapeutyczne. Przegląd Gastroenterologiczny 4 (6): 3 J Iwona Jagielska Szpital Uniwersytecki nr 2 im. dr Jana Biziela ul. Ujejskiego 75, 85-168 Bydgoszcz e-mail: kikpoloz@cm.umk.pl Pregnancies complicated by cancer in the years 2000-2009 in our material Introduction: Malignant tumors in pregnancy are rare. Their interest ranges from 0.02% to 0.2%, the positive trend in recent years. Cancer coexisting with pregnancy causes many problems concerning diagnosis and treatment, often leading to conflict between the optimal treatment of the mother and the preservation of the wellbeing of the fetus. Materials and methods: Retrospective assessment covered pregnancy and childbirth in 14 patients in whom pregnancy coexisted with cancer. Analyzed their age, type of cancer, diagnostic, therapeutic procedures and obstetric outcome. Results: On 18,209 deliveries in the years 2000 to 2009 there were 15 pregnancies coexisting with cancer (0.0824%). Age at diagnosis for women 19-37 years (mean 28,5 years). The most common were cervical cancer in 33.3% cases and lymphoma in 20.0% cases. The antenatal diagnosis was used ultrasound, MRI and biopsy, and postpartum X-ray and CT. In 3 cases, surgical treatment has been implemented during pregnancy and 2 have been chemotherapy undergo. There has been 1 death of pregnant woman and the fetus at 23 weeks' gestation. There were 12 (85.7%) cesarean sections performed. Condition of 10 (71.4%) infants has been identified as good by the Apgar score. Eight postpartum patients transferred for further oncological treatment, in one palliative therapy and five with preinvasive cervical cancer was qualified for the scheduled surgical procedure after delivery. Most tumors (80.0%) diagnosed in the II and III trimester of pregnancy. The average gestational age at diagnosis of cancer was 25.1 weeks. 40% of all pregnancies were completed over 37 week of gestation. Conclusions: 1) There is an increase in pregnancies complicated cancer, in conjunction with a common decision on late motherhood. 2) The most common cancer diagnosed during pregnancy is cervical cancer. 3) Symptoms of pregnancy mask and make it difficult for early diagnosis in the pregnant cancer. 4) Proceedings diagnostic and therapeutic effect is dependent on the severity of symptoms, stage of pregnancy and tumor. Key words: pregnancy, delivery, cancer, therapy