Aspekty prawne dla wyjeŝdŝających naukowców oraz Serwis EURAXESS

Warszawa, 6 maja 2009 r. Aspekty prawne dla wyjeŝdŝających naukowców oraz Serwis EURAXESS Piotr Bednarek Krajowy Punkt Kontaktowy Programów Badawczych UE Instytut Podstawowych Problemów Techniki Polskiej Akademii Nauk

Plan prezentacji 1. Aspekty prawne dla wyjeŝdŝających naukowców: a. Wjazd i legalizacja pobytu. b. Umowy podpisywane z naukowcem w tym delegacje. c. Ubezpieczenia społeczne migrujących naukowców. d. Zezwolenia na pracę. e. Opodatkowanie dochodów z realizacji projektów badawczych. f. Pozostałe formalności. 2. Europejski Portal dla Mobilnych Naukowców EURAXESS: a. Europejska Siec Centrów Informacji dla Naukowców EURAXESS

Podstawowe typy zagadnień prawnych Wjazd i legalizacja pobytu. Umowy podpisywane z naukowcem w tym delegacje. Ubezpieczenia społeczne migrujących naukowców. Zezwolenia na pracę. Opodatkowanie dochodów z realizacji projektów badawczych. Pozostałe formalności.

Wjazd i legalizacja pobytu Przed wyjazdem za granicę naleŝy sprawdzić, czy wjazd i pobyt w danym państwie, w określonym celu, moŝe odbywać się bez konieczności dopełnienia określonych formalności. Pobyt w państwach członkowskich UE co do zasady, łączy się z obowiązkiem zgłoszenia faktu swojego pobytu. Wjazd do na terytorium państw pozaeuropejskich w celach uzyskiwania dochodu moŝe wiązać się z koniecznością posiadania wizy nawet jeŝeli wjazd w innych celach odbywa się tam z wykorzystaniem ruchu bezwizowego.

Formy prawne wyjazdu pracownika (I) W przypadku naukowca wyjeŝdŝającego z polskiej instytucji moŝliwe do zastosowania jest: oddelegowanie zmiana warunków pracy i płacy, urlop bezpłatny zarówno w celach badawczych jak i na zasadach ogólnych, urlop szkoleniowy. Wybór formy zaleŝy od zasad projektu oraz woli obu stron umowy istniejącej w Polsce. JeŜeli stroną w projekcie jest instytucja zatrudniająca w Polsce naukowca, to realizacja projektu przez tego naukowca w okresie urlopu wypoczynkowego nie jest moŝliwa.

Umowy z naukowcem (I) Umowa wg. prawa kraju zatrudnienia: Rodzaj umowy, jej szczegółowe umocowanie prawne oraz związane z nią prawa i obowiązki zaleŝą bezpośrednio w pierwszej kolejności od prawa państwa zatrudnienia. Wybór umowy w projektach Marie Curie (Program Szczegółowy Ludzie ): Rodzaj umowy, jaką instytucja przyjmująca podpisze z naukowcem jest ustalany w fazie negocjacji z Komisją Europejską. Wynegocjowany rodzaj umowy decyduje bezpośrednio o wysokości wynagrodzenia. Wybór umowy w innych programach badawczych: W innych niŝ Marie Curie (Program Szczegółowy Ludzie ) programach badawczych, wybór umowy musi odpowiadać zasadom projektu oraz zakresowi i formie prac danego naukowca w projekcie.

Umowy z naukowcem (II) Jeszcze przed wyjazdem za granicę naukowiec powinien: a. wiedzieć jaki rodzaj umowy zostanie z nim podpisany, b. znać podstawowe postanowienia umowy jaka zostanie mu zaproponowana, czas trwania umowy, wysokość wynagrodzenia, stanowisko zatrudnienia, przedmiot umowy.

Umowy z naukowcem (III) W przypadku istnienia umowy w Polsce i jednoczesnej delegacji naukowca, istotnym jest upewnienie się jeszcze przed wyjazdem czy naukowiec taki będzie miał zapewnione te wszystkie uprawnienia jakie konieczne będą do realizacji projektu, a jakie mają pracownicy instytucji przyjmującej. Uprawnienia te, to w szczególności dostęp do zasobów bibliotecznych, infrastruktury, czy archiwów. Najkorzystniejszą formą zapewnienia odpowiednich praw delegowanemu pracownikowi, jest umowa pomiędzy instytucją wysyłającą, a instytucją przyjmującą.

Ubezpieczenia społeczne Na terenie Europejskiego Obszaru Gospodarczego (tj. UE + Norwegia, Islandia i Liechtenstein) oraz w Szwajcarii istnieje koordynacja systemów ubezpieczeń społecznych określająca państwo, w którym dany pracownik migrujący podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. Składki z dwóch lub więcej umów realizowanych w róŝnych państwach EOG wpłacane powinny być do jednego systemu ubezpieczeniowego. Ubezpieczenia w państwach spoza EOG nie podlegają koordynacji europejskiej, za wyjątkiem przypadków dla których podpisano polsko-amerykańską umowę bilateralną w ww. zakresie więcej na stronie www.zus.pl Podstawą koordynacji ubezpieczeń społecznych w Europie jest: Rozporządzenie Rady (EWG) Nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971 r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie (Dz.U.UE.L.71.149.2) wraz z rozporządzeniem wykonawczym 574/72.

Opodatkowanie zasady ogólne Osoba przebywająca czasowo za granicą i uzyskująca tam dochody podlega: prawu podatkowemu państwa, gdzie praca jest wykonywana, polskiemu prawu podatkowemu, postanowieniom bilateralnej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Ewentualnych zwolnień podatkowych moŝna poszukiwać w kaŝdym z 3 w/w źródeł prawa. Nie naleŝy zakładać, iŝ systemy prawne obu państw automatycznie i bez problemów zastosują wszelkie korzystne dla naukowca regulacje.

Zwolnienia podatkowe W Polsce ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jednolity: Dz. U. 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) przewiduje zwolnienia podatkowe dla projektów realizowanych w ramach programów ramowych badań, rozwoju technicznego i prezentacji UE (dalej Programy Ramowe) oraz dla wybranych stypendiów : a. art. 21 ust. 1 pkt 39, b. art. 21 ust. 1 pkt 46. Za granicą: a. prawo tamtego państwa, b. umowa bilateralna o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Zwolnienia podatkowe w Polsce - Art. 21 ust. 1 pkt 46 Wolne od podatku są dochody otrzymane przez podatnika, jeŝeli: a) pochodzą od rządów państw obcych, organizacji międzynarodowych lub międzynarodowych instytucji finansowych ze środków bezzwrotnej pomocy, w tym ze środków programów ramowych badań, rozwoju technicznego i prezentacji Unii Europejskiej i z programów NATO, przyznanych na podstawie jednostronnej deklaracji lub umów zawartych z tymi państwami, organizacjami lub instytucjami przez Radę Ministrów, właściwego ministra lub agencje rządowe, w tym równieŝ w przypadkach, gdy przekazanie tych środków jest dokonywane za pośrednictwem podmiotu upowaŝnionego do rozdzielania środków bezzwrotnej pomocy oraz b) podatnik bezpośrednio realizuje cel programu finansowanego z bezzwrotnej pomocy; zwolnienie nie ma zastosowania do dochodów osób fizycznych, którym podatnik bezpośrednio realizujący cel programu zleca - bez względu na rodzaj umowy - wykonanie określonych czynności w związku z realizowanym przez niego programem.

Zwolnienia podatkowe w Polsce - Art. 21 ust. 1 pkt 39 Wolne od podatku są: stypendia otrzymywane na podstawie przepisów o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki, stypendia doktoranckie otrzymywane na podstawie przepisów - Prawo o szkolnictwie wyŝszym oraz inne stypendia naukowe i za wyniki w nauce, których zasady przyznawania zostały zatwierdzone przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyŝszego po zasięgnięciu opinii Rady Głównej Szkolnictwa WyŜszego albo przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania.

Interpretacje podatkowe (III) 1 lipca 2007 r. weszła w Ŝycie nowelizacja Ordynacji podatkowej stanowiąca, iŝ organem wydającym pisemne interpretacje prawa podatkowego jest od tej chwili, zamiast naczelników urzędów skarbowych, Minister Finansów. Podstawowe informacje o nowych zasadach: a. Organ właściwy: Minister Finansów działający za pomocą 4 izb skarbowych - warszawskiej, poznańskiej, bydgoskiej i katowickiej, b. Koszt: 40 zł za kaŝde pytanie (kaŝdy stan faktyczny), c. Okres oczekiwania: do 3 miesięcy, d. Forma zapytania: formularz urzędowy.

Zwolnienia podatkowe w umowach bilateralnych (WB) W niektórych umowach bilateralnych znajdują się zwolnienia podatkowe dla naukowców: 1. Profesor, nauczyciel lub pracownik badawczy, który przebywa w Umawiającym się Państwie wyłącznie w celu nauczania lub prowadzenia prac badawczych na uczelni, w szkole pomaturalnej, szkole lub innej uznanej placówce oświatowej tego Umawiającego się Państwa, i który ma lub bezpośrednio przed przybyciem miał miejsce zamieszkania w drugim Umawiającym się Państwie, będzie zwolniony od podatku w pierwszym wymienionym Umawiającym się Państwie, z tytułu wynagrodzenia za takie nauczanie lub prowadzenie prac badawczych, przez okres nieprzekraczający dwóch lat od dnia jego pierwszego przybycia w tym celu, pod warunkiem, Ŝe takie wynagrodzenie podlega opodatkowaniu w drugim Umawiającym się Państwie. 2. Zwolnienie, o którym mowa w ustępie 1 niniejszego artykułu, nie ma zastosowania do wynagrodzenia uzyskiwanego w zamian za prowadzenie prac badawczych, jeŝeli takie prace badawcze nie są podejmowane w interesie publicznym, lecz głównie dla prywatnej korzyści określonej osoby lub określonych osób.

Pozostałe aspekty mobilności Umowa lub oświadczenie winny gwarantować naukowcowi, iŝ podczas pobytu za granicą naukowiec ten objęty będzie opieką instytucji przyjmującej, która udzieli mu pomocy m.in. w zakresie: znalezienia mieszkania, dopełnienia formalności związanych z legalizacją, dopełnienia formalności związanych z opodatkowaniem i ubezpieczeniem, znalezienia kursu języka. Istotną rolę w procesie zabezpieczenia realizacji zagranicznego projektu odgrywać winna instytucja macierzysta w Polsce.

WaŜny adresy www www.zus.pl Zakład Ubezpieczeń Społecznych www.mf.gov.pl Ministerstwo Finansów www.mz.gov.pl Ministerstwo Zdrowia www.msz.gov.pl Ministerstwo Spraw Zagranicznych www.nfz.gov.pl Narodowy Fundusz Zdrowia http://isip.sejm.gov.pl/prawo/index.html baza aktów prawnych strony sejmowej

EURAXESS Zasoby i funkcje Europejskiego Portalu dla Mobilnych Naukowców EURAXESS

Plan II części prezentacji Logo oraz idea funkcjonowania Portalu EURAXESS. Zasoby portalu: a. Jobs, czyli przeszukiwanie ofert dla naukowców, b. Services, czyli usługi dostępne za pośrednictwem portalu, c. Rights, czyli źródła prawa dotyczące mobilności naukowców, d. Links, czyli informacje dla europejskich naukowców w USA i Japonii oraz w innych regionach świata. Podsumowanie.

www.ec.europa.eu/euraxess/ Nowe logo

Idea funkcjonowania portalu EURAXESS Europejski Portal dla Mobilnych Naukowców EURAXESS stanowi jeden z elementów wsparcia mobilności naukowców w ramach Europejskiej Przestrzeni Badawczej oraz poza jej obszarem. Podstawową funkcją Portalu jest centralizacja ogółu źródeł informacji niezbędnych dla naukowców, w tym: a. ofert stypendialnych, b. informacji o moŝliwościach poszukiwania informacji na portalach krajowych, c. informacji o ofercie usług krajowych Centrów Informacji dla Naukowców, d. informacji o podstawach prawnych budowania Europejskiej Przestrzeni Badawczej.

EURAXESS www.ec.europa.eu/euraxess/

EURAXESS Jobs (I)

EURAXESS Jobs (II)

EURAXESS Jobs (III)

EURAXESS Jobs (log-in) (I)

EURAXESS Jobs (loh-in) (II)

EURAXESS Services (I)

EURAXESS Services (II)

EURAXESS Services (III)

EURAXESS Rights (I)

EURAXESS Rights (II)

EURAXESS Links (I)

EURAXESS Links (II)

EURAXESS Links (III)

Dziękuję za uwagę Osoba do kontaktu: Biuro ds. Mobilności Bogna Hryniszyn Michał Lasota Piotr Bednarek mobility@kpk.gov.pl Krajowy Punkt Kontaktowy Programów Badawczych UE Instytut Podstawowych Problemów Techniki Polskiej Akademii Nauk ul. świrki i Wigury 81 02-091 Warszawa tel: 0 22 828 74 72 fax: 0 22 828 53 70 e-mail: kpk@kpk.gov.pl