BURMISTRZ MIASTA I GMINY KRZESZOWICE ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY KRZESZOWICE UWARUNKOWANIA PRZESTRZENNEGO ROZWOJU MIASTA I GMINY Załącznik nr 3 do Uchwały Nr... Rady Miejskiej w Krzeszowicach z dnia... Zespół autorski: mgr inż. Ewa Goras upr.urb. 1498/99, KT-149 mgr inż. Łukasz Kotuła mgr inż. Jacek Popiela mgr Agata Watoła Współpraca: mgr Ireneusz Wójcik INSTYTUT ROZWOJU MIAST Kraków, wrzesień 2013
SPIS TREŚCI: I. INFORMACJE WPROWADZAJĄCE... 3 1. WPROWADZENIE... 3 1.1 Podstawa prawna Studium... 3 1.2 Zadania Studium... 3 2. MATERIAŁY WEJŚCIOWE... 5 II. UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE... 6 1. POŁOŻENIE GMINY W WOJEWÓDZTWIE... 6 1.1 Związki przyrodnicze... 7 1.2 Związki społeczno-gospodarcze... 7 1.3 Związki komunikacyjne położenie Gminy w węźle dróg zewnętrznych... 8 1.4 Związki infrastrukturalne... 10 1.5 Polityka ponadlokalna w obszarze Gminy... 10 1.6 Uwarunkowania zewnętrzne Szanse i ograniczenia rozwoju... 12 III. UWARUNKOWANIA WEWNĘTRZNE... 13 1. DEMOGRAFIA... 13 1.1 Ocena stanu istniejącego... 13 1.2 Prognoza demograficzna... 16 2. ISTNIEJĄCE ZAINWESTOWANIE TERENU I OBSERWOWANE TRENDY ZMIAN... 22 2.1 Zabudowa mieszkalna... 22 2.2 Gospodarka gruntami... 22 2.3 Zabudowa usługowo-produkcyjna... 23 2.4 Infrastruktura społeczna... 23 2.4.1 Oświata i wychowanie... 24 2.4.2 Ochrona zdrowia i opieka społeczna... 27 2.4.3 Kultura... 27 2.4.4 Sport i rekreacja... 29 2.4.5 Gospodarka komunalna... 29 2.5.6 Komunikacja... 31 3.1 Budowa geologiczna... 34 3.2 Rzeźba powierzchni ziemi... 35 3.3 Gleby... 35 3.4 Klimat i jakość powietrza... 36 3.5 Wody... 37 3.6 Bioróżnorodność... 37 3.7 Ochrona przyrody... 38 4.1 Rozwój osadnictwa układy przestrzenne, zabudowa wsi i dominanty krajobrazowe... 41 4.2 Obiekty, zespoły i obszary prawnie chronione... 41 5.1 Struktura gospodarcza... 45 5.2 Funkcje społeczno-gospodarcze Gminy... 46 5.3 Źródła dochodów mieszkańców Gminy... 47 5.4 Budżet i dynamika rozwoju... 48 5.5 Wybrane elementy gospodarki gruntami stan prawny gruntów... 49 6. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z MIEJSCOWYCH PLANÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO... 51 7. UWARUNKOWANIA ROZWOJU SPOŁECZNO-GOSPODARCZEGO GMINY. 52 7.1 Podsumowanie uwarunkowań... 52 7.2 Najistotniejsze uwarunkowania... 54 7.3 Przesłanki dotyczące kształtowania przestrzeni... 56-2 -
I. INFORMACJE WPROWADZAJĄCE 1. WPROWADZENIE 1.1 Podstawa prawna Studium Podstawę prawną zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, zwanego dalej Studium, stanowi ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z dnia 10 maja 2003 roku z późn. zmianami) oraz podjęta uchwała Rady Miejskiej w Krzeszowicach nr LI/419/2006 roku, w sprawie przystąpienia do Studium Miasta i Gminy. Ze względu na duży odstęp czasowy od realizacji obowiązującego obecnie Studium (rok uchwalenia 1999, podjęte zmiany generalnie weryfikują pełną treść Studium, aktualizując uwarunkowania i kierunki rozwoju Gminy w świetle dokonanych obecnie rozpoznań i trendów, obowiązujących przepisów oraz aktów prawnych. 1.2 Zadania Studium Do zadań Studium należy ustalenie ram przestrzennych dla rozwoju, standardów funkcjonowania Miasta i Gminy oraz określenie polityki przestrzennej z uwzględnieniem polityki państwa, województwa, powiatu. Ustalenia Studium obowiązują zarówno Radę Miejską, Burmistrza, jak i organy oraz jednostki im podległe. Instrumentem realizacji polityki przestrzennej zawartej w Studium będą wykonywane na jego podstawie miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, programy specjalistyczne rozwiązujące m.in. konkretne problemy komunikacyjne, infrastrukturalne, ekologiczne itp. Zasięg przestrzenny Studium obejmuje obszar w granicach administracyjnych Miasta i Gminy, a w fazie analitycznej także zewnętrzne powiązania funkcjonalno-przestrzenne. Zakres czasowy Studium obejmuje długofalowy proces zmian struktury przestrzennej Miasta i Gminy wynikający z realizacji strategicznych celów jej rozwoju. Rozwój jest ściśle uwarunkowany wieloma czynnikami, tak zewnętrznymi jak i wewnętrznymi, utrwalonymi zarówno tradycją jak i czynnikami powstałymi współcześnie. Czynniki te mają zazwyczaj istotny sprzyjający lub hamujący wpływ na realizację celów. Stąd też podstawowym zadaniem polityki przestrzennej władz Miasta i Gminy będzie co najmniej utrwalanie uwarunkowań (czynników) sprzyjających rozwojowi i zablokowanie oddziaływania czynników hamujących. W pierwszej fazie prac nad identyfikacją uwarunkowań 1 oceniono przestrzeń Miasta i Gminy poprzez pryzmat przepisów prawnych, dokumentów strategicznych, uchwał Rady Miejskiej w Krzeszowicach oraz wydanych decyzji administracyjnych, a następnie poprzez pryzmat wartości uniwersalnych charakteryzujących Miasto i Gminę, takich jak: demografia i rynek pracy, atrakcyjność przyrodnicza i krajobrazowa Miasta i Gminy, atrakcyjność Miasta i Gminy do zamieszkania, atrakcyjność Miasta i Gminy do rozwoju przedsiębiorczości, funkcjonalność struktury przestrzennej Miasta i Gminy oraz jej spójność. W ocenie zwrócono szczególną uwagę na aspekty jakościowe właściwe dla aktualnej sytuacji i zarysowujących się trendów. W dalszej kolejności uwarunkowania zostaną przeanalizowane z punktu widzenia sformułowanych wstępnie celów rozwoju i zostanie dokonany podział na: uwarunkowania sprzyjające realizacji celów (możliwości), uwarunkowania ograniczające realizację celów (zagrożenia). Zmiana Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Krzeszowice stanowi zgodnie z ustawą z dnia 27 marca 2003 roku o zagospodarowaniu przestrzennym opracowanie określające politykę przestrzenną Miasta i Gminy, przy uwzględnieniu celów, uwarunkowań oraz kierunków polityki przestrzennej państwa na obszarze województwa i powiatu. Studium po uchwaleniu przez Radę Miejską w Krzeszowicach, jako dokument o charakterze aktu kierownictwa wewnętrznego zobowiąże organa samorządu Miasta i Gminy oraz jednostki bezpośrednio im podległe i będzie służyć do: 1 Uwarunkowania to zespół czynników społecznych, ekonomicznych, przyrodniczych itp. w istotny sposób wpływających na zagospodarowanie przestrzenne i rozwój miast a niezależnych bądź mało zależnych od działań podmiotów realizujących cele rozwoju gminy. Uwarunkowania w dużym stopniu przesądzają o możliwości realizacji ustalonych celów rozwoju i mogą wpłynąć na ich weryfikację. - 3 -
koordynowania własnych i ponadlokalnych zamierzeń w zakresie gospodarki przestrzennej, podejmowanych na terenie Miasta i Gminy, zasilania informacjami koordynacyjnymi dla opracowywanych miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz decyzji administracyjnych, promocji rozwoju przestrzennego Miasta i Gminy. Datowanie materiału statystycznego raportu określa się na rok 2008. SCHEMAT PRAC NAD ZMIANĄ STUDIUM DOKUMENTACJA STUDIUM DOKUMENT STUDIUM CELE ROZWOJU MIASTA I GMINY KRZESZOWICE I. MATERIAŁY WEJŚCIOWE II. ROZPOZNANIE UWARUNKOWAŃ ROZWOJU PRZESTRZ. MIASTA i GMINY RAPORT I UWARUNKOWANIA III. KIERUNKI ROZWOJU PRZESTRZ. MIASTA i GMINY I POLITYKA ICH REALIZACJI RAPORT II KIERUNKI I POLITYKA CZĘŚĆ OPISOWA TEKST STUDIUM CZĘŚĆ GRAFICZNA RYSUNKI STUDIUM Dokumenty studium uchwalane przez RADĘ MIEJSKĄ - 4 -
2. MATERIAŁY WEJŚCIOWE 1) Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta i Gminy Krzeszowice, ustalenia Studium 1999 r. 2) Uchwalone miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego dla Gminy Krzeszowice po roku 1995 oraz w latach 2000/2006. 3) Strategia Rozwoju Powiatu Krakowskiego, 2000 r. 4) Strategia Rozwoju Gminy Krzeszowice, 2007 r. 5) Plan zagospodarowania przestrzennego Województwa Małopolskiego, 2003 r. 6) Plan Gospodarki odpadami dla Gminy Krzeszowice na lata 2003-2014, 2004 r. 7) Program Ochrony Środowiska dla Gminy Krzeszowice na lata 2004-2015, 2003 r. 8) Program rewitalizacji śródmieścia miasta Krzeszowice, 2007 r., 9) Zintegrowana Strategia Rozwoju Obszarów Wiejskich Pilotażowy Program Leader+, 2006 r., 10) Raport o stanie środowiska województwa małopolskiego, WIOŚ, 2005 r. 11) Program ochrony powietrza dla powiatu krakowskiego, określony rozporządzeniem Wojewody Małopolskiego nr 99/06 12) Wytyczne konserwatorskie gm. Krzeszowice: a) Uwarunkowania kulturowe zagospodarowania przestrzennego województwa krakowskiego. Regionalny Ośrodek Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowego w Krakowie, b) Rejestr zabytków archiwum PSOZ, c) Karty katalogowe zespołów, obiektów wpisowych do rejestru zabytków archiwum OW PSOZ, d) Opracowania zespołów parkowych archiwum OW PSOZ, e) Materiały do studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Krzeszowice informacje i wytyczne konserwatorskie dotyczące problematyki ochrony obiektów (stanowisk) archeologicznych, f) Zabytki architektury i budownictwa w Polsce. Województwo krakowskie. Ośrodek Dokumentacji Zabytków, Warszawa 1995. 13) Ewidencja zabytków Gminy Krzeszowice, 14) Wytyczne ochrony przyrody: a) Projekt Planu Ochrony Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie, b) Projekt Planu Ochrony Tenczyńskiego Parku krajobrazowego, c) Projekt Planu Ochrony Rudniańskiego Parku krajobrazowego, d) Plan ochrony Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych w obrębie województwa krakowskiego, e) Rozporządzenie Nr 82/06 Wojewody małopolskiego z dn. 17 października 2006 w sprawie Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie, f) Rozporządzenie Nr 80/06 Wojewody Małopolskiego z dn. 17 października 2006 w sprawie Rudniańskiego Parku Krajobrazowego, g) Rozporządzenie Nr 83/06 Wojewody Małopolskiego z dn. 17 października 2006 w sprawie Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego. - 5 -
II. UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE Atutem Miasta i Gminy jest szybki dojazd do Krakowa pomimo stosunkowo istotnej odległości, dzięki komunikacji kolejowej oraz często kursującym połączeniom mikrobusowym. Atrakcję stanowi miasto Krzeszowice z zapleczem handlowo-administracyjnym oraz piękne ukształtowanie terenu, bogactwo przyrody i krajobrazu Gminy. Większość obszaru Gminy wchodzi w skład Jurajskich Parków Krajobrazowych Tenczyńskiego, Rudniańskiego oraz Dolinki Krakowskie, a całość położona jest w strefie krajobrazu chronionego. Gmina posiada plan zagospodarowania przestrzennego, z wyjątkiem miasta Krzeszowice. Ceny działek budowlanych kształtują się od 8000-12 000 zł/ar. Dużą popularnością, oprócz Krzeszowic cieszą się: Tenczynek, Wola Filipowska, Siedlec, Paczółtowice. 1. POŁOŻENIE GMINY W WOJEWÓDZTWIE Gmina jest położona w północno-zachodniej części województwa małopolskiego, należy do powiatu krakowskiego. Położenie Gminy Krzeszowice w Powiecie Krakowskim Podział Gminy Krzeszowice na miasto i sołectwa - 6 -
1.1 Związki przyrodnicze Gmina Krzeszowice jest położona na terenie Wyżyny Krakowskiej, w centrum Rowu Krzeszowickiego. W budowie obszaru gminy Krzeszowice poza Rowem Krzeszowickim wyróżnia się: Płaskowyż Ojcowski oraz Pomost Krakowski. Podłoże geologiczne Płaskowyżu Ojcowskiego budują utwory paleozoiczne dewonu i karbonu przykryte osadami triasu i jury. Wierzchowina Płaskowyżu utworzona jest z wapieni jurajskich, których najbardziej odporne odmiany, tworzą malownicze skałki zwane ostańcami 2. Krzeszowicki rów tektoniczny posiada dno wypełnione osadami kredy, miocenu i czwartorzędu, zaś Grzbiet (Garb) Tenczyński to zrąb tektoniczny o złożonej budowie geologicznej. Większość terenu Gminy Krzeszowice wchodzi w skład Jurajskich Parków Krajobrazowych utworzonych w celu ochrony piękna krainy Jury. Gmina Krzeszowice położona jest pomiędzy dwoma silnie zurbanizowanymi obszarami, konurbacją katowicką i aglomeracją krakowską. Takie położenie Gminy decyduje o jej szczególnej roli w strukturze przyrodniczej regionu jako terenu ekologicznego łączącego te dwa obszary. Na obszarze Gminy funkcjonują trzy parki krajobrazowe wraz z otuliną; Park Krajobrazowy Dolinki Krakowskie, obejmujący rezerwat Doliny Eliaszówki, Rudniański Park Krajobrazowy, obejmujący niewielki fragment rezerwatu malowniczej doliny Potoku Rudno. W obrębie rezerwatu znajduje się nieczynny kamieniołom porfirów Orlej. Tenczyński Park Krajobrazowy obejmuje swym zasięgiem Garb Tenczyński z fragmentem Puszczy Dulowskiej oraz Rowu Krzeszowickiego. Na terenie parku znajdują się ruiny zamku Tenczyn w Rudnie oraz 2 stanowiska dokumentacyjne kamieniołom Nowa Krystyna oraz odsłonięcie Na Czerwieńcu w Tenczynku. Wszystkie trzy parki wchodzą w skład Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych. Pomimo ustalenia pewnych rygorów związanych z ich ustanowieniem, ochrona krajobrazu nie zawsze i wszędzie bywa skuteczna i przestrzegana. Wiąże się to z presją zagospodarowywania terenów pod rozwój budownictwa mieszkaniowego i towarzyszącą mu infrastrukturę. 1.2 Związki społeczno-gospodarcze Krzeszowice to gmina miejsko-wiejska, położona w województwie małopolskim, powiecie krakowskim, graniczy od południa z gminą Czernichów oraz Liszki, od południowego zachodu z Alwernią, od zachodu z gminą Trzebinia, od wschodu z gminą Zabierzów, od północy z gminą Jerzmanowice Przeginia oraz Parkiem Krajobrazowym Dolinki Krakowskie. Zajmuje powierzchnię 139,04 km 2 i składa się z miasta Krzeszowice z przyłączonymi osiedlami Czatkowice i Żbik oraz 18 sołectw: Czerna, Dębnik, Dubie, Filipowice, Frywałd, Łany, Miękinia, Nawojowa Góra, Nowa Góra, Ostrężnica, Paczółtowice, Rudno, Sanka, Siedlec, Tenczynek, Wola Filipowska, Zalas, Żary. Gmina na tle województwa Wyszczególnienie Gmina Krzeszowice Województwo Wskaźniki powierzchnia 13 904 ha 1 518 287 ha 0,92 % ludność 31476 3 271 206 0,96% gęstość zaludnienia 226,45 osób/km 2 215,45 osób/km 2 1,05 przyrost naturalny -1,08 +1,21-2,29 saldo migracji na 1000 mieszkańców 2,32 0,39-1,93 bezrobotni zarejestrowani osób 1284 0,31 145 261 0,18 wsk..bezr./l.mieszk. -0,13 dochody budżetowe na 1 mieszkańca: - 2004 r. 2005 r. 2006 r. 2007 r. 1 303,27 1 487,60 1 679,19 brak danych 1 766,66 2 016,07 2 291,31 brak danych wydatki budżetowe na 1 mieszkańca - ogółem: 2004 r. 1 288,13 1 848,05 2 http://www.parkijurajskie.internetdsl.pl, 30.11.2007 r. - 7 -
Wyszczególnienie 2005 r. 2006 r. 2007 r. wskaźnik zatrudnienia poza rolnictwem: pracujący/100 mk przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania na osobę w m wskaźnik pow. użytków rolnych do powierzchni gminy i województwa Gmina Krzeszowice 1 497,57 1 793,82 brak danych Województwo 2 061,08 2 384,27 brak danych Wskaźniki 10,84 18,50-7,66 2 24,8 23,3 + 1,5 Źródło: GUS statystyka gmin woj. małopolskiego, grudzień 2006 38% 46% - Gmina Krzeszowice znajduje się w obrębie oddziaływania stref zurbanizowanych, co znajduje wyraz w jej wielofunkcyjnej strukturze gospodarczej i powiązaniach z miastem Krakowem oraz z aglomeracją śląską związkami interakcyjnymi. Główne powiązania funkcjonalne Gminy Krzeszowice z aglomeracją krakowską, w mniejszym stopniu z konurbacją śląską: rynek pracy ocenia się, że ok. 3000 wyjeżdża z Gminy do pracy w obszarach sąsiednich, korzystanie z usług ponadpodstawowych zlokalizowanych w Krakowie szkolnictwo średnie, wyższe, służba zdrowia (specjalistyczna w tym hospitalizacja), kultura (kino, teatr, imprezy), handel, usługi bytowe, sport (imprezy np. kulturalne, handlowe, polityczne, sportowe o znaczeniu międzynarodowym, krajowym, regionalnym), obsługa finansowo-doradcza dla biznesu, lokowanie działalności gospodarczej na terenie Gminy głównie przez mieszkańców Gminy, dodatkowo przez inwestorów zewnętrznych, głównie z Krakowa i w mniejszym stopniu z konurbacji śląskiej (wg ocen takich podmiotów gospodarczych jest ok. 27%), ekspansja budownictwa mieszkaniowego indywidualnego i zorganizowanego głównie na obszarach wiejskich Gminy, co ma m.in. wyraz w stale rosnącym trendzie salda migracji (por. pkt. 1 Demografia), rynek zbytu dla produktów rolnych (typowa specjalizacja na rynek miejski głównie warzywa, owoce), nieunikniona współzależność w zakresie systemów infrastruktury technicznej nie tylko z Krakowem ale również z sąsiednimi gminami (np. system kanalizacyjny, przebiegi linii energetycznych, gazociągów, gospodarka odpadami), komunikacja Gminy Krzeszowice charakteryzuje się dogodnymi połączeniami kolejowymi i drogowymi, a także dobrze rozwiniętą komunikacją podmiejską. Gmina posiada dobre położenie w stosunku do układu dróg głównych ponadregionalnych (autostrada A-4) i regionalnych (nr 79) co umożliwia gospodarczą aktywizację terenów przyległych. Stosunkowo dobra jest również obsługa komunikacji zbiorowej (autobusy, mikrobusy). Dobrze wykorzystywana dla potrzeb mieszkańców Gminy linia kolejowa Wrocław Kraków Przemyśl. duży ruch rekreacyjny kołowy i rowerowy głównie docelowy (mieszkańcy Krakowa) w rejony Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie, Tenczyńskiego oraz Rudniańskiego Parku Krajobrazowego. W związku z powyższym podejmowane przez Gminę Krzeszowice (dotyczy to również gmin sąsiednich i gmin strefy dojazdów do pracy, a przede wszystkim Krakowa) lokalne decyzje zarówno w zakresie planowania rozwoju układów przestrzennych, jak i w sferze ich realizacji powinny w maksymalnym stopniu uwzględniać wszelkie korzystne uwarunkowania wynikające z położenia w granicach aglomeracji krakowskiej i sąsiedztwie konurbacji śląskiej. 1.3 Związki komunikacyjne położenie Gminy w węźle dróg zewnętrznych Węzły dróg wojewódzkich, na których znaczącą część ruchu stanowi ruch tranzytowy w stosunku do miasta Krzeszowice, nie jest ukształtowany czytelnie i funkcjonuje w oparciu o historyczny układ ulic, umożliwiający penetrację tranzytu w centralnej części miasta. Zewnętrzny system komunikacyjny, łączący Gminę z układem krajowym tworzą obecnie przebiegające przez Gminę: drogi krajowe: - 8 -
autostrada A4 Kraków Katowice Opole Wrocław Krzyżowa, o długości 11 km w granicach Gminy droga nr 79 Bytom Chorzów Katowice Chrzanów Trzebinia Kraków Warszawa o długości 9 km w granicach Gminy droga wojewódzka: droga nr 791 Wanaty Zawiercie Ogrodzieniec Olkusz Trzebinia, o długości 3 km w granicach Gminy oraz drogi powiatowe: Tab. Drogi powiatowe NR NAZWA DROGI (KIERUNKOWY PRZEBIEG) [KM] KATEGORIA DROGI DROGI ZBIORCZA /LOKALNA KM OD... K2123 Frywałd Nawojowa Góra Młynka 4,5 lokalna 0+000 4+500 K2124 Rudno Wola Filipowska Paryż lokalna 0+000 13+600 K2127 Krzeszowice Żbiki Siedlec 3,6 lokalna 0+000 3+600 K1035 Rogatki Obora Brodła 4,5 lokalna 0+000 4+500 K1032 Rudno Nieporaz 1,3 lokalna 0+000 1+300 K1034 Frywałd Regulice 6,9 lokalna 0+000 6+900 K2188 Tenczynek Rudno 5,2 lokalna 0+000 5+200 K2189 Kryspinów Cholerzyn Mników Kopce 2,2 lokalna 11+100 13+300 K2121 Mydlniki Balice Brzoskwinia Krzeszowice 7,9 zbiorcza 6+800 14+700 K2125 Krzeszowice Miękinia Nowa Góra 7,5 zbiorcza 0+000 7+500 K2126 Krzeszowice Przeginia 7,0 zbiorcza 6+400 13+400 K2129 Rudawa Szklary Jerzmanowice 3,0 zbiorcza 7+500 10+500 K2186 Tenczynek Czernichów 8,5 zbiorcza 10+200 18+700 K1033 Alwernia Rudno Tenczynek 6,7 zbiorcza 0+000 6+700 K2191 Mników Czułów Sanka 0,2 zbiorcza 0+000 0+200 K1076 Krzeszowice Czatkowice 7,6 zbiorcza/lokalna 0+000 7+600 Pozostałe drogi to publiczne drogi gminne, których długość wynosi ok. 70 km. Jak wspomniano, Gmina Krzeszowice posiada szczególnie korzystne powiązania komunikacyjne nie tylko z Krakowem. Zapewniają je na kierunku wschód-zachód zarówno droga krajowa (79), jak i istniejąca linia kolejowa o znaczeniu regionalnym, krajowym i międzynarodowym. Wymienione elementy uwzględniając odgałęzienia oraz bliskość Krakowa jako głównego węzła transportowego zapewniają powiązania drogowe i kolejowe gminy praktycznie z całym obszarem kraju i zagranicą. Powyższe dotyczy zarówno transportu pasażerskiego jak i towarowego. Z uwagi na bliskość Krakowa w obszarze funkcjonują miejskie linie autobusowe oraz prywatne linie mikrobusowe zapewniające bezpośrednie połączenie z centralnym obszarem miasta poszczególnych wsi. Duże znaczenie w powiązaniach zewnętrznych ma stosunkowo niedaleka lokalizacja na terenie sąsiedniej gminy Zabierzów (w Balicach) międzynarodowego lotniska. Dalsza rozbudowa lotniska stwarza szansę poszerzenia zasięgu obsługi komunikacyjnej mieszkańców Krakowa, gminy Krzeszowice i całego regionu. Pomimo przebiegu przez południowy obszar gminy autostrady A4 brak węzłów uniemożliwia korzystanie z tej inwestycji. Jedynie w miejscu przecięcia z drogą krajową nr 79 funkcjonują 2 tymczasowe łącznice, za pośrednictwem których może być realizowana w bardzo ograniczonym zakresie część powiązań zewnętrznych gminy. Drogi gminne mają różny standard nawierzchni, ponad połowa ma nawierzchnię ulepszoną, bitumiczną, ok. 30% posiada nawierzchnię nieulepszoną tłuczniową, pozostałe to drogi gruntowe. Ich jakość jest różna, natomiast należy podkreślić starania Gminy i ich efekty w sukcesywnej realizacji polityki poprawy standardów i rozbudowy sieci drogowej w Gminie. Gmina nie tylko łoży pieniądze z budżetu na utrzymanie i rozbudowę sieci dróg gminnych (przybyło aż 60% dróg gminnych w stosunku do 1998 roku), ale i uczestniczy w kosztach poprawy standardów remontów jezdni, odwodnienia, czy realizacji przekroju ulicznego dróg będących w gestii innych zarządców a przebiegających przez teren Gminy czyli powiatowych, drogi wojewódzkiej i krajowej. DO - 9 -
1.4 Związki infrastrukturalne 1.4.1 Gaz Na terenie Gminy usytuowane są gazociągi wysokoprężne: gazociąg DN250 PN25, Zabierzów Wola Filipowska, gazociąg DN200 PN25, Krzeszowice Alwernia, gazociąg DN100 PN55, dolot do stacji I Nieporaz, gazociąg DN80 PN55, dolot do stacji I Krzeszowice, gazociąg DN50 PN25, dolot do stacji I Tenczynek, gazociąg DN50 PN63, dolot do stacji I Wola Filipowska, oraz stacje redukcyjne gazu: stacja gazowa: Krzeszowice Q-3000 nm3/h, PN 63, rok budowy 1973, stacja gazowa: Wola Filipowska Q-1600 nm3/h, PN 63, rok budowy 1994, stacja gazowa: Tenczynek Q-1500 nm3/h, PN 63, rok budowy 1992, stacja gazowa: Nieporaz Q-320 nm3/h, PN 63, rok budowy 2001. Na obszarze Gminy Krzeszowice znajduje się również stacja pomiarowa Wola Filipowska PN 63 wybudowana w 1999 roku. Sieć średnioprężna dosilana jest ze stacji redukcyjnych poza terenem gminy w Grojcu i Rudawie. Na obszarze Gminy spotyka się ogrzewanie mieszane, piece gazowe i piece na paliwo stałe /węgiel, drewno/. Zgodnie z miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego, nowo powstające budynki powinny wykorzystywać ekologiczne, niskoemisyjne nośniki energii, prąd, gaz, lekki olej opałowy. W związku z planowaną zmianą ogrzewania na gazowe niezbędna będzie modernizacja i rozbudowa istniejącej sieci. 1.4.2 Zaopatrzenie w energię elektryczną Gmina zasilana jest w energię elektryczną poprzez stacje transformatorowe 110/15kV znajdujące się w Krzeszowicach i Woli Filipowskiej. Obsługa odbiorców na terenie miasta oparta jest głównie o stację w Krzeszowicach. Potrzeby gminy Krzeszowice są pokrywane całkowicie przez te urządzenia. Funkcjonujące na terenie Gminy 2 stacje redukcyjne 110/SN stwarzają bardzo korzystny układ obsługi odbiorców w zakresie zaopatrzenia w energię elektryczną. Pozwala on na dostawę energii o właściwych parametrach jakościowych, dostosowanej do aktualnych potrzeb. Wzrost zapotrzebowania zostanie pokryty z istniejącej stacji 110/SN. Wszystkie działania w zakresie zasilania energetycznego ukierunkowane będą na modernizację rozbudowę układu zaopatrzenia ze stacji średniego napięcia. 1.5 Polityka ponadlokalna w obszarze Gminy Zgodnie z informacjami uzyskanymi od organów uzgadniających i opiniujących, w ramach obowiązujących przepisów (Wojewody Małopolskiego, Starostwa Krakowskiego, Zarządu Województwa Małopolskiego, Dyrekcji ZJPK, RZGW w Krakowie, PZPWM, KSG Sp. z o.o. w Tanowie oddział Gazowniczy Kraków, Operator Gazociągów Przemysłowych GAZ-SYSTEM S.A. Oddział w Tarnowie, Urząd Miasta w Trzebini, Wojewódzki Sztab Wojskowy w Krakowie), które przysłały uwagi i wnioski do zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy na terenie Miasta Gminy Krzeszowice przewiduje się ujęcie następujących inwestycji z programu zadań ponadlokalnych: modernizację linii kolejowej Katowice Kraków do standardów międzynarodowej linii kolejowej E-30, remontu i przebudowy istniejących gazociągów DN 250 PN 25, Zabierzów Wola Filipowska, DN 200 PN 25, Krzeszowice Alwernia, budowy południowej obwodnicy Trzebini (nowej drogi DK 79) oraz włączenia do obecnej istniejącej DK 79 na terenie miejscowości Filipowice i Wola Filipowska, budowy wschodniej obwodnicy Trzebini w ciągu drogi wojewódzkiej nr 791 na terenie miejscowości Ostrężnica. Należy uwzględnić, że część Gminy Krzeszowice (miejscowości Sanka i Frywałd) znajduje się w strefie oddziaływania lotniska Kraków Balice, z czego wynikają pewne ograniczenia. Ponadto zostaną uwzględnione uwarunkowania wynikające z potrzeby ochrony środowiska zachowania największego atutu i waloru Gminy, a w szczególności: - 10 -
Lp. 1 ograniczeń wynikających z rozp. Nr 82/06 Wojewody Małopolskiego z dn. 17 X 2006 r., w sprawie Parku Krajobrazowego dolinki Krakowskie (Dz. Urz. Woj. Mał. Nr 654, z dn. 20.10.2006 r., poz. 3998), ograniczeń wynikających z rozp. Nr 80/06 Wojewody Małopolskiego z dn. 17 X 2006 r., w sprawie Rudniańskiego Parku Krajobrazowego (Dz. Urz. Woj. Mał. Nr 654, z dn. 20.10.2006 r., poz. 3996), ograniczeń wynikających z rozp. Nr 83/06 Wojewody Małopolskiego z dn. 17 X 2006 r., w sprawie Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego (Dz. Urz. Woj. Mał. Nr 655, z dn. 20.10.2006 r., poz. 3999), ograniczeń wynikających z obecności rezerwatów przyrody na terenie Gminy: "Dolina Eliaszówki" obejmujący obszar lasu o powierzchni 109,57 ha w Leśnictwie Dubie Nadleśnictwa Krzeszowice (Zarządzeniem Ministra Ochrony Środowiska I Zasobów Naturalnych z dnia 3 marca 1989 r.), "Dolina Potoku Rudno" obejmujący obszar lasu i potoku o łącznej powierzchni 95,94 ha, położonych na gruntach wsi Zalas - Gmina Krzeszowice (68,74 ha), Poręba Żegoty - Gmina Alwernia i Rybna - Gmina Czernichów. Dla rezerwatu utworzona została otulina o łącznej powierzchni 100,88 ha, na terenie gminy Krzeszowice 77,23 ha. (Rozporządzeniem Nr 2/2001 Wojewody Małopolskiego z dnia 4 stycznia 2001 r.), "Dolina Racławki" obejmujący obszar lasu o powierzchni 473,92 ha w Leśnictwie Dubie Nadleśnictwa Krzeszowice (Zarządzeniem Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych I Leśnictwa z dnia 25 czerwca 1990 r.). przyrody "Dolina Racławki" posiada plan ochrony na lata 1998-2018 zatwierdzony Rozporządzeniem Nr 45 Wojewody Małopolskiego z dnia 30 grudnia 1999 r. zachowania pomników przyrody. Na terenie gminy Krzeszowice zlokalizowanych jest 56 pomników przyrody ożywionej i 4 pomniki przyrody nieożywionej (zostały wymienione w załączniku do ustaleń Studium), obecności trzech obiektów przyrody nieożywionej (odsłonięcia geologiczne), które uznane zostały za stanowiska dokumentacyjne (Rozporządzeniem Nr 32 Wojewody Krakowskiego z dnia 16 listopada 1998 r. w sprawie objęcia ochroną, w formie stanowisk dokumentacyjnych, obiektów na terenie województwa krakowskiego). Numer rejestru Obiekt Lokalizacja Uwagi 15/1 Odsłonięcie Na Czerwieńcu Tenczynek w kompleksie leśnym przy wierzchołku wzgórza Czerwieniec 2 15/2 Kamieniołom Nowa Krystyna Tenczynek stary kamieniołom w kompleksie leśnym 3 15/3 Kamieniołom Z uskokiem Zalas przy drodze Sanka-Zalas Źródło: Informacje Wydziału Środowiska i Rolnictwa Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego obecności terenów objętych ochroną w ramach europejskiej sieci ekologicznej Natura 2000. Znajdują się na terenie Gminy dwa obszary tej sieci: PLH120005 Dolinki Jurajskie i PLH120034 Czerna. Obszar Dolinki Jurajskie, wykraczający poza granicę gminy, obejmuje rezerwat Dolina Racławki, fragment Paczółtowic na wschód od pola golfowego i część rezerwatu Dolina Eliaszówki. rozważenia możliwości utworzenia parków kulturowych: Czerna Krzeszowice obejmującego klasztor Karmelitów Bosych w Czernej wraz z parkowo-krajobrazowym założeniem Wielkiej Klauzury i Doliną Eliaszówki oraz zabytkowe centrum Krzeszowic z parkiem zdrojowym, zabudową uzdrowiskową, neogotyckim kościołem i zespołem pałacowo-parkowym, Rudno obejmującego wzgórze zamkowe wraz z ruinami oraz otaczający je bezpośrednio kompleks lasów i rozłogów pól, w miejscowościach Dębnik, Paczółtowice, Sanka, ograniczeń wynikających z położenia w obszarze zagrożeń okresowym podtapianiem, terenach podmokłych, bezodpływowych, ograniczeń wynikających z położenia w obszarze osuwisk oraz zagrożonym rozmyciem w czasie większych wezbrań na terenach przybrzeżnych, położonych wzdłuż cieków wodnych bez trwałej zabudowy regulacyjnej na wielką wodę, ograniczeń wynikających z położenia w obszarach depresyjnych i bezodpływowych, - 11 -
ochrony obiektów przyrodniczych podlegających ochronie prawnej, ograniczeń wynikających z położenia w obszarze o wysokich wartościach krajobrazowych, podporządkowując rozwiązania ochronie krajobrazu, ochrony złóż surowców w Czatkowicach, Dębniku, Dębniku I, Dubiu, Kamienicy, Kowalskiej Górze, Krzeszowicach, Miękini Wschód, Niedźwiedziej Górze, Paczółtowicach, Siedlcach, Zalasie, Zalasie I. 1.6 Uwarunkowania zewnętrzne Szanse i ograniczenia rozwoju A. Szanse dla rozwoju przestrzennego Gminy Krzeszowice: trwałe związki funkcjonalno-przestrzenne Gminy z Krakowem i konurbacją śląską, historyczne tradycje powiązań transportowych w skali regionalnej i krajowej, korzystne warunki przyrodnicze do uprawiania turystyki i rekreacji, na terenie Gminy znajdują się trzy parki krajobrazowe wraz z otulinami: Park Krajobrazowy Dolinki Krakowskie, Tenczyński Park Krajobrazowy oraz Rudniański Park Krajobrazowy, piękno zachowanej przyrody, które podnosi znaczenie Gminy w skali ponadlokalnej, zaznaczające się wzrastanie znaczenie Gminy jako ośrodka mieszkaniowo-usługowego o zasięgu powiatowym i ponadpowiatowym. B. Zagrożenia dla rozwoju przestrzennego Gminy: konkurencyjna atrakcyjność gmin sąsiednich w potencjale oferowanych terenów budowlanych i gospodarczym, słaby stan techniczny dróg oraz ich znaczne przeciążenie szczególnie ruchem towarowym, słaby stan bezpieczeństwa ruchu drogowego. - 12 -
III. UWARUNKOWANIA WEWNĘTRZNE 1. DEMOGRAFIA 1.1 Ocena stanu istniejącego W 2007 r. (wg stanu na 31 XII) gminę miejsko-wiejską Krzeszowice zamieszkiwało 31 446 3 osób w tym samym mieście 10 207 osób. Tab. 1-1 powierzchnia Wybrane wskaźniki Gmina na tle województwa Wyszczególnienie Gmina Krzeszowice Województwo 13 904 ha 1 518 287 ha ludność 31476 3 271 206 gęstość zaludnienia 226,45 osób/km 2 215, 45 osób/km 2 przyrost naturalny -1,08 +1,21 saldo migracji na 1000 mieszkańców 2,32 0,39 Źródło: GUS i wyliczenia własne Tab. 1-2 Powierzchnia sołectw i liczba ludności Sołectwo Pow. [ha] Ludność (2007) Czerna 757.02 1233 Dębnik 156.84 109 Dubie 196.82 200 Filipowice 983.30 2042 Frywałd 573.77 264 Krzeszowice 1688.64 10 207 Miękinia 555.95 1245 Nawojowa Góra 673.74 1910 Nowa Góra 626.45 1639 Nowa Góra - Łany 147 377 Ostrężnica 631.95 1009 Paczółtowice 877.45 781 Rudno 660.13 736 Sanka 617.21 1145 Siedlec 468.14 622 Tenczynek 1488.76 3214 Wola Filipowska 1145.82 2607 Zalas 1133.23 2137 Żary 526.33 122 SUMA 13908.55 31 446 źródło: UG.Krzeszowice Szczególnie istotne są dane odnośnie przyrostu naturalnego i odnotowywanego już od kilku lat dodatniego salda migracji. Jeśli chodzi o naturalny wzrost ludności wskaźnik ten jest ujemny, kształtuje się w wysokości -1,08, w porównaniu do średniej województwa małopolskiego +1,21. Miernik ten odbiega również od sąsiedniego Krakowa -0,38. Jednak dodatnie saldo migracji, które wynika z pobliskiego sąsiedztwa Krakowa, niweluje ten obserwowany wynikający bezpośrednio z demografii niekorzystny trend na plus. Przyrost ludność na terenie Gminy jest wynikiem dodatniego 3 Ludność ze stałym miejscem zameldowania. - 13 -
salda migracji obszarów wiejskich gminy Krzeszowice. Strukturę ludności w obszarze gminy obrazuje zamieszczone zestawienie w tabeli nr 1-2. Przedstawione poniższej w tabeli wskaźniki charakteryzujące potencjał demograficzny gminy wskazują na: stabilizację liczebności ludności gminy, z nieznacznym spadkiem ludności miasta, stan ludności zamieszkałej w mieście w 2006 r., stanowiący 31,6% ogólnej liczebności ludności gminy miejsko-wiejskiej, populację kobiet przewyższającą o 3,4 punktów procentowych liczbę mężczyzn. Tab. 1-3 Struktura ludności gminy Krzeszowice Wyszczególnienie Stan na 31 XII w osobach (struktura w %) Dynamika zmian w latach 2000-2006 2000 rok 2006 rok Ogółem 31311 (100%) Mężczyźni 15038 48,03 % Kobiety 16273 51,97% z tego: Miasto 10207 32,6 % Wieś 21104 67,4 % Udział w ludności województwa małopolskiego Źródło: GUS i wyliczenia własne 52,16 % 31446 (100%) 15045 47,84 % 16401 9925 31,56 21521 68,44 % 100,43 100,05 100,79 97,24 101,98 0,97 % 0,96 % - W poniższej tabeli przedstawiono informacje z GUS wynikające z wielokierunkowych analiz zaludnienia w Gminie. Tab. 1-4 Lp. Grupy wiekowe w Gminie na tle województwa 2000 2006 wojew. % gm. wojew. % gm. Krzeszowice Krzeszo- % wice % Wyszczególnienie ogółem ludn. gm. Krzeszowice ogółem ludn. gm. Krzeszowice 1. 0-2 lata 3,30 2,84 866 1,99 2,76 868 2. 3-6 lat 4,87 4,21 1 282 4,14 3,47 1 093 3. 7-14 lat 11,98 8,57 2 612 9,86 8,65 2 723 4. 15-17 lat 5,27 5,05 1 539 4,52 4,11 1 295 5. 18-19 lat 3,50 3,17 966 3,13 2,84 894 6. 20-24 lat 8,51 8,18 2 494 8,83 8,07 2 541 7. 25-29 lat 7,40 7,35 2 241 8,43 7,97 2 510 8. 30-34 lat 6,59 6,43 1 960 7,65 7,41 2 332 9. 35-39 lat 6,70 6,93 2 112 6,65 6,15 1 936 10. 40-44 lat 7,47 8,11 2 470 6,56 6,58 2 070 11. 45-49 lat 7,27 7,94 2 420 7,21 7,76 2 444 12. 50-54 lat 6,08 6,87 2 092 7,14 7,48 2 353 13. 55-59 lat 4,17 4,41 1 344 6,14 6,86 2 159 14. 60-64 lat 4,49 5,36 1 633 4,18 4,34 1 365 15. 65-69 lat 4,28 4,99 1 522 3,97 4,5 1 415 16. 70 i więcej 8,1 9,58 2 919 9,60 11,05 3 478 ogółem 100 100 30472 100 100 31446 Źródło: GUS i wyliczenia własne - 14 -
Analiza struktury wiekowej ludności gminy Krzeszowice według podstawowych grup wiekowych wskazuje na niekorzystny układ strukturalny i to zarówno w porównaniu do średnich struktur województwa krakowskiego jak i wartości ogólnokrajowych. Świadczy o tym przede wszystkim bardziej zaawansowany proces starzenia się miejscowej ludności (odsetek ludności w wieku poprodukcyjnym jest o 2,2 punkta procentowego wyższy od wartości dla Polski oraz województwa małopolskiego). Tab. 1-5 Struktura wiekowa wg podstawowych grup wiekowych w % w 2006 r. Wiek* Krzeszowice województwo małopolskie Polska ludność w wieku przedprodukcyjnym 19,0 21,3 20,1 ludność w wieku produkcyjnym 63,2 63,0 64,2 ludność w wieku poprodukcyjnym 17,9 15,7 15,7 Źródło: GUS bank danych regionalnych, Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2007 r. Informacje i opracowania statystyczne. GUS, Warszawa 2007 Podstawowe grupy wiekowe: 1) Ludność w wieku przedprodukcyjnym 0-17 lat 2) Ludność w wieku poprodukcyjnym 18-59 lat kobiety i 18-64 lat mężczyźni 3) Ludność w wieku poprodukcyjnym 60 i więcej lat kobiety i 65 i więcej lat mężczyźni Urodzenia Żywe 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Wieś 92 93 85 71 79 88 102 Miasto 281 200 184 195 191 233 187 Gmina razem 373 293 269 266 270 321 289 Źródło: Dane UM w Krzeszowicach Zgony 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Wieś 103 120 87 93 109 96 92 Miasto 201 209 186 246 239 196 243 Gmina razem 304 329 273 339 348 292 335 Źródło: Dane UM w Krzeszowicach Zameldowani na pobyt stały 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Miasto 10411 10348 10281 10188 10133 10099 10052 Wieś 20976 21036 21100 21181 21187 21252 21314 Gmina razem 31387 31384 31381 31369 31320 31351 31366 Źródło: Dane UM w Krzeszowicach Z przedstawionych zestawień wyraźnie widać, że naturalny przyrost ludności jest ujemny, natomiast bezwzględny przyrost mieszkańców Gminy wynika z napływu ludności z zewnątrz i to tylko na terenach wiejskich. W stosunku do wymeldowań przyrost w kolejnych latach wynosił: OBSZARY WIEJSKIE 2001 r. +87 osób 2002 r. +79 osób 2003 r. +128 osób 2004 r. +38 osób 2005 r. +59 osób - 15 -
2006 r. +140 osób, łącznie +531 osób, co stanowi 2,3% przyrostu ludności obszaru wiejskiego Gminy w ciągu 6 lat. MIASTO 2001 r. -28 osób 2002 r. -44 osób 2003 r. -54 osób 2004 r. -16 osób 2005 r. -21 osób 2006 r. -51 osób, łącznie -214 osób, co stanowi 2,5% ubytku ludności Miasta w ciągu 6 lat. Na obszarze całej gminy Krzeszowice w okresie od 2001 do 2006 r. wskaźnik salda migracji był dodatni i wynosił średnio co roku +51 osób. Dodatni trend migracyjny jest uwarunkowany położeniem Gminy Krzeszowice w pobliżu miasta Krakowa skąd napływa ludność do Gminy Krzeszowice (zjawisko suburbanizacji). 1.2 Prognoza demograficzna Prognoza dla miasta Krzeszowice Saldo migracji i przyrost naturalny na 1000 mieszkańców w mieście Krz eszowice w 1996-2006 4,00 2,00 0,00-2,00 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006-4,00-6,00-8,00-10,00-12,00-14,00 Saldo migracji Przyrost naturalny Relacja pomiędzy saldem migracji i przyrostem naturalnym w mieście Krzeszowice w latach 1996-2006 Zestawienie powyższych współczynników pokazuje, iż saldo migracji ma większy wpływ na przyrost lub spadek rzeczywisty ludności, aniżeli przyrost naturalny. Nie należy się spodziewać, że proporcje te zostaną odwrócone. Przyrost naturalny prawdopodobnie będzie nadal oscylował w obrębie wartości ujemnych w okresie prognozy. Całkowity wzrost lub spadek ludności dokonywał będzie się zarówno w wyniku ruchów migracyjnych, jaki również przyrostu naturalnego. Skalę zjawiska imigracji obrazować może fakt, iż średnio roczna wartość salda migracji w Gminie Krzeszowice w latach 1996-2006 w porównaniu z powiatem krakowskim była 2,86 razy mniejsza odpowiednio 1,77 i 5,07 na 1000 mieszkańców. Prognozę sporządzono w trzech wariantach dla okresu 20 lat, tj. od roku 2007 do 2026. W każdym z nich przyjęto, iż przyrost naturalny będzie ujemny i średnio w każdym roku wynosić będzie -0,09 pomimo tego, iż w poszczególnych latach może on przybierać wartości dodatnie. Wariant I dla miasta Krzeszowice Wariant I oceniany jest jako najmniej realistyczny z uwagi na fakt, iż skala zjawiska migracji w okresie poprzedzającym prognozę osiągnęła już bardzo niski poziom. Traktować go należy jako projekcję ostrzegawczą. Odpowiada ona na pytanie co się stanie, gdy tempo spadku liczby ludności w wyniku migracji nie zostanie wyhamowane. W wariancie I przyjęto założenie, że saldo migracji wyrażone w bezwzględnej liczbie ludności będzie utrzymane na poziomie podobnym do osiągniętego w latach 1996-2006, czyli -241 osób. Średnio w każdym roku wynosiło będzie -25 osób rocznie. W wartościach - 16 -
względnych będzie wynosiło -2,2 na 1000 osób. Przyrost naturalny jedynie w latach 2010-2015 przyjmie wartości dodatnie. Od roku 2016 będzie wykazywał stałą tendencję do obniżania swych wartości. Liczba ludności wg wariantu I kształtować będzie się następująco: 2007 10207 2010 10127 2015 10115 2020 9990 2026 9865 osoby Dalszy spadek salda migracji zarówno w liczbach bezwzględnych, a szczególnie względnych możliwy jest jednak w sytuacji spełnienia następujących założeń: pogorszenie dostępności komunikacyjnej jako następstwa zaniechania inwestycji w infrastrukturę, zmniejszenie inwestycji w dziedzinie poprawy wizerunku miasta jako obszaru przyjemnego do zamieszkania, które wynika m.in. z atrakcyjności przyrodniczej, profilu społecznoekonomicznego dotychczasowych mieszkańców, sprawnego funkcjonowanie samorządu i urzędu Miasta, zmniejszenie, a nawet odwrócenia dotychczasowego kierunku strumienia napływu ludności Krakowa do obszarów podmiejskich trend reurbanizacji, wywołany rewitalizacją niektórych typów obszarów miasta Krakowa, zmiana sytuacji na rynku nieruchomości w Krakowie jako miasta metropolii Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego, zwiększenie atrakcyjności innych gmin Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego niższe ceny mieszkań, gruntów, lepsza infrastruktura komunikacyjna, spowodować może przechwycenie potencjalnych mieszkańców przez inne gminy. Wariant II dla miasta Krzeszowice W wariancie II przyjęto założenie, iż średnio roczna wielkość salda migracji wyniesie +88 osób, zaś w liczbach względnych prognozowana wartość salda migracji wyniesie +7,83 osób na 1000 mieszkańców. Całkowity wzrost ludności wyniesie 10,89% w stosunku do liczby ludności w 2006 r. W latach 2007-2026 przyrost naturalny będzie ujemny i średnio w każdym roku wynosić będzie -0,09 pomimo tego, iż w poszczególnych latach może on przybierać wartości dodatnie. I tak w prognozowanym okresie 2010-2015 przyrost naturalny przyjmie wartości dodatnie. Od roku 2016 będzie wykazywał stałą tendencję do obniżania swych wartości. Liczba ludności wg wariantu II kształtować będzie się następująco: 2007 10207 2010 10 250 2015 10 314 2020 10 643 2026 11 006 osoby Wariant II oceniany jest jako najbardziej realistyczny. Przewidywana skala emigracji nie będzie tak znacząca jak w wariancie III. Do roku 2010 prognozowane saldo migracji powinno przyjmować wartości nie większe niż +53 osób rocznie. Od roku 2010 prognozuje się systematyczny wzrost z niewielkimi wahaniami. Ceny nieruchomości na terenie miasta Krzeszowice w porównaniu z cenami lokali mieszkaniowych w Krakowie będą konkurencyjne, spodziewać się należy zwiększonego napływu ludności. Skala migracji będzie zależeć m.in. od: różnicy w kosztach nabycia wspomnianych dwóch typów nieruchomości, dobrego image u miasta jako obszaru przyjemnego do zamieszkania, atrakcyjnego przyrodniczo oraz od sprawnego funkcjonowania władz samorządowych, sprawnej infrastruktury komunikacyjnej pozwalającej zaspokoić rosnące potrzeby w zakresie przemieszczania się. Jej obecność pozwoli miastu podtrzymać konkurencyjną pozycję w odniesieniu do potencjalnych mieszkańców. Wariant III dla miasta Krzeszowice W wariancie III przyjęto założenie, iż saldo migracji będzie dodatnie w całym prognozowanym okresie i osiągnie bardzo wysoki poziom. Tak duży napływ ludności związany będzie z nowymi inwestycjami developerskimi realizowanymi na obszarze miasta. W gminie Krzeszowice przewiduje się, że średnio w każdym roku przyrost ludności w wyniku migracji będzie wynosił +107 osób. Także w wartościach względnych przypuszcza się, iż będzie ono znacząco większe +15,56 na 1000 osób w porównaniu z - 17 -
latami 1996-2006 gdzie wynosiło: -4,4 na 1000 osób. Przyrost naturalny jedynie w latach 2010-2015 przyjmie wartości dodatnie. Od roku 2016 będzie wykazywał stałą tendencję do obniżania swych wartości. Liczba ludności wg wariantu III kształtować będzie się następująco: 2007 10207 2010 10 894 2015 11 003 2020 11 280 2026 11 608 osoby Wariant III zakłada największą dynamikę wzrostu liczby ludności. Tak duży napływ ludności będzie miał związek ze wzrostem zjawiska suburbanizacji, które zależne jest m.in. od sytuacji na rynku nieruchomości w Krakowie jako miasta-metropolii Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego, silnej mody na mieszkanie w strefie podmiejskiej Na taki przebieg zjawisk ludnościowych wpływ może mieć szereg czynników. Oprócz wspomnianej już zależności pomiędzy cenami mieszkań w Krakowie a cenami nieruchomości w mieście Krzeszowice duże znaczenie będzie miała dogodna dostępność komunikacyjna jako następstwo wzmożonych inwestycji w infrastrukturę. Wpływ na zdynamizowany wzrost liczby ludności mogą mieć także inne czynniki. Zmniejszenie atrakcyjności innych gmin Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego poprzez ich dużą gęstość zaludnienia, a także wzrost wskaźnika motoryzacji ograniczanie swobody. Prognoz a licz by ludności miasta Krz esz owice w latach 2007-2026 11900 11700 11500 11300 11100 liczba ludności 10900 10700 10500 10300 10100 9900 9700 9500 9300 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 rok wariant I wariant II wariant III - 18 -
Prognoza demograficzna obszary wiejskie gminy Krzeszowice Saldo migracji i przyrost naturalny na 1000 mieszkańców na obszarze wiejskim gminy Krzeszowice w 1996-2006 8,00 6,00 4,00 2,00 0,00 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006-2,00-4,00 saldo migracji na 1000 Przyrost naturalny Relacja pomiędzy saldem migracji i przyrostem naturalnym na obszarze wiejskim w gminie Krzeszowice w latach 1996-2006 Zestawienie dwóch powyżej współczynników pokazuje, iż przyrost rzeczywisty dokonuje się niemal wyłącznie poprzez zjawisko migracji. Nie należy się spodziewać, iż proporcje te zostaną odwrócone. Przyrost naturalny prawdopodobnie będzie się obniżał i w okresie prognozy przyjmie wartości ujemne. Całkowity wzrost ludności dokonywał będzie się tylko w wyniku ruchów migracyjnych. Prognozę sporządzono w trzech wariantach dla okresu 20 lat, tj. od roku 2007 do 2026. W każdym z nich przyjęto, iż przyrost naturalny będzie ujemny i średnio w każdym roku wynosić będzie -0,3, mimo że w poszczególnych latach może on przybierać wartości dodatnie. Wariant I dla obszaru wiejskiego gminy Krzeszowice W wariancie I przyjęto założenie, iż saldo migracji wyrażone w bezwzględnej liczbie ludności będzie niższe blisko o 1/3 od osiągniętego w latach 1996-2006 +588 osób. Średnio w każdym roku wynosiło będzie +29 osób. Także w wartościach względnych przypuszcza się, iż będzie ono znacząco mniejsze +1,34 na 1000 osób (w latach 1996-2006 +3,75 na 1000 osób). Przyrost naturalny jedynie w latach 2010-2015 przyjmie wartości ujemne. Od roku 2016 będzie wykazywał niewielką, ale stałą tendencję do podwyższania swych wartości, średnio +0,63 Liczba ludności wg wariantu I kształtować będzie się następująco: 2007 21 617 2010 21 061 2015 21 585 2020 21 842 2026 22 223 osoby Wariant I zakłada najmniejszą dynamikę wzrostu liczby ludności. Na taki przebieg zjawisk ludnościowych wpływ może mieć szereg czynników. Oprócz wspomnianej już zależności pomiędzy cenami mieszkań w Krakowie a kosztami budowy domu jednorodzinnego w Gminie Krzeszowice w wersji niekorzystnej z punktu widzenia potencjału demograficznego Gminy Krzeszowice, pogorszenia dostępności komunikacyjnej jako następstwa zaniechania inwestycji w infrastrukturę, wzrostu liczby ludności i wskaźnika motoryzacji wpływ na spowolniony wzrost liczby ludności mogą mieć także inne czynniki. Zwiększenie atrakcyjności innych gmin Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego niższe ceny gruntów, lepsza infrastruktura komunikacyjna, klimat większej swobody w obszarach o niższym wskaźniku gęstości zaludnienia spowodować może przechwycenie potencjalnych mieszkańców przez inne gminy. Zmniejszenie, a nawet odwrócenie dotychczasowego kierunku strumienia napływu ludności Krakowa do obszarów podmiejskich może mieć miejsce także w przypadku pojawienia się trendu reurbanizacji. Wywołany on może zostać w wyniku rewitalizacji niektórych typów obszarów miasta Krakowa. - 19 -
Wariant II dla obszaru wiejskiego gminy Krzeszowice W wariancie II przyjęto założenie, iż saldo migracji wyrażone w liczbach względnych wyniesie średnio +7,99 osoby na 1000 mieszkańców na rok i będzie o 113% wyższe od średnio rocznego salda migracji na 1000 mieszkańców w latach 1996-2006. W liczbach bezwzględnych średnio roczna wielkość salda migracji przyjęta w tym wariancie wyniesie +235 osób. Przyrost naturalny jedynie w latach 2010-2015 przyjmie wartości ujemne. Od roku 2016 będzie wykazywał niewielką, ale stałą tendencję do podwyższania swych wartości, średnio +0,63 Liczba ludności wg wariantu II kształtować będzie się następująco: 2007 21 617 2010 22 521 2015 24 898 2020 25 742 2026 26 319 osób. Wariant II oceniany jest jako najbardziej realistyczny. Jego przebieg uwarunkowany jest zwiększonym napływem ludności w porównaniu z okresem 1996-2006. Przewidywana skala imigracji jednak nie będzie tak znacząca jak w wariancie I. Do roku 2011 włącznie saldo migracji nie powinno być wyższe od +113 osób rocznie. Od roku 2012 prognozuje się systematyczny wzrost z niewielkimi wahaniami. Realizacja przebiegu tego scenariusza rozwoju demograficznego uwarunkowana jest podobnie jak w wariancie III. Po pierwsze ceny gruntów z przeznaczeniem pod budownictwo mieszkaniowe na obszarach wiejskich gminy Krzeszowice będą konkurencyjne w stosunku do cen nieruchomości na rynku krakowskim. Po drugie koszty budowy domu jednorodzinnego w porównaniu z cenami lokali mieszkaniowych w Krakowie będą również konkurencyjne. W wyniku tych korzystnych zjawisk spodziewać się należy zwiększonego napływu ludności. Skala migracji zależna będzie m.in. od różnicy w kosztach nabycia wspomnianych dwóch typów nieruchomości. Wraz ze wzrostem liczby ludności coraz większe znaczenie będzie miała dobra infrastruktura komunikacyjna pozwalająca zaspokoić rosnące potrzeby w zakresie przemieszczania się. Jej obecność pozwoli Gminie podtrzymać konkurencyjna pozycję w odniesieniu do potencjalnych mieszkańców. Wariant III dla obszaru wiejskiego gminy Krzeszowice W wariancie III przyjęto założenie, iż średnio roczna wielkość salda migracji wyniesie +401 osób. W liczbach względnych prognozowana wartość salda migracji wyniesie +12,87 osób na 1000 mieszkańców, co oznacza ponad trzykrotny wzrost w porównaniu z okresem 1996-2006. Przyrost naturalny jedynie w latach 2010-2015 przyjmie wartości ujemne. Od roku 2016 będzie wykazywał niewielką, ale stałą tendencję do podwyższania swych wartości, średnio +0,63. Liczba ludności wg wariantu III kształtować będzie się następująco: 2007 21 617 2010 23 540 2015 26 038 2020 28 295 2026 29 646 osoby, Wariant III oceniany jest jako najmniej realistyczny z uwagi na fakt, że przewidywane jest obniżenie się skali zjawiska migracji z miasta Krakowa do pobliskich gmin w wyniku obniżenia cen mieszkań na rynku wtórnym. Traktować go należy jako projekcję ostrzegawczą. Odpowiada ona na pytanie co się stanie, gdy tempo przyrostu liczby ludności w wyniku migracji nie zostanie wyhamowane. Dalszy wzrost salda migracji zarówno w liczbach bezwzględnych, a szczególnie względnych możliwy jest jednak w sytuacji spełnienia następujących założeń: dużej skali zjawiska suburbanizacji, które zależne jest m.in. od sytuacji na rynku nieruchomości w Krakowie jako miasta-metropolii Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego, silnej mody na mieszkanie w strefie podmiejskiej, podtrzymania wysokiej atrakcyjności obszarów wiejskich gminy Krzeszowice dla potencjalnych mieszkańców, która wyraża się m.in. w: o wysokiej podaży gruntów z przeznaczeniem pod budownictwo mieszkaniowe wyposażonych w infrastrukturę techniczną, uwarunkowanej m.in. zapisami w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, o dobrej dostępności komunikacyjnej jako efektu wzbogacenia istniejącej sieci komunikacyjnej w nowe rozwiązania oraz poprawie stanu istniejącego, - 20 -